Người già trong dòng chảy xã hội
TRANG TUỆ
“Tuổi già và dòng chảy thời gian dạy ta mọi thứ”
(Sophocles)
Cháu giúp bà
Trong dòng chảy xã hội, những người cao tuổi, người già thường là nhóm đối tượng bị bỏ lại phía sau cả về xã hội tính lẫn tâm lý tính, cả về chủ quan lẫn khách quan. Đó gần như là điều khó tránh khỏi trong quá trình phát triển. Nhưng nó cũng đặt ra nhiều vấn đề trong việc nhìn nhận và ổn định cuộc sống cho người già để họ không bị lạc lõng.
Cuộc chuyển đổi từ xã hội nông nghiệp truyền thống sang xã hội công nghiệp hiện đại đã làm thay đổi căn bản cấu trúc xã hội và tác động mạnh mẽ đến nhiều thành phần, tầng lớp khác nhau trong xã hội. Người già, vốn là tầng lớp được trọng vọng trong xã hội nông nghiệp vì vốn kinh nghiệm sản xuất phong phú của mình về nền nông nghiệp truyền thống cũng như uy tín trong mạng lưới xã hội cổ truyền nay lại bị loại khỏi cuộc chơi khi mà sự phát triển hiện đại dựa vào tri thức khoa học chứ không phải kinh nghiệm. Từ ngôi làng nhỏ bé vốn chỉ quan hệ giao lưu với vài ba làng bên cạnh nay trở thành đầu mối của vô vàn những mối quan hệ phức tạp liên địa phương và thậm chí liên quốc gia. Từ kinh tế tự cấp tự túc, tự sản tự tiêu sang kinh tế thị trường với những mục tiêu tối đa hoá lợi nhuận trở thành khẩu hiệu của nhiều người trong cuộc sống. Từ những cuộc chiến tranh chết chóc dưới làn mưa bom đạn của kẻ thù sang thời bình nhưng cũng đầy rẫy mâu thuẫn và không rõ kể thù là ai. Từ những công việc, địa vị suốt ngày bận rộn sang việc về nhà nghỉ ngơi không có việc gì để làm. Từ những gia đình nhiều thế hệ sinh sống với nhau sang những gia đình cá nhân, con cái không muốn sống chung với bố mẹ….
Nhìn chung, hàng loạt các làn sóng lớn như những trận cuồng phong ập vào cuộc sống và khiến người già trở nên nhỏ bé, thua thiệt và không theo kịp dòng chảy xã hội. Họ rơi vào sự lạc lõng. Lạc lõng thứ nhất là thấy mình không phù hợp với thời đại, với dòng chảy xã hội. Người già không tiếp cận được với những thành tựu cũng như trang thiết bị kỹ thuật. Họ khó tiếp cận cuộc sống hiện đại mà mạng xã hội trở thành một yếu tố quan trọng. Những phương tiện, trang thiết bị cuộc sống hiện đại cũng trở thành nhứng thách thức khiến họ phải vất vả mới tiếp cận được. Rồi những mối quan hệ xã hội mới đang phổ biến, những cuộc chơi mới trong cấu trúc xã hội càng làm cho người già lúng túng. Họ không thể quay về với xã hội cũ gắn liền với mình nhưng cũng khó để tiếp cận cuộc sống hiện đại với quá nhiều thứ phức tạp. Lạc lõng thứ hai là trong hệ thống giá trị mới mà sự phát triển đang mang lại. Người già đang nhìn vào sự phát triển với những ánh mắt hoài nghi và ái ngại khi truyền thống, phong tục tập quán vốn gắn với cuộc đời họ bị thay đổi nhanh chóng theo hướng mai một, mất mát đi nhiều. Bên cạnh đó là những giá trị mới hình thành mà họ thấy nhố nhăng. Nhưng họ không đủ sức can thiệp và cũng khó chấp nhận nên tự tìm cho mình những khoảng trống mới để sống. Thường thì họ tìm lại những ký ức, sống với những hoài niệm mà ở đó, một thời họ được làm chủ tất cả, được trận trọng và định hình lẫn định danh thế hệ của họ. Lạc lõng thứ ba là cảm giác bị bỏ rơi, bị loại khỏi cuộc chơi, khỏi dòng chảy xã hội đang ào ạt. Từ công việc bận rộn, có vị thế, tiếng nói được tôn trọng, bỗng dưng… thành người già, bị tách biệt ra nhiều hoạt động và họ cảm thấy mình bị bỏ rơi. Từ trong gia đình, nói con cháu phải nghe theo, nay lại thay đổi, con cháu tự do quyết định và chỉ tham khảo ý kiến của mình. Dần rồi chỉ còn lại các ông bà già sống với nhau trong sự cô đơn mà nhiều khi do chính họ tạo ra từ trong tâm cảm. Cô đơn đến từ cảm giác bị bỏ rơi. Trong nhiều những sự lạc lõng đó, nhiều người già đã không thích ứng được kịp thời và ảnh hưởng đến sức khoẻ. Có những người đã vượt qua và thích ứng với bối cảnh mới, nhưng cũng bị tổn thương không hề nhẹ. Làm sao để người già sống vui vẻ và không bị quá nhiều lạc lõng trong quá trình phát triển là câu chuyện mà mọi người trong xã hội đều phải quan tâm và nên góp sức cùng giải quyết bởi theo quy luật rồi ai cũng sẽ trở thành người già.
Về mặt lý thuyết, để người già sống hạnh phúc, không bị lạc lõng, không bị bỏ lại trong dòng chảy của xã hội thì cần đảm bảo sự liền mạch các cấu trúc xã hội, sự tiếp nối không ngừng của các hệ thống giá trị, sự phát triển hài hoà và bền vững của nền văn hoá. Điều đó làm cho người già gắn kết được với các thế hệ khác trong xã hội, đảm bảo được sự gắn kết không ngừng trong quá trình phát triển, đảm bảo được vị thế và sự chuyển giao vị thế xã hội một cách hài hoà nhất. Nhưng đó chỉ là lý thuyết, là mong muốn mà các nhà quản trị xã hội cũng như mọi con người hướng đến. Trên thực tế, sự phát triển, sự đổi mới luôn làm thay đổi các cấu trúc xã hội, các giá trị mới không ngừng xuất hiện và thay thế cho những giá trị cũ không còn phù hợp. Nên nhiều cấu trúc xã hội bị đảo lộn, nhiều giá trị xã hội bị đứt đoạn trong quá trình phát triển cũng là điều tất yếu.
Vậy nên, để làm cho cuộc sống người già bớt lạc lõng, cần nhìn nhận vào tâm thức, vào trách nhiệm cá nhân sẽ hiệu quả hơn. Trước hết, đối với những người già cần nhận thức về sự biến đổi xã hội, về sự phát triển một cách phù hợp để chuẩn bị tâm lý cho mình thật vững vàng trước những sự thay đổi. Biết tìm niềm vui trong tuổi già, trong những thứ mình có là một sự cần thiết đối với người già. Với các thế hệ trẻ thì cần nhìn nhận người già bằng tình yêu thương và đồng cảm. Người ta hay nói trẻ là tương lai, già là quá khứ. Nhưng tương lai và quá khứ cũng luôn thay đổi tuỳ theo quan niệm. Nếu đứng ở người trưởng thành mà nhìn nhận, thì trẻ em là quá khứ hôm qua của mình còn người già là tương lai ngày mai của mình. Ai cũng phải trải qua các giai đoạn đó. Vậy nên cần nhìn người già với sự trân trọng và yêu thương, bởi đó là ngày mai của mình. Còn rộng hơn, về mặt xã hội, cần có những chiến lược phát triển kinh tế xã hội và văn hoá một cách hài hoà hơn để phát huy được các giá trị văn hoá truyền thống, làm cho nền văn hoá được tiếp nối lẫn nhau, hệ thống giá trị cốt lõi được trao truyền qua các thế hệ. Làm như vậy để người già vẫn thấy mình có giá trị trong chuỗi luân hồi của cuộc đời, là chuỗi giá trị đúc kết, vốn thuộc đoạn cuối của dòng đời. Bên cạnh đó, cũng cần xem xét để phát triển những lĩnh vực kinh tế cần ít sức lao động nhưng cần đến sự kiên trì và nhiều kinh nghiệm, đặc biệt là các lĩnh vực thuộc thủ công nghiệp, giáo dục để tạo công ăn việc làm cho những người già. Không phải người già nào cũng yếu. Có rất nhiều người khi rời các cương vị công tác nhưng sức khoẻ còn tốt, nhiều người tuổi già nhưng sức lao động vẫn còn và vẫn có nhu cầu làm việc. Làm việc một mặt phát huy được trí tuệ và sự khéo léo, kinh nghiệm mà họ đã tích trữ nhiều năm, giúp họ tạo ra thu nhập để không phụ thuộc vào con cháu; Mặt khác cũng tạo ra tâm lý tích cực, mình còn sống có ích, được hoà nhập với cuộc sống lao động xã hội chứ không phải hết thời, bị bỏ rơi. Tạo ra công ăn việc làm cho người già có nhiều giá trị quan trọng, mà thực tế, ở Nhật Bản, người ta đã dựa vào việc này mà vừa góp phần tăng trưởng kinh tế, vừa “giải thiêng” được cuộc sống người già, giúp họ sống vui vẻ hơn và bớt lạc lõng hơn.
Nguồn: VHNA
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Giữa những dòng tin với gam màu xám trên các kênh thông tin hàng ngày, tôi dừng lại ở những dòng chữ ấm áp tình người: một cụ ông ở Kon Tum, năm nay đã 90 tuổi, bán lạc làm từ thiện. Ông là Lưu Bình, ở P.Quyết Thắng, TP.Kon Tum.
-
Nghiêm Thuần (Yanchun), 52 tuổi, người Vũ Hán. Chị bị nhiễm virus Corona chủng mới (2019-nCoV), giống như vài chục ngàn người khác ở Hồ Bắc. Giữa tâm chấn đại dịch vốn dĩ trở thành cơn bão quét qua nhiều tỉnh thành Trung Quốc, Vũ Hán bị phong tỏa, Nghiêm Thuần không thể tìm ra bất kỳ một bệnh viện nào nhận chữa trị chị, tất cả đều quá tải. Nghiêm Thuần quyết định tự cách ly tại nhà để tìm cách kháng bệnh.
-
Thực hiện chủ trương xã hội hóa, nhiều nguồn lực đã được đầu tư cho lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật. Tuy nhiên, do nhận thức của xã hội còn hạn chế, cùng những yếu kém trong cách làm của các đơn vị văn hóa, nghệ thuật, việc thực hiện chủ trương gặp nhiều rào cản.
-
Trong Tết Nguyên đán 2020, nhiều nhà xuất bản, công ty sách đã cho ra mắt, tái bản nhiều tựa sách Tết đặc sắc, đem đến cho bạn đọc những thông tin, kiến thức quý giá về phong tục, văn hóa Việt gắn với Tết cổ truyền của dân tộc, gắn với những hồi ức, kỷ niệm thời ấu thơ của nhiều thế hệ... Với tính hấp dẫn đó đã giúp sách Tết tạo được sức hút trong lòng bạn đọc.
-
NGUYỄN THANH TÂM
Báo tết - báo xuân đã trở thành một hoạt động thường niên mỗi dịp tết đến xuân về của những người làm báo Việt Nam. Dịp ấy, người đọc cũng háo hức chờ đón những số báo rực rỡ, tươi tắn, bừng lên như sắc hoa đón chào xuân ấm. -
“Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ/Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh” thường được nhắc đến như biểu tượng của Tết Việt. Thực tế, Tết ở các vùng miền trên cả nước phong phú, đa dạng hơn, trải qua các thời kỳ lịch sử lại thay đổi nhiều. Tuy nhiên, giá trị căn cốt và thiêng liêng của Tết thì giống nhau, và vẫn đang được lưu giữ, tiếp nối qua thời gian.
-
Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam lần thứ IX, nhiệm kỳ 2019 - 2024 vừa khép lại trong niềm vui vì đã chọn ra được tân Chủ tịch là NSND Thúy Mùi – vị nữ Chủ tịch đầu tiên của hội.
-
Nhiều năm qua, vì thiếu đội ngũ những người sáng tác - tác giả, soạn giả giỏi nghề nên sân khấu TPHCM ở cả lĩnh vực cải lương lẫn kịch nói cứ ngày một khan hiếm kịch bản chất lượng. Đặc biệt, trong năm 2019, hàng loạt tác phẩm cũ (ra đời cách nay hàng chục năm) lần lượt được tái dựng, càng cho thấy sự khủng hoảng trầm trọng của vấn đề kịch bản sân khấu.
-
Trong cuộc sống hiện đại, khi âm nhạc điện tử đang phát triển mạnh mẽ thì việc kế thừa và phát triển âm nhạc dân tộc, đặc biệt là nghệ thuật đàn bầu Việt Nam, đang đặt ra nhiều thách thức.
-
Internet, việc số hóa sách và sự ra đời của những công cụ đọc sách điện tử, chính những cái mới ấy, cùng sự phổ biến chúng trong đời sống một cách rất nhanh chóng, đã buộc người ta phải nêu câu hỏi: Liệu đã sắp đến lúc sách giấy “cáo chung”?
-
Lần đầu xuất bản năm 1942 tại Nhà in Lê Cường, “Giáo dục nhi đồng” của nữ tác giả Đạm Phương Nữ Sử trình bày những quan điểm sâu sắc về tầm quan trọng của giáo dục gia đình đối với sự trưởng thành của trẻ nhỏ, xa hơn là đối với sự cường thịnh của một dân tộc.
-
ĐẶNG NGỌC NGUYÊN
Chỉ trong vòng ba mươi năm sau đổi mới đất nước 1986, giao thông Việt Nam đã phát triển vượt bậc. Từ chỗ trên đường cái quan xe đạp nhiều hơn xe máy, giờ chủ yếu lại là ô tô xuôi ngược. -
Chúng ta đang sống trong một thế giới mà thiết bị điện tử kết nối internet đã trở thành công cụ tìm kiếm, tra cứu, làm việc, học tập, giải trí... trở nên rất phổ biến. Câu hỏi đặt ra là con người đang kết nối với con người, với thế giới như thế nào? Bộ sách “Chúng vận hành như thế nào?” của NXB Kim Đồng có thể là một gợi ý dành cho các bạn đọc nhỏ tuổi.
-
NGUYỄN QUANG PHƯỚC
Công cuộc chống tham nhũng do Đảng khởi xướng và thực hiện đang ngày càng quyết liệt, công cuộc “đốt lò” hiện nay đã và đang nhận được sự ủng hộ của cả hệ thống chính trị, của toàn thể đồng bào và sự hợp tác chặt chẽ từ quốc tế. Chống tham nhũng quyết liệt, là cách toàn Đảng thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh: không ngừng xây dựng, chỉnh đốn cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Khi được “Lòng Dân” tin tưởng, khi nhân dân ủng hộ và tham gia thì vạn sự tất thành. -
Sau 10 năm thực hiện hai tiêu chí văn hóa thuộc Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng nông thôn mới, cơ sở vật chất, văn hóa thể thao cũng như đời sống tinh thần của người dân ở nhiều địa phương trong cả nước đã được cải thiện. Tuy nhiên, kết quả hoàn thiện hai tiêu chí này chưa thật sự đồng đều.
-
Liên hoan Sân khấu thử nghiệm quốc tế diễn ra từ ngày 4 đến 13-10 tại Hà Nội được kỳ vọng sẽ có nhiều đột phá trong thể hiện ngôn ngữ hình thể, cấu trúc, làm giàu thêm ngôn ngữ của nghệ thuật sân khấu.
-
Trong thời đại công nghệ phát triển, ít nhiều cũng ảnh hưởng đến nhận thức của các bạn trẻ, nhất là đối với học sinh, sinh viên. Để các em hiểu đâu là tốt, đâu là xấu và biết trân trọng những giá trị mà ông cha ta đã gìn giữ từ bao đời, diễn giả văn hóa Hồ Nhựt Quang (học trò GS.TS Trần Văn Khê) tiếp tục thay thầy thực hiện dự án vinh danh văn hóa trong học đường.
-
Khán giả Bắc Giang hâm mộ chèo đang được sống trong bầu không khí sôi động với tiếng trống, tiếng đàn, tiếng nhị réo rắt bổng trầm cùng những câu hát chèo trong Liên hoan chèo toàn quốc, tổ chức tại Bắc Giang. Những ngày qua, liên hoan thật sự gây chú ý và đọng lại nhiều cảm xúc đối với các nhà quản lý, văn nghệ sĩ cùng đông đảo nhân dân địa phương.
-
Không ít nơi, trong các bản của đồng bào chỉ còn lác đác vài căn nhà sàn và tương lai không xa các ngôi nhà sàn này sẽ biến mất nhường chỗ cho nhà xây.
.png)
.png)
