Người đàn bà mặc chiếc váy cũ(*)

15:07 10/08/2009
NGUYỄN THỊ THÁITôi không đi trong mưa gió để mưu sinh, để mà kể chuyện. Ngày ngày tôi ngồi bên chiếc máy may, may bao chiếc áo cho người. Tôi chưa hề may, mà cũng không biết cách may một chiếc Yêng như thế nào.

Trang phục của người Ê Đê - Ảnh: cuocsongviet.com.vn

Ở Đắc Lắc, thi thoảng bước ra đường, tôi gặp những phụ nữ Ê Đê mặc những chiếc yêng đen. Người thì ngồi sau chồng lái vút qua, người thì đi bên nhau thong dong trên phố chợ. Đấy là những chiếc yêng đẹp có hoa văn viền ống. Ám ảnh nhất vẫn là người đàn bà cụt chân chống nạng mặc chiếc yêng đen bạc thếch, lưng mang gùi đựng đầy những thứ lượm được gọi là chai bao. Gặp hoài thành quen, chưa chuyện trò nhưng ánh mắt và miệng cười chào của bà khiến tôi vui vui, pha chút chạnh lòng. Đêm về tôi lại lục giở Mưa gió Ay ray.

Mưa gió Ay ray
ám ảnh tôi là: Người đàn bà mặc chiếc váy cũ.

                        Nàng gieo hồng nhan lơ lửng đáy hồ
                        Ru giọng hát i u trong rừng nứa.

Đôi khi đọc thơ chớ rạch ròi bằng mắt, chớ tách bạch nghĩa từ. Hồn thơ như hồn người, nó thăng trầm xô đẩy, cuốn hút ta vào cõi mê cung phận người. Có những thân phận

                        đêm
                        tựa cửa
                        chơ vơ
                        túm váy
                        gọi chồng!

Rồi ngày mai:

                       Nàng kéo yêng lên ngang đầu gối
để:                  bắt con cua càng về nấu canh d’giam.

nuôi chồng nuôi con.

Thế hệ sau lớn lên mong sao sẽ không còn thấy :

                        Nàng kéo yêng lên ngang bụng
                        Cuộc đời như chia thành hai phần bằng nhau
                        Nửa ru con
                        Nửa chiều chồng

Cái bình đẳng còn đâu đó rất chậm chạp đành:

                        Kéo yêng lên trùm hai đầu vú
                        để xung quanh đất trời
                                                đâu cũng màu tiền sử
                                                đâu cũng ngỡ hồng hoang

Và: Khi cả làng buôn cuốn vào cơn lốc lửa hội : Gấu váy rách tả tơi cũng lấy mà trùm bóng đêm - trùm kín đầu cho nguôi nỗi buồn.

Dẫu cho:           Có người đàn ông Ê Đê
                        Ngậm đing hắt cả đời
                        ......................................
                        lên rẫy vác xà gạc đi trước
                        về buồn gùi bắp đi sau.
                                               
(Ở Ban Mê)

Chăm chỉ thế chứ hơn nữa cũng không làm Mười ngón chân Âu Cơ vất vả bớt nhọc nhằn. Làm sao cái gùi phải gùi mình mà đi. Hướng về phía trước có bàn tay bé thơ vẫy như lá non gọi nắng. Và người đàn bà mặc chiếc váy mới hay cũ chỉ còn mang ý nghĩa vật lý, không liên quan đến phận người. Không còn:

                        Kéo lên tụt xuống nhọc nhằn quẩn quanh

Bài thơ Người đàn bà mặc chiếc váy cũ như một thông điệp buồn, cứa vào lòng người đọc. Lớp cháu con bước ra từ Người đàn bà mặc chiếc váy cũ khi đọc nó chắc chắn sẽ biết tiến lên, tiến lên vượt khỏi thông điệp buồn.

Rồi sẽ có người, như mộng du, làm người sau cuối đến; những chiếc váy có hoa văn, viền óng ả, ấp iu bàn chân mềm mại bước cầu thang, chín bậc yêu thương nối mãi nhà dài.

Đi mãi theo Người đàn bà mặc chiếc váy cũ, tôi chưa và sẽ không nhắc đến tên ai; chỉ nhớ người đàn ông viết ra nó có dáng đi lúc cúc thâm trầm, len lỏi giữa tâm người. Người ấy thở bằng hơi thở của chim rừng, nói bằng tiếng nói của ngàn sâu.

29.8.2002
N.T.T
(184/06-04)

-------------------------
(*) Tên một bài thơ dài trong tập thơ Mưa gió Ay Ray của Văn Thảnh, do Hội Văn nghệ Đắc Lắc xuất bản.

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • PHẠM PHÚ PHONG

    Trước khi đưa in, tôi có được đọc bản thảo tiểu thuyết Phía ấy là chân trời (1), và trong bài viết Đóng góp của văn xuôi Tô Nhuận Vỹ (tạp chí Văn Học số 2.1988) tôi có nói khá kỹ về tiểu thuyết nầy - coi đây là một thành công mới, một bước tiến trên chặng đường sáng tác của nhà văn, cần được khẳng định.

  • NGUYỄN THỊ NGỌC ÁNH

    Đọc truyện ngắn Hồng Nhu, tôi có cảm tưởng như mình đang lạc vào trong một thế giới huyền thoại, thế giới của những lễ hội, phong tục, tập quán xưa huyền bí mà có thật của người dân đầm phá Tam Giang.

  • Bằng sự tinh tế và thâm trầm của người từng trải, Nguyễn Đình Tú đưa tới góc nhìn đa dạng về người trẻ trong tập truyện ngắn "Thế gian màu gì".

  • Qua đi, với những hoa tàn tạ
    Hoa trong hồn ta, ai hái được bao giờ
                                         Victor Hugo*

  • Nhà báo Phan Quang nghiên cứu, phân tích truyện dân gian để mang tới bức tranh văn hóa xứ Trung Đông trong cuốn "Nghìn lẻ một đêm và văn minh A Rập".

  • Những độc giả từng yêu thích Nắng và hoa, Thấy Phật, Khi tựa gối khi cúi đầu, Chuyện trò... - những tập sách đã có một góc riêng sang trọng trên kệ sách tản văn Việt bởi góc nhìn uyên thâm, giọng văn ảo diệu của GS Cao Huy Thuần - nay vừa có thêm một tặng phẩm mới: Sợi tơ nhện.

  • Y PHƯƠNG

    Trong một lần đoàn nhà văn Việt Nam đi thực tế sáng tác ở Bình Liêu, Móng Cái (Quảng Ninh), tôi nghe mấy nữ nhà văn lao xao hỏi tiến sĩ - nhà văn Lê Thị Bích Hồng: “Đêm qua em viết à?” Bích Hồng ngạc nhiên: “Không đâu. Hôm qua đi đường mệt, em ngủ sớm đấy chứ”.

  • HOÀNG THỤY ANH

    Mùa hè treo rũ
    Trong cái hộp hai mươi mét vuông
    Ngổn ngang màu
    Ký tự chen chúc như bầy ngỗng mùa đông
    Ngày lên dây hết cỡ
                                Chật
    Dâng đầy lên ngực
    Chuông nhà thờ chặt khúc thời gian

     

  • NGUYỄN TRỌNG TẠO

    Lâu nay, đọc thơ của trẻ em, tôi thường có cảm giác, hình như các em làm thơ dưới ngọn roi giáo huấn mà người lớn thường giơ lên đe nẹt trẻ con. Cho nên khi cầm trong tay tập thơ Cái chuông vú của bé Hoàng Dạ Thi “làm” từ 3 đến 5 tuổi, tôi không khỏi ngạc nhiên.

  • NGHIÊM LƯƠNG THÀNH

    Đọc xong Những đứa con rải rác trên đường, cuốn tiểu thuyết mới của nhà văn Hồ Anh Thái (Nxb. Trẻ 2014), thoạt đầu tôi có cảm giác trống vắng.

  • NGUYỄN ĐỨC TÙNG

    Anh Cao Việt Dũng hỏi: anh có biết Lưu Quang Vũ không? Anh nghĩ gì về thơ Lưu Quang Vũ?

  • CHÂU THU HÀ

    Chủ tịch Hồ Chí Minh là biểu tượng văn hóa của dân tộc Việt Nam. Tinh hoa và cốt cách của Người là nguồn cảm hứng vô tận cho văn nghệ sĩ, nhà báo.

  • DÃ LAN - NGUYỄN ĐỨC DỤ

    Cách đây mấy năm, Nhà xuất bản Khoa học xã hội Hà Nội có cho phát hành cuốn TỪ ĐIỂN VĂN HỌC (1983 - 1984). Sách gồm hai tập: tập I và tập II đầy cả ngàn trang, với sự cộng tác của nhiều tác giả.

  • MAI VĂN HOAN

    "Dư âm của biển" - theo tôi là cách gọi hợp nhất cho tập thơ mới này của Hải Bằng. Đặt "Trăng đợi trước thềm" chắc tác giả gửi gắm một điều gì đó mà tôi chưa hiểu được. Song với tôi "Trăng đợi trước thềm" có vẻ mơ mộng quá, tên gọi ấy chưa thể hiện được giai điệu cuộc đời của thơ anh.

  • PHẠM PHÚ PHONG

    Nguyễn Hiến Lê (1912 - 1984), hiệu là Lộc Đình, người làng Phương Khê, phủ Quảng Oai, thị xã Sơn Tây, tỉnh Sơn Tây, nay thuộc thủ đô Hà Nội, là nhà văn, nhà nghiên cứu, biên soạn, khảo cứu, về nhiều lĩnh vực như văn học, triết học, sử học, ngôn ngữ học, đạo đức học, chính trị học, kinh tế học, giáo dục học, gương danh nhân…

  • Chuyện gì xảy ra trong ngày 30/4/1975 tại Sài Gòn? Nhiều người đã viết về sự kiện này. Một lần nữa, kiến trúc sư Nguyễn Hữu Thái - nguyên Chủ tịch Tổng hội Sinh viên Sài Gòn đã lên tiếng, cùng với sự trợ giúp của vợ và hai con - Nguyễn Hữu Thiên Nga và Nguyễn Hữu Thái Hòa.

  • Nhân dịp kỷ niệm 40 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia-Sự thật cho ra mắt bạn đọc một số đầu sách về sự kiện lịch sử này, về lịch sử kháng chiến Nam Bộ và về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ của toàn dân Việt Nam.

  • LÊ HUỲNH LÂM

    Không khỏi bất ngờ khi cầm trên tay tập “Hôm qua hôm nay & hôm sau” của Vũ Trọng Quang do Nxb Đà Nẵng ấn hành vào tháng 1 năm 2006. Vậy là đã 9 năm.

  • PHẠM XUÂN DŨNG

    Tôi và nhiều bạn bè sinh viên còn nhớ nguyên vẹn cảm giác lần đầu nghe bài thơ “Đêm qua” của nhà thơ Hoàng Phủ Ngọc Tường trong đêm cư xá Huế lạnh và buồn đến nao lòng tê tái.