Nghĩ từ những "chiếc nơ đỏ" hiếm hoi

16:18 10/06/2022

TRUNG SƠN

Một vài năm trở lại đây, những người quan tâm đến giá trị văn hóa của Huế vui mừng nhận thấy, bên cạnh các di sản quý báu của người xưa để lại, đã có không ít tác phẩm, công trình nghệ thuật mới làm đẹp thêm cho Huế, trong đó, hẳn phải kể đến sự xuất hiện các "Galery” - những phòng tranh thường xuyên ở 15 Lê Lợi, khách sạn Morin và những cuộc triển lãm được tổ chức liên tiếp ở Hội Văn Nghệ.

Văn nghệ sĩ Huế với NS Trịnh Công Sơn - Ảnh: tư liệu

Ngoài những tên tuổi quen thuộc trong giới nghệ thuật, một số tác giả sau nhiều năm im lặng đã bất ngờ "trình làng" nhiều tác phẩm mới có chất lượng, được người xem chú ý như Lê Quý Long hai năm trước và gần đây là triển lãm của hai cây bút Hồng Trọng Mỹ và Lê Văn Thiện...

Tuy vậy, điều tôi muốn nói lại từ những "chiếc nơ đỏ" hiếm hoi trong những phòng tranh ấy. Chiếc nơ đỏ kèm theo danh thiếp đính dưới bức tranh ấy là dấu hiệu báo rằng bức tranh ấy đã có người mua. Những chiếc nơ đỏ như vậy thật hiếm trong các phòng tranh ở Huế. Đã có phòng tranh của một họa sĩ quen biết - trong đó không ít bức có chất lượng - nhưng lại hoàn toàn vắng bóng những chiếc nơ đỏ!

Lý do của hiện tượng trên cũng dễ hiểu: Huế chưa hình thành một thị trường tranh. Người dân địa phương thì nghèo, ít ai đủ sức bỏ tiền mua tranh; còn khách du lịch, nếu muốn mua, nghĩ tới đóng gói, "mang vác" chúng ra Hà Nội hay vào thành phố Hồ Chí Minh để xuất ngoại, đều thấy ngại ngần.

Để có một phòng tranh, người họa sĩ thường phải bỏ ra mấy năm trời, tiêu tốn không ít tiền bạc. Tranh không bán được, lấy gì để "tái sản xuất"? Và cây cọ không hoạt động thì nghệ thuật cũng khó phát triển, nâng cao. Có cách gì gỡ được? Không chỉ một lần, tôi đã đề nghị các bạn họa sĩ Huế tập họp từng nhóm theo sở thích hoặc trường phái, mang tranh vào thành phố Hồ Chí Minh hay ra Hà Nội tổ chức triển lãm. “Tranh chọn từ Huế” - ví dụ một cái "tít" như vậy được chưng lên hẳn cũng gợi sự chú ý, cũng hấp dẫn lắm chứ. Tất nhiên, muốn tổ chức được những phòng tranh như vậy, phải có sự trợ giúp, liên kết của các tổ chức văn nghệ, trường mỹ thuật hoặc các "Mạnh Thường Quân". Tôi không hiểu vì lý do gì, những cuộc triển lãm như thế chưa được tổ chức. Có thể đây là một việc chưa nắm chắc phần thắng, chưa biết lời hay lỗ. Nhưng “vạn sự khởi đầu nan", con đường nào cũng phải có người mở lối, xin cứ thử xem. Vả chăng, chúng ta từng mang những hoạt động văn hóa, những loại hình nghệ thuật khác của Huế (như ca múa, ảnh...) giới thiệu ở những vùng xa mà chẳng hề tính toán lời lãi.

Sự vật nào thường cũng có mặt đối lập. Từ hiện trạng những "chiếc nơ đỏ" hiếm hoi, tôi lại nghĩ đến một điều gần như trái ngược. Giả như sau mỗi cuộc triển lãm, các bức tranh đều được gắn "nơ đỏ" kèm danh thiếp khách du lịch phương xa thì bên cạnh niềm vui của người họa sĩ sẽ là một sự tiếc nuối - tiếc cho Huế đã không giữ lại được những tác phẩm mới để làm phong phú thêm kho tàng nghệ thuật của mình. Dù chưa có một thị trường tranh sôi động, mấy chục năm qua, biết bao nhiêu tác phẩm đã lặng lẽ rời Huế ra đi - trong đó hẳn có những tác phẩm xứng đáng lưu giữ lại cho hậu thế chiêm ngưỡng.

Làm thế nào để giữ lại cho Huế, cho Việt Nam những tác phẩm có giá trị ấy? Cũng không chỉ một lần, tôi và một số anh em hoạt động văn nghệ đã đề nghị Huế cần có một bảo tàng mỹ thuật hiện đại. Có thể vào giai đoạn cuộc sống vật chất còn quá khó khăn, ý tưởng ấy đã vượt quá khả năng thực hiện. Nhưng bây giờ, đất nước đã bước sang thời kỳ phát triển mới, Huế đã "lên cấp" và chẳng bao lâu nữa, "Nhà trưng bày tác phẩm Điềm Phùng Thị" sẽ khai trương thì thiết nghĩ, việc xây dựng bảo tàng mỹ thuật hiện đại Huế rất đáng được quan tâm. Đây là một công trình lớn, không thể hoàn thành trong chốc lát, nhưng nhiều việc phải bắt tay từ bây giờ, nếu không sẽ là sự muộn màng, hối tiếc không có cách gì cứu vãn được. Ví dụ việc lựa chọn vị trí nào, biệt thự nào xứng đáng với công trình nghệ thuật này, nếu không được quyết định sớm thì rất có thể một thời gian ngắn nữa, nơi đó đã bị biến thành nhà hàng hay bị nhượng bán cho một tổ chức nước ngoài nào đó. Rồi những "chiếc nơ đỏ" dù ít, sẽ lần lượt mang những tác phẩm có giá trị ra khỏi Huế.

Vì vậy, tôi mong ước, trong khi chưa có bảo tàng mỹ thuật, những tác phẩm có giá trị nhất ở các "Galery", các cuộc triển lãm sẽ được đính những "chiếc nơ đỏ" mà danh thiếp kèm theo không phải là người xa lạ, một tổ chức được nhà nước tài trợ, bao gồm những người am hiểu mỹ thuật nhất của Huế, sẽ quyết định đính những "chiếc nơ đỏ" ấy. Được như thế, người họa sĩ vui vì bán được tranh để tiếp tục sáng tạo và chúng ta cũng vui vì đã giữ lại được tranh quê hương, đất nước những tài sản quý. Trước mắt, trong dịp xét tặng giải thưởng văn học nghệ thuật "Cố đô" lần thứ nhất, chúng ta hy vọng sẽ có những "chiếc nơ đỏ" như thế được gắn vào những tác phẩm có giá trị nhất. Điều đó không chỉ là tin vui đối với các tác giả mà với tất cả những người yêu Huế. Vì Huế chứng tỏ là một vùng đất luôn biết tôn trọng, biết làm phong phú thêm kho tàng văn hóa vốn đã rất giàu có của mình.

T.S
(TCSH58/11&12-1993)

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Không chỉ bị tàn phá bởi thời gian, nhiều công trình, di tích - nhất là các đình, chùa - còn bị biến dạng qua các công cuộc bảo tồn, trùng tu mà ở đó những người trông coi di tích và những người làm công đức tự cho mình quyền được can thiệp vào chuyên môn, còn chính quyền sở tại thì cấp phép trùng tu, tôn tạo một cách đại khái, dễ dàng, trong khi vai trò của các nghệ nhân lại chưa được coi trọng đúng mức.

  • Quảng Trị được coi là một bảo tàng chiến tranh lớn, ở đó có những bảo tàng chiến tranh nhỏ, nơi ghi dấu ấn đau thương và hào hùng đã đi vào lịch sử.

  • Nhà thơ Phạm Tiến Duật năm 2002, khi vào tuổi 61, đã đưa ra mười tiêu chí để xác định “thế nào là nhà văn già”. Tỷ như nhà văn già là nhà văn thích đề tặng và chú thích, thích quản lý người khác mà không quản lý chính mình, thích chê bai xã hội, phàn nàn đủ thứ và tỏ ra mình là người lịch lãm, chỉ không biết chê chính cái mình viết ra…

  • Trong những ngày cuối tháng 5/2015, dư luận khắp nơi tỏ vẻ đồng tình với phát biểu tại Quốc Hội của Thiếu tướng Nguyễn Xuân Tỷ (Phó giám đốc Học viện Quốc phòng): “Tội tham ô, tham nhũng mà không tử hình thì không hợp lòng dân, bởi tham nhũng không phải là những người nhỏ mà đều là người làm to có chức có quyền, đục khoét công quỹ, bóc lột nhân dân. Làm cán bộ mấy năm mà trong nhà có vài ba trăm tỉ đồng, thậm chí cả ngàn tỉ đồng thì lấy ở đâu ra nếu không tham nhũng. Có một đội ngũ giàu rất nhanh, cưỡi lên đầu nhân dân, còn kinh khủng hơn địa chủ, tư sản ngày xưa”.

  • Khái niệm không gian văn hóa của các dòng sông đã rõ ràng và cụ thể khi liên quan đến quy hoạch cảnh quan kiến trúc của đô thị. Nhưng ngoài quy hoạch đô thị, không gian đó không chỉ gói gọn ở các điểm nhấn kiến trúc nhà cửa, cầu và cây xanh.

  • Khai thác các di tích văn hóa- lịch sử vào mục đích du lịch đang trở thành một hướng đi được quan tâm đầu tư của nước ta nói chung, Nghệ An nói riêng bởi có lẽ đó là cách hiệu quả hàng đầu để quảng bá những giá trị văn hóa của một vùng miền mà không cần phải tốn quá nhiều lời.

  • Cô bé Lolita dạo chơi đến Việt Nam gần đây đã làm nổ ra một sự “mất đoàn kết” không nhỏ trong giới dịch thuật. Thậm chí, có khi người ta chú ý đến chuyện nóng bỏng của “trường văn trận bút” nhiều hơn là chú ý đến vẻ đẹp của cô ấy, hay nói cách khác, giá trị của bản thân tác phẩm của Vladimir Nabokov.

  • Truyền thông tạo định kiến “người Israel chuyên đánh bom cảm tử”, “người Anh lãnh đạm và xa cách”, nhưng văn chương liên kết nhân loại bằng những câu chuyện giản dị. Chủ đề này được nói đến trong Những ngày Văn học châu Âu tại Hà Nội.

  • Không phải là những người đầu tiên nảy ra ý tưởng biến các khoảng đất trống ở Hà Nội thành sân chơi cho trẻ em nhưng họ là những người đầu tiên thực hiện thành công ý tưởng đó - chúng tôi muốn nói đến các bạn trẻ trong nhóm tình nguyện “Nghĩ về sân chơi trong thành phố” (Think Playgrounds - TPG).

  • Nhân dịp tái bản có sửa chữa Lolita, dịch giả An Lý, người biên tập bản tiếng Việt lần này,  có bài viết về tác phẩm mà lịch sử xuất bản của nó sang các thứ tiếng khác dường như chịu một lời nguyền cho những bản dịch lại, hoặc những bản dịch liên tục sửa chữa.

  • Văn hóa đọc của Việt Nam không hề suy đồi? Vấn đề là giới trẻ của chúng ta đang quan tâm gì và đọc gì?

  • Robert Lucius - giám đốc chương trình khu vực châu Á, Tổ chức Humane Society International, một tổ chức bảo vệ động vật quốc tế hơn 60 năm - đã trở lại Việt Nam trong một chuyến đi đặc biệt khi Việt Nam đã làm ông thay đổi cuộc đời của mình, từ một sĩ quan quân đội ông trở thành nhà hoạt động bảo vệ động vật.

  • Trách nhiệm giáo dục thuộc về ai? Gia đình, nhà trường hay xã hội? có nhiều người đổ lỗi cho đó là bị tác động bởi "mặt trái của kinh tế thị trường".

  • Con số 6.200 nói lên điều gì...!

    6.200 người bị nhập viện do ẩu đả trong dịp tết nguyên đán Ất Mùi 2015 nói lên điều gì, chẳng phải là bạo lực đang lên ngôi!

  • Xem lễ hội ở xứ ta dễ có cảm giác mình bị dẫm nát như những cánh hoa trên Đường hoa xuân. Lễ hội Việt hiện đại, không khéo, trở thành đồng nghĩa với từ vandalism – nôm na là hủy hoại các giá trị văn hóa nhân loại.

  • Tưởng lì xì con trẻ là... chuyện nhỏ, nhưng thật ra có rất nhiều điều đáng bàn quanh câu chuyện lì xì đầu năm.

  • Cần có một cơ quan kiểu như Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam trong lĩnh vực báo chí và các cơ quan báo chí cần phải liên kết lại trong cuộc chiến chống vi phạm bản quyền báo chí. Đó là giải pháp được nhiều đại biểu đồng tình nhất tại Hội thảo "Vấn đề Bản quyền báo chí trong kỷ nguyên số" được tổ chức ngày 28/1 tại TP.HCM.

  • Theo thống kê của Cục Xuất bản-in-phát hành, năm 2014 ngành xuất bản đã tăng 50 triệu bản sách so với 10 năm trước.

  • Đó là một trong những vấn đề đã được đưa ra thảo luận sôi nổi tại buổi tọa đàm với chủ đề “Những cuốn sách làm ô nhiễm môi trường giáo dục thanh thiếu niên - Thực trạng và Giải pháp”, do Hội xuất bản Việt Nam tổ chức vào sáng nay 21/1 ở TPHCM.

  • Tiếp theo Thánh Gióng, lại thêm một vị “Tứ Bất tử” nữa của người Việt Nam được dựng tượng. Đó là Đức Thánh Tản, hay Tản Viên Sơn Thánh, hay gọi một cách học trò là Sơn Tinh, gắn với truyền thuyết Sơn Tinh - Thủy Tinh.