Mai một nhà sàn truyền thống của người Thái
Không ít nơi, trong các bản của đồng bào chỉ còn lác đác vài căn nhà sàn và tương lai không xa các ngôi nhà sàn này sẽ biến mất nhường chỗ cho nhà xây.
Nhà sàn của người Thái.
Với đồng bào Thái Sơn La, ngôi nhà sàn chứa đựng nét văn hoá tín ngưỡng dân tộc, được hun đúc từ bao đời nay. Trước đây, ở các bản làng người Thái bà con đều sinh sống trong các ngôi nhà sàn truyền thống. Nhưng bây giờ ở không ít nơi, trong các bản của đồng bào chỉ còn lác đác vài căn nhà sàn và tương lai không xa các ngôi nhà sàn này sẽ biến mất nhường chỗ cho nhà xây.
Bà Lù Thị Hương ở bản Bó năm nay đã ngoài 70 tuổi. Tuy con cháu bà đã xây xong nhà được mấy năm nay, nhưng vì bà vẫn ở trong ngôi nhà sàn cũ kỹ, do bà đã quá quen ở nhà sàn rồi, bây giờ chuyển về ở nhà xây thấy lạ. Cùng với lý do đó còn nhiều thói quen sinh hoạt khác đã ăn sâu trong tâm trí của bà, như quen có bếp (Chi phay) trong nhà tiện lợi cho việc đi lại nấu nướng, có gác bếp (xá) để đồ khô. Ngoài bếp ra, trong ngôi nhà sàn quan trọng là gian thờ tổ tiên (Cọ lọ hóng) của đồng bào. Gian thờ tổ tiên bao giờ cũng là gian cuối của ngôi nhà ngay cạnh buồng ngủ của gia chủ. Bên gian ngoài cùng còn để (Nếp tạy, nếp hò) treo giỏ đan cho trẻ khi sinh ra có ý báo với tổ tiên là gia đình có thêm thành viên mới. Trong ngôi nhà sàn thường có cột trụ bà con gọi là (Sàu hẹ) thường treo cung, tên, nỏ và vỏ con rùa trên nóc cột để trừ tà ma.
Bà Lù Thị Hương cho biết: "Ở nhà sàn thoáng mát hơn, các con tôi cũng muốn tôi về ở cùng. Nhưng quen ở nhà sàn có bếp ngay giữa nhà, quen ăn, ở, sinh hoạt ở nhà sàn rồi. Xã hội bây giờ có điều kiện ai cũng làm nhà xây hết, còn có mấy cái nhà sàn thôi, nhà sàn từ thời ông cha mình để lại".
 |
| Bản Bó bây giờ toàn nhà xây. |
Gia đình ông Lường Văn Đích, cùng ở bản Bó cũng đã dỡ nhà sàn cũ đi và xây lên một căn nhà cấp 4. Theo ông Đích, nhà xây bền chắc hơn so với nhà sàn, nguyên vật liệu có sẵn ngoài thị trường, nhà sàn thì thời gian sử dụng không được lâu bền, nhanh hỏng hóc, gỗ làm nhà khó tìm kiếm. Mặc dù ở trong ngôi nhà xây vững chắc, nhưng trong thâm tâm ông Đích vẫn nhớ nhà sàn vì không chỉ thoáng mát mà mọi thói quen sinh hoạt trong gia đình đều diễn ra trong ngôi nhà sàn. Nay về ở nhà xây, mọi sinh hoạt, văn hóa, tín ngưỡng của gia đình đều phải sắp xếp khác đi.
Bản Bó có 300 hộ, nhưng giờ chỉ còn lác đác mấy ngôi nhà sàn. Thay vào đó là ngày càng nhiều nhà xây mọc lên. Đây cũng là thực trạng chung ở không ít bản làng người Thái ở thị trấn các huyện, hay thành phố Sơn La hiện nay. Thậm chí có bản chỉ còn một ngôi nhà sàn là nhà văn hóa của bản.
 |
| Một góc bản Bó hiện nay. |
Ông Cà Văn Chung, người am hiểu về văn hoá Thái ở thành phố Sơn La cho biết, nhà sàn bị mai một dần, đó cũng quy luật tất yếu của sự phát triển. Khi nhà sàn mất đi thì mọi sinh hoạt, văn hoá, tín ngưỡng của bà con cũng phải thay đổi sao cho phù hợp.
"Hiện nay, nhà sàn đang mất dần theo năm tháng vì không có gỗ làm, nhà sàn tuổi thọ không được lâu bền, nên bà con chuyển sang làm nhà xây. Nhà sàn mất đi thì phong tục tập quán, sinh họat cũng sẽ mất dần như: sàn ngoài thường để trai, gái tâm sự, sàn bên trong ( quản ) là nơi để đàn ông đan lát sẽ không còn. Góc thờ tổ tiên (Cọ lọ hóng), góc thờ bà mụ (hỏng một) cũng mất đi. Làm nhà xây bà con cũng thiết kế xây dựng cho phù hợp nhưng không thể được như nhà sàn. Những người muốn nghiên cứu về nhà sàn văn hoá Thái cũng không cơ sở để nghiên cứu", ông Chung chia sẻ.
Ngôi nhà sàn của đồng bào Thái chứa đựng nhiều ý nghĩa là vậy, làm thế nào để lưu giữ và bảo tồn những ngôi nhà sàn truyền thống của dân tộc? Câu trả lời có lẽ phải giành cho các cấp chính quyền và mỗi gia đình người Thái ở đây.
Theo Lường Hạnh - VOV.VN
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Thuở hàn vi, nhà sử học, nhà văn Ngô Thì Sĩ (1726 - 1780) “túi rỗng bếp lạnh”, “một đồng tiền cũng chẳng dính tay” có viết Bài văn trách ma nghèo tuyệt hay.
-
Được mệnh danh là nhà thờ lớn và đẹp nhất vùng Đông Bắc Việt Nam, nhà thờ Trà Cổ (TP Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh) đã bị phá bỏ ngày 9/3/2017 để xây mới.
-
Thời gian qua, vấn đề dạy chữ Hán (tức mảng từ Việt Hán) trong nhà trường được báo chí đề cập nhiều lần và dư luận quan tâm.
-
Khi nhắc đến tranh chép hay công việc chép tranh, nhiều ý kiến khắt khe cho rằng, chính những bức tranh chép đã làm lũng đoạn thị trường hội họa và ảnh hưởng xấu đến nền mỹ thuật nước nhà.
-
Nhờ facebook, tôi mới biết ngày hôm qua là Ngày Hạnh phúc. Chợt bần thần nhớ lại những kỷ niệm về hạnh phúc, vào cái thời ở ta chưa có ngày nào được gọi là Ngày Hạnh phúc...
-
Chúng ta không im lặng, chúng ta phải lên tiếng trước những điều tồi tệ, vô nhân đạo, nhất là khi chúng liên quan đến những đứa trẻ ngây thơ chưa đủ nhận thức để tự bảo vệ mình. Nhưng...
-
Mạng xã hội đang ngày càng phổ biến trong đời sống và không chỉ là kênh kết nối chia sẻ, giao lưu giữa các cá nhân. Trên thực tế, mạng xã hội đang có những tác động lớn đến hoạt động kinh doanh của các tổ chức, doanh nghiệp nói riêng và nền kinh tế nói chung.
-
Sức hút của “lễ hội hoa hồng” đang diễn ra ở Hà Nội có lẽ không ảnh hưởng đến những người làm văn nghệ. Họ đang quan tâm tới những thông tin xung quanh việc xét giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật. Hình như chưa đợt xét giải thưởng nào lại náo động như lần này.
-
Đó là những trăn trở của Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong tại buổi làm việc với Sở Văn hóa Thể thao, Sở Du lịch cùng giám đốc các bảo tàng trên địa bàn TP hôm 2.3.
-
Nhiều bức tường xám xịt, loang lổ nắng mưa trên các con hẻm, con đường Sài Gòn đang được các “họa sĩ đường phố” khoác lên những sắc màu mới.
-
Trong dịp tết vừa qua, tại TPHCM, sàn diễn cải lương khá heo hút. Ngoại trừ chương trình nghệ thuật Ba thế hệ về lại cội nguồn do NSƯT Kim Tử Long đứng ra thực hiện, có bán vé tại rạp Công Nhân vào ngày 6-2, cùng với vài buổi diễn của các nghệ sĩ Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang ở cơ sở thì không còn nơi nào tổ chức.
-
Nhiều tác giả cám cảnh người đọc đìu hiu ở các khu trưng bày tác phẩm trong Ngày thơ Việt Nam lần thứ 15 tại TP HCM.
-
GS Đỗ Quang Hưng, Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về Tôn giáo - UBTƯMTTQ Việt Nam và TS Trần Hữu Sơn - Phó Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam đều cho rằng: "Lễ hội không có tội mà một bộ phận con người đã lợi dụng và làm hỏng nó đến mức này như một căn bệnh trầm kha khó chữa đã 15 năm nay".
-
Nhiều người trẻ cả tin, mê tín “cúng” tiền cho thầy bói để rồi lo âu, thấp thỏm...
-
VĨNH AN
Trong bài viết trên báo Nhân dân số 2082, ngày 28/11/1959, ký tên Trần Lực, Bác Hồ đã phát động “Tết trồng cây”: “Chúng tôi đề nghị tổ chức một ngày “Tết trồng cây”. Việc này ít tốn kém mà lợi ích rất nhiều”. -
Văn Miếu - Quốc Tử Giám những ngày này gây sốt bởi di tích rêu phong được thay bằng màu xám trắng mới tinh. Mặc lời trấn an của những người có trách nhiệm, công chúng vẫn có quyền đặt câu hỏi.
-
“Tại sao trong lựa chọn giữa bảo tồn và phát triển đô thị thì phần thua thiệt thường rơi về phía bảo tồn?”, TS khảo cổ học Nguyễn Thị Hậu đặt câu hỏi trong Hội thảo quốc tế Việt Nam học ngày 15 - 16.12 tại Hà Nội.
-
Thiết chế văn hóa đang hàng ngày, hàng giờ đồng hành với đời sống nhân dân và là một phần không thể thiếu của xã hội. Có thể kể đến một số thiết chế văn hóa phổ biến ở đô thị nước ta như bảo tàng, thư viện, nhà hát, rạp chiếu phim…
-
Sự biến mất của Hanoi Cinémathèque, một địa chỉ xem phim nghệ thuật đã có lịch sử gần 15 năm giữa lòng thành phố, đặt ra câu hỏi về sự thân thiện và nhạy cảm với văn hóa của các chính sách phát triển đô thị.
.png)
.png)
