Khắc phục bất cập trong xã hội hóa

14:51 13/02/2020

Thực hiện chủ trương xã hội hóa, nhiều nguồn lực đã được đầu tư cho lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật. Tuy nhiên, do nhận thức của xã hội còn hạn chế, cùng những yếu kém trong cách làm của các đơn vị văn hóa, nghệ thuật, việc thực hiện chủ trương gặp nhiều rào cản.

Việc huy động nguồn lực xã hội hóa để hình thành nên những tác phẩm văn hóa, nghệ thuật giá trị là yêu cầu bức thiết hiện nay.

Từng bước thay đổi diện mạo văn nghệ

Những năm qua, việc chăm lo đời sống văn hóa, tinh thần cho xã hội được triển khai qua nhiều chính sách, nguồn lực đầu tư vào văn hóa, nghệ thuật. Tuy nhiên, nguồn ngân sách có hạn, khiến các nguồn lực đầu tư từ Nhà nước cho các dự án, tác phẩm chưa được như mong đợi. Chủ trương xã hội hóa (XHH) ra đời nhằm khắc phục những bất cập này.

Từ định hướng và những chính sách cụ thể được ban hành, hoạt động XHH trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật đã bước đầu thay đổi diện mạo của lĩnh vực này. Nhiều đơn vị công lập đã mạnh dạn thay đổi theo hướng chú trọng thu hút XHH như: Trung tâm Chiếu phim quốc gia, Nhà hát Lớn Hà Nội, Nhà hát Múa rối Việt Nam, Nhà hát Nghệ thuật đương đại Việt Nam... Nhà hát Nghệ thuật đương đại Việt Nam cho thấy sự năng động với cách làm sáng tạo trong việc thu hút nguồn lực XHH. NSƯT Nguyễn Thị Quỳnh Trang - Giám đốc Nhà hát cho rằng, việc thực hiện XHH không chỉ giúp cải thiện điều kiện vật chất cho đơn vị, cũng như có thêm nguồn lực để đầu tư, nâng cao chất lượng tác phẩm nghệ thuật, mà hơn hết nó còn làm thay đổi tư duy của người làm nghệ thuật. “Một tác phẩm muốn được khán giả đón nhận, thì tác phẩm đó phải nói lên tiếng lòng của khán giả. Thông qua việc XHH, chúng tôi đã hiểu hơn những điều khán giả cần để có bổ sung phù hợp”, Giám đốc Nhà hát đánh giá.

NSND đạo diễn Đặng Nhật Minh cho rằng, những năm gần đây, điện ảnh nước nhà từng bước được xã hội hóa, với nhiều sản phẩm chất lượng ra đời, từ đó khẳng định tính năng động, hiệu quả của thị trường phim trong nước. “Thí dụ điển hình cho kết quả của XHH trong lĩnh vực điện ảnh với sự hợp tác của Nhà nước và tư nhân, đó là đã tạo nên những bộ phim gây tiếng vang lớn trong thời gian qua”, ông nhận định. Còn theo Phó Giám đốc Trung tâm Chiếu phim Quốc gia Nguyễn Phúc Diên, nhờ có chủ trương xã hội hóa mà đến nay, đơn vị đã có thể tự chủ được nguồn kinh phí để duy trì hoạt động và phát triển đơn vị. “Nếu như trước đây, hoạt động của đơn vị trông chờ chủ yếu vào ngân sách cấp, thì từ 2015 đến nay, đơn vị đã có thể tự chủ tài chính và có nguồn dôi dư”, ông Diên cho biết.

XHH đã kích thích tinh thần tự chủ, giúp huy động được các nguồn lực của toàn xã hội để tạo ra các giá trị văn hóa, nghệ thuật đáp ứng nhu cầu người dân và yêu cầu phát triển của đất nước. Bên cạnh đó, nhiều tổ chức biểu diễn ca, múa, nhạc của tư nhân; nhiều tổ chức sản xuất và phổ biến phim tư nhân được hình thành hoạt động rất sôi động, sáng tạo ra tác phẩm nghệ thuật ngày càng cạnh tranh, chất lượng.

Để xã hội hóa tạo đà cho văn hóa, nghệ thuật phát triển

Bên cạnh những mặt tích cực trên, việc thực hiện XHH tại các đơn vị nghệ thuật còn nhiều hạn chế, bất cập, như: tốc độ XHH còn chậm, mức độ XHH không đồng đều… Những hạn chế trong việc thực hiện XHH tác động trực tiếp đến các đơn vị nghệ thuật, như tình trạng hãng phim, nhà hát có cơ sở vật chất nghèo nàn, nhiều thiết bị đã lạc hậu song không có kinh phí đầu tư; sự kém năng động trong việc nắm bắt thị hiếu của khán giả, công chúng…

Bên cạnh những lý do khách quan, như lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật không mang lại nhiều giá trị kinh tế, nên khó thu hút nguồn lực đầu tư, một trong những nút thắt khiến cho công tác XHH trong lĩnh vực này chưa đạt hiệu quả mong muốn, đó là tình trạng quản lý vẫn mang nặng tư duy bao cấp, cách thức quản lý theo lối “hành chính hóa”, rườm rà. Thậm chí, tại nhiều đơn vị nghệ thuật vẫn có tâm lý ỷ lại vào ngân sách, chưa coi việc huy động nguồn lực đầu tư từ xã hội là trách nhiệm của đơn vị... Qua thực tiễn kiểm toán Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa một số giai đoạn gần đây, Kiểm toán Nhà nước cũng cho rằng, việc huy động nguồn vốn xã hội vào đầu tư cho tác phẩm nghệ thuật còn hạn chế, trách nhiệm của một số đơn vị trong thực hiện chủ trương chưa cao... Theo đó, để nâng cao hiệu quả của công tác này, các cơ quan chức năng cần nâng cao nhận thức trong việc thực hiện chủ trương XHH và coi đây là giải pháp quan trọng để phát triển văn hóa, nghệ thuật; tăng cường giám sát, sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư dành cho các chương trình văn hóa, tạo niềm tin cho các nhà đầu tư.

Hơn bao giờ hết, những giá trị từ văn hóa, nghệ thuật đã và đang được coi trọng và có sức lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng. Tuy nhiên, làm sao để cải thiện điều kiện phát triển cho lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật cũng như hình thành nên những tác phẩm văn hóa, nghệ thuật xứng tầm? Đây là câu hỏi không chỉ đặt ra cho các cơ quan chức năng, mà trách nhiệm này còn thuộc về toàn xã hội, người dân - những chủ thể trực tiếp thụ hưởng cũng như có tác động ngược trở lại để phát triển, làm giàu có thêm cho lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật thông qua việc xây dựng các thiết chế, đầu tư cho các tác phẩm văn hóa, gồm cả nguồn lực vật chất lẫn tinh thần.


Theo Nguyễn Lộc - Thời Nay/ND

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Những ngày qua, dư luận một lần nữa lại bất ngờ bởi kế hoạch thực hiện một vòng đại xòe với 5.000 người tham dự, nhằm lập nên kỷ lục Guinness thế giới về số lượng người tham gia vòng xòe lớn nhất.

  • “Chuyện bốn mùa” là sự nối tiếp của chương trình sân khấu truyền hình nổi tiếng “Trong nhà ngoài phố” trên HTV, với những thông tin đậm chất thời sự, nhân sinh, chương trình góp phần giúp khán giả có cái nhìn chuẩn mực về những vấn đề của xã hội.

  • Sự phát triển nhanh và mạnh của công nghệ sản xuất, chiếu phim, lưu trữ trong điện ảnh trên nền tảng công nghệ số vừa mang đến cơ hội, song cũng là thách thức cho mỗi nền điện ảnh. Trong bối cảnh đó, điện ảnh Việt Nam cần tăng cường áp dụng công nghệ hiện đại, đột phá về tư duy làm phim để bắt kịp xu hướng thời đại.

  • Bén duyên nghệ thuật và giáo dục cho thiếu nhi gần 15 năm nay, khi động lực đã đủ, MC Nguyễn Anh Luân (Giám đốc điều hành ALU Academy) thực hiện một trong những ước mơ lớn: Vận hành sân khấu cộng đồng cho trẻ em.

  • NTK Cao Minh Tiến gây “sốc” khi bất ngờ ra mắt MV “Trống cơm” mừng Tết trung thu với vai trò ca sĩ.

  • HOÀNG XUÂN NHU

    (Nguyên phụ trách công tác chính trị trường ĐHSP Huế)

  • LÊ TIẾN DŨNG

    (Khoa Ngữ văn - Đại học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh)

  • Tháng 7 âm lịch là thời điểm người dân đốt vàng mã nhiều nhất trong năm. Nhằm thay đổi hành vi lãng phí này, Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) vừa có thêm khuyến cáo tiếp theo không dâng cúng, không đốt vàng mã mùa Vu lan.

  • Tồn tại và phát triển giữa vùng văn hiến Kinh Bắc trong nhiều thế kỷ, tranh dân gian Đông Hồ hội tụ tâm thức ngàn năm của người Việt và thể hiện độc đáo bằng ngôn ngữ mỹ thuật. Nhằm lưu giữ, phát huy giá trị của dòng tranh này, hồ sơ Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ đang được xây dựng để đề nghị UNESCO ghi vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

  • Mùa tuyển sinh đại học, cao đẳng lại đến và các trường thuộc khối văn hóa nghệ thuật (VHNT), thể dục thể thao (TDTT) của Bộ VH-TT-DL lại miệt mài tìm kiếm người học ở các mã ngành học. Thế nhưng, việc tuyển sinh cũng như đào tạo ở các cơ sở này vẫn “khó đủ đường”. Bởi lẽ, ngay từ khâu tuyển sinh đã khó đạt đủ chỉ tiêu. Đào tạo lại chưa có cơ chế đặc thù, chồng chéo trong quản lý...

  • Chiến thắng khó khăn, vượt qua chính mình để cất lên tiếng hát, từ đó lan tỏa thông điệp về tình yêu thương, tôn vinh sự đa dạng và khác biệt, cùng nhau xây dựng một thế giới hòa bình và tươi đẹp. Đó là mục đích chương trình “Những sắc màu tình yêu” hướng tới.

  • Việc xuất hiện hàng loạt các danh hiệu như “Nữ hoàng thương hiệu Việt Nam”, “Nữ hoàng văn hóa tâm linh Việt Nam”, “Nữ hoàng thực phẩm Việt Nam”… theo TS Bùi Hoài Sơn - Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia Việt Nam thì đây không chỉ là minh chứng cho căn bệnh “cuồng” danh hiệu, “loạn” danh hiệu dường như ngày càng tăng nặng mà hơn thế, nếu không có giải pháp “điều trị” triệt để sẽ đem tới nhiều hệ lụy xấu cho xã hội.

  • Ở các quốc gia phát triển, chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp những dòng người xếp hàng dài. Họ tôn trọng quyền lợi của người khác và điều này hình thành nên một nét đẹp văn hóa trong đời sống xã hội.

  • Văn hóa luôn được coi là giá trị cốt lõi để phát triển sản phẩm du lịch trên khắp các vùng miền Việt Nam. Tuy nhiên, phát triển du lịch sáng tạo sẽ phát huy tối đa những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể, cung cấp những hoạt động đa dạng cho khách du lịch, tăng tính độc đáo, hấp dẫn của điểm đến.

  • Thời gian qua, không ít ngôi đình sau khi tu bổ đã bị biến dạng, thêm hoặc thay mới tùy tiện; thậm chí có những ngôi đình được trùng tu một cách khoa học, nhưng sau đó vẫn bị can thiệp làm mất đi yếu tố gốc. Nhiều ý kiến cho rằng, đây là cách làm phản khoa học, hủy hoại các di tích cổ…

  • Nhằm giúp độc giả hiểu được những trăn trở, tâm tư từ nhà báo và nghề báo, ngày 26-6 tại Đường sách TPHCM, NXB Tổng hợp đã tổ chức chương trình giao lưu với chủ đề “Nhà báo và nghề báo”. 

  • Từ ngàn xưa, dân gian đã có biết bao quan niệm về thi cử và luôn được thực hành một cách sôi động trong cuộc sống cho đến tận ngày nay. Vậy, những quan niệm thi cử này là mê tín hay niềm tin về mặt tinh thần?

  • Một tín hiệu vui cho mỹ thuật Việt Nam khi mới đây hàng loạt các tác phẩm tranh Việt đã tạo nên những kỷ lục trên các sàn đấu giá quốc tế. Tuy nhiên, đằng sau nhưng niềm vui đó là những nỗi buồn của mỹ thuật Việt Nam ngay chính trên sân nhà.

  • Gắn bó với người Việt hàng nghìn năm nay, giấy dó từ một chất liệu của tri thức đã bước vào lĩnh vực tạo hình, trở thành chất liệu của văn hóa. Tuy nhiên, trong đời sống ngày nay, phải có sự cải tiến để giấy dó phục vụ tốt hơn nhu cầu của con người hiện đại.

  • Trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, nhu cầu độc giả ngày càng cao và đa dạng, chức năng của thư viện cũng thay đổi. Không chỉ là kho tri thức liên tục cập nhật những đầu sách mới và hay, thư viện giờ đây còn phải là không gian văn hóa, sáng tạo, gần gũi, thuận tiện cho người đọc có thể tiếp cận bất cứ lúc nào.