TRẦN VĂN DŨNG
Vừa qua, sau khi tấm hình chụp về Ngọ Môn không có 8 bộ mái lợp ngói thanh lưu ly ở lầu Ngũ Phụng xuất hiện trên các trạng mạng xã hội đã lôi cuốn một lượng lớn độc giả quan tâm tìm hiểu, đã có nhiều ý kiến bình luận đưa ra khác nhau.
Hình chụp Ngọ Môn không có 8 bộ mái lợp ngói thanh lưu ly ở lầu Ngũ Phụng (trên), và Ngọ Môn hôm nay (dưới)
Có ý kiến cho rằng bức ảnh đã bị chỉnh sửa bởi photoshop, có ý kiến cho rằng 8 bộ mái xây dựng thêm vào các đời vua triều Nguyễn sau này hoặc 8 bộ mái bị phá sập do cơn bão năm Thìn (1904), v.v.
Qua quá trình tìm hiểu, tôi muốn chia sẽ ý kiến riêng của mình như sau:
Thứ nhất, tôi muốn khẳng định tấm hình về Ngọ Môn là ảnh gốc do nhà nhiếp ảnh gia nổi tiếng người Pháp Pierre Dieulefils (1862 - 1937) chụp nên không có việc bức ảnh đã được chỉnh sửa, tẩy xóa. Nhiếp ảnh gia Pierre Dieulefils đã hoạt động tại Đông Dương từ năm 1888 - 1925 và để lại một gia tài đồ sộ là hàng nghìn tấm bưu thiếp ghi lại hình ảnh đặc sắc về con người và phong cảnh tại các địa điểm khác nhau ở Đông Dương.
Thứ hai, sử sách triều Nguyễn ghi chép rõ: Ngọ Môn được xây dựng năm Minh Mạng 14 (1833), khi triều Nguyễn tổ chức quy hoạch lại toàn bộ mặt bằng kiến trúc Hoàng thành. Nguyên tại vị trí này trước kia là Nam Khuyết Đài, xây dựng đầu thời Gia Long. Về mặt kiến trúc, Ngọ Môn gồm hai phần chính: đài - cổng và lầu Ngũ Phụng. Vì thế không có chuyện 8 bộ mái ở lầu Ngũ Phụng được xây dựng thêm bởi các vị vua sau này.
Thứ ba, đúng là vào năm 1904 ở Huế đã hứng chịu trận bão với mức độ tàn phá khốc liệt không thua kém cơn bão hồi năm 1999 làm hư hỏng nhiều công trình kiến trúc lúc bấy giờ. Tuy nhiên cho đến nay vẫn chưa tìm thấy một dòng tư liệu nào, kể cả ca dao dân gian phản ánh sự kiện lầu Ngũ Phụng bị cơn bão phá sập. Vì vậy, giả thuyết cho rằng 8 bộ mái bị phá sập do cơn bão năm Thìn là không đáng tin cậy.
Thứ tư, dựa vào những cứ liệu thu thập được tôi phỏng đoán nguồn gốc bức ảnh này ra đời vào thời vua Thành Thái (1889 - 1907) khi Pierre Dieulefils đến Huế. Sau chuyến đi này, ông đã cho ra đời nhiều bức ảnh nổi tiếng về Huế và triều Nguyễn, đặc biệt là bức ảnh chân dung vua Thành Thái chụp vào năm 1897.
![]() |
Chân dung vua Thành Thái do nhiếp ảnh gia nổi tiếng người Pháp Pierre Dieulefils chụp 1897 |
Thứ năm, căn cứ vào sách Đại Nam Thực lục Chính biên Đệ lục kỷ Phụ biên của Quốc Sử Quán triều Nguyễn do nhà nghiên cứu Cao Tự Thanh dịch cho chúng ta biết được sự kiện vào năm Thành Thái thứ 12 (1900) triều đình cho phép tiến hành trùng tu lầu Ngọ Môn.
Từ đó, kết nối những thông tin có được tôi cho rằng bức ảnh nêu trên được Pierre Dieulefils chụp vào thời điểm kiến trúc Ngọ Môn đang trong quá trình trùng tu nên 8 bộ mái lợp ngói thanh lưu ly đã được những người thợ cung đình hạ giải để tu bổ. Vì thế sau khi hoàn thành công việc trùng tu Ngọ Môn thì hệ thống cột và bộ khung gỗ chắc chắn không bị cơn bão năm Thìn (1904) phá sập, (trong khi đó cơn bão đã làm gãy cả cầu Trường Tiền). Hiện nay, chúng ta quan sát kiến trúc trang trí lầu Ngũ Phụng sẽ nhận thấy sự khác biệt của bộ mái chính giữa lợp ngói hoàng lưu ly và tám bộ còn lại lợp ngói thanh lưu ly vì nghệ thuật trang trí trên nóc có sự khác nhau nhiều về phong cách qua đợt đại trùng tu này. Đặc biệt, bức ảnh Ngọ Môn không có 8 bộ mái thanh lưu ly đã ngẫu nhiên làm cho hậu thế nhận thức được về tầm nhìn, tính sáng tạo của vua Minh Mạng và tài năng của những nghệ nhân cung đình xưa khi xây dựng Ngọ Môn: Nếu không có 8 bộ mái thanh lưu ly thì Ngọ Môn giống như một bản sao thu nhỏ của kiến trúc Thiên An Môn.
![]() |
Thiên An Môn (Trung Quốc) |
Nhưng ở đây, Ngọ Môn với mái tầng trên chia thành 9 bộ, với rất nhiều hình chim phụng trang trí ở phần bờ nóc, bờ quyết, khiến tòa lầu trông rất nhẹ nhàng, thanh thoát, thể hiện rõ phong cách kiến trúc dân tộc. Ngọ Môn xứng đáng được xếp vào hàng những công trình kiến trúc nghệ thuật xuất sắc nhất của triều Nguyễn nói riêng và của nền kiến trúc cổ Việt Nam nói chung.
T.V.D
(SHSDB21/06-2016)
ĐỖ XUÂN CẨM
Thành phố Huế khác hẳn một số thành phố trên dải đất miền Trung, không chỉ ở các lăng tẩm, đền đài, chùa chiền, thành quách… mà còn khác biệt ở màu xanh thiên nhiên hòa quyện vào các công trình một cách tinh tế.
KỶ NIỆM 130 CHÍNH BIẾN THẤT THỦ KINH ĐÔ (23/5 ẤT DẬU 1885 - 23/5 ẤT MÙI 2015)
LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG
Huế, trong lịch sử từng là vùng đất đóng vai trò một trung tâm chính trị - văn hóa, từng gánh chịu nhiều vết thương của nạn binh đao. Chính biến Thất thủ Kinh đô 23/5, vết thương lịch sử ấy ăn sâu vào tâm thức bao thế hệ người dân Cố đô.
KIMO
Café trên xứ Huế bây giờ không thua gì café quán cốc ở Pháp, những quán café mọc lên đầy hai bên lề đường và khi vươn vai thức dậy nhìn xuống đường là mùi thơm của café cũng đủ làm cho con người tỉnh táo.
LTS: Diễn ra từ 10/6 đến 22/6/2015, cuộc triển lãm “Thừa Thiên Huế: 90 năm báo chí yêu nước và cách mạng” do Hội Nhà báo tổ chức tại Huế, trưng bày các tư liệu báo chí hết sức quý giá do nhà báo, nhà nghiên cứu Dương Phước Thu sưu tập, đã thu hút đông đảo công chúng Huế. Nhiều tờ báo xuất bản cách đây hơn thế kỷ giờ đây công chúng được nhìn thấy để từ đó, hình dung về một thời kỳ Huế đã từng là trung tâm báo chí của cả nước. Nhân sự kiện hết sức đặc biệt này, Sông Hương đã có cuộc phỏng vấn ngắn với nhà nghiên cứu Dương Phước Thu.
MAI KHẮC ỨNG
Một lần lên chùa Thiên Mụ gặp đoàn khách có người dẫn, tôi nhập lại để nghe thuyết minh. Nền cũ đình Hương Nguyện trước tháp Phước Duyên được chọn làm diễn đài.
LÊ QUANG THÁI
Việt Nam giữ một vị thế trọng yếu ở ngã tư giao lưu với các nước của bán đảo Ấn Hoa và miền Viễn Đông châu Á.
LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG
Tùy bút
Mối cảm giao với Túy Vân khởi sự từ sự tạo sinh của đất trời trong lớp lớp mây trắng chảy tràn, tuyết tô cho ngọn núi mệnh danh thắng cảnh thiền kinh Cố đô.
PHẠM THÁI ANH THƯ
Trong giai đoạn 2004 - 2013, nền kinh tế tỉnh Thừa Thiên Huế (TTH) đạt mức tăng trưởng khá cao so với mức bình quân của cả nước, cơ cấu kinh tế chuyển dịch hợp lý theo hướng du lịch, dịch vụ - công nghiệp - nông nghiệp. Đồng hành với mức tăng trưởng đó, nhiều nhà đầu tư lớn trong và ngoài nước đã đến đầu tư tại Thừa Thiên Huế.
TRẦN VIẾT ĐIỀN
Một số nhà nghiên cứu đã chú tâm tìm kiếm nơi an táng đại thi hào Nguyễn Du ở Huế, sau khi ông qua đời vào ngày 10 tháng 8 năm Canh Thìn (16/9/1820).
TRẦN KIÊM ĐOÀN
Sông Hương vừa là cột mốc làm chứng vừa là biểu tượng cho dáng đẹp sương khói, “áo lụa thinh không” của lịch sử thăng trầm về hình bóng Huế.
ĐỖ XUÂN CẨM
1. Đôi điều tản mạn về Liễu
Người Á Đông thường coi trọng luật phong thủy, ngũ hành âm dương, họ luôn chú trọng đến thiên nhiên, cảnh vật và xem đó là một phần của cuộc sống tinh thần.
TRƯỜNG PHƯỚC
Đất nước hòa bình, thống nhất, thực hiện công cuộc đổi mới phát triển đã 40 năm. Những thành tựu là có thể nhìn thấy được. Tuy nhiên, muốn phát triển, công cuộc đổi mới cần được thúc đẩy một cách mạnh mẽ có hiệu quả hơn nữa.
LƯU THỦY
KỶ NIỆM 40 NĂM GIẢI PHÓNG THỪA THIÊN HUẾ (26/3/1975 - 2015)
LÊ VĂN LÂN
Một mùa xuân mới lại về trên quê hương “Huế luôn luôn mới” để lại trong tâm hồn người dân Huế luôn trăn trở với bao khát vọng vươn lên, trả lời câu hỏi phải tiếp tục làm gì để Huế là một thành phố sáng tạo, một đô thị đáng sống. Gạt ra ngoài những danh hiệu, kể cả việc Huế chưa trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, vấn đề đặt ra đâu là cái lõi cái bất biến của Huế và chúng ta phải làm gì để cái lõi đó tỏa sáng.
THANH TÙNG
Ở Việt Nam, Huế là thành phố có tỉ lệ tượng lớn nhất trên diện tích tự nhiên và dân số. Không chỉ nhiều về số lượng mà còn đạt đỉnh cao về chất lượng nghệ thuật, phong phú về đề tài, loại hình, phong cách thể hiện.
ĐỖ MINH ĐIỀN
Chùa Hoàng giác là một trong những ngôi cổ tự nổi tiếng nhất xứ Đàng Trong, được đích thân chúa Nguyễn Phúc Chu cho tái thiết, ban sắc tứ vào năm 1721. Tuy nhiên, vì trải qua binh lửa chiến tranh chùa đã bị thiêu rụi hoàn toàn. Dựa trên nguồn sử liệu và kết quả điều tra thực tế, chúng tôi cố gắng để phác thảo phần nào nguồn gốc ra đời cũng như tầm quan trọng của ngôi chùa này trong đời sống văn hóa cư dân Huế xưa với một nếp sống mang đậm dấu ấn Phật giáo.
TRẦN VĂN DŨNG
Cách đây đúng 500 năm (1514 - 2014), tại ngôi làng ven sông Kiến Giang “nơi cây vườn và dòng nước cùng với các thôn xóm xung quanh hợp thành một vùng biếc thẳm giữa màu xanh mênh mông của cánh đồng hai huyện”(1) thuộc xã Lộc Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình, cậu bé Dương Văn An, sau này đỗ Tiến sĩ và làm quan đến chức Thượng thư được sinh ra đời.
DƯƠNG ĐÌNH CHÂU – TRẦN HOÀNG CẨM LAI
Danh lam thắng cảnh, nơi cảnh đẹp có chùa nổi tiếng, khái niệm này càng rõ hơn ở Huế.
PHẠM HẠNH THƯ
Du lịch Huế xưa
Du lịch Huế có một lịch sử thơ ca dân gian gắn liền với những bước phát triển của mình.