Khi nhắc tới sân khấu kịch, người ta thường nghĩ tới ánh hào quang, trang phục lộng lẫy và hóa trang cầu kỳ. Thực tế, nghệ thuật kịch có thể được ứng dụng hiệu quả trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là giáo dục, qua đó kích thích các khả năng tiềm ẩn của học sinh.
Tiết mục diễn kịch của học sinh ở Hà Nội
Kích thích khả năng tiềm ẩn
“Trong quá trình biểu diễn nghệ thuật, điều tôi quan tâm là chuyển tải thông điệp cuộc sống. Làm thế nào để mọi người sống hài hòa với bản thân, và cộng đồng? Dần dần, tôi hiểu ra rằng thông qua giáo dục là cách tốt nhất để truyền tải thông điệp ấy tới mọi người. Vì thế, tôi quan tâm tới giáo dục và đưa nghệ thuật kịch vào học đường. Qua nghệ thuật kịch, các em phần nào khám phá bản thân, làm chủ cuộc sống và lựa chọn được tương lai của mình; có khả năng sống hài hòa với mọi người”. Nghệ sĩ, giáo viên kịch Quentin Delorme |
Ở hầu hết các nước phương Tây, nghệ thuật kịch được đưa vào giảng dạy như một bộ môn riêng biệt trong trường học nhằm kích thích các khả năng tiềm ẩn ở học sinh. Cũng giống như trong hội họa hay âm nhạc, người thực hành nghệ thuật kịch trước hết được làm quen và khám phá những góc cạnh khác nhau của bản thân. Họ thực tập thường xuyên với cơ thể, cảm xúc, thông qua sự lắng nghe, cảm nhận chính mình và tương tác với những người khác. Đối với trẻ em, một chương trình kịch phù hợp với nhu cầu phát triển tâm sinh lý có thể giúp trẻ xây dựng cá tính, đồng thời sống hài hòa với tập thể và xã hội.
Bên cạnh đó, nghệ thuật kịch được khai thác trong giảng dạy các bộ môn khác nhau. Hàng năm, hội thảo Kịch trong giáo dục được tổ chức tại Đức bàn luận những nghiên cứu mới của việc sử dụng kịch trong các bộ môn, đặc biệt là ngoại ngữ. Các bài tập về giọng nói, hành động, cử chỉ, sáng tạo tình huống và nhân vật giúp học sinh tăng khả năng tập trung và ghi nhớ bài học một cách thoải mái và dễ dàng hơn. Đặc biệt, giáo viên cũng được tiếp cận và thực hành kịch để làm mới cách truyền đạt của mình: Học cách sử dụng ngôn ngữ cơ thể, thu hút sự chú ý, giải tỏa căng thẳng, quan sát và lắng nghe học sinh một cách hiệu quả.
Ở nước ta, ứng dụng kịch trong giảng dạy các môn học là vấn đề khá mới. Đến Việt Nam 7 năm qua và dạy học tại các cơ sở giáo dục công và tư tại Hà Nội, nghệ sĩ, giáo viên kịch người Pháp Quentin Delorme đặc biệt quan tâm tới môi trường giáo dục ở đây, nơi nghệ thuật kịch có thể được áp dụng linh hoạt nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập: “Sau khi làm việc trong nhiều ngôi trường, cả công lập và tư thục, tôi thấy cách giảng dạy cho học sinh Việt Nam rất khác châu Âu. Học sinh Việt có điểm mạnh là ghi nhớ, kỷ luật tốt hơn, nhưng yếu về khả năng tưởng tượng, sáng tạo. Do vậy, để các em phát triển toàn diện, có suy nghĩ, tư duy độc lập, và được phép mắc lỗi mà không sợ hãi, cách giảng dạy cần thay đổi”.
Học bằng ngôn ngữ khác
Không thể đưa nghệ thuật kịch tới giới thiệu ở tất cả trường học, Quentin Delorme chọn lựa mở workshop Ứng dụng kịch trong giảng dạy dành cho giáo viên, nhằm giúp họ phát triển cách giáo dục mới, truyền lại cho học sinh, từ đó lan tỏa rộng rãi trong xã hội. “Workshop diễn ra trong 2 ngày 10 và 12.4, tại Hà Nội, không phải dạy các giáo viên diễn kịch, mà để họ nhận thấy được các giá trị mình có thể mang lại cho học sinh” - Quentin Delorme khẳng định.
Nghệ sĩ tập trung hướng dẫn giáo viên dùng tâm thế và ngôn ngữ hình thể nhằm thu hút sự chú ý của học viên và ứng dụng bài tập kịch trong các bộ môn khác nhau. Đây cũng là cơ hội để mỗi người tham gia chia sẻ khó khăn khi đứng lớp và cùng tìm ra giải pháp thông qua cách tiếp cận sáng tạo của nghệ thuật kịch. Nghệ sĩ mong muốn trải nghiệm các bài tập kịch sẽ giúp giáo viên tìm ra cách bắt đầu một tiết học hiệu quả, cải thiện bầu không khí của lớp học, giúp học sinh rèn luyện khả năng ghi nhớ, đồng thời khơi gợi sức sáng tạo và linh hoạt...
“Trước kia tôi không định hình lắm về ứng dụng kịch trong giảng dạy, nhưng nay tôi nghiên cứu kỹ hơn về loại hình này, để hướng dẫn học sinh trong quá trình học tập. Tôi gợi ý các em diễn kịch với các môn Toán và Hóa, dù hơi khó. Môn Văn và các môn xã hội đưa kịch vào dễ hơn, nhưng rất ít khi các em phát hiện ra điều này. Ngoài kịch, các em có thể quay phim, biểu diễn rối, thuyết trình... nhưng tôi vẫn thích kịch, vì lúc ấy học sinh sẽ bộc lộ cảm xúc cao nhất. Khi cảm xúc của trẻ phát triển, các em biết tôn trọng mình và người khác” - chị Thu Thủy, giáo viên môn Công nghệ 10, Trường THPT Trần Phú, Hoàn Kiếm, Hà Nội cho biết. “Thông qua đóng kịch, các em tiếp cận kiến thức bằng một cách khác với ngôn ngữ viết. Đồng thời, phát huy trí tưởng tượng, khả năng sáng tạo và kỹ năng. Khi có kỹ năng, học sinh có nhiều cách để tiếp nhận kiến thức và truyền đạt kiến thức ấy cho người khác”.
Theo Ngọc Phương - ĐBND
Có khi nào bạn lúng túng khó xử khi trong nhà có quá nhiều sách? Sách tự mua. Sách được tặng. Sách tự làm ra. Sách của ngày xưa. Sách mới bây giờ. Theo năm tháng, sách trong nhà cứ chất chồng lên mãi...
Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm vừa ban hành Quy chế về hoạt động giám định tác phẩm mỹ thuật - tác phẩm nhiếp ảnh. Quy chế này có hiệu lực từ ngày 1-10-2018 với yêu cầu 100% hội đồng tán thành mới đi đến kết luận cuối cùng về tác phẩm được giám định là thật hay giả…
Ngày 15/10, tại Hà Nội, Bộ VHTTDL đã tổ chức cuộc họp nhằm chuẩn bị cho phiên họp Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng các danh hiệu nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú (NSND, NSƯT) và danh hiệu nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú (NNND, NNƯT) năm 2018.
Nghệ thuật truyền thống dân tộc như: tuồng, chèo, cải lương, kịch hát dân tộc… đang kêu cứu, vì người xem ngày càng giảm, người theo nghề ngày càng hiếm. Hiện nghệ thuật truyền thống dân tộc đang thiếu hụt trầm trọng lực lượng thay thế trên tất cả các lĩnh vực, như diễn viên, nhạc công, biên kịch, đạo diễn…
Từ góc nhìn của nhà quy hoạch, Giám đốc SLAB, Đại học Nam California (Mỹ), GS. Annette Kim cho rằng, vỉa hè đa chức năng là một phần tạo nên thành phố sôi động, bền vững, đóng góp vào sinh hoạt cộng đồng.
Kết thúc loạt bài này, chúng tôi mong muốn, những nhận thức về văn hóa ngày càng hoàn thiện tiến gần đến giá trị cốt lõi nhất của văn hóa: Hình thành nhân cách con người và cốt cách của một dân tộc, trở thành nguồn lực nội sinh quan trọng để đất nước phát triển bền vững.
Hiện nay, nguy cơ mai một giá trị truyền thống làng xã rất lớn, ở cả chiều rộng và chiều sâu. Việc bảo tồn các giá trị di sản trong quá trình quy hoạch không gian kiến trúc làng không thể chậm trễ và trì hoãn. Trong đó, bảo tồn thích ứng và phát triển tiếp nối là phương thức mà giá trị tinh thần của di sản được kế thừa, hoàn thiện.
Chỉ đạo nghệ thuật được ví như người giữ lửa, bảo đảm khuynh hướng nghệ thuật, phong cách sáng tạo của đơn vị. Tuy nhiên, nhiều nhà hát của Hà Nội đang thiếu đội ngũ chỉ đạo nghệ thuật tài năng, chuyên nghiệp, dẫn tới sáng tạo ít mang tính đương thời, chưa có nhiều tác phẩm đỉnh cao có thể cạnh tranh với các loại hình nghệ thuật khác.
Mặt nạ giấy bồi, đèn kéo quân, tàu thủy sắt tây... từng mang lại niềm vui cho biết bao đứa trẻ mỗi độ Tết Trung thu. Nhưng trước sự phát triển của xã hội, những món đồ chơi truyền thống này liệu có cần thay đổi để đáp ứng thị hiếu trẻ nhỏ “thời 4.0”?
Vài năm trở lại đây, thị trường sách thiếu nhi trong nước đã có những chuyển biến với nhiều tín hiệu khởi sắc, nhưng vẫn cần nhiều cú hích để thực sự ổn định.
Dù trẻ con ngày nay ít còn chơi đèn kéo quân nữa, nhưng mỗi mùa Trung thu đến, gần ngày rằm tháng 8, nghệ nhân Vũ Văn Sinh lại cặm cụi làm những chiếc đèn truyền thống để giữ nghề, hoài niệm tuổi thơ và tưởng nhớ tổ tông.
Năm 2018, cải lương đánh dấu sự xuất hiện đúng 100 năm trên mảnh đất Nam bộ. Ngoài vở diễn “Thầy Ba Đợi” tri ân người khai sáng bộ môn nghệ thuật này, bộ phim “Song Lang” cũng ra mắt công chúng để góp thêm tình yêu cho khán giả hôm nay đối với loại hình sân khấu độc đáo trong tâm thức cư dân mở đất. Con đường đã qua của cải lương rất nhiều thành tựu, nhưng con đường phía trước của cải lương cũng không ít thử thách!
Dù còn nhiều khó khăn nhưng giới bạn đọc đang dần tiếp cận và sử dụng những sản phẩm trong cuộc cách mạng công nghiệp (CMCN) 4.0 để có thể thỏa mãn nhu cầu tiếp nhận thông tin hữu ích.
Vùng đất phía Tây Hà Nội còn nhiều ngôi đình làng là biểu tượng của vùng xứ Đoài, với những giá trị đặc sắc về kiến trúc và điêu khắc. Tuy nhiên, hiện nay, các ngôi đình này đối diện với nguy cơ xuống cấp và bị hủy hoại. Đã có rất nhiều công trình bị “trùng tu như phá”, gần đây nhất là tại đình Lương Xá, xã Liên Bạt, huyện Ứng Hòa.
Mong muốn nghiên cứu, phục dựng, bảo tồn lại các nét đẹp trong văn hóa truyền thống của Việt Nam, ngày 8-8, Ỷ Vân Hiên với đội ngũ các bạn trẻ chuyên nghiệp, có kiến thức chuyên môn cùng với lòng nhiệt thành, sức sáng tạo mạnh mẽ đã ra mắt tại Hà Nội.
Trong 6 tháng đầu năm 2018, ngành xuất bản đã gây được tiếng vang trong xã hội với nhiều cuốn sách có nội dung tốt, mang tính thời sự... Số lượng xuất bản phẩm vi phạm về nội dung có giảm so với cùng kỳ năm 2017 nhưng vẫn chưa có giải pháp khắc phục triệt để.
Tiếp bước sự sáng tạo với sơn mài của các bậc thầy thời kỳ hội họa Đông Dương, ngày nay nghệ thuật sơn mài đương đại vẫn kế thừa và phát triển với nhiều lối biểu hiện và tìm tòi mới. Tuy nhiên, bên cạnh hiệu quả nghệ thuật, nhiều sáng tạo cũng gây tranh luận.
Tính đến thời điểm này, Việt Nam có 12 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh. Thế nhưng, bên cạnh niềm vinh dự thì những danh hiệu cũng đang tạo ra nhiều sức ép không nhỏ với các nhà quản lý văn hóa trong công tác quảng bá, bảo tồn và phát triển.
Tuồng là môn nghệ thuật sân khấu truyền thống độc đáo của dân tộc Việt Nam. Thế nhưng, cũng giống như những loại hình nghệ thuật truyền thống khác, tuồng đang đứng trước nguy cơ mai một. Ở đó việc bảo tồn để duy trì và phát triển nghệ thuật tuồng đang là “bài toán” không dễ gì tìm được câu trả lời thấu đáo.
“Ok (đồng ý) hay không thì mày nhớ confirm (xác nhận) cho người ta nha”; “giao đứa nào set up (sắp xếp) vụ này ngay và luôn đi chứ hứa rồi bỏ đó không hà”; “go now (đi ngay), mà free (miễn phí) thiệt hả?”; “nay được ở nhà full (cả) ngày”… Đó là vài trong số những câu Tây không ra Tây, ta chẳng ra ta mà giới trẻ Việt đang sử dụng trong cuộc sống hàng ngày.