LTS: Nhân Tạp chí Sông Hương phát hành số thứ 100 (6-1997), Ban Biên tập chúng tôi có dịp trò chuyện với hai nhà văn từng là Tổng biên tập của tạp chí: Tô Nhuận Vỹ và Nguyễn Khắc Phê.
Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm và nhà văn Tô Nhuận Vỹ thăm Tòa soạn Tạp chí "Nhiôman" (Biêlôrutxia - Liên Xô cũ) tháng 5-1988 (Người thứ 3 và thứ 5 từ trái sang)
Vấn đề chúng tôi nêu ra là: SH có đôi đoạn “sóng gió” trong những năm đầu đổi mới, các anh có suy nghĩ gì sau một thời gian đủ để nhìn lại; và giờ đây các anh có nhắn gửi gì với SH với bạn đọc, đặc biệt là đối với nội dung và hình thức của SH ra hàng tháng như lâu nay mà các anh chính là những người đầu tiên đặt nền móng.
Chúng tôi mong muốn được nghe nhiều ý đóng góp xây dựng cho Tạp chí, song do công việc ngày chuẩn bị Đại hội VHNT.TTH lần thứ 8 quá bận rộn, các anh chỉ trả lời hết sức vắn tắt. Dưới đây là ý kiến của các anh.
Nhân dịp này, chúng tôi trân trọng có lời cám ơn các anh - những người đi trước.
- BBT. TCSH -
* Nhà văn TÔ NHUẬN VỸ (Chủ tịch Hội VHNT.TT Huế).- Tôi làm TBT “hình như” từ 1986 - 1990 (các con số, ngày tháng tôi vốn nhớ rất kém). Có lúc “sóng gió” ư ? Hơn thế ấy chứ. Nhưng thôi, nhắc lại chuyện cũ mãi để làm gì? Kết luận cuối cùng của lãnh đạo, tôi thấy cũng phải: các đồng chí có tâm nhưng thiếu tỉnh táo.
Những năm ấy, SH in xấu khiếp lắm, in sai tùm lum, nhưng cũng được nhiều độc giả thương, nhất là những người am tường văn hóa, văn học nghệ thuật. Có lúc gần như hầu hết các tác giả danh tiếng “có gai có cựa” và “hay gây chuyện” trong nước thường xuyên gởi bài, (“rứa là gay rồi”!), có trụ sở và đại diện nhiều nơi, cả ở nước ngoài, ra được “Tủ sách Sông Hương” có được vài ba cuốn quý, tổ chức thi “Em học văn” ở Huế, thường xuyên trao giải cho học sinh đạt giải quốc gia... Không khí ngày ấy cũng rộn ràng, vui lắm. Có một chuyện buồn này. Chúng tôi in “Tình yêu thời thổ tả” của G.Market do Nguyễn Trung Đức dịch (trong hoạt động của Tủ sách SH) nhưng bị niêm lại ở nhà in (Vì lý do không thích hợp với... Việt Nam), nhưng năm rồi bản dịch này của Nguyễn Trung Đức, sau khi xuất bản 1995, lại được giải thưởng của Hội Nhà văn VN!
T.N.V
* Nhà văn NGUYỄN KHẮC PHÊ (Phó Chủ tịch Hội VHNT.TT Huế).- Tôi chỉ làm Tổng biên tập trong 8 tháng (từ 1/91 - 8/1991), nhưng đã có may mắn được góp phần soạn thảo những văn bản đầu tiên chuẩn bị cho Sông Hương ra đời và đã đảm trách chức vụ Phó Tổng biên tập từ số 1 đến số 43 (1990). Trong những năm này, đã nhiều lần chúng tôi nghĩ đến việc nâng kỳ xuất bản của SH từ 2 tháng lên 1 tháng/kỳ và nhiều bạn đọc cũng gửi thư thúc giục chúng tôi thực hiện việc đó. Tôi còn nhớ có những lá thư viết với tình cảm thiết tha và lòng ưu ái đặc biệt, đại ý: “Sao các anh chị lại bắt chúng tôi chờ đợi lâu như thế...” Đáp lại tình yêu thương nồng thắm ấy và để thích ứng với thời đại bùng nổ thông tin hiện nay, để kịp thời “có mặt” trước những vấn đề nóng bỏng đặt ra trong công cuộc đổi mới đất nước (trong đó có lĩnh vực văn học nghệ thuật), để tờ SH xứng đáng với vị trí của Huế đang ngày càng được đồng bào cả nước và cộng đồng quốc tế quan tâm, ngay khi nhận trách nhiệm TBT, tôi cũng như tất cả anh chị em trong Tòa soạn đều thấy là điều kiện xuất bản SH tháng 1 kỳ đã chín muồi và hạ quyết tâm thực hiện bằng được.
Hồi đó, điều kiện thông tin in ấn, kinh phí kém xa hiện nay, nhưng với sự nỗ lực của anh chị em trong Tòa soạn và được sự cộng tác nhiệt tình của các cộng tác viên, kế hoạch xuất bản hàng tháng đã thực hiện được. Chúng tôi cũng đã hợp đồng với Tổng cục Bưu điện đưa SH vào danh mục báo chí phát hành toàn quốc, “hợp đồng” với Đài Truyền hình TP. HCM, Đà Nẵng, báo Hà Nội mới, Sài Gòn giải phóng về việc giới thiệu Tạp chí SH sau mỗi kỳ xuất bản... Có bạn nói đùa “SH bành trướng gớm hè...” Tôi chỉ nghĩ “SH” khi xứng đáng với Huế thì cũng như Huế, mãi mãi sống trong lòng đồng bào cả nước, và một tờ tạp chí ra hàng tháng của một trung tâm văn hóa phải có cách phát hành, “tiếp thị” tương xứng, về nội dung cũng vậy...
Hẳn sẽ có bạn bảo “làm TBT chỉ có 8 tháng, nói chi cho nhiều”. Tuy vậy, tôi còn 8 năm làm Phó TBT. Ờ, nhưng đều là con số 8, tức là chưa “chín”. Vậy xin các bạn cứ coi những dòng trên đây chỉ là chuyện góp vui trong dịp kỷ niệm 100 số SH...
N.K.P
(TCSH100/06-1997)
Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm vừa ban hành Quy chế về hoạt động giám định tác phẩm mỹ thuật - tác phẩm nhiếp ảnh. Quy chế này có hiệu lực từ ngày 1-10-2018 với yêu cầu 100% hội đồng tán thành mới đi đến kết luận cuối cùng về tác phẩm được giám định là thật hay giả…
Ngày 15/10, tại Hà Nội, Bộ VHTTDL đã tổ chức cuộc họp nhằm chuẩn bị cho phiên họp Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng các danh hiệu nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú (NSND, NSƯT) và danh hiệu nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú (NNND, NNƯT) năm 2018.
Nghệ thuật truyền thống dân tộc như: tuồng, chèo, cải lương, kịch hát dân tộc… đang kêu cứu, vì người xem ngày càng giảm, người theo nghề ngày càng hiếm. Hiện nghệ thuật truyền thống dân tộc đang thiếu hụt trầm trọng lực lượng thay thế trên tất cả các lĩnh vực, như diễn viên, nhạc công, biên kịch, đạo diễn…
Từ góc nhìn của nhà quy hoạch, Giám đốc SLAB, Đại học Nam California (Mỹ), GS. Annette Kim cho rằng, vỉa hè đa chức năng là một phần tạo nên thành phố sôi động, bền vững, đóng góp vào sinh hoạt cộng đồng.
Kết thúc loạt bài này, chúng tôi mong muốn, những nhận thức về văn hóa ngày càng hoàn thiện tiến gần đến giá trị cốt lõi nhất của văn hóa: Hình thành nhân cách con người và cốt cách của một dân tộc, trở thành nguồn lực nội sinh quan trọng để đất nước phát triển bền vững.
Hiện nay, nguy cơ mai một giá trị truyền thống làng xã rất lớn, ở cả chiều rộng và chiều sâu. Việc bảo tồn các giá trị di sản trong quá trình quy hoạch không gian kiến trúc làng không thể chậm trễ và trì hoãn. Trong đó, bảo tồn thích ứng và phát triển tiếp nối là phương thức mà giá trị tinh thần của di sản được kế thừa, hoàn thiện.
Chỉ đạo nghệ thuật được ví như người giữ lửa, bảo đảm khuynh hướng nghệ thuật, phong cách sáng tạo của đơn vị. Tuy nhiên, nhiều nhà hát của Hà Nội đang thiếu đội ngũ chỉ đạo nghệ thuật tài năng, chuyên nghiệp, dẫn tới sáng tạo ít mang tính đương thời, chưa có nhiều tác phẩm đỉnh cao có thể cạnh tranh với các loại hình nghệ thuật khác.
Mặt nạ giấy bồi, đèn kéo quân, tàu thủy sắt tây... từng mang lại niềm vui cho biết bao đứa trẻ mỗi độ Tết Trung thu. Nhưng trước sự phát triển của xã hội, những món đồ chơi truyền thống này liệu có cần thay đổi để đáp ứng thị hiếu trẻ nhỏ “thời 4.0”?
Vài năm trở lại đây, thị trường sách thiếu nhi trong nước đã có những chuyển biến với nhiều tín hiệu khởi sắc, nhưng vẫn cần nhiều cú hích để thực sự ổn định.
Dù trẻ con ngày nay ít còn chơi đèn kéo quân nữa, nhưng mỗi mùa Trung thu đến, gần ngày rằm tháng 8, nghệ nhân Vũ Văn Sinh lại cặm cụi làm những chiếc đèn truyền thống để giữ nghề, hoài niệm tuổi thơ và tưởng nhớ tổ tông.
Năm 2018, cải lương đánh dấu sự xuất hiện đúng 100 năm trên mảnh đất Nam bộ. Ngoài vở diễn “Thầy Ba Đợi” tri ân người khai sáng bộ môn nghệ thuật này, bộ phim “Song Lang” cũng ra mắt công chúng để góp thêm tình yêu cho khán giả hôm nay đối với loại hình sân khấu độc đáo trong tâm thức cư dân mở đất. Con đường đã qua của cải lương rất nhiều thành tựu, nhưng con đường phía trước của cải lương cũng không ít thử thách!
Dù còn nhiều khó khăn nhưng giới bạn đọc đang dần tiếp cận và sử dụng những sản phẩm trong cuộc cách mạng công nghiệp (CMCN) 4.0 để có thể thỏa mãn nhu cầu tiếp nhận thông tin hữu ích.
Vùng đất phía Tây Hà Nội còn nhiều ngôi đình làng là biểu tượng của vùng xứ Đoài, với những giá trị đặc sắc về kiến trúc và điêu khắc. Tuy nhiên, hiện nay, các ngôi đình này đối diện với nguy cơ xuống cấp và bị hủy hoại. Đã có rất nhiều công trình bị “trùng tu như phá”, gần đây nhất là tại đình Lương Xá, xã Liên Bạt, huyện Ứng Hòa.
Mong muốn nghiên cứu, phục dựng, bảo tồn lại các nét đẹp trong văn hóa truyền thống của Việt Nam, ngày 8-8, Ỷ Vân Hiên với đội ngũ các bạn trẻ chuyên nghiệp, có kiến thức chuyên môn cùng với lòng nhiệt thành, sức sáng tạo mạnh mẽ đã ra mắt tại Hà Nội.
Trong 6 tháng đầu năm 2018, ngành xuất bản đã gây được tiếng vang trong xã hội với nhiều cuốn sách có nội dung tốt, mang tính thời sự... Số lượng xuất bản phẩm vi phạm về nội dung có giảm so với cùng kỳ năm 2017 nhưng vẫn chưa có giải pháp khắc phục triệt để.
Tiếp bước sự sáng tạo với sơn mài của các bậc thầy thời kỳ hội họa Đông Dương, ngày nay nghệ thuật sơn mài đương đại vẫn kế thừa và phát triển với nhiều lối biểu hiện và tìm tòi mới. Tuy nhiên, bên cạnh hiệu quả nghệ thuật, nhiều sáng tạo cũng gây tranh luận.
Tính đến thời điểm này, Việt Nam có 12 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh. Thế nhưng, bên cạnh niềm vinh dự thì những danh hiệu cũng đang tạo ra nhiều sức ép không nhỏ với các nhà quản lý văn hóa trong công tác quảng bá, bảo tồn và phát triển.
Tuồng là môn nghệ thuật sân khấu truyền thống độc đáo của dân tộc Việt Nam. Thế nhưng, cũng giống như những loại hình nghệ thuật truyền thống khác, tuồng đang đứng trước nguy cơ mai một. Ở đó việc bảo tồn để duy trì và phát triển nghệ thuật tuồng đang là “bài toán” không dễ gì tìm được câu trả lời thấu đáo.
“Ok (đồng ý) hay không thì mày nhớ confirm (xác nhận) cho người ta nha”; “giao đứa nào set up (sắp xếp) vụ này ngay và luôn đi chứ hứa rồi bỏ đó không hà”; “go now (đi ngay), mà free (miễn phí) thiệt hả?”; “nay được ở nhà full (cả) ngày”… Đó là vài trong số những câu Tây không ra Tây, ta chẳng ra ta mà giới trẻ Việt đang sử dụng trong cuộc sống hàng ngày.
Mùa World Cup 2018 đang đến những giờ phút cao trào của xúc cảm trong lòng người hâm mộ môn thể thao “vua”. Mỗi trận đấu mang lại nhiều cung bậc tình cảm: hân hoan, hào hứng, thất vọng, buồn khổ... theo từng đường bóng. Trong làng văn cũng có rất nhiều người hâm mộ đang cuồng nhiệt cổ vũ cho đội bóng mình yêu thích, thành thật khóc - cười sau mỗi trận bóng, và cuối cùng là đặt bút... làm thơ.