Dấu vết của sự biến mất

10:19 23/04/2018


(Đọc Áp tai vào đất, Lê Quang Trạng, Nxb Hội Nhà văn, 2017)

Tôi luôn muốn tìm ra dấu vết của những điều đã biến mất khi đọc thơ Lê Quang Trạng. Nhưng đó là điều sau cùng tôi nghĩ đến.

Thơ anh cho người đọc thấy được những lớp lang của chữ và nghĩa bằng sự khơi gợi: Mở lớp lá vàng rơi trên sân là đến lớp cỏ xanh đang khát nắng/ mở lớp cỏ xanh là lớp đất khô mùa... Đây là cách để Lê Quang Trạng đi từ những hiện thực sáng rõ đến vùng hư ảo âm u và đồng thời cũng trả lời cho hành trình ngược ấy bằng trải nghiệm của chính mình. Cách này đưa đến một nguy cơ tiềm ẩn, ấy là rốt cục người viết có mang lại cho người đọc một cái gì thực sự và đích đáng không hay chỉ là những tủn mủn, vụn vặt được ngụy trang bằng sự chải chuốt. Áp tai vào đất không phải là sự thấp thỏm ấy. Lê Quang Trạng chững chạc trong ý nghĩ: Chỉ nhìn thì không đủ thấy đâu là đau đáu nước, và đủ xa xăm để có những liên tưởng trừu tượng: đủ để đốt những tàn tro sống dậy/ hội đan cho những ngọn mai này/ chiều đã chết trong giếng trời thăm thẳm.

Đời sống giác quan là điều mà người viết cảm thấy và tin cậy nhất. Trong giây phút thăng hoa của sáng tạo dường như ai cũng cảm thấy mình trở nên thượng thừa cảm xúc. Điều đánh đố và cũng là khoái lạc ở đây là, ta có đọc ra được không khoảnh khắc ấy của người viết. Thì cũng như một trò may rủi, ta thường tin vào những tiếng nói thầm trong vô thức: có tiếng ai vừa nói/ chực rớt về cuối sông/ trên mặt đất một cái cây như đang viết tên mình/ nghiêng ngả. Mọi cuộc đi tìm mình đều ít nhiều mang nỗi hoài nghi, Lê Quang Trạng có giấu đâu điều đó. Nhưng cách anh đặt mình vào một thế giới quan khác để quan sát chính mình là một sự thông minh cần thiết: ô cửa mở ra những con đường viền/ khung cảnh đó mình nằm trong mắt nhện; họ đặt tôi vào tiểu sành sơn vẽ đầy hoa/ những cánh bướm tưởng nhầm đậu lại. Khi nhìn mình từ một đôi mắt khác, điểm nhìn khác là khi người viết đã vượt thoát ra khỏi cái tôi. Dù suy cho cùng đó chỉ là một cuộc đào tẩu, sự thành công của nó không phải là mục đích kết cục mà chỉ là phương pháp. Trong đời sống giác quan, Lê Quang Trạng đã đưa đến những bức chân dung của chính mình mà có khi chính anh cũng chưa kịp nắm bắt: đôi lúc vô tình chạm mặt/ bỗng giật mình/ đã không gặp từ lâu/ bỗng giận mình/ không chào nhau... Mọi nhỡ nhàng, không trọn vẹn là cách để người viết đi xa hơn.

Sau tất cả, một cách chủ quan, tôi thích tìm dấu vết của những điều đã biến mất mà Lê Quang Trạng trăn trở nhiều trong thơ. Điều đó làm cho những liên tưởng không giới hạn của người đọc được thỏa mãn. Những đàn trâu từ đồng ra sông/ bao lần qua đây mà giờ mất biệt; gió bốn bề gọi tên nhau ngây ngất/ tiếng con dê gọi bầy rớt ở phía làng bên/ rồi tắt lịm vào chiều/ không thấy nữa... Những điều đã biến mất hoặc khuất đi ấy là khoảng không mà người viết đã tạo ra trong thơ mình để người đọc tiếp tục hình dung. Tôi gọi đó là dấu vết của sự biến mất.
 
                                                NGUYỄN THỊ KIM NHUNG chọn và giới thiệu

Áp tai vào đất
 
Người ngã xuống đất
như áp tai nghe lời thì thầm thân mật
chỉ đất nói người nghe
ngàn năm khô giọng
khát một lời vị khách chẳng biết tên
 
Cú chới với
trượt vào đống rơm
người lượm lại mấy mươi năm ròng trốn mất
tuổi thơ...
người giấu tuổi thơ vào trò cút bắt
người giấu trò cút bắt vào đống rơm
đống rơm giấu mình vào tro
như nghỉ lừng vào tán lá
 
Người ngã xuống đất
nghe đất thì thầm lời của người xưa
chỉ nẻo cho người tìm về trò cút bắt.



Làng biên giới
 
Chầm chậm những phím mây trôi
lũ dê đứng ở ven sườn đồi
ngó nhìn
ngơ ngác kêu nhau
buổi chiều dần dần úp mặt
nơi đó có cánh đồng
và có những dòng sông
mỗi đêm một lần cạn đáy
 
Em đi qua mùa mưa
đội chiếc nón rách vì gió ngược
chỗ lỗ hổng mây rơi vài giọt nắng mong manh
gieo những niềm quang gánh qua biên giới
 
Theo dấu vết bầy dê sót lại trên cánh đồng cỏ chát
lượm được đôi mắt nào đỏ chói như hai viên đạn vụt trong đêm
ngày ấy chết sau những tháng nắng êm đềm
mùa mưa dụi mình chết sâu trong mạch ngầm máu đất
gió bốn bề gọi tên nhau ngây ngất
tiếng con dê gọi bầy rớt ở phía làng bên
rồi tắt lịm vào chiều
không thấy nữa
 
Ngôi làng còn chút lửa
đốt lên một đám khói trời
mùa mưa về trong đôi mắt
bầy dê về trong chiêm bao
cánh đồng con sông ngọn núi mang dáng dấp chiến hào
âm u
mù mịt
 
Bầy chim mang hộ khẩu giấc mơ trở về ríu rít
chúng kết những chiếc tổ rơm giấu ở cánh đồng
biên giới mùa này gió lộng
những con chim non tròn xoe mắt
tập bay.


 
Mưa ở hòn đá bạc
 
Úp lại những vó ngày
về trực kho nỗi sợ
bên kia mùa mưa sôi
nắng bên này réo gọi
 
Như tay những ngày chưa nói
dắt dìu nhau đường tắt băng đồng
những cây được chôn chân trở giấc
có cơn mưa nào sang sông
 
Lần đuổi kịp màu áo chờ mong
quá giang đò dọc rời nhanh chỗ đợi
biển không đề rằng lời bay ai nói
rạn dần gương mặt hôm qua
rạn dần màu gió thiết tha
rú gọi mùa xa lạ
đang về...
 
Úp lại những vó ngày
như mở dần chung trà Quá Thổ
bức mặt loang vết rỗ
lõm bõm mưa đùa quay quắt cơn nhau
chỉ nhìn thì không đủ thấy đâu là đau đáu nước.

Nguồn: VNQ
Đ
 






 
Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Sáng thứ bảy 11-7, tại  Nhã Nam Books N’ Coffee Sài Gòn (24A, đường D5, P.25, Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh), Nhã Nam tổ chức cuộc tọa đàm về cảm thức thẩm mỹ trong văn học Nhật Bản.

  • Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) Đào Trọng Khánh thường được biết đến trong vai trò đạo diễn, nhà sản xuất hàng đầu của nền điện ảnh tài liệu Việt Nam. Ở tuổi 80, ông gây bất ngờ cho đồng nghiệp, công chúng khi vừa ra mắt cuốn sách Đất và người do Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành. Tác phẩm tập hợp bài viết, hình ảnh và tư liệu lịch sử được ông tích lũy suốt hành trình làm phim cách đây đã 50 năm.

  • Người ta bàn nhiều về trường ca với phẩm tính trường hơi, trường sức, cảm hứng hùng tráng gắn với các sự kiện trọng đại của cộng đồng, quốc gia dân tộc. Nếu từ góc độ ấy, đặt vào lịch sử Việt Nam, có cảm giác rằng, đây là nguồn mạch sẽ sản sinh những trường ca bất hủ.

  • Nhà văn Nguyễn Thị Thanh Bình không phải là một cái tên xa lạ của văn chương. Dù khiêm tốn nói rằng mình không phải là nhà văn, nhưng với 16 cuốn sách đã xuất bản, trong đó có 12 tác phẩm dành cho thiếu nhi, chị xứng đáng có một vị trí trong giới, đặc biệt là trong “địa hạt” văn học thiếu nhi.

  • Tuyển thơ “Biển bắt đầu từ sóng” (NXB Đà Nẵng, 2020) tập hợp sáng tác của 108 tác giả do nhà thơ Nguyễn Ngọc Hạnh, Chủ tịch Hội đồng thơ Hội Nhà văn TP Đà Nẵng chủ biên ra mắt trong tháng 5 như một món quà thơ ca đa thanh, lấp lánh.

  • Trong sự phát triển của văn học Việt Nam hiện đại, nhà văn Tô Hoài giữ một vị trí đặc biệt.

  • Nhân dịp ngày Quốc tế thiếu nhi 1-6 và hè 2020, NXB Văn học giới thiệu bộ ba tiểu thuyết thiếu nhi Từ giã tuổi thơ, Những ngày lưu lạc và Đảo đá kỳ lạ của nhà văn kháng chiến Nguyễn Minh Châu.

  • “Đoản khúc chiều phù dung” (NXB Trẻ) là tập sách thứ năm của nhà văn Vũ Văn Song Toàn. Một chút gì đó hơi ma mị, có hơi hướng liêu trai, có sự trải đời và suy ngẫm, như một người kể chuyện nhẩn nha, từng chút từng chút một, Vũ Văn Song Toàn dẫn người đọc đi hết “Đoản khúc chiều phù dung” với một nỗi buồn man mác.

  • Nhân dịp kỷ niệm 130 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19-5-1890 - 19-5-2020), NXB Văn hóa - Văn nghệ vừa giới thiệu đến độc giả nhiều tác phẩm đáng chú ý. Các tác phẩm cùng nhắc nhớ bạn đọc hôm nay về một lãnh tụ thiên tài, một tấm gương vĩ đại của dân tộc Việt Nam. Tuy đã đi xa nhưng Người luôn sống mãi trong trái tim của chúng ta.

  • Nhân dịp Kỷ niệm 130 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19-5-1890 - 19-5-2020), NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh vừa giới thiệu đến độc giả bộ sách “Nguyên cứu Hồ Chí Minh- một số công trình tuyển chọn” của PGS, TS Bùi Đình Phong.

  • “Bác dừng lại cúi đọc những chữ khắc sâu trên đá. Rồi Người hướng tầm mắt nhìn vọng hồi lâu về dải đất Tổ quốc trùng điệp… Bác dừng lại một chút nữa bên một dãy ghế đá thiên nhiên có nhiều hình dạng. Người nhìn sâu vào khoảng đất trời Tổ quốc biết bao đẹp đẽ nhưng đang đầy đau thương.

  • Nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển quên cuộc sống muộn phiền, thấy thư thái, nhẹ tênh mỗi khi đọc truyện Kim Dung.

  • Những năm gần đây, trên thị trường sách xuất hiện nhiều cuốn tự truyện. Hầu hết do tác giả tự viết chuyện người thật, việc thật mà bản thân đã trải qua, một số ít do người khác chấp bút.

  • Nhà văn người Áo Thomas Bernhard (1931 - 1989) lâu nay vẫn được xem là “người khổng lồ hùng mạnh nhất” của văn chương Đức ngữ kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Sự tấn phong ấy khiến cho, dù muốn hay không, Thomas Bernhard sẽ phải trở nên một tác giả đáng chú ý với không ít người đọc Việt Nam, nhất là khi vài tiểu thuyết quan trọng của ông được dịch ra tiếng Việt: “Kẻ thất bại”, “Đốn hạ”, và tác phẩm cuối cùng: “Diệt vong”.

  • Nhà xuất bản Quân đội nhân dân vừa xuất bản cuốn sách “Không thể lãng quên” của Thượng tá, nhà báo Trần Hoàng Tiến (Báo Quân đội nhân dân) vào đúng dịp kỷ niệm 45 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

  • Nhân kỷ niệm 45 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, Nhà xuất bản Hội Nhà văn Việt Nam phối hợp với Quỹ “Mãi mãi tuổi 20” và Câu lạc bộ “Trái tim người lính” tổ chức xuất bản bộ sách quý “Nhật ký thời chiến Việt Nam” của nhiều tác giả do nhà văn, cựu chiến binh Đặng Vương Hưng chủ biên.

  • Trong hồi ức “Chuyện tôi” (Hồi ức của con trai nhà văn Nguyễn Huy Tưởng - Nguyễn Huy Thắng) (NXB Văn học), ta càng thấy rõ cảm xúc ấy.

  • Sau cuộc thi sáng tác Một nửa làm đầy thế giới do Nhà xuất bản Văn hóa Văn nghệ TP.HCM tổ chức năm 2019, với sự tài trợ chính của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư, tập truyện ngắn của các cây bút trẻ "Qua những miền yêu" vừa được xuất bản.

  • Ở tuổi 102, nhà văn hóa Hữu Ngọc vừa cho ra mắt bộ sách mới Cảo thơm lần giở gồm hai quyển với dung lượng gần một ngàn trang. Có thể nói, việc ra mắt sách ở cái tuổi xưa nay hiếm, quả là có một không hai, không chỉ ở Việt Nam mà có lẽ ngay cả trên thế giới.

  • Tháng 3 năm nay, tên tuổi Vương Hồng Sển trở lại với bạn đọc qua quyển di cảo Chuyện cũ ở Sốc Trăng.