Cộng sinh giá trị trong cộng đồng

08:47 09/07/2021

Phá bỏ và xây mới tiêu hao rất nhiều năng lượng, lãng phí nguyên nhiên liệu và gây ô nhiễm môi trường. Việc chuyển đổi công năng công trình cũ nên được ưu tiên. Vấn đề là công trình ấy sẽ được biến đổi công năng như thế nào trong tương lai để mang lại giá trị cho xã hội.

Cải tạo từ nhà máy in cũ, Complex 01 Tây Sơn, Hà Nội, hiện là nơi tổ chức nhiều sự kiện văn hóa, nghệ thuật kết nối nghệ sĩ với giới trẻ

Bảo tồn và tái sinh

Câu chuyện chuyển đổi những không gian cũ hay xây dựng một không gian sáng tạo mang lại giá trị cho cộng đồng không còn mới ở Việt Nam, và đây cũng là xu thế tất yếu của kiến trúc trên thế giới. Tuy nhiên, thực tế thời gian qua, trên cả nước vẫn có rất nhiều công trình bị phá bỏ gây tiếc nuối cho các kiến trúc sư và cộng đồng. Không phủ nhận, sự thay thế bởi những siêu thị, nhà hàng, khách sạn, khu vui chơi giải trí... đáp ứng nhu cầu của một bộ phận người dân, nhưng theo nhiều chuyên gia, đó chỉ là sự thay đổi ngắn hạn, không thực sự “kinh tế” về lâu về dài.

KTS. Mai Hưng Trung nêu thực tế đang diễn ra ở hầu khắp châu Âu, sau thời gian dài đúc rút kinh nghiệm, họ nhận ra tính ưu việt về thời gian thi công, lợi ích về tài nguyên, môi trường khi lựa chọn bảo tồn và tái sử dụng các công trình, thay vì đập đi, xây mới. Thành công ở Pháp là một điển hình, khi rất nhiều công trình cũ được gìn giữ, làm nền móng chuyển đổi thành các không gian mới mang lại nhiều giá trị hơn.

“Tất nhiên, tái sử dụng các công trình cổ có giá trị lịch sử cao là hiển nhiên không cần bàn cãi, nhưng với kiến trúc hiện đại, để tư duy được như vậy khá khó vì kiến trúc ấy vốn sinh ra để đáp ứng nhu cầu nhanh về nhà ở, gắn với các cuộc di dân lên phố, ít có tính độc bản nên việc thuyết phục bảo tồn cải tạo là khó khăn”. Nhận định như vậy, KTS. Mai Hưng Trung liên hệ với Việt Nam, trước thực trạng rất nhiều “di sản” công nghiệp, nhà tập thể bị khai tử sau mấy chục năm sử dụng, mặc dù chúng vẫn có giá trị lịch sử, kiến trúc cần được bảo tồn. Càng đáng tiếc hơn, khi cộng đồng hầu như không nhận ra điều đó.

Cũng xuất phát từ góc nhìn của các không gian được chuyển đổi từ những công trình cũ trên thế giới, KTS. Đoàn Kỳ Thanh - người sáng lập, tiên phong trong việc hình thành ý tưởng xây dựng những không gian sáng tạo cho thành phố như Zone 9, X98, Creative city - cho rằng, một vấn đề quan trọng trong chuyển đổi công năng là tạo ra các không gian sáng tạo làm tăng giá trị cho xã hội. Con đường tạo nên giá trị gia tăng ấy đã được tìm ra, bằng cách tạo cho những công trình ấy những lý do đủ thuyết phục rằng bảo tồn chuyển đổi đem lại nhiều lợi ích hiệu quả tốt hơn so với đập đi xây mới.

“Tuy nhiên, để làm được điều này, các không gian đó cần có các hoạt động, sự sống. Vậy nên, khi đặt bút quyết định chuyển đổi không gian hay xây dựng mới, phải làm thế nào để thu hút cộng đồng tham gia, trở thành nhân tố quyết định sự sống của không gian đó”, KTS. Đoàn Kỳ Thanh nói.
 

Tạo dựng hệ sinh thái sống

Hạ tầng thúc đẩy sáng tạo trở thành đề tài “nóng” gắn liền với vấn đề phát triển không gian văn hóa sáng tạo mà nhiều thành phố ở nước ta đang hướng tới. Nói về việc khơi nguồn cho hoạt động khởi nghiệp, thu hút đầu tư vào mô hình chuyển đổi, phát triển công nghiệp văn hóa sáng tạo, ông Nam Đỗ - Chủ tịch UPGEN Việt Nam - nhắc lại mục đích quan trọng của việc xây dựng hay chuyển đổi bất kỳ công trình nào là mang lại giá trị xã hội. Có điều, đối với nhiều nước, khi giá trị này là tài chính thì việc xây dựng các không gian văn hóa sáng tạo sẽ rất khó, mặc dù không ai phủ nhận rằng các không gian này cũng mang lại hiệu quả kinh tế nhất định. “Trong một loạt giá trị xã hội, với nhiều chính quyền, chủ đầu tư, giá trị hiện diện là tiền. Vậy thì vấn đề này càng khó đối với cộng đồng sáng tạo khởi nghiệp, khi giá trị mà họ hướng đến là tạo ra nhiều nền tảng giá trị khác, còn lợi nhuận không thể được tính trong ngày một ngày hai”.

Mặc dù vậy, nhiều ý kiến cho rằng, không gian văn hóa sáng tạo vẫn có đất sống một khi tạo dựng được hệ sinh thái gắn với cộng đồng. Liệu không gian văn hóa sáng tạo có tạo ra hiệu quả kinh tế không? Mô hình kinh tế sáng tạo có tạo ra dòng tiền hay không? Câu trả lời của KTS. Đoàn Kỳ Thanh là có. Ông phân tích ba yếu tố để một đô thị, một di sản, hay một công trình hoạt động là: hình, lý và khí, đi liền với dấu ấn về không gian, thời gian và cuộc sống của con người. Trong đó, con người là quan trọng nhất, tác động trực tiếp đến sự gia tăng giá trị kinh tế.

“Tạo ra được hệ sinh thái hài hòa, có sự tham gia của cộng đồng thì kể cả trên nền công trình cũ, không gian văn hóa sáng tạo vẫn hoạt động hiệu quả. Thực tế, nhiều đơn vị bỏ tiền ra làm các sân khấu thực cảnh, mời nghệ sĩ tham gia, nhưng cuối cùng nó vẫn chỉ là sân khấu khi không tồn tại sức sống của cộng đồng trong đó. Ngược lại, chính việc tạo ra không gian kết nối những người làm sáng tạo, trao cơ hội gặp gỡ, tiếp xúc, hợp tác trong cùng một cự ly vật lý, để các tổ chức ở gần nhau, hỗ trợ, hợp tác, đầu tư cho nhau, sẽ giúp không gian văn hóa sáng tạo đem lại giá trị cộng hưởng mạnh mẽ”, KTS. Đoàn Kỳ Thanh nhận định.

Theo Phó Viện trưởng Viện Kiến trúc Quốc gia, PGS. TS. KTS. Phạm Thúy Loan, cộng hưởng ở đây đến từ cảm hứng về không gian, ký ức ở một khu vực, mà việc trở thành không gian văn hóa sáng tạo đã giúp nó bảo lưu được tốt nhất. May mắn là ở hầu hết thành phố lớn của Việt Nam như Hà Nội, Huế, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh... những địa chỉ như thế đang tồn tại, vẫn chờ đợi cơ hội được thổi luồng sinh khí mới. Cơ hội đó đến từ sự thận trọng đánh giá, cân nhắc nhiều yếu tố trước khi xóa bỏ hay di dời một công trình cũ nào, vì có thể, nó như nền tảng quý báu để hiện thực hóa các không gian và cộng đồng sáng tạo.

 
Theo Thái Minh - ĐBND
 
 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Trong bối cảnh giãn cách xã hội, nghệ sĩ và công chúng cùng ở nhà chung tay phòng, chống dịch bệnh, sân khấu cũng đóng cửa, tắt đèn. Tuy vậy, trên nền tảng trực tuyến, các nghệ sĩ Nhà hát Chèo Việt Nam vẫn “cháy hết mình” qua các chương trình biểu diễn, giao lưu với khán giả, đưa chèo đến gần người yêu nghệ thuật truyền thống.

  • Từ những câu chuyện cảm động hoặc những hình ảnh “đắt giá” nhiều họa sĩ chuyên nghiệp và không chuyên đã có những sáng tác tranh minh họa, ký họa theo phong cách lạc quan, lan tỏa những thông điệp tích cực về phòng, chống Covid-19.

  • Cùng với các loại nhu yếu phẩm, thời gian qua, nhiều tổ chức và đơn vị xuất bản đã chung tay đưa sách vào các khu cách ly và phong tỏa do dịch bệnh trên địa bàn TPHCM. Trong những ngày phải thực hiện giãn cách xã hội, hoạt động đưa sách đến tay bạn đọc thật có ý nghĩa.

  • Nhờ sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, các phần mềm dịch thuật miễn phí và có phí ra đời ngày càng nhiều, hỗ trợ tích cực cho quá trình chuyển ngữ. Tuy nhiên, vai trò của dịch giả vẫn không thể thay thế, đặc biệt trong lĩnh vực xuất bản.

  • Thời gian qua trên các trang mạng xã hội dấy lên những cuộc chiến livestream, có kênh thu hút hàng trăm ngàn người xem, cả trong và ngoài nước.

  • Nghị quyết số 68/NQ-CP của Chính phủ về một số chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 đã đề cập mức hỗ trợ dành cho diễn viên, nghệ sĩ hưởng lương hạng bốn trong các đơn vị nghệ thuật công lập. Đây được xem là bước đi thiết thực, ý nghĩa, góp phần kịp thời chia sẻ khó khăn cho đội ngũ nhân lực trẻ ở các loại hình nghệ thuật biểu diễn.

  • Những hình ảnh trống vắng, im ắng của một thành phố vốn sôi động, náo nhiệt trước đây được nhiều nhiếp ảnh gia, những người chụp ảnh chuyên và không chuyên ghi lại. Rất nhiều bức ảnh đẹp về con người thành phố nghĩa tình, sẵn sàng nhường cơm sẻ áo khi dịch bệnh bùng phát gợi cho người xem nhiều xúc cảm…

  • Bằng những cách khác nhau, các nhà văn của thành phố đã và đang chung tay tham gia phòng chống dịch Covid-19. Từ trực tiếp tham gia công tác thiện nguyện cho đến tìm kiếm chất liệu để có những tác phẩm gắn liền với đời sống người dân trong những ngày này.

  • Trong thời điểm giãn cách xã hội do dịch bệnh, các buổi trò chuyện, giao lưu, giới thiệu sách trực tiếp đều tạm hoãn, tuy nhiên, nhiều hoạt động vẫn được tổ chức theo các hình thức khác nhau nhằm kết nối với độc giả qua những trang sách, góp thêm niềm vui đọc.

  • Khi khán giả chưa thể đến rạp, sân khấu chưa thể sáng đèn, việc xây dựng và triển khai mô hình “nhà hát truyền hình” được xem là hướng đi phù hợp để không làm đứt đoạn dòng chảy biểu diễn nghệ thuật trong đại dịch. Ðồng thời, giữ lửa đam mê nơi nghệ sĩ và mang đến nhiều cơ hội giúp công chúng được thưởng thức những tác phẩm nghệ thuật chất lượng cao.

  • Sau 2 năm lao đao vì dịch Covid-19, nhiều đơn vị sân khấu truyền thống đang đối mặt với nguy cơ phải đóng cửa, ngừng hoạt động, hoặc tình trạng nguồn nhân lực bị suy giảm trầm trọng. Trong khi đó, số lượng nghệ sĩ hoạt động trong lĩnh vực sân khấu truyền thống đang dần mai một, việc đào tạo nghệ sĩ trẻ gặp không ít khó khăn. Đây là vấn đề cấp bách, rất cần được ngành văn hóa và các cơ quan chức năng quan tâm kịp thời.

  • 0 giờ ngày 9-7, khi TP.HCM bắt đầu thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16, cũng là lúc nỗi lo lắng phủ trùm lên hàng vạn mảnh đời sống khó khăn, vô gia cư, chạy cơm từng bữa.

  • “Hỡi cô thắt dải lưng xanh/ Có về Nam Định với anh thì về/ Nam Định có bến đò Chè/ Có tàu Ngô Khách, có nghề ươm tơ”.

  • TP.HCM đã qua gần 5 tuần thực hiện giãn cách xã hội và Chỉ thị 10, chị tôi và những người thân của chị, hay chú Bảy, chú Út chạy xe ôm trước cơ quan tôi cũng như nhiều người khác, đã thấm mệt mỏi với sự sợ hãi, lo âu...

  • Gia đình có vai trò quan trọng trong việc chọn lọc, lưu truyền và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc. Phát triển gia đình là nhiệm vụ có tính chiến lược của sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam. Trước tác động của quá trình phát triển kinh tế - xã hội, gia đình Việt đã trải qua những biến chuyển lớn, kéo theo sự thay đổi các giá trị gia đình truyền thống. Vì vậy, xác định hệ giá trị chuẩn mực mới cho gia đình Việt Nam là công việc cần thiết hiện nay.

  • Vào cuối tháng 4-2021, các diễn viên trong Đoàn múa rối Rồng Phương Nam (Nhà hát nghệ thuật Phương Nam) tất bật tập vở mới Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực để kịp công diễn dịp hè. Khi mọi thứ được chuẩn bị sẵn sàng thì đợt dịch Covid-19 ập đến, những diễn viên múa rối nước của đoàn tứ tán khắp nơi. Kẻ về quê, người ở nhà trông con…, mong chờ ngày được hội ngộ khán giả.

  • Trong Offline: Giải phóng tâm trí khỏi căng thẳng trên điện thoại thông minh và mạng xã hội (Tân Việt Books và NXB Dân Trí), hai tác giả Imran Rashid và Soren Kenner sẽ cung cấp cho độc giả những thông tin gây sốc về cách các gã khổng lồ công nghệ như Facebook, Apple, Google và Instagram… sử dụng cách “hack tâm trí” để khiến bạn và con bạn bị cuốn hút vào các sản phẩm của họ.

  • Với người Phật tử, dù không có một quy định nào, nhưng có lẽ Đại lễ Phật đản là một sự kiện vui tươi và thành kính nhất, có sức cộng hưởng trên toàn thế giới.

  • Đại dịch Covid-19 đã khiến cả xã hội đảo lộn, nhiều ngành nghề gặp khó khăn. Sân khấu – ngành nghệ thuật biểu diễn trực tiếp cũng rơi vào tình trạng vô cùng vất vả.

  • Mạng xã hội đang thể hiện vai trò rất hiệu quả trong việc quảng bá văn hoá Việt Nam tới bạn bè quốc tế, song thực tế cũng không ít người "mượn danh" việc quảng bá này để đăng tải các video, clip "bẩn", độc hại, nhằm câu view, câu like.