Một đất nước không có nghệ thuật giống như con người không có tâm hồn, nhưng nghệ thuật ấy mà đóng đinh một chỗ thì chẳng khác nào một tâm hồn cằn khô. Rất may, nhiều nghệ sĩ vẫn miệt mài lao động và chuyển mình sáng tạo.
Một sắp đặt trên tranh của Nguyễn Thế Hùng năm 2018 với tổng hợp của vàng, bạc, sơn son, giấy dó, màu nước và toan
Thay đổi cách nhìn
Có thể dẫn chứng bằng triển lãm bộ tranh mới nhất của Nguyễn Thế Hùng - “Miền lạc du” (triển lãm tại Hanoi Studio vừa qua). Đích thị là lạc du, là hành trình miên man, dẫn dắt ta lạc lối. Năm 2018 đánh dấu sự tìm tòi đầy ngẫu hứng của Hùng trong bộ tranh với chất liệu tổng hợp của vàng, bạc, sơn son, giấy dó, màu nước… trên toan. Anh khai thác tối đa chất cảm, hiệu ứng và thế mạnh của những chất liệu này, những lớp hình liên tiếp ẩn hiện trong cái xôm xốp, tinh tế, mềm mại mà chỉ giấy dó mới có thể mang lại. Sơn son vốn được dùng trong sơn mài mang lại vẻ óng ả, sâu hút, trong khi ánh kim loại của vàng, bạc tạo nên những lấp lánh.
Không còn sự khúc triết đầy lý trí của bố cục, của các sắp đặt trên tranh như trong bộ tác phẩm “Vùng nhiều mây” năm 2017, mà chỉ thoáng ẩn hiện đâu đó những chi tiết nhỏ: Một bàn tay, một cặp mắt, một bờ môi trong hòa sắc nhẹ bỗng… Đâu đó thấp thoáng sợi chỉ vàng ngẫu hứng như kết nối bất ngờ các không gian và vật thể. Nó như những sợi tâm linh vô hình, đẩy đưa, dẫn dắt tiềm thức ta, để thấy sự hiện hữu của chúng ta trong không gian lơi lỏng, buông chùng của khu vườn thiên nhiên. Nhờ vậy, sáng tạo tuy là của nghệ sĩ mà người xem như được du ngoạn trong tâm tưởng của chính mình.
Ở bộ tranh trước, Nguyễn Thế Hùng là người chỉn chu trong phác thảo, chuẩn bị nguyên vật liệu rất kỹ lưỡng, thế nên từ bố cục, mảng miếng rồi ý thức về không gian, sự đồng hiện, phần chìm phần nổi của khối hình đều có toan tính hết. Còn ở bộ tranh này, thực ra ban đầu Hùng vẫn muốn đi lại câu chuyện như vậy ở một đề tài khác, nhưng rồi vô tình cảm xúc dẫn dắt khiến cho tác phẩm rẽ sang con đường hoàn toàn khác. Hay như loạt tranh “Đa diện” trưng bày ở L’Espace đầu năm 2016, là quá trình tìm tòi, từ kỹ thuật cắt dán, giấy bồi, nhiều chấm. Xa hơn là tác phẩm sắp đặt “Những chiếc bật lửa”, đính kèm theo câu ca dao, tục ngữ của người Việt như một phép so sánh ẩn dụ giữa những điều còn nguyên hoặc đã mất giá trị trong thời điểm hiện tại.
Dõi theo hành trình của một nghệ sĩ, ít nhiều thấy được sự chuyển dịch tư duy, cảm xúc, tự do sáng tạo tác động thay đổi nghệ thuật như thế nào. Nhìn lại, chính sự cộng hưởng những thay đổi lớn nhỏ ấy là nền tảng phát triển nghệ thuật đương đại Việt Nam.
Phá vỡ và gây dựng
So với thế giới, nghệ thuật đương đại ở Việt Nam sinh sau đẻ muộn, bắt đầu bằng triển lãm sắp đặt đầu tiên ở số 29 Hàng Bài năm 1996, của Nguyễn Minh Thành. Sự khởi phát đó còn có sự tham gia của Trương Tân và Nguyễn Văn Cường đưa performance art ra công chúng với tác phẩm “Mẹ và con”. Dùng chính sự ra đời nghệ thuật đương đại Việt Nam, từng chuyển động của hai nghệ sĩ diễn tả chuyển động nghệ thuật của đất nước, cũ và mới, quá khứ và tương lai xung đột… Người xem thấy tác phẩm hay và đẹp, tuy nhiên lúc bấy giờ, những thứ như vậy còn rất mới mẻ, chưa rõ ràng.
Trước khi trở thành một trong những gương mặt tiên phong của nghệ thuật đương đại Việt Nam, năm 1994 nghệ sĩ Trương Tân từng làm triển lãm “Cuộc đời” ở Pháp. Anh cho biết, trong triển lãm này, anh đặt rất nhiều tranh, tượng nhỏ bằng gốm và vẽ ra nền nhà giống như giải quyết một vấn đề: Tôi lớn lên, sang Pháp, gặp một trung tâm nghệ thuật và phát triển, sau là chết, đồng thời lại sinh ra tiếp. “Thực hiện nó, tôi từng tưởng mình đã làm được điều gì đó mới. Khi biết thực ra chẳng có gì mới cả, cái đó đã xuất hiện trên thế giới rồi, tôi lại tự hỏi tại sao mình lại tiến tới cái đó trong hoàn cảnh thiếu thông tin như vậy”, Trương Tân nhớ lại.
Mãi đến khoảng năm 2010, nghệ thuật sắp đặt, trình diễn mới nở rộ ở Việt Nam khi nghệ sĩ bắt đầu lựa chọn thử sức nhiều hơn ở thể loại này. Sở dĩ có sự rụt rè trước đó là bởi hầu hết họ sáng tạo trong hoàn cảnh thiếu thông tin, do các trường mỹ thuật chủ yếu dạy vẽ tranh và sắp đặt thường khó bán, kén khán giả và các gallery không mấy mặn mà. Tuy nhiên, có nhiều ẩn ức, day dứt, suy tư của cảm xúc, sức vượt thoát của lý trí và sự bật nhẩy ra ngoài khuôn khổ của nghệ thuật khiến cho nghệ thuật đương đại Việt Nam dần tìm được chỗ đứng. Đó là cách nhiều nghệ sĩ đương đại trả lời cho câu hỏi: Nghệ thuật phải chăng là sự chuyển dịch cảm xúc trong mỗi hành trình sáng tạo?
Nhưng nghệ thuật đương đại còn khoác lên mình một sức mạnh nữa, có cả tố chất phá vỡ và gây dựng, để đập tan cái cũ kỹ, lối mòn nhưng không làm biến mất đời sống tự thân trong lòng nó. Như cách Nguyễn Thế Hùng chọn hàng nghìn chiếc bật lửa hết gas tạo thành tác phẩm sắp đặt trong năm 2018, vì với anh, có những điều trong cuộc sống giống như chiếc bật lửa hết gas, chủ nhân của nó có thể vứt đi hay giữ lại nhưng nghệ sĩ thì có khả năng đọc vị để giúp nó sinh ra giá trị mới. Lối biểu hiện đương đại, vì vậy, cho rất nhiều đường dẫn để đưa nghệ sĩ đến với tác phẩm mà không bị cạn ý tưởng, còn công chúng thì đi từ chưa quen đến quen, từ quen đến hiểu. Đó là cách rút ngắn khoảng cách giữa hai đầu của một sợi dây, dần đưa nghệ thuật đương đại Việt Nam đi xa hơn.
Theo Thái Minh - ĐBND
Câu hỏi khá táo bạo, tương tự như khi người ta tính chuyện bứng một gốc cây cổ thụ ngàn năm, rễ của nó đã lan rộng cả dải đất hình chữ S, tán của nó xòe cả bầu trời vùng biển đông, toan ngắt cành ngắt lá đem trồng đi chỗ khác, hoặc chừng như muốn xem bói một quẻ nhờ vào lời thần thánh hoặc tìm nhà bác học phán cho một câu điều chỉnh. Tôi thì tôi không dám nói chuyện điều chỉnh – hai chữ rất thời thượng của thời… hậu cách mạng bứng gốc, nay bớt lại chỉ điều chỉnh thôi nhưng điều chỉnh cái gì, ai điều chỉnh?
Trong xã hội dịch chuyển, Tết với mỗi thế hệ mang giá trị, ý nghĩa khác nhau. Nếu nhiều gia đình trẻ có thể đóng cửa dắt nhau đi du lịch, đón và chơi Tết ở một nơi xa thì với không ít người cao tuổi, ngày Tết vẫn mang giá trị truyền thống bất biến. Tuy nhiên, một điều chung nhất dễ nhận thấy, đó là trong tâm thức mỗi người Việt luôn trân trọng những giá trị linh thiêng ngày Tết cổ truyền.
Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam ngày 5/4/2016 đã ban hành Luật Báo chí - văn bản pháp lý quy định về quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí của công dân, tổ chức và hoạt động báo chí, quyền và nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia và có liên quan đến hoạt động báo chí, quản lý nhà nước về báo chí.
Tính đến hết năm 2018, tỉnh Quảng Nam có 379 di tích các loại, phần lớn hư hại xuống cấp do thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, thời tiết khắc nghiệt...
ĐẶNG PHÚC
Phía sau những mẫu quảng cáo “cho vay lãi thấp, không cần thế chấp, thủ tục đơn giản, nhanh gọn”, hoạt động “tín dụng đen” đang biến tướng khắp mọi nơi, gây ra nhiều hệ lụy khôn lường cho xã hội. Không dừng lại ở đó, “tín dụng đen” khi núp bóng dưới hình thức công ty dịch vụ tài chính, đang thao túng nhiều phận đời, khiến họ lao đao.
Vừa qua tại Trung tâm Chiếu phim Quốc gia, Hà Nội đã diễn ra hội thảo: “Phim như một di sản văn hoá” do Hội đồng Anh phối hợp với Viện Phim Việt Nam tổ chức. Với nội dung tương lai nào cho việc lưu trữ phim Việt Nam, đặc biệt từ góc nhìn phim tài liệu– một di sản văn hoá của nước nhà.
Tại lễ tổng kết năm 2018, nhà thơ Hữu Thỉnh - Chủ tịch Liên hiệp các Hội văn học nghệ thuật Việt Nam vui mừng thông báo: Kinh phí cho các cấp hội và văn nghệ sĩ vẫn được Nhà nước hỗ trợ.
Trong những năm qua, du lịch cộng đồng (DLCĐ) đã đem đến nhiều tác động tích cực cho xã hội, mang lại các lợi ích về văn hóa, kinh tế và môi trường. Tuy nhiên, do chưa có chiến lược phát triển bài bản, các mô hình du lịch cộng đồng ở Việt Nam vẫn chủ yếu hoạt động theo kiểu manh mún, nhỏ lẻ với chất lượng phục vụ chưa cao.
Nền tảng để xây dựng một xã hội hài hòa, chia sẻ và nhân ái là sự bình đẳng. Tuy nhiên, vẫn còn đó nhiều câu chuyện về sự bất bình đẳng trong xã hội mà nhiếp ảnh vừa là công cụ vừa là không gian để các câu chuyện được kể lên một cách chân thật và truyền cảm hứng nhất.
Trong lịch sử, chưa bao giờ Việt Nam có đội ngũ những người làm lý luận, lịch sử và phê bình mỹ thuật chuyên nghiệp như hiện nay, đóng góp các công trình nghiên cứu mỹ thuật từ giai đoạn cổ đến hiện đại một cách dày dặn, liên tục và xuyên suốt. Tuy nhiên, việc đào tạo nhân lực cho ngành lý luận, lịch sử và phê bình mỹ thuật đang đứng trước nhiều khó khăn.
Trong sự phát triển chung của văn học nghệ thuật (VHNT), lực lượng nghệ sĩ trẻ, nghiên cứu trẻ đang đóng một vai trò rất lớn trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa. Thế nhưng, với các loại hình VHNT truyền thống, dân gian vai trò của những người trẻ hiện nay đang khá mờ nhạt bởi sự chi phối của xã hội.
Việt Nam có 443 mạng xã hội do các danh nghiệp trong nước cung cấp dịch vụ, được Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) cấp phép hoạt động, tuy nhiên, số người tham gia sử dụng không cao.
Đó là khi cảm xúc bỗng chộn rộn, thôi thúc bàn tay cầm cây bút viết nên một đôi câu thơ, dạo vài khúc nhạc hay cọ vẽ những mảng màu. Đó là khi, những văn nghệ sĩ được người đời mến mộ, hẹn nhau làm nên một ấn phẩm ngày Tết. Để ra giêng ngày rộng tháng dài, ai đó sẽ giở cuốn sách thơm mùi mực, nhẩn nha nhấm nháp phong vị ngày xuân…
“Để xây dựng một triết lý giáo dục mang tính thống nhất, rõ ràng đòi hỏi sự tham gia của nhiều người. Song, theo tôi, nền giáo dục cần lấy mục tiêu cuối cùng là phục vụ cuộc sống, tức phải đào tạo ra những con người hành động, sáng tạo, chứ không phải là những con người nói theo khuôn, làm theo mẫu như thực tế đã và đang diễn ra”, Nhà giáo Ưu tú Vũ Thế Khôi nêu ý kiến.
Nhiều chính sách về đào tạo giáo viên sư phạm, các chính sách ưu tiên, ưu đãi cho người học âm nhạc dân tộc, các cải cách và những quyết định xây dựng chương trình mới đưa âm nhạc vào giảng dạy tại bậc Trung học phổ thông là những động lực mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển của giáo dục âm nhạc nói riêng và sự nghiệp giáo dục đào tạo con người nói chung.
Những năm gần đây, vi phạm bản quyền âm nhạc luôn là một vấn đề làm “nóng” dư luận.
Những năm qua, vấn đề quản lý và bảo hộ quyền tác giả và quyền liên quan được nhà nước đặc biệt quan tâm và thực thi một cách tích cực. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan ở lĩnh vực âm nhạc vẫn liên tục xảy ra các sai phạm với nhiều hình thức và mức độ phức tạp.
Trong những năm gần đây, vi phạm bản quyền tác giả trong lĩnh vực văn học - nghệ thuật đã trở thành một “vấn nạn” làm đau đầu các cơ quan quản lý. Mặc dù đã có những chế tài xử phạt nhưng dường như đây vẫn chưa thực sự là những liều thuốc “đặc trị” để xử lý các vi phạm.
Như đã đưa tin, từ ngày 1 đến 5/11, Liên hoan Ca trù toàn quốc 2018 sẽ diễn ra tại Hà Tĩnh với sự tham gia của 13 tỉnh, thành có di sản ca trù. Với tư cách là Tổng đạo diễn của sự kiện này, nhà nghiên cứu âm nhạc Đặng Hoành Loan đã có những chia sẻ.
Có khi nào bạn lúng túng khó xử khi trong nhà có quá nhiều sách? Sách tự mua. Sách được tặng. Sách tự làm ra. Sách của ngày xưa. Sách mới bây giờ. Theo năm tháng, sách trong nhà cứ chất chồng lên mãi...