Bức tranh toàn cảnh quần thể di tích Huế trước cơn đại hồng thủy thế kỷ

14:55 30/10/2009
QUÍ HOÀNGLăng tẩm trừ lăng Khải Định, Hổ Quyền, trong Hoàng Thành trừ Thái Bình Lâu, Lẩu Ngọ Môn ở vị thế cao nên thoát khỏi nước. Còn tất cả 14 khu di tích khác với hàng trăm công trình kiến trúc đều bị ngập trong biển nước. Chỗ cao nhất trong nội thành cũng ngập 1 mét 50 nước, chỗ ngập sâu nhất của lăng Minh Mạng là trên 5 mét. Nhà bia ở đây nước ngập dần tới mái.

Hình ảnh về trận lụt tháng 11 - 1999 ở Huế

Nước chảy đến đâu hoành hành tơi bời đến đấy. Các cung điện trong Hoàng cung nước lũ ngâm lâu đã làm cho các bờ nóc, bờ quyết bị nứt rạn, mái bị sụt gây thấm dột nghiêm trọng. Từ Điện Long An, Hiển Lâm Các, Hòa Khiêm Điện đến lầu Ngũ Phụng, Điện Thái Hòa, Thế Miếu, Hưng Miếu... phần kiến trúc bằng gỗ bên trong bị ướt dầm dề. Các cột sơn son thếp vàng ở Điện Thái Hòa gặp nước dã rạn chân chim. Nếu không cứu gỡ kịp thời sẽ bong ra từng mảng loang lở.

Nước lớn chảy mạnh ào ạt đường hào xung quanh thành làm hầu hết hệ thống lan can thành cầu bắc qua hào ở các cửa vào ra của kinh thành đều sập và sạt lở nặng.


(Thành cầu trước cửa Thượng Tứ bị đổ - Ảnh: Phan Thanh Hải)


Ngâm nước, đất nhão cộng với gió mạnh đã làm đổ 50 cây cổ thụ, tàn phá nặng nề cảnh quan những khu di tích. Hệ thống tường thành các công trình bị nứt, sát lở và đổ từng mảng lớn. Nước mang theo phù sa, đát, cát, khi rút, để lại khối lượng đất cát khổng lồ. Riêng ở Lăng Minh Mạng đất bùn ngập toàn bộ đường đi. Bùn trên sân chầu dày từ 30 phân tới 70 phân. Ao hồ và đường hào Lăng Minh Mạng, Tự Đức bùn đầy lên cả mét. Nếu không nạo vét, nước hồ sẽ nông choèn, gây ảnh hưởng tới cảnh quan.

Ai trở lại lăng Gia Long sẽ không khỏi giật mình: nóc Điện Minh Thành dột nặng, tường Tả Tùng tự vỡ, ngói mái sụt lở, vỡ nham nhở. Đá xây phần mộ vua Minh Mạng bị trôi, mộ lún từng phần. Kè đá phía Tây và lan can lăng Thuận Thiên Cao Hoàng Hậu (mẹ Minh Mạng) bị vỡ 3 mét 50. Miếu thờ Thiên Y A Na bị sập đổ hoàn toàn.

Hệ thống đường đi đến các lăng Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị, Đồng Khánh, Khải Định... đều bị sạt lở, vừa mất cảnh quan, vừa gây khó khăn cho xe cộ đi lại của khách tham quan.


Toàn bộ sự thiệt hại này lên tới 4 tỷ đồng. Chưa tính tới sự sụp đổ phía trước Minh Mạng Hòn Chén, Linh Mụ. Sự sụp lở ở lăng Minh Mạng, Điện Hòn Chén và Chùa Linh Mụ là rất đáng kể. Nước sông tàn phá đất trước cửa lăng Minh Mạng, xâm thực vào phía trong tới 300 mét. Chỉ còn cách tường thành của Lăng chừng 50, 60 mét nữa là cùng. Trước đây vài năm, công ty di tích đã khoan thăm dò sâu 7,8 mét, thấy kết cấu bên dưới là đất và bùn. Rõ ràng khu vực lăng xây dựng là khu đất bồi chứ không phải đất nguyên thổ.

Ở điện Hòn Chén. Từng mảng đất phía trước đền gần Am Ông Hạ Ban, Am Thủy Phủ, Am Cô Ngọc Lan bị lũ cuốn và sụp đổ hoàn toàn. Chân núi bị nước đào hàm ếch, thế đất đá bên trên đang rất chênh vênh. Những vết nứt hiện tại đe dọa một sự sụp đổ khó tính trước.

Tại Chùa Thiên Mụ sạt lở các cấp bậc trước chùa lối xuống sông Hương. Đường lên du lịch chùa, ở phía đông xe ô tô không chạy qua được, đường chỉ còn lại chừng 1 mét 50 đủ cho xe hai bánh qua lại. Phần đất trước tháp Phước Duyên giường như hình con rùa nhoai ra mặt sông. Nếu phần đất này không được gia cố với kiến trúc đặc biệt sẽ rất nguy hiểm cho sự tồn tại của tháp Phước Duyên và các kiến trúc phía trong.

Củng cố hoàn chỉnh giải quyết sự cố sụp đổ ở ba công trình này không thể ngày một ngày hai, đòi hỏi phải có thiết kế hết sức chu toàn mới bảo vệ lâu dài các công trình này. Công ty di tích Huế đã liên hệ với Viện kiến trúc xây dựng của nhà nước có đề án đặc biệt để cứu nguy cho sự tan vỡ trước sóng lũ của 3 công trình trên. Bạn đọc sẽ được thông tin ngay khi đề án được công bố.

Ngay sau khi nước rút, ngày 7-11-1999 Trung tâm bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã có thư gửi ông Richard Engelhardt và văn phòng UNESCO khu vực châu Á Thái Bình Dương báo cáo những thiệt hại của lũ lụt đối với quần thể di tích Huế, sự cố gắng của Huế khắc phục hậu quả và đề xuất xin 3 kiến nghị như sau:

1- Hội Đồng Di Sản Thế Giới thông qua quỹ di sản có chương trình tài trợ khẩn cấp cho khu di tích Huế.

Kêu gọi sự tài trợ, giúp đỡ của các quốc gia, các tổ chức, cá nhân trên khắp thế giới tham gia khắc phục hậu quả do thiên tai gây ra làm tổn hại đến di sản thế giới ở Huế.

2- Giúp đỡ, tài trợ một số trang thiết bị cần thiết như: 1 ca nô lưu động để sử dụng trong mùa lũ; 1 bộ giàn giáo nhiều chức năng để kê kích giữ gìn các tài sản khi cần thiết, cũng như gia cố tường thành, công trình có nguy cơ sụp đổ; 1 bộ thiết bị bơm vừa bằng áp lực để gia cố công trình; các loại hóa chất chống thấm dột, hóa chất chống mối mọt; một số hòm chuyên dùng để lưu giữ phim ảnh, băng Vidéo tư liệu...

3- Cử chuyên gia có kinh nghiệm về gia cố nền móng và địa chất công trình đến Huế để đánh giá thiệt hại, nguy cơ gây hư hại, giúp đỡ lập dự án, giải pháp bảo tồn cho các khu di tích Minh Mạng, Thiên Mụ, Hòn Chén.

Từ ngay sau khi nước sông Hương rút, 600 cán bộ công nhân viên Trung tâm Di tích và UBND tỉnh chi viện cho Trung tâm 2460 sinh viên cùng tham gia khắc phục lũ lụt.

Với ý thức bảo vệ Di sản Văn Hóa Thế Giới, nhờ sự nỗ lực của toàn dân, của các lực lượng chi viện, đến nay các khu di tích đã lại mở cửa phục vụ khách tham quan.

Q.H
(130/12-1999)





 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • Bà Francoise Corrèze - đảng viên Đảng Cộng sản Pháp, là một chiến sĩ chống phát xít, một người bạn của Việt Nam từ nhiều năm nay. Sau những chuyến đi thăm nước ta trong chiến tranh cũng như từ ngày đất nước thống nhất, bà đã viết nhiều tác phẩm về Việt Nam. Lần đầu tiên đến Huế đầu năm 1985, bà đã ghi lại những cảm nghĩ của mình. Chúng tôi xin giới thiệu một số đoạn sẽ được in trong cuốn sách viết về thanh niên Việt Nam bằng tiếng Pháp.

  • PHAN THUẬN ANNgọ Môn năm cửa chín lầu,Cột cờ ba cấp, Phu Văn Lâu hai tầng.

  • LÊ MINH PHONGDọc theo đôi bờ Sông Hương, nơi có những công viên quyến rũ là điểm trưng bày của một số công trình nghệ thuật.

  • NHỤY NGUYÊN(Xây dựng Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc trung ương)

  • LÊ PHÙNGSau nhiều ngày cùng nhau trăn trở - nghĩ suy - hiệp lực - hiệp tâm của những anh, chị em nhạc sĩ ở Huế, Nhạc Quán đã chính thức trình làng với công chúng yêu thích âm nhạc tại Huế vào lúc 20h, ngày chủ nhật (02/01/2011) là ngày Đinh Tỵ (nguyệt đức hợp, tế tự, đính hôn) trong tiết trời vào xuân của Huế, có sáng nắng chiều mưa, có gió về đêm, có lòng người ấm áp, có không gian lãng mạn, trữ tình.

  • HỒ VĨNHMới đây trong quá trình sưu tầm tư liệu Hán Nôm tại Cố đô Huế, chúng tôi tìm thấy được một văn bản có liên quan đến Phường Đúc Huế.

  • TƯỜNG THITôi trở lại Hương Trà bằng ký ức của hơn 20 năm trước, trên con đường đất băng qua những vườn thanh trà trĩu quả ven con sông Bồ thơ mộng để đến làng Lại Bằng, xã Hương Vân. Một xã tiếp giáp núi và đồng bằng, nơi đã ghi lại dấu ấn lịch chống giặc ngoại xâm của Thừa Thiên Huế - địa đạo Khe Trái.

  • NGUYỄN ĐẮC XUÂNTrong những năm gần đây, Huế đã được các nhà đông phương học và khách du lịch trong nước và ngoài nước lưu ý.

  • MAI KHẮC ỨNGLăng Minh Mạng nằm dưới chân núi Cẩm Kê thuộc thôn La Khê làng An Bằng huyện Hương Trà cũ, nay là thôn Liên Bằng, xã Hương Thọ, thành phố Huế. Địa thế dải đất này rất đẹp. Hiện thời cây cối ở chung quanh đã lùi xa để lại những khoảng trống nối dài trên các triền đồi thoai thoải, khu lăng trở nên lẻ loi hơn.

  • LÊ HUỲNH LÂMCó lẽ một trong những loài động vật gần gũi, gắn bó với người dân xứ Huế trong mọi thời cuộc là loài hến. Cho dù trải qua bao thăng trầm, bao biến cố trên mảnh đất nhỏ bé này, mọi thứ có thể thịnh suy nhưng hến vẫn trường tồn. Trường tồn như một nét văn hóa thầm lặng, khiêm tốn, không khua trương, ồn ào,… mà âm thầm tỏa ngát hương.

  • PHAN HỨA THỤYChùa Thiên Mụ là một công trình kiến trúc có qui mô lớn và xuất hiện khá sớm trong quá trình hình thành phát triển của văn hoá Phú Xuân. Cũng như phần lớn các công trình kiến trúc cổ khác, chùa Thiên Mụ từ khi mới được xây cất trở về sau lần lượt đã được dựng nhiều tấm bia, hoặc để ghi lại công việc tu tạo, hoặc đề thơ vịnh cảnh, hoặc ghi cảm tưởng trong những lần vãn cảnh chùa của một số vua chúa nhà Nguyễn.

  • NGUYỄN ĐÌNH HÒE VÀ L.CADIÈRE(Tiếp theo SH số 5 – tháng 2 - 1984)

  • NGUYỄN ĐÌNH HÒE VÀ L.CADIÈRE(B.A.V.H. 1992, trang 189-203)HỒ TỊNH TÂM - Từ thời Gia Long, khi xây kinh thành Huế, một nhánh sông đã được ngăn chặn lại ở trên làng Kim Long hiện nay và dòng sông đó bị lấp đi ở một vài nơi, một số nơi khác thì được mở rộng và uốn nắn lại cho đều đặn. Chính một phần của nhánh sông ngày xưa ấy đã tạo ra Hồ Tịnh Tâm, nay ở tại bên trái đường Lục bộ, gần với Cầu kho, hay vùng nhượng địa (cho Pháp ở Mang Cá lớn).

  • HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNGCó lẽ thiên nhiên đã giữ một vai trò nào đó, thực quan trọng, trong sự tổng hợp nên cái mà người ta có thể gọi là “bản sắc Huế”. Bởi vì thiên nhiên bao giờ cũng biểu hiện một cách nhất quán giữa cái hằng cửu và cái biến dịch, giữa cái biến động và cái tĩnh tại.

  • MAI KHẮC ỨNGBất chợt. Tưởng như có con lợn chạy giữa sân điện Cần Chánh tại Hoàng thành Huế. Định thần lại tôi đã nhìn thấy chúng trong mấy ô trang trí bên thân hai chiếc vạc đồng đúc thuở Kim Long còn là phủ chúa dưới thời Hiền vương Nguyễn Phúc Tần (1648 - 1687) mà lạc khoản lại ghi Thịnh Đức thứ 8 và Thịnh Đức thứ 10. Bản chú thích bên hai vạc này ghi là đúc năm 1660 và 1662.

  • L.N.D: Vào năm 1822, dưới triều Minh Mạng, một người Anh là John Crawfurd có dịp đến Huế và được hai người Pháp lúc bấy giờ đang làm quan ở đây là Chaigneau và Vannier hướng dẫn đi thăm Kinh Thành. Dưới đây là những gì mà Crawfurd đã viết về Huế trong ngày viếng thăm ấy: 29-9-1822. Chúng tôi dịch từ bản Pháp ngữ của H.Cossarat trong B.A.V.H. 1933, No1-2, tr.5-10.

  • PHẠM ĐĂNG TRÍThuở ấy, có nhiều người từ những miền đất màu mỡ nhưng vẫn dời nhà đến ở trên một vùng gò đồi đầy sỏi đá. Nguyên nhân lôi cuốn họ tới đây là do màu sắc thiên nhiên ở chốn này thật là thanh tú, đa dạng và không ngừng thay đổi.

  • LÊ VĂN HẢOTháng 12 năm 1979 tại thành phố Pitxanulôcơ (Pitsanulok) Thái Lan, ông Tổng Giám đốc Tổ chức Giáo dục Khoa học và Văn hoá của Liên Hiệp Quốc (gọi tắt là UNESCO) đã triệu tập một cuộc họp của những chuyên gia nhằm chuẩn bị cho một Chương trình nghiên cứu các đô thành lịch sử ở châu Á. Chương trình này sẽ nhằm vào một số đô thành cổ kính đã từng đóng những vai trò có ý nghĩa trong sự phát triển và giao lưu của các nền văn hoá ở châu Á.

  • Chiều 8.6, tại Nam Châu Hội Quán trên vùng cỏ cây Kim Long xứ Huế, GALA TINH HOA SÔNG HƯƠNG đã được tổ chức nhằm tôn vinh Nhà xuất bản Tinh Hoa - Huế.

  • NGUYỄN ĐẮC XUÂNỞ mục “Phương vị quê hương” này, tạp chí sẽ lần lượt đăng các bài tìm hiểu văn hoá ngắn gọn nhưng có… duyên văn chương. Chúng tôi vui mừng được sự hưởng ứng của các nhà nghiên cứu lão thành am hiểu Huế - Bình Trị Thiên như các cụ Bửu Kế, Phan Văn Dật, Nguyễn Hữu Đính, Phạm Đăng Trí… cùng các anh Lê Văn Hảo, Nguyễn Đắc Xuân, Phan Thuận An… Chúng tôi cũng mong nhận được bài của các bạn ở các tỉnh miền Trung nói về phong vị quê hương mình để tạo được giao lưu văn hoá trên giải đất gắn bó lâu đời này.