Xã hội hóa sân khấu: Vòng tròn quẩn quanh
Chủ trương xã hội hóa các hoạt động văn học - nghệ thuật trong đó có nghệ thuật sân khấu đã được triển khai thực hiện hơn 20 năm nay… Tuy nhiên, theo họa sĩ - NSND Lê Huy Quang, quá trình này với sân khấu vẫn đang như một vòng tròn quẩn quanh chưa xác định được hướng đi cụ thể.
Việc xã hội hóa sân khấu đang khiến nhiều đơn vị nghệ thuật điêu đứng. Ảnh minh họa.
Lúng túng tìm đường
Một thời gian dài, các nhà hát Trung ương, các đoàn nghệ thuật tỉnh được Nhà nước cấp kinh phí để mỗi năm dàn dựng một vở diễn mới, cũng như sửa chữa, nâng cao vở cũ… Tuy nhiên, vở mới ra đời hầu hết chỉ tổng duyệt xong, diễn chiêu đãi vài ba đêm, nhưng đơn vị vẫn báo cáo thành tích cuối năm là đã hoàn thành chỉ tiêu. Đây là mô hình hoạt động dưới sự bao cấp của ngân sách nhà nước.
Khi nền kinh tế chuyển sang vận hành theo cơ chế thị trường thì chủ xã hội hóa ra đời. Hiểu nôm na là một doanh nghiệp, đơn vị tài trợ cho một đoàn nghệ thuật kinh phí dựng vở. Rồi duyệt, ra mắt và bán vé cho công chúng… Nhưng nếu vở diễn mà chủ đề tư tưởng hỏng, chất lượng nghệ thuật non kém… thế là cất kho! Phía đơn vị tài trợ thì “buồn ơi, chào nhé” vì kết quả chẳng được gì ngoài cái tiếng “Mạnh thường quân”…
Có thể thấy, xu hướng xã hội hóa hoạt động sân khấu đang được triển khai như vậy, và sẽ còn rất nhiều vấn đề cần được bàn bạc, xác định rõ ràng hơn. Tuy nhiên, đây thực sự là xu hướng mang tính tất yếu, phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội của đất nước ta. Do đó, xã hội hóa trước hết là để cho tất cả mọi tầng lớp nhân dân xã hội được tiếp cận và hướng thụ theo đúng nhu cầu và thị hiếu thẩm mỹ của mình. Trên cơ sở đó sẽ huy động được mọi nguồn lực đầu tư cho sự tồn tại và phát triển mạnh mẽ của sân khấu. Ngoài ra, đây cũng sẽ là điều kiện thuận lợi để nghệ thuật sân khấu ngày một hoàn thiện hơn, tính chuyên nghiệp được nâng cao hơn. Thế nhưng, xã hội hóa không chỉ đơn giản là việc nhập, tách hay giải thể bớt các đơn vị nghệ thuật, đưa một số nghệ sĩ ra khỏi biên chế Nhà nước, để cho họ tự lo liệu bằng cách tổ chức nhau lại thành một nhóm rồi góp tiền dựng vở, sau đó đi diễn lấy tiền chia nhau… Như vậy, sẽ không còn là sáng tạo nghệ thuật nữa mà chỉ còn là hoạt động kiếm sống theo kiểu các phường, gánh ngày xưa.
Bên cạnh đó, xã hội hóa sân khấu lại càng không là người người, nhà nhà cứ có tiền, nếu thích là trở thành nghệ sĩ. Mặc dù quyền được sáng tạo nghệ thuật là của tất cả mọi công dân. Nhưng để trở thành một nghệ sĩ chuyên nghiệp thì phải đáp ứng được nhiều yêu cầu khác. Do vậy, bản chất của quá trình xã hội hóa là nhằm tranh thủ được nhiều hơn các nguồn kinh phí cho hoạt động sân khấu, không trông chờ vào Nhà nước như trước đây. Khi ấy, mỗi nghệ sĩ muốn tồn tại thì không còn cách nào khác hơn là phải có tài năng thực sự và luôn lao động nghệ thuật với một tinh thần nghiêm túc, sáng tạo. Cùng với đó, mỗi đơn vị sân khấu muốn tồn tại, phát triển tốt, cũng sẽ phải đặc biệt chú trọng đến chất lượng nghệ thuật, đồng thời phải xác định đối tượng khán giả chính của mình, từ đó mới có thể đáp ứng được nhu cầu của công chúng.
Nỗi buồn liên hoan
Hiện nay các liên hoan, hội diễn vốn là ngày hội lớn của các đơn vị nghệ thuật trong cả nước đang dần bị “nghiệp dư” hóa. Đây là dịp để các nghệ sĩ tham dự tìm kiếm giải thưởng, huy chương cho đơn vị hay mỗi cá nhân mà còn là cơ hội để các thế hệ gặp mặt, trao đổi, học tập kinh nghiệm nghề nghiệp… Nhưng hiện nay do sức ép về kinh phí, do các đơn vị phải tự lo kinh phí ăn, ở, đi lại nên sau lễ khai mạc hoành tráng cờ hoa với hàng nghìn nghệ sĩ hội tụ… thì hôm sau, rạp hát đã vắng như “chùa Bà Đanh”, vì các nghệ sĩ đã lục tục ra về. Đến hôm bế mạc, khi trao Giải Vàng, Giải Bạc… thì chỉ còn mấy vị lãnh đạo thay mặt đơn vị lên sân khấu nhận giải mà thôi. Thật là một cảnh tượng buồn! Vì thế, Bộ VHTTDL, Hội Nghệ sĩ Sân khấu và các cơ quan quản lý nhà nước cần xem xét kinh phí cho các nghệ sĩ được ở lại trong suốt liên hoan, hội diễn, có như thế mới học được nghề và trân trọng nhau hơn. Bởi đó cũng chính là niềm mong ước, nguyện vọng chính đáng của các nghệ sĩ sân khấu.
Tựu trung, xã hội hóa sân khấu hiện nay là chủ trương đúng đắn của Nhà nước, một xu thế tất yếu của cuộc sống. Nhưng để thực hiện được điều đó, trước hết vẫn phải có được sự hậu thuẫn từ phía Nhà nước, bằng những cơ chế chính sách phù hợp từ đầu tư cơ sở vật chất, cho đến đào tạo, sử dụng, đãi ngộ… đội ngũ nghệ sĩ. Từ đó mới thể để có thể khuyến khích được tinh thần sáng tạo từ những tài năng thực sự. Đây hoàn toàn không phải là sự trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước, mà thực tiễn sân khấu hiện nay đang đòi hỏi phải có một sự đổi mới mang tầm vĩ mô, được thực hiện đồng bộ từ trên xuống dưới, thì mới có thể cải thiện được tình hình. Vì thế, cần phải điều tra, đánh giá thực trạng xã hội hóa hoạt động sân khấu từ khi ra đời đến nay. Từ đó mới có thể định ra được một lộ trình tích cực và hiệu quả hơn, để chủ trương xã hội hóa hoạt động văn hóa, trong đó có hoạt động sân khấu đạt được những mục tiêu đề ra.
Theo Hoàng Minh - ĐĐK
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Chúng ta tưởng rằng, chúng ta tạo ra mạng xã hội là để chúng ta tự do hơn: tự do phát ngôn, tự do thể hiện quan điểm và suy nghĩ của mình, nhưng nhìn những điều đang diễn ra, chúng ta liệu có đạt được tự do thực sự và quan trọng hơn, là tìm kiếm được hạnh phúc?
-
Mấy chục năm qua, phê bình luôn được coi là khâu yếu nhất của nền văn nghệ. Nhẹ thì cũng là chưa theo kịp sự phát triển của phong trào sáng tác, không cắt nghĩa được sự phức tạp của các hiện tượng văn nghệ…
-
Có thể đội tuyển Nhật Bản không vô địch World Cup 2018 nhưng các cổ động viên của họ đã vô địch trên khán đài khi để lại ấn tượng đẹp về ứng xử cũng như hành động dọn sạch rác khu vực ghế ngồi.
-
Là một nghề gắn với viết lách, chữ nghĩa nên không có gì lạ khi nhiều nhà báo viết sách. Nhưng bản chất nghề báo là công việc liên quan đến thông tin nên sách của nhà báo ngoài sự đa dạng còn có một đặc thù riêng là luôn gắn với dòng chảy của thời sự, nhất là dòng thời sự liên quan đến chuyên môn của từng người.
-
Tạo tác và sử dụng mặt nạ là nét văn hóa vẫn sống động ở vùng Eo biển Torres của Australia. Những kiến thức lịch sử chứa đựng bên trong khiến chúng được mang đi trưng bày khắp thế giới. Nhưng điều đáng nói còn là câu chuyện ứng xử với truyền thống nơi đây.
-
Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao hơn nữa nhận thức, ý thức trách nhiệm của các cấp, các ngành, các tầng lớp nhân dân trong việc chung tay xây dựng lễ hội; tăng cường công tác phối hợp với các tỉnh tham gia tổ chức Giỗ Tổ Hùng Vương-Lễ hội Đền Hùng hằng năm.
-
Trước giá trị di sản và thách thức do biến tướng, thương mại hóa trong thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ, tứ phủ, series phim Mẹ Việt - Tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt đã chính thức ra mắt cuối tuần qua. Theo bà Đàm Lan, Chủ nhiệm dự án phim, mỗi thước phim là hành trình lắng đọng tâm thức, tìm về văn hóa truyền thống, tín ngưỡng nội sinh của dân tộc Việt.
-
Với những thay đổi về ưu đãi tuyển sinh, mùa tuyển sinh 2017-2018 số lượng học sinh, sinh viên thi vào ngành Âm nhạc dân tộc (ANDT) cũng tăng hơn những năm trước. Đây là tín hiệu mừng của sự thay đổi hợp lý ở khâu tuyển sinh cho các ngành “hiếm muộn”.
-
Nói đến nạn sách lậu, ai cũng biết vì đây là câu chuyện “xưa như Trái Đất.” Xong dường như câu chuyện xưa cũ này càng ngày càng dài, nội dung, tình tiết càng phức tạp và làm “phiền lòng” không chỉ cộng đồng yêu sách mà cả các cơ quan chức năng.
-
Tại hội thảo khoa học chuyên đề “Những tinh hoa sân khấu cải lương thể hiện qua các vai diễn về đề tài lịch sử” vừa tổ chức tại Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh TPHCM, những nghệ sĩ, nhà giáo, nhà lý luận phê bình sân khấu kỳ cựu, đều có chung nhận định: “Cải lương không thể chết!”.
-
“Ký ức Hội An” - chương trình biểu diễn thực cảnh hoành tráng trên một sân khấu mới được xây dựng rất quy mô tại cồn bắp Cẩm Nam (cồn Ga Mi), sông Hoài, TP Hội An đang vấp phải phản ứng của người dân, nhà nghiên cứu và những người yêu mến phố cổ này. Một lần nữa, câu chuyện về xung đột giữa bảo tồn và phát triển lại được đặt ra, mà nguyên nhân chính là không tôn trọng văn hóa bản địa.
-
Khi nhắc tới sân khấu kịch, người ta thường nghĩ tới ánh hào quang, trang phục lộng lẫy và hóa trang cầu kỳ. Thực tế, nghệ thuật kịch có thể được ứng dụng hiệu quả trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là giáo dục, qua đó kích thích các khả năng tiềm ẩn của học sinh.
-
“Thời gian gần đây, việc xây dựng, trưng bày tượng, biểu tượng có nội dung và hình thức không phù hợp với văn hóa Việt Nam tại một số cơ quan, đơn vị, khu du lịch và địa điểm công cộng, tác động không tốt đến môi trường văn hóa, thị hiếu thẩm mỹ của cộng đồng và xã hội.”
-
Xả rác bừa bãi nơi công cộng; đua xe, lạng lách; văng tục, chửi thề; chen lấn, xô đẩy khi tham gia các dịch vụ công cộng; phá hoại, bôi bẩn các công trình công cộng;…là những hình ảnh xấu xí của không ít người trẻ hiện nay, và trở thành nỗi trăn trở của nhiều lãnh đạo TP HCM trong quá trình xây dựng nếp sống văn minh đô thị.
-
Các công trình nghệ thuật công cộng là thành phần không thể thiếu trong quy hoạch và kiến trúc của một đô thị hiện đại. Thế nhưng “ranh giới” trong quan điểm, nhận thức tạo hình mỹ thuật cùng với tâm lý sính ngoại đã ít nhiều làm không gian công cộng biến dạng.
-
Ai đó nói, thời buổi giờ chỉ có ngành du lịch tâm linh, hay kinh doanh tâm linh là ăn nên làm ra, bỏ ra một đồng tức khắc có bốn đồng chảy ngược vào túi. Mà là tiền tươi, thóc thật, là tiền sạch nói như ngôn ngữ thời thượng - đồng “tiền hữu cơ”.
-
Ngày nay bất kì sự sáng tạo nghệ thuật ở phân mảnh nào cũng bắt đầu bằng tiền và kết thúc bằng tiền theo quy luật thị trường.
-
Năm hết. Tết đến. Người ta đôi khi chạnh lòng nghĩ “nên làm gì?”.
-
Do đời người có hạn, không ai có thể “trường sinh bất tử” nên có thể nói “quỹ thời gian” mỗi con người có giá trị cao nhất. Thời gian quy định sự sống của con người, buộc mỗi người phải biết sống. Người biết sống chính là người biết “sống nhanh, sống chậm”.
-
Có những thứ sẽ dần trôi tuột theo năm tháng, guồng quay của cuộc sống hiện đại có thể đã làm biến đổi phần nào giá trị của Tết. Nhưng nếu biết lắng lại, nghĩ khác đi thì Tết dường như vẫn luôn vẹn nguyên trong tâm thức mỗi người.
.png)
.png)
