Wole Soyinka nhà văn hiện thực Châu Phi
"Tôi viết văn không nhằm đoạt giải thưởng hay sự công nhận. Tôi cảm thấy vinh dự, nhưng tôi nghĩ rằng phần thưởng này là thành tích chung của các nhà văn châu Phi".
Wole Soyinka, nhà thơ và nhà viết kịch người Nigiêria đã thổ lộ ngay sau khi nhận tin được tặng giải Nôben về văn học năm 1986. Ông nói: "Tôi không hề nghĩ là mình có thể được giải thưởng này". Đối với Soyinka, quá trình sáng tạo văn học của ông gắn liền với những cội nguồn văn hóa châu Phi, đặc biệt là văn hóa dân tộc Yoruba. Kho tàng to lớn của nền văn hóa này đã để lại những dấu vết không phai mờ được trong sự hình thành văn minh lục địa châu Phi và châu Mỹ.
Sinh ra và lớn lên trong bối cảnh của thời kỳ thuộc địa và sự hỗn độn của thời kỳ sau khi Nigiêria giành độc lập, Soyinka để lại trong tác phẩm của ông dấu ấn của các cuộc đấu tranh nội bộ giữa các nhóm xã hội. Có thể gọi là các dòng họ, bộ lạc hoặc bộ tộc. Những xung đột cá nhân trong những nhóm xã hội đó được nhìn nhận khi thì với chút bi quan, khi thì với sự hài hước tinh tế, nhưng luôn luôn mực thước vốn được kế thừa từ kho tàng văn hóa Yoruba, biến sự sáng tạo văn học to lớn của Soyinka thành một dòng suy nghĩ và triết lý về các vấn đề châu Phi hiện đại.
Ở tuổi 57, tác giả sinh ra ở Abaokuta miền tây Nigiêria này đã biến những bài thơ của ông thành lời tố cáo như bài "Người này đã chết" trong thời gian ông bị giam giữ hai năm chỉ vì muốn cứu nước ông khỏi cuộc nội chiến do sự chia cắt Biafra năm 1967. Lúc đó ông cảm thấy nỗi đau đớn của một người "bị xích như một con chó và bị đối xử như chó bởi những kẻ mà người ta cho là những người anh em da đen của tôi nhưng lại hành động như những kẻ thù da trắng của tôi".
Cũng như các bài thơ, những tác phẩm sân khấu và tiểu thuyết của Soyinka mang nỗi đau của sự tìm kiếm bản sắc của một dân tộc như dân tộc ông và đang chịu những hậu quả của chủ nghĩa thực dân.
Nigiêria là một nước có mật độ dân đông nhất châu Phi, tổng số dân khoảng 80 triệu người, và bị xâu xé bởi các cuộc xung đột giữa các nhóm dân tộc người nói tới hơn 290 thứ tiếng. Mặc dù có nguồn dầu mỏ lớn vẫn còn hàng triệu người vẫn còn đói rách.
Soyinka có công tìm kiếm những nét chung cho khối hỗn hợp các nền văn hóa này, thậm chí ông còn ôm ấp ý nghĩ này đến nỗi muốn áp đặt một ngôn ngữ này lên ngôn ngữ khác. Có nghĩa là ông viết bằng tiếng Anh, nhưng nhiều câu lại được diễn đạt bằng tiếng Yoruba hoặc Pidgmi, là những thổ ngữ quan trọng nhất ở miền trung và miền tây Nigiêria.
Soyinka được coi là nhà văn châu Phi viết bằng tiếng Anh quan trọng nhất. Những nguồn gốc Yoruba được thể hiện trong công trình sáng tạo văn học của ông gồm hơn 20 tác phẩm thuộc các thể loại khác nhau. Nhờ đó cách diễn đạt rất trữ tình của ông đã liên kết được những thực tế có vẻ khác nhau của chiều hướng phát triển chung. Ở ông là sự tìm kiếm không nghỉ những giá trị mới của con người.
Từ "Điệu múa của rừng", một tác phẩm sâu khấu viết năm 1963 đến "Sự biến dạng của người anh em Jero" (1983), các chủ đề được đề cập đến có chung một nguồn động lực đó là hiện thực của những con người xuất phát từ những cội nguồn văn hóa nhất định, cố tạo nên những mẫu mực phát triển xã hội khác mà lại không phủ nhận bản chất châu Phi và hiện thực lịch sử của mình.
Sự bất ngờ của giải thưởng do Viện hàn lâm hoàng gia Thụy Điển tặng Soyinka đã làm trỗi dậy cuộc tranh luận cũ nhưng phải không gay gắt: Nên suy xét nền văn học châu Phi như thế nào, đánh giá những tác giả buộc phải viết bằng những ngôn ngữ không phải của họ về những thực tế vốn xa lạ đối với bạn đọc như thế nào? Bởi vì tỷ lệ mù chữ rất cao ở châu Phi (gồm 70%) là bằng chứng hùng hồn nhất chứng tỏ phần lớn bạn đọc của họ không phải ở châu Phi.
Giải thưởng Nobel 1986 dành cho Soyinka còn có thể coi như một sự thừa nhận các tác giả châu Phi khác như Sambene Ousmane (Xênêgan), Chinua Achebe (Nigiêria), Ngugi Wa Thlongso (Kênia) hay Mongo Beti (Camơrun), chỉ kể một vài gương mặt trong đội ngũ cây viết hiện đại.
Ông Sture Allen, Thư ký thường trực Viện hàn lâm Thụy Điển nói giải Nobel lần này "là một sự công nhận chất Iượng văn học của một nhà văn, không tính đến tư tưởng và tính chất chính trị của nó".
Đối với Soyinka giáo sư của hai trường đại học Nigiêria, Ibahan và Ife, (cả hai nằm trong số những trường được tín nhiệm nhất châu Phi) tác phẩm của ông là một khối thống nhất, cắm rễ sâu vào thế giới châu Phi của ông.
D.L
(SH27/10-87)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
VALENTIN HUSSON
Trước hết, ta phải hướng sự chú ý đến động từ “cách ly” khi mà với tư cách là một ngoại động từ, nó có nghĩa là sự vứt bỏ ra khỏi một giới hạn; trong khi với tư cách là một nội động từ, nó hướng đến sự ràng buộc để ở lại trong một vài giới hạn nhất định. Nó vừa nói lên cả sự vứt bỏ lẫn sự rút lui; vừa hiện diện vừa vắng mặt. -
HIỀN LÊ
Hiroshi Sugimoto (sinh năm 1948 tại Tokyo) là nhà kiến trúc sư, nhiếp ảnh gia người Nhật.
-
Palomar là tác phẩm hư cấu cuối cùng của Italo Calvino (1923 - 1985), một trong những nhà văn lớn nhất của Ý ở thế kỉ 20, xuất bản tháng 11 năm 1983.
-
TRẦN KIÊM ĐOÀN
Nếu bình thường thì giờ nầy chúng tôi đang ở “hộp đêm” trong bụng máy bay Eva trên đường về Quê hương và đang vượt nửa sau Thái Bình Dương. -
JEAN-CLET MARTIN
Trong thời điểm cách ly và tự cách ly này, thế giới tái khám phá ra chiều kích mang lại cho nó một phương hướng nhất định. -
Slavoj Žižek, nhà triết học người Slovenia, được mệnh danh là “nhà triết học nguy hiểm nhất ở phương Tây” hiện nay. Ông nổi tiếng với tác phẩm Đối tượng trác tuyệt của ý thức hệ (The Sublime Object of Ideology, 1989), ở đó ông đã kết hợp quan niệm duy vật Marxist và phân tâm học Lacan để hướng đến một lý thuyết về ý thức hệ.
-
MARKUS GABRIEL
Trật tự thế giới bị lung lay. Một loại virus đang lây lan trên quy mô vô hình của vũ trụ mà ta không hề biết được những chiều kích thực sự của nó. -
ĐỖ LAI THÚY
M. Bakhtin (1895 - 1975), nhà nghiên cứu văn học Nga - Xô viết có tầm ảnh hưởng bậc nhất ở Việt Nam. Ông là nhà lý luận tiểu thuyết. Người phát hiện/minh ra tiểu thuyết đa âm, tính đối thoại, nguyên tắc thời-không, tính nghịch dị và văn học carnaval hóa… -
THÁI THU LAN
Émile Zola là một nhà văn hiện thực lớn nhất đồng thời cũng phức tạp nhất của nước Pháp ở cuối thế kỷ thứ 19, là người sáng lập lý luận về chủ nghĩa tự nhiên, là một tấm gương lao động không mệt mỏi, là một chiến sĩ có tinh thần chiến đấu dũng cảm chống chiến tranh phi nghĩa, chống quyền lực tàn bạo và bênh vực quần chúng lao động nghèo khổ.
-
NGUYỄN TÚ ANH - TRẦN KỲ PHƯƠNG
Trong nghệ thuật Ấn Độ cũng như nghệ thuật Chàm, hình tượng con chuột luôn mang ý nghĩa tốt đẹp, đó là con chuột nhà hay chuột nhắt (mouse), chứ không phải chuột cống. -
ANĐRÂY GOCBUNỐP (Tiến sĩ ngôn ngữ học Liên Xô)
Gần đây đã có những khám phá rất có ý nghĩa ở Washington và London, trong những cuốn sách đã yên nghỉ trên các kệ sách thư viện trong cả bốn thế kỷ nay.
-
NGUYỄN ĐỨC TÙNG
Jen học trước tôi hai năm, đàn chị. Cô là thường trú, PGY- 4, tôi là PGY- 2. Trong nghề chúng tôi, hơn nhau một năm đã là tình thầy trò, huống gì hơn hai. -
LƯU TÂM VŨ
hồi kýLTS : Nhà văn Lưu Tâm Vũ sinh năm 1942, tốt nghiệp sư phạm Bắc Kinh năm 1961, sau đó dạy học nhiều năm ở Bắc Kinh. Truyện ngắn đầu tay Chủ nhiệm lớp đoạt giải thưởng truyện ngắn ưu tú toàn quốc 1978, được coi là tác phẩm mở đầu cho văn học thời kỳ mới.
-
Cách đây 40 năm khi nhà xuất bản Morrow and Avon chi 5 triệu đô la cho James Clavell, tác giả những cuốn tiểu thuyết lịch sử nổi tiếng như Hồng Kông ngày ấy, Đại tướng quân, Whirlwind, giới xuất bản ở Mỹ choáng váng. Nhưng bây giờ tiền nhuận bút đã vượt xa kỷ lục ấy.
-
ALAN BURNS
William Carlos Williams cũng như bất cứ người nào, đến rất gần với việc nhận thức ra lý tưởng mới của chủ nghĩa hình tượng, nhất là trong những bài thơ như “The Great Figure” và “The Red Wheelbarrow”. -
Đây là một câu chuyện về di dân được viết theo chương trình “Dự án chiếc giày” (The Shoe Project) được khởi xướng thành lập bởi tiểu thuyết gia Katherine Govier, Toronto, Canada. Chương trình này bao gồm việc giúp các phụ nữ di dân viết một câu chuyện 600 từ về kinh nghiệm di dân của mình và lên một sân khấu nhỏ để trình diễn (đọc) câu chuyện đó trước những khán giả trong vùng. “Dự án chiếc giày” được thực hiện ở Antigonish với sự giúp đỡ của tiểu thuyết gia Anne Simpson và nhà biên kịch Laura Teasdale.
-
NHƯ QUỲNH DE PRELLE
Tôi đã từng mơ ước về quê nhà để đọc thơ tiếng Việt, để thổn thức cùng thi ca tiếng Việt. Thế mà, ở nơi này, giữa trái tim châu Âu và trong lòng bạn bè quốc tế, tiếng Việt của tôi ngân lên giữa những nhịp điệu, những giọng nói hoàn toàn khác. Và tôi đi đọc thơ, tự bao giờ tôi cũng tự chuyển ngữ những bài thơ của chính mình với bạn đọc ở đây. Đi đọc thơ, bao điều thú vị và những mới mẻ. -
HÂN QUY
(Phỏng vấn nhà báo lão thành LÉO FIGUÈRES) -
PATRICIA HIGHSMITH -
NGUYỄN ĐỨC TÙNG
Một người bạn cũ ở Mỹ kể với tôi rằng gần mười năm nay anh không đi du lịch xa, cũng không về Việt Nam, mặc dù nhớ. Tôi hỏi lý do, anh bảo vì sợ nỗi buồn chán khi phải ngồi trên máy bay mười mấy giờ.
.png)
.png)
