Wole Soyinka nhà văn hiện thực Châu Phi
"Tôi viết văn không nhằm đoạt giải thưởng hay sự công nhận. Tôi cảm thấy vinh dự, nhưng tôi nghĩ rằng phần thưởng này là thành tích chung của các nhà văn châu Phi".
Wole Soyinka, nhà thơ và nhà viết kịch người Nigiêria đã thổ lộ ngay sau khi nhận tin được tặng giải Nôben về văn học năm 1986. Ông nói: "Tôi không hề nghĩ là mình có thể được giải thưởng này". Đối với Soyinka, quá trình sáng tạo văn học của ông gắn liền với những cội nguồn văn hóa châu Phi, đặc biệt là văn hóa dân tộc Yoruba. Kho tàng to lớn của nền văn hóa này đã để lại những dấu vết không phai mờ được trong sự hình thành văn minh lục địa châu Phi và châu Mỹ.
Sinh ra và lớn lên trong bối cảnh của thời kỳ thuộc địa và sự hỗn độn của thời kỳ sau khi Nigiêria giành độc lập, Soyinka để lại trong tác phẩm của ông dấu ấn của các cuộc đấu tranh nội bộ giữa các nhóm xã hội. Có thể gọi là các dòng họ, bộ lạc hoặc bộ tộc. Những xung đột cá nhân trong những nhóm xã hội đó được nhìn nhận khi thì với chút bi quan, khi thì với sự hài hước tinh tế, nhưng luôn luôn mực thước vốn được kế thừa từ kho tàng văn hóa Yoruba, biến sự sáng tạo văn học to lớn của Soyinka thành một dòng suy nghĩ và triết lý về các vấn đề châu Phi hiện đại.
Ở tuổi 57, tác giả sinh ra ở Abaokuta miền tây Nigiêria này đã biến những bài thơ của ông thành lời tố cáo như bài "Người này đã chết" trong thời gian ông bị giam giữ hai năm chỉ vì muốn cứu nước ông khỏi cuộc nội chiến do sự chia cắt Biafra năm 1967. Lúc đó ông cảm thấy nỗi đau đớn của một người "bị xích như một con chó và bị đối xử như chó bởi những kẻ mà người ta cho là những người anh em da đen của tôi nhưng lại hành động như những kẻ thù da trắng của tôi".
Cũng như các bài thơ, những tác phẩm sân khấu và tiểu thuyết của Soyinka mang nỗi đau của sự tìm kiếm bản sắc của một dân tộc như dân tộc ông và đang chịu những hậu quả của chủ nghĩa thực dân.
Nigiêria là một nước có mật độ dân đông nhất châu Phi, tổng số dân khoảng 80 triệu người, và bị xâu xé bởi các cuộc xung đột giữa các nhóm dân tộc người nói tới hơn 290 thứ tiếng. Mặc dù có nguồn dầu mỏ lớn vẫn còn hàng triệu người vẫn còn đói rách.
Soyinka có công tìm kiếm những nét chung cho khối hỗn hợp các nền văn hóa này, thậm chí ông còn ôm ấp ý nghĩ này đến nỗi muốn áp đặt một ngôn ngữ này lên ngôn ngữ khác. Có nghĩa là ông viết bằng tiếng Anh, nhưng nhiều câu lại được diễn đạt bằng tiếng Yoruba hoặc Pidgmi, là những thổ ngữ quan trọng nhất ở miền trung và miền tây Nigiêria.
Soyinka được coi là nhà văn châu Phi viết bằng tiếng Anh quan trọng nhất. Những nguồn gốc Yoruba được thể hiện trong công trình sáng tạo văn học của ông gồm hơn 20 tác phẩm thuộc các thể loại khác nhau. Nhờ đó cách diễn đạt rất trữ tình của ông đã liên kết được những thực tế có vẻ khác nhau của chiều hướng phát triển chung. Ở ông là sự tìm kiếm không nghỉ những giá trị mới của con người.
Từ "Điệu múa của rừng", một tác phẩm sâu khấu viết năm 1963 đến "Sự biến dạng của người anh em Jero" (1983), các chủ đề được đề cập đến có chung một nguồn động lực đó là hiện thực của những con người xuất phát từ những cội nguồn văn hóa nhất định, cố tạo nên những mẫu mực phát triển xã hội khác mà lại không phủ nhận bản chất châu Phi và hiện thực lịch sử của mình.
Sự bất ngờ của giải thưởng do Viện hàn lâm hoàng gia Thụy Điển tặng Soyinka đã làm trỗi dậy cuộc tranh luận cũ nhưng phải không gay gắt: Nên suy xét nền văn học châu Phi như thế nào, đánh giá những tác giả buộc phải viết bằng những ngôn ngữ không phải của họ về những thực tế vốn xa lạ đối với bạn đọc như thế nào? Bởi vì tỷ lệ mù chữ rất cao ở châu Phi (gồm 70%) là bằng chứng hùng hồn nhất chứng tỏ phần lớn bạn đọc của họ không phải ở châu Phi.
Giải thưởng Nobel 1986 dành cho Soyinka còn có thể coi như một sự thừa nhận các tác giả châu Phi khác như Sambene Ousmane (Xênêgan), Chinua Achebe (Nigiêria), Ngugi Wa Thlongso (Kênia) hay Mongo Beti (Camơrun), chỉ kể một vài gương mặt trong đội ngũ cây viết hiện đại.
Ông Sture Allen, Thư ký thường trực Viện hàn lâm Thụy Điển nói giải Nobel lần này "là một sự công nhận chất Iượng văn học của một nhà văn, không tính đến tư tưởng và tính chất chính trị của nó".
Đối với Soyinka giáo sư của hai trường đại học Nigiêria, Ibahan và Ife, (cả hai nằm trong số những trường được tín nhiệm nhất châu Phi) tác phẩm của ông là một khối thống nhất, cắm rễ sâu vào thế giới châu Phi của ông.
D.L
(SH27/10-87)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
TRẦN THÙY MAI.Năm giờ sáng, máy bay chở chúng tôi đáp xuống sân bay Incheon. Giọng nói ngọt ngào của nữ tiếp viên vang lên với lời cảm ơn và câu chào tạm biệt, sau khi báo một thông tin làm chúng tôi ớn lạnh: Nhiệt độ bên ngoài là 4 độ C...
-
ĐẶNG NHẬT MINHLà một thương cảng của Nhật Bản, nhưng Fukuoka lại được nhiều người biết đến như một thành phố của nhiều hoạt động văn hoá mang tầm quốc tế. Tôi có duyên nợ với thành phố này từ năm 1991 khi được mời tham dự Liên hoan phim quốc tế Fukuoka lần thứ nhất với bộ phim Bao giờ cho đến tháng 10.
-
PHẠM XUÂN PHỤNGChữ tea trong tiếng Anh là do dùng mẫu tự La -tinh để ký âm chữ trà (âm Hán Việt) mà người Trung Hoa nói rất rõ là chè. Lâu nay cứ tưởng chè là tiếng thuần Việt hoặc là biến âm của trà, hóa ra chè lại là từ gốc của trà. Mẹ mà nhầm là con, vui thật.
-
BÙI NGỌC TẤNLần đầu tiên đặt chân tới Châu Âu, có biết bao nhiêu ấn tượng. Ấn tượng về những nét mặt người, về những dáng người đi, về bầu trời không vẩn bụi trong veo, về những xa lộ, về những chiếc xe phóng với tốc độ 140 kilômét không một tiếng còi, nối nhau trên các con đường tám đến mười làn xe chạy không còn biên giới cách ngăn...
-
NGUYỄN VĂN DŨNGCó người nói Praha đẹp hơn Paris . Tôi không tin. Nhưng bây giờ thì tôi thấy nhận xét ấy không phải không có căn cứ. Praha là thành phố cổ kính nguyên vẹn nhất châu Âu, là “thành phố của trăm tháp vàng”, là “bài thơ bằng đá”, là khúc hát đắm say, là cốc rượu nồng nàn, là bức tranh tuyệt mĩ, là mảnh thời gian còn sót lại... Năm 1992, Praha được công nhận là di sản văn hoá thế giới.
-
PHẠM THỊ CÚCCó người nghĩ rằng, ở các nước giàu, thì ít người thất nghiệp. Không đâu, ở Pháp, người thất nghiệp cũng khá nhiều, mà đâu phải vì không có bằng cấp mà thất nghiệp, đa số họ đều có bằng kĩ sư, cử nhân, cả thạc sĩ hẳn hoi.
-
NGUYỄN VĂN DŨNGAmazon là tên khu rừng lớn nhất thế giới. Amazon cũng là tên con sông, theo khảo sát mới đây, là con sông dài nhất thế giới. Amazonas, quê hương của hai Amazon kia, là bang rộng nhất trong 26 tiểu bang của Brasil - rộng hơn cả diện tích của nước Anh, Đức, Pháp, Ý cộng lại. Còn Manaus, là kinh đô của Amazonas miên man núi rộng sông dài.
-
NGUYỄN VĂN DŨNG Tôi thật sự xúc động khi đứng trước ngôi mộ của Lý Tiểu Long. Trước đây tôi hình dung nơi an nghỉ cuối cùng của anh phải là một ngôi đền cực kỳ tráng lệ cho xứng với tên tuổi lẫy lừng của anh. Sau khi anh mất, một tờ báo ở Sài Gòn hồi đó viết đại loại trong thế kỷ XX, anh là một trong ba nhân vật nổi tiếng nhất châu Á.
-
NGUYỄN VĂN DŨNGVới Phật giáo, Linh Thứu là ngọn núi thiêng. Sau khi thành đạo, một thời gian dài Linh Thứu là trú xứ của đức Phật và các đệ tử của Ngài. Tại đây Ngài đã giảng kinh Pháp Hoa và nhiều bộ kinh quan trọng khác. Linh Thứu còn là nơi khởi phát dòng Thiền Ấn Độ để rồi từ đây hạt giống Thiền được gieo trồng khắp nơi trên trái đất.
-
PHẠM PHÚ PHONGTrong lịch sử đất nứơc Trung Hoa có sáu nơi được chọn làm thủ đô, theo thứ tự Lạc Dương, Tây An, Nam Kinh, Khai Phong, Hàng Châu và Bắc Kinh là thủ đô thứ sáu, tồn tại cho đến ngày nay. Bắc Kinh đầu tiên là kinh đô của nước Yên, nên còn gọi là Yên Kinh, sau đó đến thời Minh Thành Tổ cho xây dựng trở thành Bắc Kinh ngày nay. Với diện tích 18.826 km2, Bắc Kinh rộng gấp 18 lần so với thủ đô Hà Nội, được mệnh danh là thành phố bốn nhiều: nhiều người, nhiều xe, nhiều cầu vượt, nhiều di tích...
-
Từ một trại lính đầy vết đạn ở vùng California (Hoa Kỳ) đã xuất hiện một tu viện Phật giáo - Tu viện Lộc Uyển - do nhà sư gốc Huế - Thiền sư Thích Nhất Hạnh - gầy dựng. Tại đây, ảnh hưởng của Thiền học Việt Nam đã tạo được một sự chuyển hóa đầy thử thách: biến trung tâm luyện tập bắn súng trở thành thiền đường đầy ánh sáng và tình thương, có ảnh hưởng rất lớn đối với nhiếu người ở Hoa Kỳ.Sông Hương xin giới thiệu bài viết của Teresa Wattanabe đã đăng trên tờ Los Angeles Times, tờ nhật báo lớn hạng ba của Hoa Kỳ, với bản dịch của Làng Mai và ảnh của Nguyễn Đắc Xuân để giới thiệu với bạn đọc như một dòng chảy của văn hóa Phật giáo xứ Huế.
-
TRẦN THÙY MAICác quan chức ngành khí tượng Nhật Bản đã cúi gập mình xin lỗi toàn dân: Hoa anh đào sẽ nở ngày 23 thay vì 16 - 3 như dự báo. Đến sân bay Narita vào đúng sáng 24, tôi tự nghĩ mình đến rất kịp thời, nên khi cậu cảnh sát làm thủ tục nhập cảnh hỏi về mục đích đến Nhật, tôi đã không ngần ngại trả lời chắc nịch: “Ngắm hoa anh đào”. Cậu cảnh sát khoanh cái rụp vào lời khai của tôi và “OK” ngay với một nụ cười trên môi.
-
NGUYỄN VĂN DŨNGNằm giữa trung tâm bán đảo Iberia, thủ đô Tây Ban Nha trải rộng trên các ngọn đồi dưới chân rặng Sierra de Guadarrama, ở độ cao 640m so với mặt nước biển - là thành phố cao nhất châu Âu. Diện tích 607 km2. Dân số gần 4 triệu người.
-
KEVIN BOWEN
(Giám đốc WJC)LTS: Trong 25 năm qua tên tuổi nhiều nhà văn, nhà thơ của Trung tâm William Joiner (Đại học Massachusetts - Hoa Kỳ) như Kevin Bowen, Fred Marchant, Nguyễn Bá Chung, Lady Borton, Martha Colline, Bruce Weigl, Lary Heinemann... đã xuất hiện trên Sông Hương cũng như trên nhiều báo chí văn nghệ, văn hoá trong nước với những tác phẩm tâm huyết, mến yêu đất nước Việt Nam cũng như những hoạt động trên các lãnh vực giao lưu văn hoá, giúp đỡ y tế, giáo dục cho Việt Nam sau chiến tranh, như những biểu hiện của sự ân hận, tủi hổ với những gì mà đất nước họ đã gây ra trên mảnh đất này.
-
NGUYỄN BÁ CHUNG
Tháng 10 năm 2007 đánh dấu 25 năm thành lập trung tâm Joiner. Nhưng với tôi, nó đánh dấu một đoạn đường 20 năm nổi chìm với trung tâm, trong đó có 15 năm làm thiện nguyện và 10 năm cuối cùng làm việc chính thức. Hai mươi năm là một thời gian dài đủ để nhìn lại, ghi lại một số kỷ niệm và rút ra một số kinh nghiệm để nhìn tới đoạn đường phía trước.
-
NGUYỄN ĐẮC XUÂNHoạt động yêu nước ở miền Nam từ những năm sáu mươi của thế kỷ trước, tôi không lạ gì nước Mỹ. Thuở ấy, Phan Ch. anh bạn vong niên của tôi làm phiên dịch ở cơ quan MACV ở Huế từng bảo tôi “Người Mỹ giống như một cậu bé con nhà giàu nhưng thiếu lễ độ”.
-
VÕ QUÊNhận lời mời của Hội đồng quốc gia vì nghệ thuật truyền thống Hoa Kỳ (National Council for the Traditional Arts), đoàn nghệ sĩ thuộc Hội Văn học nghệ thuật Thừa Thiên Huế đã tham dự Festival dân ca dân nhạc tại thành phố Lowell, bang Massachusetts, Hoa Kỳ từ ngày 25-7-1995.
-
NGUYỄN XUÂN THÂMChúng tôi đến Aten vào cuối tháng chín, mà buổi trưa vẫn còn oi bức như bao trưa miền biển ở Việt . Thanh Tùng và tôi loay hoay mãi vẫn không bắt được taxi để chuyển tiếp đến sân bay nội địa.
-
NGUYỄN VĂN DŨNGSau Cali tôi định đi Dallas, nhưng rồi chuyển hướng, tôi lên Seattle theo vẫy gọi của bạn bè. Ai ngờ cái thành phố nầy dịu dàng, xanh và đẹp đến vậy. Hèn chi người ta gọi nó là “Thành phố ngọc bích” ( Emerald City ), hay “Mãi mãi xanh tươi” ( Evergreen State ).
-
PHẠM THƯỜNG KHANHĐầu năm nay khi biết tôi chuẩn bị đi công tác Trung Hoa, em gái tôi, một người thơ gọi điện từ Huế ra bảo: “Anh cố gắng mà cảm nhận vẻ đẹp rực rỡ của văn minh Trung Hoa. Hình như với bệ phóng vững chắc của nền văn minh hàng ngàn năm ấy, người Trung Hoa đang có những cuộc bứt phá ngoạn mục và trong tương lai dân tộc này còn tiến xa hơn nữa”. Là một quân nhân, tôi đâu có được trí tưởng tượng phong phú và trái tim dễ rung động như em tôi, nhưng 10 ngày trên đất nước Trung Hoa đã để lại trong tôi những ấn tượng thật sâu đậm.
.png)
.png)
