Vũ Hạnh, ngòi bút nhiệt thành và một nhân cách lớn
Giữa lúc tình hình dịch Covid-19 tại TP Hồ Chí Minh căng thẳng, nhà văn Vũ Hạnh (trong ảnh) bị tai biến, phải nhập viện. 6 giờ sáng 15/8 ông qua đời, hưởng thọ 96 tuổi (1926 - 2021). Biết ông từ lâu, và mươi năm gần đây được gần gũi ông, hiểu ông, càng thêm yêu quý ông về tài năng và nhân cách. Thương tiếc vĩnh biệt một nhà văn lớn, đa tài, đầy nhiệt huyết với lý tưởng sống và lý tưởng nghệ thuật của mình!
Ảnh: NGUYỄN ÐÌNH TOÁN
Vũ Hạnh tên thật là Nguyễn Ðức Dũng, sinh ngày 15/7/1926 tại Thăng Bình, Quảng Nam trong một gia đình Nho giáo. Ông là cháu ngoại ông Nghè Phan Quang, một trong "ngũ phụng tề phi" xứ Quảng đầu thế kỷ 20. Cha ông là một nhà nho, có ảnh hưởng nhiều của tây học. Sớm giác ngộ cách mạng, Vũ Hạnh tham gia Việt Minh ngay từ tuổi thanh niên và hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, văn nghệ, giáo dục tại quê nhà. Năm 1955, ông bị địch bắt vì tham gia đấu tranh đòi thi hành Hiệp định Geneva, thống nhất đất nước. Ra tù ông phải chuyển vùng vào hoạt động tại Sài Gòn. Bút danh Vũ Hạnh là tên một người bạn tù giàu nghĩa khí, kiên cường và ân nghĩa với ông những ngày gian khó.
Từ đây cuộc đời hoạt động cách mạng và văn chương của Vũ Hạnh sang một trang mới đầy hào hứng và sôi nổi, kết hợp ngọn lửa của lý tưởng và tài năng văn nghệ trong tâm hồn ông. Miền nam sau Hiệp định Geneva là thời kỳ đen tối của cách mạng, không chỉ về chính trị mà cả trong lĩnh vực văn hóa, văn học nghệ thuật. Không ít kẻ vì đớn hèn, vì danh lợi cam tâm bán mình cho quỷ dữ trở thành bồi bút. Trên văn đàn không thể công khai ca ngợi hòa bình, đấu tranh thống nhất đất nước, các tác giả phải giấu mình sau những biểu tượng để thể hiện ý tưởng. Bút máu (12/1958), Chất ngọc (1/1960) của Vũ Hạnh ra đời trong hoàn cảnh như vậy, đó là "tuyên ngôn với chính mình đồng thời cũng là cách phản ứng, đấu tranh với những bọn bồi bút đông đảo thời ấy". Sau đó, ông còn mở rộng phạm vi phản ánh và đề cập những vấn đề xã hội rộng lớn hơn. Lửa rừng là một thí dụ. Theo tác giả cho biết, ý tưởng tác phẩm là một dự cảm về một phong trào nổi dậy của quần chúng, đồng thời cũng là bày tỏ tình cảm trước sự ra đời của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền nam Việt Nam. Các tác phẩm tiếp theo như Con chó hào hùng, Ngôi trường đi xuống, Vượt thác, Cô gái Xà-niêng, Người chồng thời đại… cũng nằm trong trường thẩm mỹ như vậy của người viết.
Trường hợp ra đời tác phẩm Người Việt cao quý lại mang ý nghĩa đặc biệt. Ðó là thời điểm năm 1965, chiến tranh ở miền nam mở rộng, quân Mỹ trực tiếp tham chiến với những cuộc càn quét, tàn sát khốc liệt. Cùng với đó là lối sống sa đọa đồi trụy và nhiều hệ luỵ khác được du nhập vào các đô thị. Vũ Hạnh nhận ra, chỉ có những phẩm chất tốt đẹp của dân tộc mới có thể ngăn cản được làn sóng ấy, và ông quyết định viết "một cái gì đề cao tinh thần dân tộc để mà gián tiếp đánh Mỹ". Ðể dễ bề vượt qua kiểm duyệt, ông mượn tên một người Ý là A. Pazzi làm tác giả. Trong một tuần, cuốn sách hoàn thành và đã được công chúng nhiệt thành đón nhận, được in tới lần 50, không chỉ đáp ứng nhiệm vụ trước mắt thời kỳ đó mà cho đến nay vẫn còn giá trị.
Những tác phẩm Tìm hiểu văn nghệ, Ðọc lại Truyện Kiều cũng ra đời trong những hoàn cảnh khá đặc biệt như vậy. Ðó là kết quả của những suy nghĩ kết hợp giữa nhiệm vụ chính trị và trách nhiệm xã hội của nhà văn. Từ thực tiễn cuộc sống, sự nhạy cảm nghệ sĩ, Vũ Hạnh đưa ra suy nghĩ của mình về văn nghệ. Mặc dù bị kìm kẹp và khống chế gắt gao, nhưng những luận điểm và kiến giải trong các tác phẩm trên vẫn mang nhiều tính cách mạng, rất gần với quan điểm của Ðảng về văn học nghệ thuật thời kỳ đó. Là cơ sở mật của cách mạng, hoạt động đơn tuyến trong nội thành, một môi trường khắc nghiệt và phức tạp, ông không chỉ phải kiên cường đối phó với "bàn tay sắt" của địch, mà còn phải ứng phó khôn khéo với "bàn tay nhung" thâm độc mà kẻ địch giăng khắp nơi. Năm lần bị địch bắt, bị tù đày, ông vẫn giữ tròn khí tiết cách mạng với nhiều đóng góp quý, cụ thể và thiết thực, nhất là trong Phong trào bảo vệ văn hóa dân tộc do ông là Tổng Thư ký, và kẻ thù cũng không thể thủ tiêu được ông.
Vũ Hạnh là con người văn hóa. Cách ứng xử lịch thiệp khiến người đối diện quý trọng, vị nể. Ông dễ hòa đồng, sẵn lòng chia sẻ khi cần thiết. Ðặc biệt trong sáng tạo và bàn luận khoa học, ông là người luôn cẩn trọng, lịch duyệt. Những năm gần đây, tuổi tác đã cao, ông không còn năng nổ như trước, nhưng vẫn nhất quán một con đường thủy chung với lý tưởng. Là người trong cuộc nhiều trải nghiệm, trên các diễn đàn, ông luôn luôn trân trọng nhấn mạnh giá trị và hy sinh của dân tộc trong lịch sử, cách mạng và kháng chiến, từ đó cần hết sức gìn giữ, phát triển những giá trị ấy trong điều kiện mới.
Với tài năng và tâm huyết, Vũ Hạnh đã cống hiến cho đất nước những đóng góp to lớn trong công cuộc chiến đấu của nhân dân, đặc biệt là tại các đô thị bị tạm chiếm ở miền nam trước năm 1975. Ông thật sự là một tấm gương sáng trong đội ngũ những người hoạt động văn học ở miền nam và cả nước. Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật mà Ðảng và Nhà nước trao tặng nhà văn Vũ Hạnh năm 2007 chính là một phần của ghi nhận ấy.
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh, tác giả của những bộ tiểu thuyết được đông đảo bạn đọc yêu thích như “Hồ Quý Ly”, “Đội gạo lên chùa”, “Mẫu Thượng Ngàn” đã qua đời ở tuổi 89 tại nhà riêng.
-
Đoạn văn nằm trong đề thi thử THPT Quốc gia 2021 là một trong những lời khuyên được tác giả đưa ra trong "Muôn kiếp nhân sinh 2" giúp con người chuyển đổi tâm thức để có thể vượt qua được những biến động kinh hoàng đang diễn ra.
-
Lữ Mai là một trong những gương mặt thơ nữ thế hệ 8X được nhiều người biết.
Mới đây chị đã thử sức ở thể loại trường ca và ra mắt tập “Ngang qua bình minh”. Tác phẩm đã đạt hạng Ba giải thưởng Sáng tác về biên giới, biển đảo giai đoạn từ 1975 đến nay của Hội Nhà văn Việt Nam. -
Không ồn ào, lại diễn ra trong giai đoạn xã hội bị ảnh hưởng dai dẳng của đại dịch Covid-19, cuộc thi vẫn chứng minh được sức hấp dẫn riêng với hàng nghìn tác phẩm tham dự.
-
Đã có nhiều văn nghệ sĩ hưởng ứng công tác phòng, chống dịch Covid-19 bằng các tác phẩm nhạc, họa, thơ, văn. Trong năm 2020, một số hội nghề nghiệp, đơn vị xuất bản đã có các tập “nhạc, thơ chống dịch”. Các tác phẩm được đăng tải, phát sóng, góp phần cổ vũ các lực lượng và người dân trên các mặt trận tiến công Covid-19. Nhưng một hội văn học nghệ thuật (VHNT) thực hiện một tập sách riêng về chủ đề vượt qua dịch bệnh thì có lẽ ở Tiền Giang là trường hợp đầu tiên.
-
“Miền thánh đợi”, là tuyển chọn 40 truyện ngắn của Nguyễn Văn Học, vừa được NXB Văn học cho ra mắt.
-
Muôn kiếp nhân sinh 2 tiếp tục cuộc du hành thời gian vô tiền khoáng hậu với những câu chuyện tiền kiếp, nhân quả luân hồi đầy hấp dẫn kỳ lạ từng làm say mê hàng trăm nghìn bạn đọc Việt Nam của doanh nhân New York giàu có, thông tuệ Thomas, cùng với những khám phá các tầng cõi linh hồn và những kiến giải, hướng đi mới giữa chu kỳ hoại diệt của nhân loại và hành tinh này.
-
“Nghiệp rừng” (NXB Văn học, 2021) là tập truyện ngắn gồm 16 tác phẩm của tác giả người dân tộc Dao Triệu Hoàng Giang.
-
Ngày 6-5, tại Hà Nội, Hội Nhà văn Việt Nam phát động cuộc thi Tác giả Trẻ nhằm tìm kiếm những cây bút trẻ - lực lượng sẽ kế tục sự nghiệp và tạo ra chân dung văn học Việt Nam mới.
-
Đã có nhiều những ý kiến trên các diễn đàn văn nghệ về các chính sách, cơ chế đối với văn học, tập trung vào đối tượng những người sáng tác; các nhà tổ chức xuất bản, phát hành sách; các cơ quan quản lý nhà nước về văn học nghệ thuật và các hội nghề nghiệp...
-
PGS, TS Nguyễn Văn Dân từng có nhiều công trình nghiên cứu đạt giải thưởng cao của Hội Nhà văn Việt Nam, giải sách hay, giải thưởng Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật (VHNT) Việt Nam…
-
Nhiều hiện tượng văn học miền Nam trước 1975 thực ra đã đến với độc giả miền Bắc từ rất sớm, bằng những cách thức và con đường khác nhau...
-
Nhà biên kịch Trịnh Thanh Nhã là người bạn đồng môn, người đồng nghiệp gắn bó với nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm nhiều năm nay. Nghe tin ông ra đi một ngày cuối tháng Tư, bà xúc động khi nhớ lại những kỷ niệm cũ...
-
Hội Nhà văn TPHCM vừa kết hợp với Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Tây Ninh tổ chức tọa đàm “Nhà văn sống và viết về chiến tranh cách mạng”, mang đến những trăn trở, suy tư cũng như hy vọng của những người cầm bút qua một đề tài không bao giờ cũ.
-
Hai mươi năm sống và làm việc tại Hà Nội, với tư cách là một nhà văn, Đỗ Bích Thúy đã xuất bản 21 cuốn sách gồm các thể loại tiểu thuyết, truyện ngắn, tản văn, truyện thiếu nhi. Qua đây bạn đọc có thể hình dung được những lao động nghệ thuật đầy say mê, nghiêm túc và chuyên nghiệp của chị.
-
Đà Lạt là một miền viết dường như không vơi cạn với Nguyễn Vĩnh Nguyên. Điều đó thể hiện rõ rệt qua hàng loạt cuốn tản văn, du khảo, biên khảo Đà Lạt khá đặc sắc mà nhà văn này đã viết trong suốt gần chục năm qua: “Với Đà Lạt, ai cũng là lữ khách”, “Đà Lạt, một thời hương xa”, “Đà Lạt, bên dưới sương mù”, “Đà Lạt, những cuộc gặp gỡ”...
-
Mặc dù đã ra mắt bạn đọc từ 10 năm trước, nhưng trong buổi ký tặng sách Đảo mộng mơ được tổ chức vào sáng 8-4 tại Nhà sách Cá Chép (223 Nguyễn Thị Minh Khai, quận 1), vẫn có rất đông độc giả đủ mọi thành phần lứa tuổi cùng tham gia giao lưu và xin chữ ký từ nhà văn Nguyễn Nhật Ánh.
-
Ngày 8-4, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh sẽ có buổi giao lưu cùng bạn đọc nhân kỷ niệm 10 năm xuất bản lần đầu tác phẩm “Đảo mộng mơ”.
-
Tính ra tôi quen biết, chơi với nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đã gần 40 năm. Bốn chục năm bao nhiêu kỷ niệm, buồn vui đủ cả. Ngày anh trọng bệnh lần đầu, tôi cũng nằm viện vì tai nạn xe máy. Tới khi anh đột quỵ lần 2, tôi cũng vừa qua hạn nối được 3 ngón tay đứt lìa. Gọi cho nhau qua máy điện thoại, nghe giọng anh vừa lắp vừa chậm, thở than: Tôi là đồ tàn phế, bỏ đi rồi.
-
Khi được hỏi lý do nào thôi thúc bà hoàn thành cuốn tiểu thuyết dã sử về Hồng Hà nữ sĩ Đoàn Thị Điểm, nhà văn Lê Phương Liên tâm sự rằng: “Tôi hăng hái ngồi bên bàn phím, viết đêm viết ngày như là nhập đồng, như là có một nguồn lực siêu nhiên nào thôi thúc”.
.png)
.png)
