Văn học phi hư cấu đang yếu thế
Giữ một vị trí khiêm tốn trong đời sống văn chương, nhưng thể loại phi hư cấu thời gian qua vẫn đều đặn đến với độc giả. Thậm chí, nhiều tác phẩm tạo được tiếng vang lớn, được in hàng chục ngàn bản. Chỉ có điều, trong những bảng vàng văn chương trong nước, hiếm khi những tác phẩm thuộc thể loại phi hư cấu được xướng tên.
Hai tác giả Bình Ca và Vũ Công Chiến (từ phải qua) hội ngộ cùng nhau trong buổi ra mắt tác phẩm "Kim Liên một thuở"
Dễ chạm đến số đông người đọc
Xuất hiện vào tháng 4-2015, tác phẩm Quân khu Nam Đồng (NXB Trẻ) của tác giả Bình Ca lập tức tạo nên cơn sốt trong thời gian đó. Chỉ sau hơn nửa năm kể từ lúc ra mắt, Quân khu Nam Đồng được in đến lần thứ 6. Hiện tại, tác phẩm đã được in lần thứ 15, “chạm mốc” hơn 30.000 bản sách - số lượng đáng mơ ước của nhiều nhà văn chuyên nghiệp.
Với hơn 400 trang sách, tác giả Bình Ca đã tái hiện lại những câu chuyện xoay quanh các cô cậu mới lớn ở khu gia binh lớn nhất Hà Nội thời chiến tranh chống Mỹ - khu tập thể Nam Đồng. Theo đánh giá của nhà văn Bảo Ninh: “Đây là một tác phẩm viết rất hay và đầy xúc động về tuổi hoa niên”.
Cùng chung dòng hồi tưởng, cùng viết về Hà Nội thời xa xưa là tác phẩm Kim Liên một thuở của nhà văn Vũ Công Chiến do thương hiệu sách Sống và NXB Thế Giới xuất bản năm 2019. Tác giả là người sống tại khu tập thể Kim Liên từ hơn nửa thế kỷ trước, từ khi khu tập thể mới được xây dựng xong vào mùa hè năm 1962 và bắt đầu đón những cư dân đầu tiên. Ngoài việc nhắc nhớ cho thế hệ trước, tác phẩm còn giúp thế hệ ngày nay có thể hiểu thêm một góc của Hà Nội.
Trước Kim Liên một thuở, vào năm 2016, nhà văn Vũ Công Chiến từng ra mắt tác phẩm Hồi ức lính do NXB Trẻ ấn hành với hơn 700 trang, là những dòng hồi ức chân thực và sinh động về cuộc sống ở chiến trường thời chống Mỹ.
Một tác phẩm đáng chú ý khác là Chuyện lính Tây Nam của tác giả Trung Sỹ ra mắt vào năm 2018 do Trí Tuệ và NXB Thanh Niên ấn hành. Tác phẩm là hồi ức của chính tác giả về thời gian hơn 4 năm tham gia cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam, từ lúc còn là chàng trai 18 tuổi tạm biệt thủ đô Hà Nội yêu dấu để bước chân vào đời quân ngũ. Với ý nghĩa mà Chuyện lính Tây Nam mang lại, đầu năm 2019, tác phẩm đã được Sống và NXB Văn học tái bản.
Đại diện của thương hiệu sách Sống cho biết: “Cuốn sách viết về chuyện lính, lại là lính Tây Nam thì rất đặc biệt. Tác phẩm được viết với giọng văn tưng tửng, hóm hỉnh, khắc họa nét lính thời kháng chiến gian khổ nhưng không kém phần lãng mạn. Sau cùng, chúng tôi muốn gợi và lan tỏa tinh thần lính cũng như giữ gìn, nhắn nhủ thế hệ sau về những hy sinh của cha ông để sống tử tế hơn”.
Khác với tác giả Trung Sỹ, nhà văn Võ Diệu Thanh không phải là người trực tiếp tham chiến, vậy nên chị lựa chọn tiếp cận cuộc chiến tranh biên giới Tây Nam từ những người trực tiếp hoặc gián tiếp có mặt trong cuộc chiến này.
Tác phẩm Về từ hành tinh ký ức (Tao Đàn và NXB Hội Nhà văn) của Võ Diệu Thanh, chỉ thông qua lời kể của những người như vậy nhưng đã khiến độc giả không khỏi bàng hoàng, sững sờ. Rất nhiều cái chết trở thành nỗi ám ảnh cùng cực không chỉ với người trong cuộc mà ngay cả với độc giả ngày nay. Nhưng điều đáng nói ở cuốn sách này, chính là vấn đề hậu chiến, là việc những con người là nạn nhân của chiến tranh đã trở về với đời sống. Cuộc trở về đó đã không còn phân định được may mắn hay bất hạnh và người ta đã không còn có thể sống bình thường được nữa với mớ ký ức bùng nhùng kia!
Từ sự quan sát của mình, nhà văn Văn Thành Lê cho biết: “Vài năm trở lại đây có khá nhiều tác giả hướng ngòi bút đến thể loại này thông qua việc chưng cất ký ức. Ưu thế của văn chương phi hư cấu là bám sát, phản ánh rõ không khí, bối cảnh, không gian, thời gian ở từng thời điểm mà tác giả hướng đến. Không phải tất cả, nhưng đa phần văn chương phi hư cấu không đòi hỏi năng lực tiếp nhận quá cao từ phía người đọc. Chất sống và xúc cảm làm nên hồn cốt của tác phẩm, vậy nên thể loại này thường dễ cảm, dễ chạm đến số đông người đọc”.
Chờ những tác giả tài năng
Đối chiếu trong danh sách giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Nhà văn TPHCM và Hội Nhà văn Hà Nội trong khoảng 10 năm trở lại đây, các tác phẩm thuộc thể loại phi hư cấu gần như vắng bóng hoàn toàn. Nếu được vinh danh thì cũng chỉ với số lượng rất ít ỏi. Có thể kể đến tác phẩm Biên bản chiến tranh 1-2-3-4/75 của nhà văn Trần Mai Hạnh đoạt giải của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2014; Được sống và kể lại của tác giả Trần Luân Tín đoạt giải của Hội Nhà văn TPHCM năm 2010. Mới đây, giải thưởng Văn học nghệ thuật 5 năm lần thứ 2 của TPHCM cũng vừa vinh danh tác phẩm Ở R - chuyện kể sau 50 năm của cố nhà văn Lê Văn Thảo.
Trong khi đó, vào năm 2015, nhà văn, nhà báo người Belarus Svetlana Alexievich đã được tôn vinh ở giải Nobel Văn học với những tác phẩm thuộc thể loại phi hư cấu. Vào thời điểm đó, việc bà nhận giải thưởng danh giá dành cho văn chương đã tạo nên dư luận trái chiều. Tuy nhiên, đến giờ, khi đã đọc những tác phẩm của bà được dịch ở Việt Nam như Chiến tranh không có một khuôn mặt phụ nữ, Lời nguyện cầu từ Chernobyl, Những nhân chứng cuối cùng, người ta đã không còn nghi ngờ về giá trị mà những tác phẩm của bà mang lại. Chúng đều có sức hấp dẫn riêng, không thua kém những tác phẩm hư cấu.
Theo Hồ Sơn - SGGP
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Ở sách mới, Phan Triều Hải nhớ về thành phố gắn chặt với ký ức tuổi thơ, còn Du Tử Lê hoài niệm những thanh âm của phòng trà xưa.
-
Những quê hương trên trái đất này đều là nhỏ bé như những dấu chấm trên bản đồ, nhưng trong tim mỗi người, chúng mãi thôi thúc họ tìm về những kỷ niệm ấu thơ, về gia đình, về tình yêu đầu đời. Đó là những câu chuyện được chia sẻ tại buổi giao lưu giới thiệu sách “Những quê hương bé nhỏ: Congo, Burundi, Thuỵ Sĩ và Việt Nam” tối ngày 18/7, tại Hà Nội.
-
Từng bùng phát mạnh mẽ vào khoảng cuối năm 2015 đến 2016, năm 2017 bắt đầu suy thoái, nhưng bất ngờ, vào những ngày giữa năm 2018, hai đề tài du ký và lịch sử bất chợt trở lại thị trường sách trong nước.
-
Chưa bao giờ văn học trẻ lại vươn mình mạnh mẽ, trong đó phần nhiều là những cây bút trẻ với những cuốn sách tản mạn, tùy bút, tản văn, truyện ngắn. Nhiều tác giả trẻ rất có ý thức xây dựng hình ảnh cá nhân, duy trì sức nóng tên tuổi của mình và những cuốn sách.
-
Năm nay, thi sĩ Phan Vũ đã bước qua tuổi 92, và là nhân vật cao niên nhất trong làng thơ còn tại thế. Thi sĩ Phan Vũ tài hoa và đào hoa, nên sự thăng trầm của cuộc đời ông gần như không tránh khỏi.
-
Đọc sách của Bùi Nguyễn Trường Kiên, bạn đọc thấy rất nhiều bi kịch cuộc đời, các nhân vật chính hoặc là trẻ mồ côi, hoặc là những đứa bé bị bỏ rơi, thậm chí ngay cả các nhân vật phụ hoàn cảnh cũng không khá hơn.
-
Nhân dịp ngày Gia đình Việt Nam 28/6, cuốn sách Cùng con đi qua tuổi teen của hai tác giả Chu Hồng Vân và Vũ Thu Hà được ra mắt. Cuốn sách Cùng con đi qua tuổi teen tập hợp những câu chuyện chân thực, những tình huống sinh động mà cha mẹ nào hẳn cũng từng thấy mình phải đối mặt.
-
"Trở về từ cõi sáng", "Mật mã sự sống", "Trải nghiệm cận tử" góp phần để độc giả khám phá ý nghĩa cuộc sống.
-
Trong những năm trở lại đây, tự truyện – một trào lưu không mới nhưng vẫn bùng lên như một “cơn lốc” và được nhiều văn nghệ sĩ nổi tiếng ưa chuộng. Cùng với những thông điệp khác nhau mà mỗi cuốn tự truyện đem lại cho bản thân người viết và các độc giả, không ít cuốn lại như “con dao hai lưỡi” kéo theo những scandal ồn ào to nhỏ, khiến những người được nhắc tên trong sách tổn thương, khiến độc giả thất vọng, bị “sốc”...
-
Lễ trao Giải thưởng Văn học sông Mekong lần thứ 9 được Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức trang trọng ngày 15/6, tại Hà Nội.
-
Tác giả Lê Bá Thự tái hiện cuộc sống quê ông ở thế kỷ trước với cảnh bắt tôm, bắt cá, làm ruộng, chăn trâu...
-
Trong lịch sử dân tộc Việt, bên cạnh các bậc anh hùng, tráng sĩ, không thể không nhớ đến Nữ đô đốc Bùi Thị Xuân, Học sĩ Nguyễn Thị Lộ...
-
Tiểu thuyết tâm lý xã hội đầu tiên của văn đàn Việt Nam thế kỷ 20 từng một thời gây tranh cãi về giá trị thuần phong mỹ tục.
-
"Thần thoại Hy Lạp", "Một nhận thức về văn hóa Việt Nam" là hai trong ba tác phẩm sẽ ra mắt độc giả vào cuối tháng 5.
-
Người xưa có câu rất thấu lý: “Khôn văn điếu, dại văn bia”, tôi nhớ đại khái, không hiểu có sai chữ nào không.
-
12 truyện ngắn được viết từ Torino (Italy), trong niềm hoài cảm về Sài Gòn - nơi tác giả sinh ra và lớn lên.
-
Vào mùa hè năm nay, Nhà xuất bản Phụ nữ xin trân trọng giới thiệu đến quý độc giả bộ tiểu thuyết “Thiên nhạc” của nữ tác giả Trường An - một áng văn độc đáo thấm đẫm tinh thần Phật giáo của nước nhà.
-
Thời gian qua, nhiều nhà văn đã mạnh dạn “hoài cổ” với những truyện, tiểu thuyết lịch sử - đề tài thường không dễ, bởi nhìn người xưa, việc xưa qua lăng kính ngày nay, nếu không khéo sẽ có những ý kiến trái chiều.
-
Ngày 24/4, tại Hà Nội, Hội Nhà văn Việt Nam phối hợp với Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân, Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Nam Định tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà thơ Nguyễn Bính (1918-2018).
-
Xưa nay hiếm có những người trong làng văn mà giỏi võ, trong làng võ lại viết văn hay. Chính vì thế, khi nhà văn múa võ và võ sư viết sách thường gây nên những “cơn sốt” thu hút sự chú ý của nhiều người.
.png)
.png)
