Văn học phi hư cấu đang yếu thế
Giữ một vị trí khiêm tốn trong đời sống văn chương, nhưng thể loại phi hư cấu thời gian qua vẫn đều đặn đến với độc giả. Thậm chí, nhiều tác phẩm tạo được tiếng vang lớn, được in hàng chục ngàn bản. Chỉ có điều, trong những bảng vàng văn chương trong nước, hiếm khi những tác phẩm thuộc thể loại phi hư cấu được xướng tên.
Hai tác giả Bình Ca và Vũ Công Chiến (từ phải qua) hội ngộ cùng nhau trong buổi ra mắt tác phẩm "Kim Liên một thuở"
Dễ chạm đến số đông người đọc
Xuất hiện vào tháng 4-2015, tác phẩm Quân khu Nam Đồng (NXB Trẻ) của tác giả Bình Ca lập tức tạo nên cơn sốt trong thời gian đó. Chỉ sau hơn nửa năm kể từ lúc ra mắt, Quân khu Nam Đồng được in đến lần thứ 6. Hiện tại, tác phẩm đã được in lần thứ 15, “chạm mốc” hơn 30.000 bản sách - số lượng đáng mơ ước của nhiều nhà văn chuyên nghiệp.
Với hơn 400 trang sách, tác giả Bình Ca đã tái hiện lại những câu chuyện xoay quanh các cô cậu mới lớn ở khu gia binh lớn nhất Hà Nội thời chiến tranh chống Mỹ - khu tập thể Nam Đồng. Theo đánh giá của nhà văn Bảo Ninh: “Đây là một tác phẩm viết rất hay và đầy xúc động về tuổi hoa niên”.
Cùng chung dòng hồi tưởng, cùng viết về Hà Nội thời xa xưa là tác phẩm Kim Liên một thuở của nhà văn Vũ Công Chiến do thương hiệu sách Sống và NXB Thế Giới xuất bản năm 2019. Tác giả là người sống tại khu tập thể Kim Liên từ hơn nửa thế kỷ trước, từ khi khu tập thể mới được xây dựng xong vào mùa hè năm 1962 và bắt đầu đón những cư dân đầu tiên. Ngoài việc nhắc nhớ cho thế hệ trước, tác phẩm còn giúp thế hệ ngày nay có thể hiểu thêm một góc của Hà Nội.
Trước Kim Liên một thuở, vào năm 2016, nhà văn Vũ Công Chiến từng ra mắt tác phẩm Hồi ức lính do NXB Trẻ ấn hành với hơn 700 trang, là những dòng hồi ức chân thực và sinh động về cuộc sống ở chiến trường thời chống Mỹ.
Một tác phẩm đáng chú ý khác là Chuyện lính Tây Nam của tác giả Trung Sỹ ra mắt vào năm 2018 do Trí Tuệ và NXB Thanh Niên ấn hành. Tác phẩm là hồi ức của chính tác giả về thời gian hơn 4 năm tham gia cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam, từ lúc còn là chàng trai 18 tuổi tạm biệt thủ đô Hà Nội yêu dấu để bước chân vào đời quân ngũ. Với ý nghĩa mà Chuyện lính Tây Nam mang lại, đầu năm 2019, tác phẩm đã được Sống và NXB Văn học tái bản.
Đại diện của thương hiệu sách Sống cho biết: “Cuốn sách viết về chuyện lính, lại là lính Tây Nam thì rất đặc biệt. Tác phẩm được viết với giọng văn tưng tửng, hóm hỉnh, khắc họa nét lính thời kháng chiến gian khổ nhưng không kém phần lãng mạn. Sau cùng, chúng tôi muốn gợi và lan tỏa tinh thần lính cũng như giữ gìn, nhắn nhủ thế hệ sau về những hy sinh của cha ông để sống tử tế hơn”.
Khác với tác giả Trung Sỹ, nhà văn Võ Diệu Thanh không phải là người trực tiếp tham chiến, vậy nên chị lựa chọn tiếp cận cuộc chiến tranh biên giới Tây Nam từ những người trực tiếp hoặc gián tiếp có mặt trong cuộc chiến này.
Tác phẩm Về từ hành tinh ký ức (Tao Đàn và NXB Hội Nhà văn) của Võ Diệu Thanh, chỉ thông qua lời kể của những người như vậy nhưng đã khiến độc giả không khỏi bàng hoàng, sững sờ. Rất nhiều cái chết trở thành nỗi ám ảnh cùng cực không chỉ với người trong cuộc mà ngay cả với độc giả ngày nay. Nhưng điều đáng nói ở cuốn sách này, chính là vấn đề hậu chiến, là việc những con người là nạn nhân của chiến tranh đã trở về với đời sống. Cuộc trở về đó đã không còn phân định được may mắn hay bất hạnh và người ta đã không còn có thể sống bình thường được nữa với mớ ký ức bùng nhùng kia!
Từ sự quan sát của mình, nhà văn Văn Thành Lê cho biết: “Vài năm trở lại đây có khá nhiều tác giả hướng ngòi bút đến thể loại này thông qua việc chưng cất ký ức. Ưu thế của văn chương phi hư cấu là bám sát, phản ánh rõ không khí, bối cảnh, không gian, thời gian ở từng thời điểm mà tác giả hướng đến. Không phải tất cả, nhưng đa phần văn chương phi hư cấu không đòi hỏi năng lực tiếp nhận quá cao từ phía người đọc. Chất sống và xúc cảm làm nên hồn cốt của tác phẩm, vậy nên thể loại này thường dễ cảm, dễ chạm đến số đông người đọc”.
Chờ những tác giả tài năng
Đối chiếu trong danh sách giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Nhà văn TPHCM và Hội Nhà văn Hà Nội trong khoảng 10 năm trở lại đây, các tác phẩm thuộc thể loại phi hư cấu gần như vắng bóng hoàn toàn. Nếu được vinh danh thì cũng chỉ với số lượng rất ít ỏi. Có thể kể đến tác phẩm Biên bản chiến tranh 1-2-3-4/75 của nhà văn Trần Mai Hạnh đoạt giải của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2014; Được sống và kể lại của tác giả Trần Luân Tín đoạt giải của Hội Nhà văn TPHCM năm 2010. Mới đây, giải thưởng Văn học nghệ thuật 5 năm lần thứ 2 của TPHCM cũng vừa vinh danh tác phẩm Ở R - chuyện kể sau 50 năm của cố nhà văn Lê Văn Thảo.
Trong khi đó, vào năm 2015, nhà văn, nhà báo người Belarus Svetlana Alexievich đã được tôn vinh ở giải Nobel Văn học với những tác phẩm thuộc thể loại phi hư cấu. Vào thời điểm đó, việc bà nhận giải thưởng danh giá dành cho văn chương đã tạo nên dư luận trái chiều. Tuy nhiên, đến giờ, khi đã đọc những tác phẩm của bà được dịch ở Việt Nam như Chiến tranh không có một khuôn mặt phụ nữ, Lời nguyện cầu từ Chernobyl, Những nhân chứng cuối cùng, người ta đã không còn nghi ngờ về giá trị mà những tác phẩm của bà mang lại. Chúng đều có sức hấp dẫn riêng, không thua kém những tác phẩm hư cấu.
Theo Hồ Sơn - SGGP
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Những bài viết ngắn trong cuốn sách Đủ nắng thì hoa nở (Phương Nam Book và NXB Văn hóa - Văn nghệ ấn hành) cũng chính là những trải nghiệm cả về đời lẫn đạo của tác giả Ba Gàn. Nhờ đó, cuốn sách mang đến những giá trị hữu ích cho độc giả, nhất là những người đang đi tìm mục tiêu để sống.
-
Hướng tới kỷ niệm 10 năm ra số đầu tiên (2010 - 2020), ngày 28/11, tại Hà Nội, tờ Thời Nay (Báo Nhân dân) phối hợp Ban Nhà văn trẻ (Hội Nhà văn Việt Nam) tổ chức buổi ra mắt 2 cuốn sách “Giấc mơ trên những cánh rừng”, và “Nơi ta đã qua, người ta đã gặp”.
-
Dự án Nhóm 4. 0 của Nền tảng Xuất bản Điện tử Waka, là dự án sáng tác theo mô hình nhóm đầu tiên tại Việt Nam được xây dựng và triển khai với kỳ vọng tạo ra một sân chơi hỗ trợ các tác giả trẻ yên tâm phát triển sự nghiệp sáng tác của mình.
-
Đối thoại với hoa (NXB Văn hóa - Văn nghệ TPHCM, tháng 11-2018), tập tiểu luận phê bình thứ 7 của Nguyễn Thị Minh Thái, là cuốn sách kỷ niệm 45 năm bước vào nghề văn của tác giả.
-
Cảm hứng viết văn ở chính trong cuộc sống của mỗi chúng ta, việc viết văn phải tải chứa một điều gì đó chứ không viết chung chung. Trong tác phẩm văn học cũng phải truyền tải những giá trị nhân văn, định hướng tích cực để người đọc biết trân quý những gì mình đang có.
-
Là vùng đất quen thuộc trong miền sáng tạo, vẻ đẹp Hà Nội không chỉ được diễn tả bằng hình ảnh mà còn hiển hiện vô cùng tinh tế, sống động trong nghệ thuật ngôn từ. Với vô số tác phẩm văn học viết về Thủ đô từ xưa tới nay, để khai phá, phát lộ những điều mới mẻ về thành phố này là thử thách không nhỏ với mỗi nhà văn.
-
Nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của nhà văn Nguyên Hồng (5/11/1918 - 5/11/2018), lần đầu tiên, “Nhật ký Nguyên Hồng” ra mắt bạn đọc. Hơn 600 trang nhật ký Nguyên Hồng viết từ năm 1941 đến trước khi ông mất (1982) đã được công bố. Những trang viết hiển hiện cả một thời kỳ, sống động và chân thực. Đặc biệt là đời sống văn nghệ của đất nước trong suốt hơn nửa đầu thế kỷ XX. Được sự đồng ý của NXB Trẻ và đại diện gia đình nhà văn Nguyên Hồng, chúng tôi trích giới thiệu một số trang nhật ký của ông.
-
Rời "cõi tạm" khi tuổi đời còn rất trẻ (24 tuổi) song cha đẻ của bài thơ Hôm qua em đi chùa Hương - tác giả Nguyễn Nhược Pháp đã để lại khối lượng những sáng tác đáng kinh ngạc và thán phục, một tài năng đã chớm nở từ rất sớm và đạt được nhiều thành tựu đáng kể.
-
Sáng 5/11 tại Trụ sở Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam phối hợp hợp với gia đình nhà văn Nguyên Hồng tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm sinh nhà văn Nguyên Hồng (5/11/1918 - 5/11/2018). Ông được đánh giá là một trong những nhà văn ưu tú nhất của nền văn học Việt Nam hiện đại với các tác phẩm như: Bỉ vỏ, Những ngày thơ ấu, Cửa biển...
-
Có nhiều cuốn sách lọt vào danh mục “bestsellers” của các NXB, hàng chục năm nay nhà văn Nguyễn Nhật Ánh luôn giành vị trí tác giả “ăn khách” trong làng văn chương. Đa tài trong nhiều lĩnh vực, và thể loại sáng tác nhưng ông có biệt tài xuất sắc trong mảng sáng tác dành cho tuổi teen.
-
NXB Phụ nữ vừa ra mắt cuốn sách "Những nhân chứng cuối cùng" - một trong những tác phẩm góp phần làm nên giải Nobel văn học của nữ nhà văn Belarus Svetlana Alexievich - người được biết đến nhiều với các tác phẩm đã in và phát hành ở Việt Nam như “Chiến tranh không mang gương mặt phụ nữ”, “Lời nguyện cầu từ Chernobyl”.
-
Ngày 25/10, tại TP HCM, cuốn sách “Kiến Phật” của tác giả người Anh - Rose Elliot đã chính thức ra mắt độc giả Việt Nam.
-
Sáng 24-10, nhà văn Nguyễn Ngọc Tư vừa có buổi gặp gỡ và ký tặng sách cho độc giả tại Đường sách TPHCM nhân dịp chị vừa trở về từ Hội sách Frankfurt với giải thưởng LiBeraturpreis 2018, và ra mắt tập truyện ngắn Cố định một đám mây.
-
Ba cây bút trẻ Kai Hoàng, Thái Cường và Hoàng Khánh Duy vừa có cuộc chuyện trò về sáng tác văn chương gắn với cuộc sống đương đại tại Đường sách sáng 20/10 nhân khai mạc Tuần lễ sách hay.
-
Bên cạnh những tác phẩm mang hơi thở thời đại, đời sống văn chương trong nước gần đây còn xuất hiện những tác phẩm từng được xuất bản từ trước. Dù ra mắt cách đây hàng chục năm, nhưng nhiều tác phẩm vẫn giữ nguyên giá trị và với không ít bạn đọc ngày nay, đó vẫn là những tác phẩm mới.
-
Tiểu thuyết về một chàng trai nổi loạn, dính vào ma túy được viết bằng tình cảm của nhà văn với con trai thứ hai.
-
Sau các tác phẩm Nguyễn Trãi (2 tập), Đàm đạo về Điều Ngự Giác Hoàng, Bí mật hậu cung, mới đây nhà văn Bùi Anh Tấn tiếp tục trở lại với đề tài lịch sử bằng tiểu thuyết Bảo kiếm và giai nhân, do NXB Tổng hợp TPHCM ấn hành.
-
Kế thừa và sáng tạo là vấn đề xưa nay đã từng được nhiều người quan tâm bàn luận. Tôi chỉ xin nói thêm đôi điều về mối quan hệ giữa kế thừa và sáng tạo trong sáng tác thi ca.
-
PGS-TS Nguyễn Thế Kỷ - Chủ tịch Hội đồng lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, cho rằng, hoạt động lý luận văn học, nghệ thuật còn xa rời thực tiễn sáng tác, có biểu hiện xơ cứng, kém năng động, giảm sút tác dụng tích cực đối với sáng tác. Chỉ riêng trong lĩnh vực văn học, tiếng nói của các nhà phê bình được nhìn nhận là rất quan trọng đối với tác giả lẫn bạn đọc.
-
Buổi tọa đàm giới thiệu cuốn sách Lời người Man di hiện đại - Người yêu tiếng Việt trọn đời (Nhà xuất bản Tri Thức ấn hành) sẽ diễn ra lúc 18 giờ ngày 10.10 tại Thư viện Trung tâm văn hóa Pháp (Hà Nội).
.png)
.png)
