Ứng xử với bảo vật quốc gia
Tính đến đầu năm 2019, qua 7 đợt công nhận theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Việt Nam đang sở hữu 164 hiện vật, nhóm hiện vật được tôn vinh là bảo vật quốc gia. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, vấn đề ứng xử với các bảo vật quốc gia đang tồn tại nhiều số bất cập, nhất là tình trạng can thiệp thô bạo với không ít hiện vật khiến dư luận bất bình.
Bảo vật quốc gia “Vườn xuân Trung Nam Bắc” bị hư hỏng nặng do thiếu hiểu biết trong công tác bảo quản.
Tắc trách hay thiếu hiểu biết?
Theo quy định để được công nhận, bảo vật quốc gia phải là những hiện vật, nhóm hiện vật đảm bảo các tiêu chí là hiện vật gốc độc bản; hiện vật có hình thức độc đáo. Đồng thời hiện vật phải có giá trị đặc biệt liên quan đến một sự kiện trọng đại của đất nước hoặc liên quan đến sự nghiệp của anh hùng dân tộc, danh nhân tiêu biểu, hoặc là tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng về giá trị tư tưởng, nhân văn, giá trị thẩm mỹ tiêu biểu cho một khuynh hướng, một phong cách, một thời đại. Hoặc hiện vật phải là sản phẩm được phát minh, sáng chế tiêu biểu, có giá trị thực tiễn cao, có tác dụng thúc đẩy xã hội phát triển ở một giai đoạn lịch sử nhất định; hoặc là mẫu vật tự nhiên chứng minh cho các giai đoạn hình thành và phát triển của lịch sử trái đất, lịch sử tự nhiên... Có thể thấy, dù hình thức và nội dung tư tưởng có khác nhau thì tựu chung lại mỗi bảo vật đều gìn giữ và truyền tải một hay nhiều thông điệp và đã thực sự đi vào cuộc sống. Thế nhưng, đằng sau việc vinh danh các bảo vật thì cách thức bảo vệ đang bị chính những người trực tiếp quản lý, bảo quản tác động một cách thô bạo.
Năm 2014, bia Sùng Thiện Diên Linh thời Lý được lưu giữ tại chùa Long Đọi Sơn (huyện Duy Tiên, Hà Nam) bị xâm phạm chỉ ngay trước thềm lễ công nhận bảo vật. Nguyên nhân chỉ vì muốn “tân trang” bia “sạch sẽ” trước ngày vinh danh Ban quản lý di tích đã thuê một tốp thợ “làm sạch” bia bằng cách dùng đá mài, giấy ráp, bàn chải sắt... Kết quả là những nét cổ kính rêu phong của tấm bia cổ bị xóa sạch, không thể phục hồi. Hay trước đó ở Thanh Hóa, vạc đồng Cẩm Thủy từ thời Lê Trung Hưng, sau khi được công nhận là bảo vật quốc gia lại bị bỏ lăn lóc ở hành lang Bảo tàng Thanh Hóa khiến dư luận rất bức xúc. Chưa kể câu chuyện hai trong số ba khẩu thần công của triều Nguyễn do ngư dân Hà Tĩnh phát hiện tại một con tàu bị chìm dưới đáy biển, khi giao nộp cho chính quyền địa phương và được công nhận bảo vật quốc gia năm 2013, chỉ có một khẩu đưa trưng bày và bảo quản trong phòng có cửa khóa cẩn thận, còn lại hai khẩu đặt trên đế gỗ tạm bợ, nằm chỏng chơ ngoài hành lang của Bảo tàng Hà Tĩnh…
Đặc biệt, mới đây là vụ việc bảo quản bức tranh “Vườn xuân Trung Nam Bắc” của cố danh họa Nguyễn Gia Trí tại Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM đã một lần nữa đặt ra một câu hỏi đây là sự tác trách hay thiếu hiểu biết của nhà quản lý? Bởi với một đơn vị có quy mô như Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM thì việc giao bảo quản một bảo vật quốc gia cho một người thợ sửa sơn mài không hiểu biết về nghệ thuật hội họa sơn mài là điều vô cùng khó hiểu. Theo đó, người bảo quản đã dùng nước rửa chén, bột chu, giấy nhám can thiệp quá mức bề mặt tranh. Do bị tác động vào bề mặt, tác phẩm mất đi lớp sơn bề mặt nên sự uyển chuyển, tinh tế liên kết giữa các mảng son, mảng vỏ trứng, mảng dát vàng trong tranh Nguyễn Gia Trí đã không còn giữ được. Về góc độ vật chất, tác phẩm hư hại khoảng 15%, do các mảng vỏ trứng trơ ra, các mảng dát vàng bị mài mòn, mảng hình tiếp giáp nhau bị lộ, mất đi sự uyển chuyển giữa mảng và nét. Được biết, bức tranh này được UBND TPHCM mua với giá khoảng 100.000 USD vào năm 1990 và trao tặng Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM. Tranh được trưng bày và lưu giữ từ đó đến nay tại đây. Năm 2013, Thủ tướng Chính phủ ra quyết định công nhận tác phẩm của danh họa Nguyễn Gia Trí là bảo vật quốc gia.
Trách nhiệm thuộc về ai?
Trở lại vấn đề ứng xử với bảo vật quốc gia, thì sau một sự việc xảy ra lại là một sự tiếc nuối của các nhà nghiên cứu văn hóa, lịch sử và cả người dân. Tuy nhiên, với những bài học “nhãn tiền” đó dường như với nhiều đơn vị, đặc biệt với nhiều địa phương vẫn chưa rút ra được những kinh nghiệm sâu sắc. Hiện tượng “mạnh ai nấy làm”, thậm chí “thích gì làm nấy” đã vô tình đẩy một số bảo vật quốc gia rơi vào tình trạng khóc dở, dở cười như hiện nay. Theo quy định của Luật Di sản những bảo vật quốc gia sau khi được công nhận thì bên cạnh gắn với danh hiệu còn đi liền với chế độ “bảo quản đặc biệt”. Do đó, điều kiện cần và đủ ở nơi được giao trọng trách lưu giữ bảo vật cần phải xác định thái độ trân trọng, bảo vệ đúng cách. Thế nhưng dường như sau niềm vui vinh danh nhiều bảo vật đã bị bỏ quên.
Cùng với đó, có một thực tế là nhiều địa phương đến nay vẫn chưa đáp ứng ngay những yêu cầu cao của việc bảo tồn, gìn giữ những hiện vật vô giá này. Ngoài ra, tình trạng bảo vật được công nhận nhưng quá ít người biết đến. Nguyên do là hầu hết các bảo vật tại các điểm di tích chưa có biển chỉ dẫn hoặc giới thiệu. Người dân và du khách đến di tích chỉ tham quan, lễ Phật… chứ ít biết đến các bảo vật quý có trong di tích để chiêm ngưỡng thật kỹ. Chính bởi thiếu thông tin nên nhiều người đứng trước bảo vật quốc gia mà không hay biết đó là báu vật vô giá.
Xung quanh vấn đề này, TS Phạm Quốc Quân- thành viên Hội đồng Di sản Việt Nam cho rằng: “Với những bất cập ở các địa phương, di tích hay ngay cả các bảo tàng thay vì sử dụng nguồn kinh phí tổ chức những buổi lễ đón nhận hoành tráng, tốn kém chúng ta nên dùng nó để bảo quản và phát huy những bảo vật quốc gia sao cho thật hiệu quả”. TS Phạm Quốc Quân cũng gợi ý chúng ta có thể xây dựng một quỹ tu bổ hoặc một mô hình trưng bày riêng để nhận diện, tôn vinh dành riêng cho bảo vật quốc gia. Nhiều nước đã làm cuốn sách hoành tráng, hấp dẫn về cổ vật của Việt Nam để bán và đều có sức lan tỏa, kinh doanh cũng rất tốt. “Khi được tôn vinh, ghi nhận thì vinh dự phải gắn kèm theo trách nhiệm và phải có đủ điều kiện để giữ gìn bảo vật ấy. Ở nước ngoài, các bảo vật quốc gia hàng năm có kinh phí riêng dành cho bảo quản, có chế độ bảo vệ đặc biệt”- TS Phạm Quốc Quân nói.
Có thể thấy, muốn bảo vệ tài sản vô giá của quốc gia được trường tồn với thời gian cần phải có cơ chế bảo quản, chăm sóc đặc biệt cùng những ứng xử mẫu mực và chuẩn khoa học. Bên cạnh các giải pháp tối ưu để bảo vệ thì công tác tuyên truyền, quảng bá cần được tiến hành thường xuyên và sâu rộng. Ở đó việc xuất bản các ấn phẩm giới thiệu thông tin, hình ảnh liên quan đến bảo vật quốc gia để cộng đồng nhận thức đúng giá trị và có ý thức trách nhiệm chung tay gìn giữ có lẽ là việc không “quá khó” với nhiều địa phương.
Theo Minh Quân - ĐĐK
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Hôm nay là Ngày Dân số Thế giới - ngày để chúng ta nhìn nhận những vấn đề liên quan tới dân số toàn cầu. Trong vô vàn những vấn đề trọng đại, nghèo đói là một vấn đề gây nhức nhối nhất.
-
Cố Tổng bí thư Lê Duẩn: 'Chúng ta không được phép sợ Trung Quốc'
-
Tiểu thuyết ngôn tình hiện là “đặc sản” của văn học mạng Trung Quốc. Các nhà giáo dục cho rằng các nhân vật trong tiểu thuyết ngôn tình hiện nay quá… “sến sẩm”, siêu thực, khiến độc giả dễ có cách nhìn sai lệch về tình yêu và cuộc sống.
-
Sau 12 năm chờ đợi, Nghị định xét tặng danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú”, “Nghệ nhân nhân dân” trong lĩnh vực văn hóa phi vật thể mới được Chính phủ ký ban hành, nhưng còn ý kiến trái chiều xung quanh tính khả thi, động lực đối với hàng ngàn nghệ nhân.
-
Hẳn có nhiều người luôn thắc mắc rằng - Hạnh phúc là gì mà ai cũng mải mê kiếm tìm? Và giới hạn nào cho sự giàu có của một đời người? Phải chăng, hạnh phúc là phải đi đôi với sự giàu có và ngược lại?
-
Người phụ nữ Úc có tên Turia Pitt là một trong những người phụ nữ dũng cảm và đáng ngưỡng mộ nhất thế giới, đó là lời bình luận của tờ tạp chí dành cho phụ nữ Úc - Women’s Weekly. Trong số ra tháng 6 của tờ tạp chí bán chạy nhất nước Úc, Turia Pitt đã dũng cảm xuất hiện trên trang bìa.
-
Đây là quốc gia duy nhất trên thế giới tính toán mức độ thịnh vượng của đất nước dựa trên mức độ hạnh phúc của người dân.
-
Trò chuyện về các xu hướng của ngành xuất bản Việt Nam trong thời gian tới, ông Nguyễn Cảnh Bình, Chủ tịch HĐQT AlphaBooks, cho rằng cần có những hành động mạnh mẽ hơn nữa của nhà nước và cả xã hội để thúc đẩy sự phát triển của tri thức, như vốn ODA hay các nguồn đầu tư khác cần được dành cho ngành xuất bản.
-
Dư luận nóng lên quanh thông tin hơn 10 nghìn tỷ đồng chi cho đề án “Quy hoạch và Kế hoạch nâng cấp, xây mới các công trình văn hóa giai đoạn 2012-2020”. PV trao đổi với ông Vương Duy Biên, Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL.
-
Hiện thực xã hội tăng tốc nhanh đến mức, không ai tưởng tượng nổi trong kỳ thi quốc gia lấy bằng tốt nghiệp cho 12 năm học, cả phòng thi môn Lịch sử lại chỉ có…1 thí sinh. Phục vụ thí sinh duy nhất ấy là cả một hội đồng thi ngót 20 con người cùng một rừng phóng viên tò mò săn đón. Những phòng thi môn Sử 1 người ấy đã đi vào…lịch sử!
-
Liệu với 2 mức đầu tư cho con người như đề án, đến năm 2030, chúng ta có đội ngũ sáng tác, sản xuất mạnh trong khu vực Đông Nam Á và châu Á?
-
Đình làng là kiến trúc độc đáo, mang đậm giá trị văn hóa của người Việt từ hàng trăm năm trước. Không chỉ là công trình kiến trúc tôn giáo, tín ngưỡng, đình làng còn là nơi chứng kiến những hoạt động văn hóa vật thể và phi vật thể, nơi gắn kết và biểu lộ đời sống sinh hoạt tinh thần của cộng đồng. Triển lãm về nghệ thuật chạm khắc của đình làng Việt Nam đang được giới thiệu tại Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM (97A Phó Đức Chính, quận 1).
-
Được ghi danh vào danh mục Di sản Văn hóa Thế giới năm 2011, và dù tỉnh Thanh Hóa đã xây dựng và ban hành Kế hoạch quản lý cho di sản từ năm 2010 thế nhưng cho đến nay, công tác quản lý, bảo vệ và bảo tồn di sản Thành nhà Hồ vẫn còn bất cập.
-
Lò gốm cổ Hưng Lợi - được Bộ VH-TT xếp hạng là di tích khảo cổ quốc gia năm 1998 - nay chỉ còn là bãi rác.
-
Trong bức thư tâm huyết gửi tới VietNamNet, PGS Dương Quốc Việt, Bộ môn đại số- Khoa toán (Trường ĐH Sư phạm Hà Nội) đề cập tới thói quen ru ngủ, tự đánh lừa mình và dẫn tới tha hóa trong giới nghiên cứu. Để có thêm một góc nhìn của người trong cuộc, VietNamNet giới thiệu bức thư này.
-
Ở phía Bắc, trường quay Cổ Loa được đầu tư hơn 100 tỷ đồng. Trước đây, khi xây dựng phim trường Cổ Loa, các cơ quan quản lý cũng tưởng rằng ngoài việc phục vụ cho các đoàn làm phim, phim trường sẽ trở thành một địa chỉ tham quan du lịch kết hợp nhiều dịch vụ khác.
-
Chi hơn 2.000 tỉ đồng cho Festival đờn ca tài tử, Bạc Liêu nay kêu không còn tiền làm đường, kéo điện cho dân.
-
Ở thời điểm này, có thể rất nhiều người đang muốn hỏi một câu: Bộ trưởng Y tế của các quốc gia trên thế giới thường từ chức vì lý do như thế nào?
-
Việt Nam cũng có sự “phân biệt chủng tộc”. Báo chí nước ngoài bảo vậy. Cái “chủng tộc” ở đây được phân định bằng hộ khẩu.
-
Suốt gần 20 năm qua, nghệ sĩ Sébastien Laval, đến từ vùng Poitou Charentes - nước Pháp, đã rong ruổi khắp mọi miền trên dải đất hình chữ S để cảm nhận và “ghi” lại những hình ảnh sống động nhưng rất đỗi bình dị trong cuộc sống đời thường của con người Việt Nam. Chính sự lao động nghệ thuật không mệt mỏi của người nghệ sĩ tài hoa này đã đem đến sự mới lạ tại Festival Huế 2014 với bộ ảnh độc đáo về 54 dân tộc Việt...
.png)
.png)
