BỬU Ý
Nguyễn Đức Sơn sinh 18/11/1937 tại làng Dư Khánh (Thanh Hải) gần bên bờ biển Ninh Chữ tỉnh Ninh Thuận.
Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn - Ảnh: internet
Anh thường tỏ ra hãnh diện về ngày sinh của mình, vì ngày sinh của anh thuộc vào cung Hổ Cáp trong 12 cung của Hoàng đạo, cái cung “bò cạp” này vốn sản sinh những con người kinh dị, hoặc phi thường, hoặc không giống ai, hoặc thiên tài, hoặc định mệnh, hoặc đỉnh cao, mà cũng… hoặc vực sâu. Theo Nguyễn Ngu Í trên báo Bách Khoa số 118 ngày 01/12/1961, năm sinh của Nguyễn Đức Sơn là 1939. Theo Huỳnh Hữu Ủy trong tạp chí Hợp Lưu số 55 thì Nguyễn Đức Sơn chánh quán tỉnh Thừa Thiên.
Thời Trung học, học ở trường Võ Tánh, Nha Trang, cùng lớp với Cao Hoành Nhân, Trần Văn Nam, Trương Hồng Sơn, Nguyễn Thị Hoàng… Nguyễn Đức Sơn đặc biệt quý trọng thầy Thạch Trung Giả.
Tác phẩm của Nguyễn Đức Sơn:
Bọt Nước (thơ, An Tiêm 1965); Hoa Cô Độc (thơ, An Tiêm 1965); Lời Ru (thơ, Mặt Đất, 1966); Đêm Nguyệt Động (thơ, An Tiêm 1967); Cát Bụi Mệt Mỏi (truyện ngắn, An Tiêm 1968); Cái Chuồng Khỉ (truyện ngắn, An Tiêm 1969); Xóm Chuồng Ngựa (truyện ngắn, An Tiêm 1971); Vọng (thơ, An Tiêm 1971); Mộng Du trên Đỉnh Mùa Xuân (thơ, An Tiêm 1971); Tịnh Khẩu (thơ, An Tiêm 1973); Ngồi Đợi Ngoài Hành Lang (truyện ngắn, chưa in).
11/6/2020 Nguyễn Đức Sơn qua đời tại Bảo Lộc.
Nguyễn Đức Sơn là một kẻ tuyệt vọng. Dẫu có viết thêm nhiều bài thơ tuyệt tác, nhiều truyện ngắn tầm vóc quốc tế, anh vẫn lai hoàn một kẻ tuyệt vọng. Bởi anh không thể nào chịu đựng nổi những bộ mặt vênh váo, hiu hiu tự đắc thành đạt giữa đời, vì chúng sớm muộn gì cũng ngồi trên đầu thiên hạ, cũng là sở hữu chủ của những tấm thân mộng mị, não nùng không bao giờ trôi dạt vào bến bờ Đức Sơn “quạnh hơi thu lau lách đìu hiu”. Cái kẻ tuyệt vọng kia sống chờ đợi ngày nổi điên tột đỉnh, hoặc là đợi giờ khắc tự kết liễu đời mình, giống như con bò cạp trong truyền thuyết là sinh vật có khả năng tự sát, là sinh vật Hổ Cáp trong cung chiêm tinh tây phương của Nguyễn Đức Sơn.
Bài học suốt đời học đi học lại mãi, của Nguyễn Đức Sơn, là: Học Mất Thăng Bằng như trong bài thơ “Nhìn con tập lật”:
Nắm tay lật úp đi con
Co thân tròn trịa như hòn đá lăn
Muốn cho đời sống không cằn
Tập cho quen mất thăng bằng từ đây
Người ta thì tập thăng bằng, Nguyễn Đức Sơn tập “mất thăng bằng” để làm quen với những đảo điên, nghiêng lệch, so le giữa đời, để không còn giật mình, ngạc nhiên, hốt hoảng trước vô thường.
B.Y
(TCSH378/08-2020)
NGUYỄN KHẮC THẠCH
Lâu nay, trên thi đàn bon chen vẫn thấp thoáng những bóng chữ u mê phóng chiếu cốt cách thiền. Người ta quen gọi đó là thơ thiền.
TRẦN HỮU LỤC
Những trang văn đầu tiên của Trần Duy Phiên phản ánh cách nghĩ, cách sống và cách chọn lựa của một thanh niên trước thời cuộc và đất nước. Khi đang còn theo học tại trường đại học Sư phạm và đại học Văn khoa Huế, Trần Duy Phiên đã là một cây bút trẻ và còn là một sinh viên năng động.
NGƯỜI ĐƯƠNG THỜI THƠ MỚI BÀN VỀ THƠ NGUYỄN ĐÌNH THƯ
NGUYỄN HỮU SƠN
TRẦN THỊ VÂN DUNG
Đứng trước mỗi cuộc đời, mỗi con người có những trải nghiệm khác nhau, cách chia sẻ khác nhau. Mỗi nhà thơ là một cái tôi nội cảm, hòa nhập vào thế giới xung quanh, phân thân thành những trạng thái khác nhau để thể hiện mọi cảm xúc.
LƯƠNG AN
Như chúng ta biết, từ lâu rồi mối tình bạn giữa Miên Thẩm và Cao Bá Quát đã được xem như một quan hệ ít có, từ tri ngộ văn chương mà vượt lên sự cách biệt của hai tầng lớp xã hội, sự rẽ đôi của hai khuynh hướng tư tưởng và hai đường đời.
LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG
(Đọc tập thơ Mật ngôn của Lê Huỳnh Lâm, Nxb Văn học, 2012)
PHẠM PHÚ PHONG
Nhất Lâm tuổi Bính Tý (1936), năm nay đã 76 tuổi, xếp vào hàng “xưa nay hiếm”, nhưng mãi đến nay anh mới đến được Suối tiên tắm (Nxb Văn học, 2012).
TRẦN VĂN KHÊ
Tôi quen biết Thái Kim Lan cũng đã gần 40 năm nay, một thời gian dài thấm đẫm nhiều kỷ niệm ở đủ mọi phương diện: công việc, thưởng thức nghệ thuật và cả… chuyện đời.
VŨ NGỌC PHAN
Trích hồi ký
... Tôi viết Nhà Văn Hiện Đại từ tháng 12-1938 đến cuối tháng giêng 1940 thì xong lượt đầu, tất cả 1650 trang trên giấy học trò.
HỒ THẾ HÀ
“Người đẹp vẫn thường hay chết yểu
Thi nhân đầu bạc sớm hơn ai!”
J.Leiba
HỒNG NHU
(Đọc Vùng sâu - tiểu thuyết của Tô Nhuận Vỹ - Nxb Hội Nhà văn 1-2012)
NGÔ MINH
Sau gần một năm chuẩn bị, sưu tầm tài liệu, lo “chạy” kinh phí, đến giữa tháng 6-2012, Hải Kỳ tuyển tập(*) đã ra mắt độc giả. Tuyển tập dày 596 trang do nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo vẽ bìa rất bắt mắt.
ĐẶNG TIẾN
Kỷ niệm 3 năm ngày mất nhà thơ Tế Hanh (16.7.2009 - 16.7.2012)
PHẠM TUẤN KHÁNH - VŨ THANH
Trong văn học Việt Nam thế kỷ XIX có một nhà thơ được "thần siêu" coi là "bạn băng tuyết" và được văn nhân Trung Quốc đương thời gọi là "thi hào" - Đó là Đặng Huy Trứ. Sự nghiệp chính trị và văn học của ông vào giai đoạn đó khá nổi tiếng và được đề cao nhưng đến nay vẫn ít người biết đến.
NGUYỄN ĐÌNH NIÊN
(Trích từ “Kinh nghiệm về thân phận làm người trong thơ Hàn Mạc Tử”, Nxb. Southeast Asian Culture and Education (SEACAEF) 2009).
LÊ HUỲNH LÂM
Mỗi người bước vào cõi thơ ắt hẳn sẽ để lại dấu ấn bằng mỗi phương cách khác nhau. Có người đi vào thơ ca qua những cuộc chiến, có người dùng chính đôi bàn chân mình, hay đôi tay mình, cũng có người bước vào thơ bằng chiếc xe đạp hay xe gắn máy,… nhưng tất cả đều đến với thi ca bằng trái tim.
Giải thưởng Nhà nước ra đời từ năm 1996. Đến nay Huế đã có 8 người nhận được giải thưởng danh giá này. Ngoài các nhà văn Thanh Hải, Hoàng Phủ Ngọc Tường, Lâm Thị Mỹ Dạ; Tổng Biên tập đầu tiên của Sông Hương - nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm cũng đã nhận Giải thưởng Nhà nước.
PHAN NGỌC THU
Từ sau năm 1975, văn học nước ta nói chung, văn xuôi nói riêng đã có nhiều chuyển biến trong cách tiếp cận với đời sống và ngày càng có xu hướng quan tâm hơn đến những vấn đề thuộc về chiều sâu của giá trị con người.
LÊ HUỲNH LÂM
(Đọc tập thơ “Những con chim của bóng tối” của Phạm Tấn Hầu - Nxb Văn học 6/2011)
Tôi một mình, lũ pharixêu múa rối
Sống đến tận cùng, đâu phải chuyện chơi.
Bôrix Patecnax
MAI VĂN HOAN
Trần Nhân Tông sinh năm 1258, lên ngôi năm 1279. Vừa mới lên ngôi, chàng trai 21 tuổi đã phải đối mặt với âm mưu thôn tính nước ta lần thứ hai của giặc Nguyên Mông.