Thực thi quyền tác giả và quyền liên quan: Bị động, khó kiểm soát

15:02 21/09/2017

Nhiều biểu hiện cho thấy nhận thức của xã hội đối với sở hữu trí tuệ còn hạn chế. Người dân chưa hình thành ý thức tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ; chủ sở hữu chưa chủ động thực hiện việc bảo vệ quyền và tài sản của mình mà vẫn mang nặng tâm lý trông chờ, ỷ lại.

Đăng ký bản quyền tác giả sẽ tránh được các tranh chấp không đáng có - Nguồn: ITN

 Đã hơn 10 năm kể từ khi Luật Sở hữu trí tuệ được ban hành, song tình trạng vi phạm bản quyền ở mọi lĩnh vực, đặc biệt là văn học nghệ thuật dường như không giảm, thậm chí có chiều hướng gia tăng. Nhiều giải pháp nâng cao năng lực thực thi quyền tác giả, quyền liên quan đã được đưa ra, nhưng chưa hiệu quả.

Tranh cãi không hồi kết

Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) mới đây ra thông báo tiếp tục thu phí tác quyền âm nhạc qua tivi trong khách sạn từ quý IV.2017, khiến hàng trăm khách sạn tại Đà Nẵng phản ứng gay gắt. Họ cho rằng, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ là cần thiết và phải làm, nhưng không thể theo cách không rõ ràng như thế, xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể khác, cụ thể ở đây là các khách sạn. Theo đại diện Hiệp hội Khách sạn Đà Nẵng, ở các nước châu Âu, người xem trả trực tiếp cho kênh truyền hình họ muốn xem, bảng giá được niêm yết tại phòng khách sạn. Còn tại Việt Nam, đài truyền hình đã trả tiền tác quyền cho VCPMC, nên việc VCPMC tiếp tục thu tiền các khách sạn là trùng lặp. Ngoài ra, các khách sạn đã nộp tiền cho đơn vị phát sóng thì việc VCPMC thu tiền trên từng tivi là phí chồng phí.

Đáp lại phản ứng trên, Giám đốc VCPMC, nhạc sĩ Phó Đức Phương đưa quan điểm, việc các cá nhân và đơn vị tổ chức sự kiện tùy tiện sử dụng tác phẩm âm nhạc mà chưa được sự đồng ý của tác giả hoặc người được ủy quyền sở hữu tác phẩm là điều không thể chấp nhận. Tác phẩm âm nhạc là tài sản riêng của mỗi nhạc sĩ. Họ có quyền được hưởng thành quả lao động nghệ thuật của mình. Vì thế, việc thực thi trách nhiệm bản quyền đối với các nhạc sĩ là điều hiển nhiên, cũng là ứng xử văn minh, thể hiện sự tôn trọng sáng tạo của nghệ sĩ.

Bản thân nhạc sĩ Phó Ðức Phương cũng thừa nhận cách thức thu phí như vậy không đúng, nhưng không thể không làm vì có quá nhiều đơn vị tổ chức biểu diễn đã “quỵt” tiền tác quyền, mà một trong những nguyên nhân là do kẽ hở của luật pháp, khi trong thủ tục xin cấp phép biểu diễn nghệ thuật không có điều kiện cá nhân, đơn vị tổ chức phải xin phép tác quyền.

Cuộc tranh cãi thu phí bản quyền qua tivi tại phòng khách sạn dường như khó có hồi kết khi mỗi bên đều đưa ra lý lẽ theo cách của mình.

Ý thức tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ kém

Tình trạng vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan diễn ra ở nhiều lĩnh vực với nhiều hình thức và mức độ phức tạp. Thống kê của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về hoạt động thực thi bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan đối với các sáng tạo của ngành văn hóa cho thấy, 5 tháng đầu năm 2017, Thanh tra Bộ đã xử phạt vi phạm hành chính 34 doanh nghiệp, số tiền xử phạt là 900 triệu đồng. Riêng lĩnh vực âm nhạc, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, đã phát hiện và xử phạt 8 doanh nghiệp có hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền sở hữu trí tuệ, với số tiền xử phạt là 227 triệu đồng. Đó là chưa kể đến hàng trăm cá nhân, đơn vị tìm mọi cách để trốn tránh việc thực thi quyền tác giả, quyền liên quan.

Đại diện thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết, việc thực thi bản quyền hiện nay còn nhiều bất cập. Vai trò của các cơ quan tư pháp trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ chưa được phát huy đúng mức, thể hiện qua các vụ việc được giải quyết ở tòa án rất ít, mà chủ yếu ở cơ quan hành chính. Giải quyết tranh chấp dân sự đáng lẽ phải được coi là biện pháp chủ yếu nhưng đã bị hành chính hóa quá mức. Bên cạnh đó, hiện chưa có đội ngũ công chức chuyên trách về quyền tác giả, quyền liên quan, nên chưa đáp ứng được những yêu cầu thực tiễn đặt ra trong công tác quản lý và thực thi quyền sở hữu trí tuệ.

Nhận thức, sự hiểu biết của xã hội về bảo hộ sở hữu trí tuệ cũng hạn chế, thể hiện ở chỗ chưa hình thành ý thức tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ. Do lợi ích vật chất, người tiêu dùng vẫn tiêu thụ các sản phẩm xâm phạm sở hữu trí tuệ, một số chủ thể kinh doanh có những hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Các chủ sở hữu trí tuệ chưa chủ động thực hiện việc bảo vệ quyền và tài sản của mình mà còn nặng tâm lý trông chờ, ỷ lại vào các tổ chức. Trưởng Phòng Quản lý nghệ thuật, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Nguyễn Văn Trực nhận định: Lâu nay, nhiều vụ việc ngay bản thân tác giả cũng không ý thức được giá trị tác phẩm của mình, không đăng ký bản quyền, để đến khi xảy ra tranh chấp rất khó xử lý. “Không phải cứ xử lý thật mạnh vi phạm là xong. Vấn đề còn nằm ở ý thức coi trọng bản quyền của tác giả, người sử dụng đối với những sản phẩm trí tuệ” - ông Nguyễn Văn Trực nói.

Theo Hồng Hà - ĐBND

 

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Tiếng Việt (và chữ Việt) là ngôn ngữ chính thức của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

  • Nếu thực sự coi “bảo tàng là thiết chế văn hóa” phản ánh “lịch sử như một dòng chảy trong truyền thống văn hóa” thì hệ thống bảo tàng nước ta cần được sắp xếp lại để hạn chế sự trùng lặp về nội dung và cả hình thức trưng bày, nhất là giữa các bảo tàng địa phương vì đều được xây dựng theo chung một “kịch bản” nặng về chiến tranh mà còn nhẹ về văn hóa – xã hội.

  • Sự sùng bái tôn ti trật tự trong nhà là một thứ áp bức đè nén “tự nhiên” mà người ta không ý thức ra nữa, thậm chí còn được tôn vinh, nó khuyên dụ người ta phủ nhận cách thức nhìn nhận mỗi cá nhân như một nhân cách độc lập và tự do, với những phẩm chất gì, năng lực gì, đức hạnh gì, nó chỉ giục người ta nhăm nhe soi mói vào “địa vị-thân phận” của mỗi người, cái được xem như “cốt yếu” mà thôi.

  • Chuyện Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế (TTBTDTCĐH) đã cho mang cây sứ “trăm năm tuổi” ở điện Kiến Trung về trồng vào vườn nhà của một “sếp”đã thu hút sự quan tâm của dư luận.

  • Mới đây, Hồ Đắc Thanh Chương - trường THPT chuyên Quốc học Huế đã xuất sắc trở thành quán quân Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 16. Khi nói về dự định của mình, Thanh Chương cho biết, với phần thưởng 35.000 USD, em sẽ đi du học, sau đó trở về quê hương.

  • Bài viết này không có tính chất học thuật chuyên sâu, để tưởng nhớ giáo sư Cao Xuân Hạo - người thầy mà tôi không có cơ hội được học.

  • NGUYỄN TRI

    Cử tri cả nước đang chuẩn bị cho ngày hội lớn, ngày bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021.

  • Cuốn tiểu thuyết nổi tiếng thế giới của văn học Pháp - “Hoàng tử bé” - đã được viết nên từ trải nghiệm có thật của nhà văn khi ông bị rơi máy bay trên sa mạc Sahara khi đang trên đường bay tới Việt Nam. Tác giả đã bị mất nước, bị ảo giác và suýt mất mạng…

  • Năm 2015, doanh thu ngành văn hóa phẩm của nước ta đạt 2.000 tỉ đồng, tổng lượng bia các loại được tiêu thụ ước tính đạt hơn 3 tỉ lít, tương đương 66.000 tỉ đồng, trung bình mỗi người Việt bỏ ra 2,5 giờ/một ngày để lướt facebook.

  • “Nhập gia tùy tục” nên việc nghe bạn bè quốc tế khen về người Việt Nam thân thiện, cuộc sống ở Việt Nam thú vị có lẽ đã “nhàm”. Sự thật, họ đã bị nghĩ về văn hóa Việt Nam như thế nào?

  • Một số nhà khoa học giải thích vì sao lại quyết định trao những tư liệu, hiện vật quý giá của đời mình cho Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam (TTDS) chứ không phải nơi nào khác.

  • Ths Trần Trung Hiếu: "Việc môn Sử bị xé nhỏ và gán ghép theo kiểu “ba trong một” trong Dự thảo đó chưa từng xảy ra. Nếu điều đó xảy ra, đây là một trong những sai lầm lớn nhất của Bộ GD&ĐT từ ngày Hồ Chủ tịch đọc bản Tuyên ngôn độc lập đến nay!".

  • Nếu một hôm đẹp trời, có ai đó giao cho ta cầm trịch một giải thưởng văn chương ở xứ này, cho ta toàn quyền tự quyết trong việc phát giải, thì phản ứng đầu tiên của ta sẽ là gì? Từ chối? Hay hăng hái nhận lấy trọng trách và sau đó đi mua một bộ giáp sắt cùng nón bảo hiểm, mặc vào mọi lúc mọi nơi để chuẩn bị hứng đá dư luận?

  • Trong căn phòng nhỏ chật kín tài liệu ở một con phố nhỏ tại Hà Nội, Tổng Thư ký Hội Ngôn ngữ học Việt Nam PGS, TS Phạm Văn Tình đã dành thời gian trò chuyện sôi nổi với chúng tôi về hiện tượng “lệch chuẩn” trong sử dụng tiếng Việt của giới trẻ hiện nay. Đây là vấn đề ông rất tâm huyết khi nghiên cứu ngôn ngữ học ứng dụng. Dưới đây là nội dung cuộc trò chuyện.

  • Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam vừa có ý kiến chỉ đạo về giải pháp đối với hoạt động của các nhà xuất bản.

  • Ngày 9/9, tin từ UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế cho biết vừa nhóm họp với các đơn vị liên quan để triển khai thực hiện đề án "Chính sách hỗ trợ bảo vệ và phát huy giá trị nhà vườn Huế đặc trưng”. Mỗi năm tỉnh sẽ chi tiền để hỗ trợ từ 3-5 nhà vườn đặc trưng.

  • Thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã thể hiện cao nhất niềm tin của nhân dân theo Đảng, trở thành bài học sâu sắc trong giai đoạn hiện nay.

  • Theo họa sĩ, nhà nghiên cứu Lê Quốc Việt, hoàn cảnh lịch sử cùng cách bảo tồn còn hời hợt khiến những kho mộc bản quý giá một thời đang ngày càng mai một và im lìm.

  • Không chỉ bị tàn phá bởi thời gian, nhiều công trình, di tích - nhất là các đình, chùa - còn bị biến dạng qua các công cuộc bảo tồn, trùng tu mà ở đó những người trông coi di tích và những người làm công đức tự cho mình quyền được can thiệp vào chuyên môn, còn chính quyền sở tại thì cấp phép trùng tu, tôn tạo một cách đại khái, dễ dàng, trong khi vai trò của các nghệ nhân lại chưa được coi trọng đúng mức.

  • Quảng Trị được coi là một bảo tàng chiến tranh lớn, ở đó có những bảo tàng chiến tranh nhỏ, nơi ghi dấu ấn đau thương và hào hùng đã đi vào lịch sử.