Sáng tác văn học nghệ thuật đề tài chiến tranh có nhiều đổi mới

15:51 25/08/2015

Sáng tạo văn học nghệ thuật về đề tài chiến tranh, cách mạng thời gian qua đã có nhiều đổi mới và được giới chuyên môn ghi nhận.

(Ảnh minh họa: Phương Vy/TTXVN.)

Vừa qua, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam đã trao thưởng cho 80 sáng tác, phản ánh sinh động 2 cuộc kháng chiến vĩ đại của nhân dân ta trong công cuộc giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước (1930-1975).

Cách nhìn mới về chiến tranh, cách mạng

Hiếm có một dân tộc nào mà trong hành trình lịch sử hàng ngàn năm dựng nước, giữ nước mà các dấu mốc quan trọng nhất lại thấm đẫm xương máu của biết bao người con ưu tú đã ngã xuống để bảo vệ từng tấc đất của cha ông như dân tộc Việt Nam.

Cho tới hôm nay, những dấu mốc lịch sử bi tráng, hào hùng ấy vẫn luôn là nguồn cảm hứng sáng tạo của nhiều thế hệ văn nghệ sỹ.

Một nhà văn nổi tiếng với các tác phẩm viết về chiến tranh đã nhận xét có một thực tế là không ít người đọc, kể cả bạn đọc trẻ ngày nay ngại đọc các tác phẩm văn học về đề tài chiến tranh, ngại nghe hát về các ca khúc cách mạng. Họ bảo rằng đọc mãi, nghe mãi, xem mãi những tác phẩm ấy, đề tài ấy, quen quá, không có gì mới.

Hiểu điều này, nhiều nhà văn, nhà viết kịch, họa sỹ hôm nay khi sáng tác về chiến tranh, cách mạng đã cố gắng khai thác những điều mới lạ hơn. Họ hy vọng những cố gắng đổi mới này sẽ giúp công chúng yêu thích mảng đề tài này hơn nữa.

Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, nhà văn Đỗ Kim Cuông ghi nhận điểm mới rõ nét nhất trong những tác phẩm viết về đề tài chiến tranh cách mạng hiện nay là tác giả viết với cái nhìn sâu sắc, toàn diện, chân thực hơn.

Các tác giả không còn giữ thái độ, cách nhìn của vài chục năm trước mà nhìn cuộc chiến của dân tộc ở nhiều góc độ khác nhau, con người hơn, nhân văn hơn khi khắc họa sự khốc liệt của chiến tranh với những nỗi đau tận cùng mà con người ở thời kỳ đó đã kiên cường vượt qua. Hai cuộc kháng chiến anh dũng đã giành được thắng lợi, đất nước được thống nhất hoàn toàn xong hàng triệu người con của dân tộc đã đổ máu xương, nước mắt.

Đã có nhiều tác giả đã viết về các cuộc chiến ở Quảng Trị, Điện Biên,… nhưng dưới con mắt của nhà viết kịch Xuân Đức, nhà văn Chu Lai, họa sỹ Đỗ Đức Khải những địa danh đã đi vào lịch sử này được khắc họa khác hẳn với những sáng tác trước đó.

Vẫn coi trọng mục đích phản ánh cuộc kháng chiến vĩ đại, khẳng định chính nghĩa của dân tộc Việt Nam, nhưng sau năm 1975, các tác giả nhấn mạnh hơn vào tính chân thực. Không bằng lòng với hiện thực được lý tưởng hóa một chiều, họ xác định không chỉ nói đến thắng lợi mà còn cần nói đến tổn thất, hy sinh, không chỉ nói đến niềm vui mà còn nói đến nỗi đau do kẻ gây nên. Điển hình là tiểu thuyết “Biệt cánh chim trời” của nhà văn Cao Duy Sơn; Chu Lai với phim truyện điện ảnh “Mưa đỏ,” họa sỹ Nguyễn Tường Linh với tranh sơn mài “Bình minh”

“Biệt cánh chim trời” của Cao Duy Sơn đề cao đóng góp của những người không trực tiếp cầm súng chiến đấu ở mặt trận mà ở hậu phương, chiến đấu với đói nghèo, không ít người đã thầm lặng hy sinh.

Khi giới thiệu tiểu thuyết này, tác giả mong muốn mang đến cho người đọc cảm nhận mới về đời sống của kháng chiến, cách mạng, nhất là về hậu phương của những năm tháng kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nơi có đầy mâu thuẫn, cam go và con người phải gồng mình để hoàn thành tốt sứ mệnh vì miền Nam ruột thịt, thống nhất đất nước.

Cũng là một tác phẩm độc đáo, vở múa “Khoảnh khắc bất tử” (kịch bản Tuyết Minh, tổng đạo diễn Phạm Anh Phương) có cách nhìn mới lạ, đan xen giữa hư và thực, đề cao tính nhân đạo, tình yêu hòa bình.

Tổng đạo diễn Phạm Anh Phương chia sẻ để tạo sự hấp dẫn của tác phẩm, thu hút công chúng, vở múa này đề cao tính sáng tạo. Kịch bản nhìn về đề tài cách mạng với cách nhìn hiện đại, tạo cảm xúc khác biệt cho người xem, thủ pháp sân khấu hiện đại, hiệu ứng mới, lạ. Cách trang trí sân khấu, âm nhạc, vũ đạo cũng được kết hợp giữa phong cách, ngôn ngữ truyền thống với hiện đại…

Khẳng định vai trò của người sáng tác

Cuộc vận động sáng tác về đề tài chiến tranh cách mạng (1930-1975) được phát động trên toàn quốc đã khơi dậy lòng yêu nước, ý chí tự lực tự cường - một truyền thống quý báu của nhân dân. Để có những tác phẩm hay, chất lượng, nhiều nhà văn, nhà viết kịch, họa sỹ… đã có những đầu tư nghiêm túc.

Là nhà văn quân đội chuyên viết về đề tài người lính, chiến tranh, cách mạng, mới đây nhà văn, nhà viết kịch Xuân Đức đã dành cả tình cảm, tâm huyết để kể lại những năm tháng hào hùng của dân tộc qua vở kịch “Nhiệm vụ hoàn thành.”

Vở kịch là tác phẩm sân khấu duy nhất đến thời điểm này viết về Đại tướng Võ Nguyên Giáp sau khi Đại tướng qua đời. Tác giả đã chọn lựa những thời khắc quan trọng nhất, những thời khắc thể hiện vai trò của vị tướng đã đi vào lịch sử cũng như tình cảm, đời sống của quân đội, nhân dân Việt Nam. Trong đó có những lát cắt mà lịch sử cần làm rõ hơn về vai trò của Đại tướng đối với đường Hồ Chí Minh trên biển hay trong cuộc tổng tiến công mùa xuân năn 1975…

Vở kịch “Nhiệm vụ hoàn thành” khi công diễn đã chiếm được tình cảm của khán giả đối với nhân vật lịch sử vĩ đại này. Vượt qua hàng nghìn sáng tác, tác phẩm dành đã được trao giải A của "Cuộc thi sáng tác các tác phẩm văn học nghệ thuật có chất lượng cao về tư tưởng, nghệ thuật, phản ánh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước giai đoạn 1930-1975."

Với nhà văn, nhà viết kịch Xuân Đức, đây là sự tri ân với Đại Tướng, tri ân quá khứ oanh liệt, hào hùng của cả dân tộc. Thành công của vở kịch, bên cạnh vai trò của tác giả, đạo diễn còn có nhiều đóng góp của diễn viên, nghệ sỹ - tác giả Xuân Đức chia sẻ.

Dành hơn 3 năm để viết, thể hiện sự tìm tòi mới về góc khuất của chiến tranh, tiểu thuyết “Biệt cánh chim trời” được bạn đọc đón nhận, đánh giá cao. Nhà văn Cao Duy Sơn, tác giả của tiểu thuyết chia sẻ, trong quá trình viết, mỗi tác giả đều lựa chọn các phương thức thể hiện riêng biệt. Bên cạnh đó, viết về chiến tranh, cách mạng, người viết cũng phải lựa chọn nội dung phù hợp với cách viết, thể hiện chân thực đời sống xã hội trong bối cảnh đất nước chiến tranh.

Chính điều này đã mang đến cho tác phẩm “Biệt cánh chim trời” giải C của Cuộc thi sáng tác các tác phẩm văn học nghệ thuật có chất lượng cao về tư tưởng, nghệ thuật, phản ánh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ cứu nước giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước giai đoạn 1930-1975.

Với các nhìn mới lạ, sự đầu tư công phu, vở kịch múa “Khoảnh khắc bất tử” đã giành được nhiều giải thưởng lớn​ như Giải A của Hội nghệ sỹ Múa Việt Nam; giải Đặc biệt trong Hội diễn ca múa nhạc toàn quốc, trong đó hai nghệ sỹ chính đều dành được huy chương Vàng, Bạc; giải A của cuộc thi sáng tác các tác phẩm văn học nghệ thuật có chất lượng cao về tư tưởng, nghệ thuật, phản ánh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước giai đoạn 1930-1975…

Trước đó, kịch bản “Khoảnh khắc bất tử” cũng được ghi nhận là một trong những kịch bản xuất sắc nhất trong năm 2013.

Theo Mỹ Bình - TTXVN/Vietnam+

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Xuân Diệu thuộc tầng lớp trí thức Tây học nhưng từng có tới 10 năm học làm thơ cổ điển, bởi thế ông nắm rất vững các kỹ xảo thơ ca truyền thống, thấy được sự đắc địa trong các sáng tác thơ ca cổ điển để phát hiện về các điển phạm của hệ thống nhà thơ cổ điển Việt Nam.

  • Cùng thời điểm, nhà văn Bích Ngân giới thiệu đến bạn đọc 3 tập sách: Anh nhớ em muốn chết!Tiếng gọi bến bờ và Đường đến cây cô đơn, do NXB Tổng hợp ấn hành. 

  • Nhằm giúp các bạn học sinh có một nền tảng kiến thức văn học phong phú, vững vàng, NXB Kim Đồng tổ chức biên soạn Tủ sách Văn học trong nhà trường, với sự tham gia biên soạn, tuyển chọn, bình giảng của các chuyên gia uy tín trong lĩnh vực này.

  • Nhằm giúp các bạn học sinh có một nền tảng kiến thức văn học phong phú, vững vàng, Nhà xuất bản Kim Đồng tổ chức biên soạn Tủ sách Văn học trong nhà trường, với sự tham gia biên soạn, tuyển chọn, bình giảng của các chuyên gia uy tín trong lĩnh vực này.

  • Nhìn từ phía viết văn, nghề báo giúp người làm văn chương có cảm quan hiện thực bén nhạy, tinh tế, sự dấn thân mạnh mẽ, vốn liếng ngôn từ sống động, cập nhật. Nhìn từ phía nghề báo, năng lực văn chương giúp người làm báo kỷ luật ngôn ngữ cao độ, khả năng liên tưởng dồi dào, lối viết biến hóa và linh hoạt, và nhất là khát vọng sáng tạo những tác phẩm có sức sống lâu bền.

  • Nói thế vì còn có Dương Tường của báo, của thơ, của văn. Nhưng Dương Tường dịch là được biết đến nhiều nhất. Nhắc tên Dương Tường, bạn đọc cả nước đều biết đó là một dịch giả. Và đều tỏ lòng khâm phục tài dịch của ông.

  • Sáng 6-9, tại Nhà sách Cá Chép (115 Nguyễn Thái Học, Hà Nội) đã diễn ra buổi ra mắt bản dịch đầy đủ “Hán Sở diễn nghĩa” và giới thiệu bộ sách “Hán Sở diễn nghĩa liên hoàn họa”, với sự tham gia của dịch giả Châu Hải Đường, nhà báo Yên Ba và nhà sưu tập Từ Xuân Minh.

  • Có một “Tây Tiến” trong thơ và cũng có một “Tây Tiến” bằng văn xuôi. Đó chính là những gì chứa đựng trong tập hồi ký “Đoàn binh Tây Tiến” của nhà thơ Quang Dũng vừa được nhà xuất bản Kim Đồng ra mắt bạn đọc. Tập hồi ký thuật lại sinh động và chi tiết quãng thời gian Quang Dũng tham gia đoàn quân Tây Tiến.

  • Có người trực tiếp cầm súng chiến đấu ở chiến trường, có người bước chân vào quân ngũ khi đất nước đã hòa bình. Dù ở thời bình hay thời chiến, bằng tài năng và trải nghiệm của mình, họ đã và đang được xem là những nhà văn của lính, khi mang đến những tác phẩm gợi nhớ về quá khứ hào hùng.

  • Hội thảo "Thơ và văn xuôi ĐBSCL 45 năm" (1975 - 2020) vừa được tổ chức tại Bến Tre ngày 26-8. 

  • Chỉ tính riêng năm 2019, ngoài các bài viết, thơ đăng rải rác trên các báo, Nguyễn Hồng Vinh đã xuất bản hai tập sách: Xanh mãi (quý 2) và Giữ lửa tập 3 (quý 3).

  • Nhà văn chiến trường là những người gánh trên vai 2 sứ mệnh: chiến đấu và viết. Việc viết có thể diễn ra giữa những ngày bom rơi đạn nổ, cũng có thể sau khi đã lặng im tiếng súng. Họ viết như là một sứ mệnh không chỉ cho riêng mình. Nhà văn Đoàn Tuấn là một trong những người như vậy.

  • Chưa khi nào chúng ta được chứng kiến một nền văn học trẻ sôi động và không ngừng cập nhật như lúc này, cho dù đang ở tình trạng được đón chào khá nồng nhiệt nhưng lại dễ dàng bị lãng quên nhanh chóng. Có người tạo được dấu ấn nhất định, có người vẫn chưa định hướng cho bản thân và sáng tác thiếu nhiều yếu tố...

  • Sáng ngày 8/8, NXB Trẻ tổ chức buổi ra mắt sách của 3 nữ nhà văn – nhà báo: Võ Thị Xuân Hà với tập truyện ngắn “Chuyện của các nhân vật có thật trên đời”, Thùy Dương với tiểu thuyết “Lạc lối” và Y Ban với tập truyện ngắn “Có thể có có thể không”.

  • Những tác phẩm được tặng thưởng và hỗ trợ hàng năm là các công trình, bài viết lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật có chất lượng tốt được các nhà xuất bản, các báo, đài, tạp chí công bố hàng năm.

  • Năm nay, tổng số có 86 tác phẩm, trong đó có 37 sách, 49 bài viết và chương trình phát thanh được các cơ quan, đơn vị đề nghị xét tặng thưởng.

  • Phan Nhân 1972 với 400 trang sách có thể xem là cuốn hồi ký của một thế hệ học sinh trường chuyên Phan Bội Châu (thành phố Vinh, Nghệ An), còn gọi là trường Phan, được xem là trường chuyên THPT đầu tiên được thành lập tại miền Bắc Việt Nam, từ năm 1974.

  • Khi các trường ca: Đổ bóng xuống mặt trờiTrên đường và Ngày đang mở sáng của nhà thơ Trần Anh Thái lần lượt xuất hiện vào các năm 1999, 2004, 2007 trên thi đàn, nó ngay lập tức thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu, phê bình hàng đầu cùng nhiều độc giả yêu thơ.

  • Cả cuộc đời nhọc nhằn với những con chữ, nhà văn - nhà báo Trần Bạch Đằng đã sống trọn vẹn với cách mạng, nghề viết và đồng đội.

  • Ở giai đoạn nào Hoài Thanh cũng có đóng góp quan trọng cho sự nghiệp văn học của đất nước. Mỗi bài viết của ông đều ghi nhận tài năng phê bình kiệt xuất, tấm gương sống trung thực và lao động bền bỉ.