Hội thảo "Thơ và văn xuôi ĐBSCL 45 năm" (1975 - 2020) vừa được tổ chức tại Bến Tre ngày 26-8.
Hội thảo là dịp để nhìn lại diện mạo và vị trí của văn học ĐBSCL hiện nay
“Ở một nơi nào đó vừa gần vừa xa chúng ta, nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu sẽ vui mừng khi nhìn thấy thế hệ hậu duệ kế tục sự nghiệp cầm bút giỏi giang, tâm huyết, đầy tài năng, đóng góp chung vào nền văn học của cả nước. Đây là tài sản chung của nhân sinh trong khu vực”, nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, nói một cách ví von về văn học ĐBSCL.
Sáng tạo
Hội thảo do Liên chi hội Hội Nhà văn ĐBSCL tổ chức nhằm tiến tới kỷ niệm 45 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Đây cũng chính là dịp để nhìn lại diện mạo và vị trí của văn học ĐBSCL hiện nay trong bối cảnh văn học chung của cả nước.
Theo nhà văn Bích Ngân, gần nửa thế kỷ với biết bao đổi thay, dù vậy những người viết văn của đồng bằng vẫn luôn trụ vững trên mặt đất đẫm mồ hôi và máu xương của cha ông. Dòng xoáy dữ dội của đồng tiền đã không làm ngòi bút của người viết nơi đây chao đảo, ngả nghiêng.
“Khác với vẻ ngoài, tác phẩm của các nhà văn ĐBSCL càng ngày càng bộc lộ nội lực sáng tạo phong phú, có bề dày trải nghiệm, chiêm nghiệm với chiều sâu nhân văn và đầy trách nhiệm đối với con người, đối với cuộc đời và dĩ nhiên là đối với chính mình”, nhà văn Bích Ngân cho biết.
Ở mảng thơ, nhà thơ Lê Chí cho rằng, đội ngũ làm thơ ĐBSCL trong hơn thập niên qua đã tăng đáng kể, có đến hàng trăm người, nhất là sinh viên, học sinh. Trên các báo văn nghệ địa phương và trung ương đều có thơ của họ.
Điểm nổi trội của mảng thơ này là trong trẻo, giản dị, tính triết lý thường được ẩn trong toàn bài hơn là chăm chút từng câu chữ. Tuy nhiên, cảm giác giữa thơ và hiện thực đời sống chưa thật liền mạch; thơ tình yêu chung chung, với màu sắc và ngôn ngữ ít được chắt lọc.
Nhà thơ Lê Chí gửi gắm: “Thuộc tính của thơ là tìm tòi, đổi mới, nếu không thì thơ sẽ nghèo nàn, nhàm chán, còn lại chỉ là xác chữ. Nhưng không vì mượn cớ cách tân, ẩn dụ tinh tế mà né tránh đối thoại với những bức xúc đời sống, vô tình đẩy thơ ngày càng xa người đọc bởi sự siêu cảm và khó hiểu”.
Phần đông gương mặt trẻ chưa đột phá
Hội thảo quy tụ các nhà văn, nhà thơ của 13 tỉnh, thành khu vực ĐBSCL cùng một số nhà văn, nhà thơ đến từ TPHCM. Điều đáng tiếc là hội thảo gần như vắng bóng những gương mặt trẻ, trong khi đây là thế hệ tiếp nối góp phần làm nên diện mạo của văn học ĐBSCL hiện nay.
Theo nhà thơ Trương Trọng Nghĩa, so với các khu vực khác trong cả nước, lực lượng viết trẻ ở ĐBSCL hiện nay vẫn còn khá khiêm tốn về mặt số lượng. Những tác giả có tác phẩm vượt qua ranh giới hành chính nơi mình sinh sống và tạo được tiếng vang trên văn đàn cũng chỉ có thể đếm trên đầu ngón tay, còn phần đông chưa có sự đột phá, chưa tạo được dấu ấn riêng.
“Theo tôi, vườn ươm lực lượng viết trẻ vẫn chính là các CLB văn học, các diễn đàn trên internet và các nhóm văn chương trên mạng xã hội, nhưng chúng ta cần phải có sự quan tâm và hỗ trợ từ nhiều phía để có thể phát triển mạnh mẽ và đúng chất hơn”, nhà thơ 8X Trương Trọng Nghĩa bày tỏ.
Nhà thơ Trương Trọng Nghĩa cho rằng, Hội Nhà văn Việt Nam, các hội văn học nghệ thuật địa phương cần tạo điều kiện về kinh phí hoạt động, đồng thời phải thường xuyên theo dõi, uốn nắn và phát hiện bồi dưỡng những cây bút trẻ có triển vọng làm hạt nhân cho phong trào.
Cần tổ chức các cuộc thi dành riêng cho các cây bút trẻ. “Khi có phong trào sôi nổi, chúng ta sẽ dễ dàng tìm ra những hạt ngọc văn chương lấp lánh”, anh nói.
Nhà văn Trần Quốc Toàn thì cho rằng, một tín hiệu vui đối văn học ĐBSCL là các cây viết trẻ nơi đây đã kịp bắt nhịp với thế giới, để có mảng văn học xanh, văn học sinh thái.
Có thể kể đến cái tên như Nguyễn Thị Việt Hà, Võ Diệu Thanh…, đặc biệt là nhà văn Nguyễn Ngọc Tư, với 2 tác phẩm Cánh đồng bất tận và Nước như nước mắt.
Theo Hồ Sơn - SGGP
. Hai năm sau kể từ khi Julia Kristeva đưa ra khái niệm liên văn bản (intertextuality), Roland Barthes đã đi xa hơn nhiều qua một tuyên bố gây sốc: Cái chết của tác giả (The Death of the Author, 1968). Những quan niệm mới mẻ của các nhà khoa học một thời từng là trụ cột của chủ nghĩa cấu trúc đã chính thức khép lại vai trò của isme này và mở ra giai đoạn hậu cấu trúc. Trong quan niệm mang tính gây hấn của họ, người đọc, từ chỗ là kẻ bên lề, đã chính thức bước vào vị thế trung tâm với tư cách là kẻ có quyền năng tối thượng trong việc thiết lập mối quan hệ và ý nghĩa giữa văn bản và liên văn bản, giữa văn bản và các thiết chế văn hóa đã tạo ra nó(1).
Tiểu thuyết về giải phóng miền Nam Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.1975 của nhà báo kỳ cựu Trần Mai Hạnh đã vượt qua tiểu thuyết về chiến tranh biên giới phía Bắc Mình và họ của Nguyễn Bình Phương, tác giả xuất sắc của văn học đương đại.
“Tay chơi” Nguyễn Quang Sáng rời xa cõi tạm, “trưởng lão” Tô Hoài về với “Cát bụi chân ai,” nhà văn của đất và người phương Nam - Anh Đức về với đất Mẹ, tác giả của “Biển và chim bói cá” - nhà văn Bùi Ngọc Tấn kết thúc hành trình sống và viết…
"Những đỉnh núi du ca" là công trình nghiên cứu mới nhất về tộc người H'mông của nhà nghiên cứu trẻ Nguyễn Mạnh Tiến (ảnh bên), người đã cố công lang thang suốt ba năm trên khắp miền núi phía Bắc mà trọng tâm là cao nguyên đá Đồng Văn để tìm kiếm cho mình một lối tiếp cận khả dĩ nhất để giải mã những phản ứng phức tạp của tộc người vừa đặc biệt, vừa hấp dẫn nhưng cũng không ít bí ẩn.
"Có một phố vừa đi qua phố" - tập di cảo của cố tác giả Đinh Vũ Hoàng Nguyên - là một trong bốn tác phẩm văn học đoạt giải "Văn học Nghệ thuật Thủ đô 2014".
Nhà văn quân đội có tiếng Đình Kính (Hải Phòng) viết ở nhiều lĩnh vực: Tiểu thuyết, truyện ngắn, ký, kịch bản phim. Mảng chủ đề lớn mà ông đeo đuổi là biển và những người lính biển, với các tác phẩm “Sóng cửa sông” (1976), “Đảo mùa gió” (1978), “Lính thủy” (1978), “Người của biển” (1985) - Giải thưởng văn học Bộ Quốc phòng, “Sóng chìm” (2002), “Huyền thoại tàu không số” (2012) - 2 tác phẩm này đều đoạt Giải thưởng Hội Nhà văn VN. Phóng viên Báo Lao Động đã phỏng vấn ông…
Trong tiểu thuyết Xác phàm, nhà văn Nguyễn Đình Tú dùng hình ảnh “mùi buồn” để gợi lại ẩn ức về một cuộc chiến tranh.
Bất kỳ người cầm bút nào cũng đều mơ ước rằng tác phẩm của mình sẽ trở thành sách gối đầu giường của hàng triệu người. Sao chúng tôi - những nhà văn, nhà thơ Việt Nam lại không mong muốn một ngày tác phẩm của mình hiện diện trên các ngôn ngữ của dân tộc khác chứ?
NGUYỄN NHẬT ÁNH
Tạp văn
Nhà văn Tô Hoài - tác giả của cuốn sách "Dế mèn phiêu lưu ký" khiến bao thế hệ bạn đọc Việt Nam say mê - đã từ trần vào trưa 6.7.2014 tại nhà riêng ở Hà Nội, hưởng thọ 95 tuổi.
Nobel Văn học là đỉnh cao nhưng không phải đỉnh cao nào cũng làm hoan hỉ tất cả mọi người. Việc lựa chọn của viện Hàn lâm Thuỵ Điển những năm gần đây chắc chắn sẽ làm chạnh lòng những ai đã trót yêu thích thế giới văn chương của Kafka, Jorge Louis Borges, Umberto Eco, Robbe – Grillet, Italo Calvino…
Ngày nay, nhìn lại chủ trương cách mạng của Phan Châu Trinh cách đây hơn một thế kỷ, một lần nữa chúng ta lại thấy tầm nhìn của một người mang khát vọng Khai dân trí, Chấn dân khí, Hậu dân sinh.
Lần nào ra Hà Nội, dù dài ngày hay chỉ là thoáng chốc, nhà văn Trần Thùy Mai cũng tới ngồi uống cà phê ở nhà hàng Thủy Tạ nhìn ngắm hồ Gươm và hẹn bạn bè tới gặp gỡ chuyện trò. Hỏi vì sao chị chỉ chọn mỗi chỗ này, Trần Thùy Mai bảo: “Là vì ở đây là “Hà Nội nhất”, lại có thiên nhiên bao quanh, giống như bờ sông Hương ở Huế vậy…”.