Những khoảng tối run rẩy của sóng nước

09:20 15/07/2015

LÊ HUỲNH LÂM

Tánh nước vốn vô hình và mềm mại. Nhưng nước lại có quyền năng biến hiện và tùy duyên hóa thân thành mọi vật, có khi là đám mây, khi là cơn mưa, có khi làm ngọn sóng cao vút nhấn chìm mọi vật, có lúc là những đợt sóng êm đềm, là dòng sông, con suối, là thác ghềnh, là biển cả bao la,... lại có khi là giọt lệ trên khóe mắt con người. Tuy nước rất mềm mại nhưng sức mạnh của nước có thể xô ngã mọi tượng đài tưởng chừng là thường hằng ở mặt đất này.

Looking at the Southeast Asia Sea though the broken boat

Người nghệ sĩ có cơ may chiêm ngắm sự giận dữ của nước cũng như thuộc tính êm đềm của nước mới có thể diễn đạt được trọn vẹn những cung bậc hình ảnh đó trong nghệ thuật của mình. Ann Phong là một nữ họa sĩ đã thể hiện được điều đó, khi cơn căm giận bùng lên thành ngọn sóng hoặc những thời khắc mặt nước hiền hòa dang vòng tay ôm lấy bầu trời, hay có khi tiếng nước reo lên thật gần gũi và nhiều lúc nước cũng xa xăm lạnh lùng như bản tính cô độc của nó. Nước mát lạnh, nước nóng bừng, nước giận dữ và nước dịu êm... Nước mở ra luồng sáng mới và nước dẫn đưa vào khoảng tối miên viễn đầy bí ẩn. Những cặp đối ngẫu của nước đều được bàn tay tài hoa của nữ họa sĩ Ann Phong diễn đạt với những tông màu ngập tràn xúc cảm và gây ấn tượng cho người thưởng ngoạn.

Two sides of the ocean


Cứ nhìn mặt nước phẳng lặng, chúng ta ngỡ nước đứng yên. Nhưng nước vốn chuyển động liên tục. Lạ thay trong hóa học, nước có công thức H2O là sự kết hợp của hai loại khí giúp cho sự đốt cháy để tạo lửa, nhưng chính nước được sử dụng để chữa cháy, điều này càng tăng sự xác tín rằng nước như đại diện cho hai thái cực, luôn luôn song hành bổ khuyết cho nhau. Đó là điều kỳ diệu mà tạo hóa đã ban tặng cho muôn vật, như một bài học về quy luật tồn tại để gợi nhắc cho con người.

Exodus


Chúng ta thử hình dung, nếu trên một dòng sông hay trên đại dương không có một dáng thuyền hay một con tàu, thì cũng như cái sân vận động không có trận bóng nào, trông thật buồn bã. Những con tàu chính là hình ảnh tôn vinh cho nước. Sự kỳ vĩ và bao la của đại dương đã được những chuyến hải trình ghi lại, đó là điều giúp cho văn hào Hemingway nhận ra sự nhỏ bé đầy kiêu hãnh của chính mình để viết ra những tác phẩm lớn trong đó có “The Old Man and the Sea”; và những con thuyền đó còn giúp cho con người thấy được nỗi cô độc trầm tĩnh của nước cũng chính là nỗi cô đơn của những tâm hồn lớn đã hóa thân làm thành một phần tử hòa mình theo dòng chảy của biển cả. Vì thế mà trong tác phẩm của Ann Phong không thể thiếu vắng hình ảnh về sự chuyển động của những con thuyền, những mảnh vỡ của mạn ký ức, những âm thanh của nước, trong đó có tiếng thổn thức trong thẳm sâu những cõi lòng, tiếng la thất thanh, tiếng thét gầm của sóng dữ và sự lặng im đi vào vĩnh cửu.

Một số tác phẩm của Ann Phong có cả một khoảng đen bao trùm khung vải, với những nét cọ tuôn trào như những dòng phức cảm từ ký ức tối vụt dậy, không chăm chút đường nét, không có điểm giới hạn. Nét cọ ấy như muốn vượt khỏi những gì đang đóng khung để trở về với đại dương; trong xa hút của khoảng xám mịt mù đó là ánh vàng ẩn hiện, như một niềm hy vọng dậy lên trong vệt tâm của tác giả.

Human traces on earth


Sự rối bời của ký ức về nước được diễn đạt bởi nghệ thuật siêu thực và trừu tượng (Crossing the Water, Jump, Box of Water...) đã dẫn dụ người xem bước vào thế giới màu sắc đầy biểu cảm của tác giả, nơi triền tâm đó có nhiều vệt mache hằn lên như những vết thương nhức buốt trở mùa, như từng con sóng cuộn lên rồi vỡ tung hay có thể là sự sụp đổ của niềm hy vọng đã dẫn đưa người trong cuộc chìm vào cơn tuyệt vọng. Những khoảng xanh sâu hút trong tranh của Ann Phong là nơi để xoa dịu phần nào cơn đau cho chính tác giả và người xem. Trong một số bức là các ô vuông nối ghép như từng cánh cửa tâm hồn được tác giả lần lượt mở ra gợi cho người xem về những điều ẩn mật được đậy che bởi khói bụi thời gian. Khi được xem một mặt của tác phẩm “Human traces on earth” bằng chất liệu hỗn hợp, tôi càng ngạc nhiên hơn về ý tưởng sáng tạo của Ann Phong, tác phẩm này như muốn gợi nhắc, cảnh báo đến mọi người cần nhìn lại và ý thức hơn nữa về cuộc sống trên mặt đất này.

Có thể xem nước như một lăng kính để mọi sự vật soi chiếu, nơi đó đọng lại những hình ảnh đẹp và buồn hay những mảng khối vô cảm, những ánh mắt vô hồn, tay chân quờ quạng, co rút... Nhưng với người nghệ sĩ, họ nhìn ra khuôn mặt chung của một thời đại; trong đó hàm chứa nhiều điều bất an, sự tàn bạo và có gương mặt thánh thiện, cả sự cứu rỗi cũng như niềm hạnh phúc và khổ đau, tất cả rồi sẽ qua đi hoặc chôn dấu mãi mãi trong tận cùng góc nhớ của não bộ. Điều đó đối với người nghệ sĩ thì họ luôn bị dày vò, trăn trở để tạo ra cho cuộc đời những tác phẩm ngập chất bi phẫn cũng là lời nhắn gửi đến với thế giới này về cái ác, điều thiện. Điều này cũng được biểu hiện trong hội họa của Ann Phong.

The escape


Nhìn tranh của Ann Phong (dù chỉ qua internet) nhưng cũng đủ để nhận ra sự giận dữ của thiên nhiên và ý chí lớn lao của con người, đó là tài năng diễn đạt của người nghệ sĩ. Trong chuyến hành trình để trở về có thể với sự rỗng không của nước, có thể là cát bụi, là địa ngục hoặc có thể là thiên đàng hay cõi cực lạc nào đó... cho dù bất cứ nơi nào nhưng cuộc đi của mỗi người mỗi khác. Trong cuộc lữ đày đó, thái độ của lữ khách chính là hành trang để bước vào cảnh giới mà các bậc đại sư thường gọi là Đạo.

Trong tranh của Ann Phong là hồi ức bi thiết về chuyến hành trình đó và tôi tin rằng người nữ họa sĩ tài hoa này đang đi trên con đường lớn để góp thêm một phần bé nhỏ vào dòng chảy tiến bộ của loài người.

March, 2015
L.H.L
(SDB17/06-15)






 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • HỒ ĐĂNG THANH NGỌC

    Tôi có một vài kỷ niệm nhỏ với họa sĩ Nguyễn Đại Giang.
    Năm 2009, trong những ngày làm mới thơ mình một cách đầy hứng thú, tôi viết bài thơ “Lộn ngược” ngồ ngộ:

  • LÊ HUỲNH LÂM

    Chúng ta đều biết rằng nước vốn vô hình vô ảnh, tùy nhân duyên để biến hiện. Nước có quyền năng dung hòa mọi sự vật và quyền năng hóa thân biến hiện theo sự vật. Trong ý nghĩa đó, thủy mặc là loại mực mà người cầm bút phải có nội lực mới hóa thân vào ngòi bút để truyền cảm xúc tan chảy theo vết loang của mực.

  • HUỆ VIÊN

    Đạo Đức Kinh là tác phẩm do Lão Tử, khai tổ của Đạo giáo, viết ra khoảng thế kỷ VI trước CN, là một kinh điển trong triết học phương Đông, có ảnh hưởng rất lớn đến lịch sử, văn hóa, xã hội, lối sống, nghệ thuật... ở những nước Á Đông.

  • VIỄN PHƯƠNG

    Vào ngày 13 tháng 3 năm 2013, đã có một không khí lạ xuất hiện trong không gian hội họa xứ Huế. Sự gặp gỡ của 55 nghệ sỹ trẻ đến từ 17 tỉnh thành cả nước trong cuộc triển lãm mang tên Năng lượng cố đô đã báo hiệu cho một sự đột phá thực sự trong tư duy sáng tạo của lớp họa sỹ trẻ hiện nay.

  • Họa sĩ Phan Ngọc Minh, hiện đang sống và làm việc tại Đà Nẵng, đã có gần mười cuộc triển lãm cá nhân trong và ngoài nước như Pháp, Ireland...

  • TRỊNH HOÀNG TÂN

    Đến với các tác phẩm mỹ thuật khu vực IV năm 2012 được trưng bày tại thành phố Hà Tĩnh, thấy gì qua những tìm tòi khác nhau, trở lại những khuynh hướng đã qua hay xuất phát từ những điểm mới?

  • MỘT DANNA

    Những ý tưởng về hội họa dưới đây của tôi được khơi gợi từ sự nghiên cứu về Thiền và triết học Hủy cấu trúc (deconstruction).

  • VI KÝ

    Vào đời nhà Tống ở Trung Hoa có danh họa Ngọc Phủ nổi tiếng là người vẽ tranh giỏi, khắp Trung Nguyên, ai ai cũng đều biết tiếng.

  • UYÊN HUY

    Họa sĩ, Nhà giáo Nhân dân;
    Chủ tịch Hội Mỹ Thuật TP Hồ Chí Minh

  • Từ ngày 28/6 đến ngày 05/7/2012, tại số 09 Phạm Hồng Thái - Huế, Chương trình Phát triển Không gian Văn hóa và Chương trình Tình Sông Hương của Tạp chí Sông Hương sẽ tổ chức triển lãm tranh của các họa sĩ khuyết tật mang tên KHÁT VỌNG.

  • ĐINH CƯỜNG

    (Nhân 100 năm ngày sinh Nguyễn Đỗ Cung 1912-2012)

  • BỬU CHỈ (Xê-nhét 17/5 - 26/6/1985)

  • LGT: Foujita tên đầy đủ là Tsuguharu Foujita, thời gian sau thêm tên Thánh Léonard Tsuguharu Foujita. Sinh ngày 27 tháng 11 năm 1886 tại Tokyo, trong một thành phố nhỏ tên Omagari, cạnh bờ sông Edogawa. Cha là Tsuguakira Foujita, sĩ quan cấp tướng thuộc quân đội Hoàng Gia Nhật. Mẹ là Masa, mất năm 1891 lúc Foujita mới 5 tuổi. Foujita là con trai út, còn hai người chị và người anh trai.

  • ĐIỀN THANH(sưu tầm và giới thiệu theo bài viết nhan đề “Agony and Ecstasy” đăng trên tạp chí The Nation, Hoa Kỳ, ngày 1. 12. 2008 của Barry Schwabsky)

  • PHAN THANH BÌNH - ĐÌNH KHÁNHTriển lãm Điêu khắc Thừa Thiên Huế Lần thứ nhất đến nay đã kết thúc, những gì mà các tác giả trưng bày, thể hiện trước công chúng chắc sẽ còn đọng lại lâu dài trong tình cảm người xem, với những ấn tượng, cảm nhận toàn cảnh hoạt động sáng tạo điêu khắc của tỉnh nhà qua gần 60 tác phẩm của 29 tác giả, bao gồm tượng tròn phù điêu trang trí, tượng chân dung, phác thảo tượng đài... với các chất liệu đá, ciment, gỗ, thạch cao, đồng, chất liệu tổng hợp...

  • ĐẶNG TRƯỜNG LƯUTrong giới văn hóa - văn nghệ cả nước; cũng như làng văn nghệ sĩ của riêng Hà Nội; người ta biết nhiều đến họa sĩ, nghệ sĩ Nhân dân Lê Huy Quang qua hội họa, qua thiết kế trang trí sân khấu, qua minh họa hay bìa sách; phần lớn là bạn hữu, qua thơ ca và các bài báo trong suốt mấy chục năm qua.

  • Tiểu luận của Ô. Pat phong phú và đa dạng nói đến các vấn đề của văn học, nghệ thuật văn hóa, chính trị, xã hội, lịch sử và dân tộc học. Đọc tiểu luận của Pat, ta vừa thấy hào hứng lại vừa thấy mình được soi sáng về những vấn đề ít nhiều đã quan tâm. Ở đây chúng tôi xin giới thiệu với quý độc giả một tiểu luận của Pat về Êt-va Mun nhân kiệt tác Tiếng gào của ông tròn trăm tuổi.

  • THÚY TOÀNĐến thăm bảo tàng quốc gia Lep Nhikôlevich Tônxtôi ở Matxcơva, trong phần giới thiệu lịch sử xây dựng tiểu thuyết "Anna Karenina", người xem đã để ý sẽ thấy ở đây có treo cả chân dung của Maria Alekxenđrôpna Gartung - con gái đầu lòng của thi hào Puskin, do viện sĩ Viện nghệ thuật Nga I.K.Nakarô vẽ vào những năm 1860, thời điểm bà đang ở độ tuổi ba mươi và đã lấy chồng là tướng Gartung được ít năm rồi.

  • ANTHONY JASONLê Bá Đảng có lẽ là người họa sỹ Việt Nam danh tiếng nhất làm việc tại Tây phương. Về mặt kỹ thuật mà nói, tác phẩm của ông rất đẹp, còn về mặt mỹ thuật thì nó lại chinh phục được lòng người. Đồng thời những tác phẩm của ông không giống những tác phẩm của các họa sỹ phương Đông điển hình. Nghệ thuật của Lê Bá Đảng là sự bổ sung tuyệt vời cho nhau giữa cái diện mạo phương Tây và tính các phương Đông.

  • THANH THIỆNTrong dịp Festival Huế 2004, đã diễn ra đồng loạt những cuộc trưng bày tranh, tượng, ảnh, thơ, thư pháp v.v... ở nhiều điểm trên nền đất “di sản kép” thế giới này. Cũng có thể nói đây là những ngày “hội chợ mĩ thuật” Huế có biên độ quốc gia và quốc tế. Có lẽ không mấy ai có điều kiện thưởng ngoạn hết các triển lãm trên nhưng dư ba về một vài sự kiện trong đó thì dường như khá nhiều người biết đến.