Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội) được biết đến là một di sản văn hóa có giá trị đặc biệt quan trọng, mang ý nghĩa tiêu biểu cho dòng chảy lịch sử văn hóa liên tục của trung tâm quyền lực, chính trị, văn hóa cao nhất Việt Nam.
Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long. (Ảnh: Việt Đức/Vietnam+)
Mặc dù có tính đặc thù cao, khó khăn trong công tác bảo tồn nhưng sau 4 năm được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới, thành phố Hà Nội cùng các cơ quan liên quan hợp sức nghiên cứu, bảo tồn các giá trị quý của khu di sản và đạt được những kết quả không thể phủ nhận. Tuy nhiên, thực trạng tại khu di sản Hoàng thành Thăng Long trong thời gian gần đây đang khiến nhiều chuyên gia lo ngại bởi công tác bảo tồn đang gặp nhiều trở ngại.
Chưa nhất thể hóa công tác quản lý
Theo giáo sư, nhà giáo nhân dân Phan Huy Lê, Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam, nhất thể hóa công tác quản lý là một nguyên tắc cơ bản để thực hiện tốt công tác bảo tồn và phát huy giá trị khu di sản Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long. Dù 4 năm qua, công tác này được ráo riết thực hiện. Đã có nhiều cuộc họp bàn giữa thành phố Hà Nội với Bộ Quốc phòng và hai gia đình đang sử dụng đất thuộc khu vực của Hoàng thành Thăng Long nhưng đến nay việc bàn giao mặt bằng vẫn chưa hoàn tất. Cụ thể, Nhà khách Bộ Quốc phòng và hai gia đình vẫn chưa được di dời. Thực trạng này kéo dài gây ảnh hưởng đến công tác quản lý di sản.
Khu khảo cổ học 18 Hoàng Diệu bắt đầu được khai quật từ cuối năm 2002 và mở rộng với quy mô từ đầu năm 2003 do Viện Khảo cổ học thuộc Viện khoa học xã hội Việt Nam (nay là Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam) thực hiện. Nhưng gần 12 năm qua, công việc bàn giao mặt bằng di tích, di vật, hồ sơ khoa học giữa cơ quan khai quật với cơ quan quản lý rất chậm.
Theo đúng Luật Di sản, sau khi khai quật khoảng 6 tháng, với Hoàng thành Thăng Long có thể vài năm phải có sự bàn giao nhưng tại Khu khảo cổ học 18 Hoàng Diệu, việc bàn giao kéo dài tới 12 năm.
Từ cuối năm 2013 đến đầu năm 2014, mặt bằng khu C-D và các di vật đã từng bước được bàn giao nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thành, các hồ sơ (nhật ký khai quật, báo cáo sơ bộ về khai quật) mới bàn giao một số bộ phận, nhiều di vật quý còn chưa bàn giao.
Thậm chí ngay cả chỉ đạo của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về vấn đề hoàn tất việc bàn giao, tiếp nhận trước ngày 30/4/2014 nhưng đến nay vẫn còn tồn đọng. Theo Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long-Hà Nội, toàn bộ hồ sơ khoa học khu A - B - C - D và các tài liệu liên quan đến nay vẫn chưa có kế hoạch bàn giao cụ thể.
Cấp thiết bảo vệ Khu khảo cổ học 18 Hoàng Diệu
Liên quan đến việc đơn vị thi công xây dựng nhà Quốc hội và Hội trường Ba Đình không tuân thủ đúng quy định khi xây dựng đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến khu di sản, vừa qua Hội Khoa học lịch sử Việt Nam, Hội Di sản văn hóa Việt Nam, Hội Khảo cổ học Việt Nam vừa kiến nghị khẩn cấp lên Chính phủ cùng các cơ quan liên quan về việc bảo vệ Di sản thế giới Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long.
Đó là, đơn vị thi công xây dựng con đường nội bộ với một bức tường bê tông cốt thép trong trong phạm vi di sản sát thành hố khai quật, một số đoạn đường ống nước cũng đào sâu vào phần đất của khu di sản, xâm hại tới một bộ phận di sản khảo cổ phía dưới.
Toàn bộ khu khảo cổ C - D bị biến thành công trường xây dựng ngổn ngang, đặc biệt gây phản cảm là dãy nhà vệ sinh công cộng, các hố khảo cổ bị ngập nước, thành hố bị xói lở, các di tích trong lòng hố bị xâm hại nghiêm trọng, các di vật không tránh khỏi bị xê dịch… Để xảy ra tình trạng này là do khi thành phố Hà Nội bàn giao mặt bằng khu di sản C - D cho Ban Quản lý dự án đã không đưa ra điều kiện bắt buộc phải chịu sự giám sát của cơ quan bảo tồn.
Giáo sư, nhà giáo nhân dân Phan Huy Lê, Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam cho rằng: “Đây là vấn đề nguy cấp nhất, phải báo động. Tôi khẩn thiết kêu gọi Chính phủ xử lý ngay vấn đề này. Nếu chậm ngày nào di sản sẽ bị hủy hoại ngày đó. Trách nhiệm của chúng ta đối với nhân dân, đối với lịch sử, đối với UNESCO là cần phải cứu di sản, phải giữ gìn danh hiệu Di sản thế giới.”
Giáo sư Phan Huy Lê cho rằng, nếu chúng ta không giải quyết ngay lập tức, sẽ không tránh khỏi cảnh báo của UNESCO. Nếu chúng ta thực hiện sớm, thì còn có thể giải thích được bằng việc đã nhận thấy và đang khắc phục vi phạm. Còn nếu họ ra cảnh báo trước mà chúng ta vẫn im lặng thì trách nhiệm rất nặng nề và di sản đứng trước nguy cơ bị rút khỏi danh sách Di sản thế giới.
Hiện nay, Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long đang được quy hoạch thành Công viên lịch sử văn hóa. Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội đã lập Đồ án quy hoạch chi tiết bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị khu di sản nhằm bảo tồn, phát huy các giá trị quý của khu di sản. Tuy nhiên, các nhà quản lý di sản, các nhà khoa học tâm huyết với Hoàng thành Thăng Long đang mong muốn cấp thiết giải quyết những vướng mắc trên để làm cơ sở bảo tồn, phát huy tốt giá trị của khu di sản.
Nguồn:
(SHO) – Việt Nam vừa nhận 2 giải thưởng bảo tồn di sản văn hóa 2013. Năm nay, Giải thưởng Bảo tồn di sản văn hóa do Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hiệp quốc Unesco khu vực Châu Á – Thái Bình Dương tổ chức đã kết thúc với 11 giải thưởng trong tổng số 47 đề cử của 16 quốc gia trong khu vực.
(SHO). Bộ VHTTDL vừa có văn bản số 3146/TB-BVHTTDL thông báo bàn giao Khu Trung tâm Hoàng Thành Thăng Long-Hà Nội cho UBND thành phố Hà Nội quản lý, và bảo đảm xây dựng Nhà Quốc hội như phương án đã được phê duyệt, nhằm thực hiện cam kết của Chính phủ Việt Nam với UNESCO.
(SHO). Thủ tướng Chính phủ vừa ký Quyết định phê duyệt nhiệm vụ Quy hoạch tổng thể bảo tồn, phát huy giá trị di tích Thành Nhà Hồ và vùng phụ cận gắn với phát triển du lịch.
HẢI TRUNG
Cách đây không lâu, khi hợp tác với Bảo tàng Cố cung Quốc gia Hàn Quốc thực hiện cuốn sách “Báu vật triều Nguyễn ở Việt Nam”, chúng tôi đã có dịp tranh biện với các nhà chuyên môn của bảo tàng này về cách dịch sang tiếng Anh khái niệm “vua” của triều Nguyễn.
NGUYỄN HUY KHUYẾN
Năm 1960, theo dự thảo của ông Bộ trưởng bộ Quốc gia Giáo dục cho biết Đà Lạt được tổ chức thành một thành phố du lịch, thì nên lập tại đây một Viện Bảo Tàng để thêm phần hấp dẫn du khách ngoại quốc. Với khí hậu khô ráo quanh năm của Đà Lạt, thì nơi này có thể bảo quản được nhiều tài liệu quý hiếm của triều Nguyễn được đưa từ Huế lên.
HỒ VĨNH
Để điều hành đất nước, từ năm 1802-1906, nhà Nguyễn đã thiết lập 6 bộ là: Bộ Lại, Bộ Hộ, Bộ Lễ, Bộ Binh, Bộ Hình, Bộ Công.
VĨNH PHÚC
Nhã nhạc được UNESCO công nhận là kiệt tác di sản văn hóa phi vật thể và truyền khẩu của nhân loại không chỉ với thiết chế cổ xúy và ty trúc (Đại nhạc, Tiểu nhạc) như hiện nay.
NGUYỄN HỮU THÔNGTìm cách để sử dụng tốt các ngành nghề thủ công cổ truyền là phương hướng đúng đắn để giải quyết không những vấn đề kinh tế của mỗi địa phương mà còn tạo điều kiện để duy trì và phát triển những vốn quý của dân tộc.
THANH TÙNGNgày 18-3-2010, tại Hà Nội, VACNE tổ chức hội thảo Vinh danh Cây di sản Việt Nam. Việc tổ chức công nhận Cây di sản Việt Nam còn có ý nghĩa bảo vệ đa dạng sinh học, hưởng ứng Năm Quốc tế Đa dạng Sinh học 2010.
PHAN THANH HẢILà một linh vật có mặt ở hầu khắp các nền nghệ thuật của nhân loại nhưng con rồng Việt Nam vẫn được xem là có những đặc điểm riêng độc đáo, khó lẫn lộn với rồng của các dân tộc khác.
PHAN THUẬN ANMặc dù con rồng là một con vật tưởng tượng đầy tính siêu nhiên, nhưng bóng dáng của nó đã trở thành rất phổ biến trong đời sống xã hội nước ta, và cũng đã tiềm ẩn trong tâm thức sâu thẳm của mọi người dân Việt.
NGUYỄN ĐÌNH THẢNGTương truyền, Khổng Tử, ông thánh chí tôn của đạo Nho, đã từng đến xin học “lễ” với Lão Tử, được Lão Tử thụ giáo nhiều về môn đạo đức học, một môn học mà Khồng Tử cho là khó nhất. Đạo của Khồng Tử được truyền lại cho hậu thế, chủ yếu là qua chữ “lễ” mà ngài được giáo huấn từ Lão Tử. Nó đã trở thành khẩu hiệu: “Tiên học lễ, hậu học văn” cho bao thế hệ học trò.
ĐOÀN MINH TUẤNĐã mấy mùa xuân, Tuấn Minh - biên dịch tiếng Pháp ở Công ty phục vụ người nước ngoài thành phố ta, nhà ở quận 3, có trao đổi với tôi một số tài liệu viết về con rồng trong cuốn “Các động vật của thế giới”. Nay chờ đến năm Thìn qua sổ tay ghi chép có dịp soạn lại cho bạn đọc làm quà xuân.
LÊ VIẾT THỌ“Đối với tôi, nghệ thuật là một trạng thái của linh hồn” Marc Chagall.
TÔN THẤT BÌNH Ca Huế là loại nhạc cổ truyền được phát sinh và phát triển lâu đời. Tuy nhiên, tìm hiểu nguồn gốc và thời điểm phát sinh thì có nhiều ý kiến khác nhau.
NGUYỄN ĐẮC XUÂN Huế là Kinh đô của triều đại quân chủ cuối cùng ở Việt Nam . Năm 1945, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân Huế đã đứng dậy làm cuộc Cách mạng Tháng tám thành công, chấm dứt thời đại quân chủ đã tồn tại hàng ngàn năm trên đất nước ta và chuyển qua chế độ dân chủ cộng hoà. Đánh dấu sự kiện lịch sử vẻ vang ấy là việc vua Bảo Đại trao ấn kiếm cho phái đoàn đại diện Chính phủ VNDCCH do ông Trần Huy Liệu dẫn đầu.
TRẦN VĂN KHÊChương trình Văn hóa của Unesco trong hai năm tới (2000 - 2001).Tôi vừa dự xong cuộc thảo luận về Chương trình lớn số III, trong dịp Unesco họp Đại hội tại trụ sở Paris, từ ngày mùng 8 đến ngày 11 tháng 11 dưng lịch năm nay (1999) với tư cách Thành viên Hội đồng Quốc tế Âm nhạc.
NGUYỄN SINH DUYMỹ Sơn: thung lũng các vua thánh
LTS: Liên tiếp trong hai ngày 30 tháng 9 và 1 tháng 10 năm 2009, tại Abu Dhabi, Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất, Quan họ Bắc Ninh và Ca Trù của Việt Nam đã chính thức được Tổ chức Văn hóa Khoa học Giáo dục Liên Hợp Quốc (UNESCO) ghi danh vào danh sách di sản văn hóa của nhân loại. Quan họ Bắc Ninh được ghi vào danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể Đại diện của nhân loại; Ca trù được ghi vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp.
TRẦN VĂN QUYẾNTrong quá trình đi điền dã thu thập tư liệu Hán Nôm ở huyện Phú Lộc Thừa Thiên Huế, chúng tôi đã được tiếp cận hai đạo sắc phong cho người có công trị thủy ở từ đường dòng họ Lê Kim, thôn Đông, làng Bàn Môn, xã Lộc An.