Nhâm nhi với Huế một bài thơ

09:38 24/05/2010
VÂN LONGHuế đã vào tôi từ thuở thiếu thời qua hai câu thơ của Nam Trân:                Thuyền nan đủng đỉnh sau hàng phượng                Cô gái Kim Luông yểu điệu chèo

Ảnh: Internet

Chính thi sĩ Nam Trân đã phong tặng cho Huế cái địa danh kép: Huế đẹp và thơ! Cho nên, Huế đã như một niềm khao khát với mọi nhà thơ chưa đến Huế. Niềm khao khát trong tôi càng cháy bỏng và tưởng như vô vọng trong những tháng năm chia cắt, không biết khi nào mới thống nhất đất nước để được vào thăm!

Với tâm trạng như vậy trong bao năm, nay là lần đầu tôi cùng Huế...

Huế đầu mùa mưa. Đêm qua, trận mưa rào đã rửa kỹ từng chiếc lá, lọc trong nước sông Hương, khiến cho con đường Lê Lợi men theo sông Hương có một vẻ tinh khiết, mới mẻ lạ thường.

Tôi tản bộ dọc đường Lê Lợi để ngắm đất, ngắm trời, ngắm sông. Thi thoảng, những quán cà phê vườn đặc trưng của Huế lấp ló sau tầng lá cuốn hút tôi, tôi lại ghé vào gọi ly cà phê, ly đá chanh, thực ra chỉ là để nhâm nhi không gian thơ mộng của Huế:
                        Những mảnh vườn bí ẩn
                        Ô cửa sổ rợp xanh muốn nói điều gì
                        Thủy trúc mọc um tùm trên đất ẩm...

Có một lần, một ô cà phê vườn đã nói với tôi một điều cụ thể. Thí dụ ở một ô vườn phố Nguyễn Huệ, cô chủ quán cho biết: Nơi này nhà văn Hoàng Phủ NgọcTường đã trú lại ba ngày trước lúc ra bưng. Ở những khu vườn xanh ngun ngút đó, tôi như gặp chính tâm hồn của Huế, và như có không ít: tâm hồn mình!

Đêm ấy, có hai kẻ sĩ của cố đô Huế đã vượt lên mọi phồn tạp đời thường để tiếp bạn thơ phương xa là Hoàng Phủ Ngọc Tường và Nguyễn Trọng Tạo. Hai người, mà đủ tiêu biểu cho bạn bè văn nghệ Huế. Và với tôi đêm đó, đủ để ghi khắc ấn tượng về Huế suốt đời. Đó là đêm nghe hát trên con đò lênh đênh giữa dòng Hương.

Hoàng Phủ Ngọc Tường làm người giới thiệu, phân tích nguồn gốc, tính chất những điệu hò Huế, những bài bản âm nhạc cổ điển, cung đình và dân gian Huế. Với trí tuệ uyên bác, với giọng người trí thức miền Trung nhỏ nhẹ, sâu lắng của Hoàng Phủ Ngọc Tường chẳng những ru tôi vào cõi thưởng ngoạn, thẩm âm cao đẹp của tiền nhân mà còn kích thích những ca sĩ, nhạc sĩ đàn hát một cách phấn hứng cho xứng với lới giới thiệu trang trọng, bay bổng. Những bản nhạc, bài ca ngỡ đã chai mòn với họ bỗng được sống dậy, tràn đầy cảm xúc...

Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo chỉ đóng vai bạn rượu, nhưng là một gương mặt thân quen Làng quan họ quê tôi với các nghệ sĩ Huế nên chỉ một cái gật đầu tán thưởng cũng làm nức lòng người hát. Bá Nha và Tử Kỳ thời nào chẳng có! Bỗng nhớ đến những đêm hát ả đào thanh lịch dưới roi chầu sành điệu của bác Nguyễn, mà kẻ hậu sinh chỉ được đón vọng chút hồi âm! Tôi còn nhớ tên các nghệ sĩ đêm ấy: Kim Liên, Quỳnh Hoa, Khánh Vân với Thái Hùng đàn nguyệt, Thanh Vinh đàn thập lục.

Đón khách thơ từ Hà Nội, Khánh Vân mở đầu bằng bài thơ ngâm Bài thơ thôn Vỹ. Bài thơ của Hàn Mặc Tử ai cũng thuộc, nhưng được nghe giữa dòng sông Hương mới cảm nhận hết vẻ đẹp tinh tế của nó. Tôi đã thực sự chết đuối trong bài thơ, trong giọng ngâm, trong sự lênh đênh của con đò:
                        Đò cứ trôi, trôi vào vô định
                        Biết đâu Cồn Hến, đâu Lim Long
                        Cô áo đỏ Bài thơ thôn Vỹ
                        Cho tôi chết đuối giữa dòng trong

Rượu - ngất như vậy - nhưng chưa chết được! Sau Khánh Vân là cô áo tím Quỳnh Hoa với khuc ca Cổ Bản, tôi lại được vớt lên để chiêm ngưỡng Huế, trong khi:
                        Bềnh bồng... bềnh bồng... đò bềnh bồng
                        Gió đêm nhẹ, đò trôi như không
                        Cô áo tím vớt tôi, tiếng hát
                        Huế hiện lên từ cõi ước mong...

Rồi bỗng ào ào, dào dạt... mùa mưa Huế đã bắt đầu. Lần này không phải riêng tôi, mà cả con đò chết đuối giữa nước trên trời, nước dưới sông bao vây, sàm sập. Tôi đã nhích về phía mưa hắt để khỏi ướt áo cô gái đang phục vụ nghệ thuật hết mình:
                        Mưa Huế sập sùi trên mái liếp
                        Sông - Mưa phong kín cả con đò
                        Tôi che mưa hắt cho em đó
                        Đủ ướt tâm tư một tiếng hò!

Chúng tôi, người đàn, người hát, người nghe, người say mê giới thiệu như mê đi trong cung bực mưa Huế, không những không ảnh hưởng gì đến nghệ thuật mà còn góp phần khu biệt chúng tôi với thế giới bên ngoài. Tôi thầm nghĩ: Một đời, dễ được mấy lần hạnh phúc như thế này? Và đoạn kết bài thơ đã lờ mờ  xuất hiện trong óc tôi:
                        Dẫu không được chết, xin được sống
                        để nhớ để thương cùng tháng năm
                        Say câu Cổ Bản, Tương Tư khúc
                        Huế một đời tôi, em biết chăng?

Sớm hôm sau, như để nối dài cuộc say Huế không bao giờ tỉnh trong tôi, hai thi sĩ Hoàng Phủ Ngọc Tường và Nguyễn Trọng Tạo lại ôm chai rượu thuốc ra ga tiễn tôi xuôi Đà Nẵng. Tôi nhớ Hoàng Phủ Ngọc Tường dúi vào tay tôi mấy chục cuốn tạp chí Sông Hương nhờ đưa cho Thanh Quế. Ôi! Tôi lại được làm người phát hành tình cảm của các bạn văn nghệ Huế!

Từ chối phòng khách lịch sự của giám đốc Ga Huế, chúng tôi ngồi xệp trên thềm ga chia nhau chai rượu thuốc vừa cạn khi tầu đến.

ĐÊM SÔNG HƯƠNG
Đò cứ trôi, trôi vào vô định
Biết đâu Cồn Hến, đâu Kim Long!
Cô áo đỏ: bài thơ Thôn Vĩ
Cho tôi chết đuối giữa dòng trong

Bềnh bồng, bềnh bồng... đò bềnh bồng
Gió đêm nhẹ, đò trôi như không
Cô áo tím vớt tôi, tiếng hát
Huế hiện lên từ cõi ước mong!
Mưa Huế sập sùi trên mái liếp
Sông, mưa phong kín cả con đò
Tôi che mưa hắt cho em đó
Đủ ướt tâm tư một tiếng hò

Dẫu không được chết, xin được sống
để nhớ, để thương cùng tháng năm
Say câu Cổ Bản, Tương Tư khúc
Huế một đời tôi, em biết chăng?

V.L
(140/10-00)



Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • Bà Francoise Corrèze - đảng viên Đảng Cộng sản Pháp, là một chiến sĩ chống phát xít, một người bạn của Việt Nam từ nhiều năm nay. Sau những chuyến đi thăm nước ta trong chiến tranh cũng như từ ngày đất nước thống nhất, bà đã viết nhiều tác phẩm về Việt Nam. Lần đầu tiên đến Huế đầu năm 1985, bà đã ghi lại những cảm nghĩ của mình. Chúng tôi xin giới thiệu một số đoạn sẽ được in trong cuốn sách viết về thanh niên Việt Nam bằng tiếng Pháp.

  • PHAN THUẬN ANNgọ Môn năm cửa chín lầu,Cột cờ ba cấp, Phu Văn Lâu hai tầng.

  • LÊ MINH PHONGDọc theo đôi bờ Sông Hương, nơi có những công viên quyến rũ là điểm trưng bày của một số công trình nghệ thuật.

  • NHỤY NGUYÊN(Xây dựng Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc trung ương)

  • LÊ PHÙNGSau nhiều ngày cùng nhau trăn trở - nghĩ suy - hiệp lực - hiệp tâm của những anh, chị em nhạc sĩ ở Huế, Nhạc Quán đã chính thức trình làng với công chúng yêu thích âm nhạc tại Huế vào lúc 20h, ngày chủ nhật (02/01/2011) là ngày Đinh Tỵ (nguyệt đức hợp, tế tự, đính hôn) trong tiết trời vào xuân của Huế, có sáng nắng chiều mưa, có gió về đêm, có lòng người ấm áp, có không gian lãng mạn, trữ tình.

  • HỒ VĨNHMới đây trong quá trình sưu tầm tư liệu Hán Nôm tại Cố đô Huế, chúng tôi tìm thấy được một văn bản có liên quan đến Phường Đúc Huế.

  • TƯỜNG THITôi trở lại Hương Trà bằng ký ức của hơn 20 năm trước, trên con đường đất băng qua những vườn thanh trà trĩu quả ven con sông Bồ thơ mộng để đến làng Lại Bằng, xã Hương Vân. Một xã tiếp giáp núi và đồng bằng, nơi đã ghi lại dấu ấn lịch chống giặc ngoại xâm của Thừa Thiên Huế - địa đạo Khe Trái.

  • NGUYỄN ĐẮC XUÂNTrong những năm gần đây, Huế đã được các nhà đông phương học và khách du lịch trong nước và ngoài nước lưu ý.

  • MAI KHẮC ỨNGLăng Minh Mạng nằm dưới chân núi Cẩm Kê thuộc thôn La Khê làng An Bằng huyện Hương Trà cũ, nay là thôn Liên Bằng, xã Hương Thọ, thành phố Huế. Địa thế dải đất này rất đẹp. Hiện thời cây cối ở chung quanh đã lùi xa để lại những khoảng trống nối dài trên các triền đồi thoai thoải, khu lăng trở nên lẻ loi hơn.

  • LÊ HUỲNH LÂMCó lẽ một trong những loài động vật gần gũi, gắn bó với người dân xứ Huế trong mọi thời cuộc là loài hến. Cho dù trải qua bao thăng trầm, bao biến cố trên mảnh đất nhỏ bé này, mọi thứ có thể thịnh suy nhưng hến vẫn trường tồn. Trường tồn như một nét văn hóa thầm lặng, khiêm tốn, không khua trương, ồn ào,… mà âm thầm tỏa ngát hương.

  • PHAN HỨA THỤYChùa Thiên Mụ là một công trình kiến trúc có qui mô lớn và xuất hiện khá sớm trong quá trình hình thành phát triển của văn hoá Phú Xuân. Cũng như phần lớn các công trình kiến trúc cổ khác, chùa Thiên Mụ từ khi mới được xây cất trở về sau lần lượt đã được dựng nhiều tấm bia, hoặc để ghi lại công việc tu tạo, hoặc đề thơ vịnh cảnh, hoặc ghi cảm tưởng trong những lần vãn cảnh chùa của một số vua chúa nhà Nguyễn.

  • NGUYỄN ĐÌNH HÒE VÀ L.CADIÈRE(Tiếp theo SH số 5 – tháng 2 - 1984)

  • NGUYỄN ĐÌNH HÒE VÀ L.CADIÈRE(B.A.V.H. 1992, trang 189-203)HỒ TỊNH TÂM - Từ thời Gia Long, khi xây kinh thành Huế, một nhánh sông đã được ngăn chặn lại ở trên làng Kim Long hiện nay và dòng sông đó bị lấp đi ở một vài nơi, một số nơi khác thì được mở rộng và uốn nắn lại cho đều đặn. Chính một phần của nhánh sông ngày xưa ấy đã tạo ra Hồ Tịnh Tâm, nay ở tại bên trái đường Lục bộ, gần với Cầu kho, hay vùng nhượng địa (cho Pháp ở Mang Cá lớn).

  • HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNGCó lẽ thiên nhiên đã giữ một vai trò nào đó, thực quan trọng, trong sự tổng hợp nên cái mà người ta có thể gọi là “bản sắc Huế”. Bởi vì thiên nhiên bao giờ cũng biểu hiện một cách nhất quán giữa cái hằng cửu và cái biến dịch, giữa cái biến động và cái tĩnh tại.

  • MAI KHẮC ỨNGBất chợt. Tưởng như có con lợn chạy giữa sân điện Cần Chánh tại Hoàng thành Huế. Định thần lại tôi đã nhìn thấy chúng trong mấy ô trang trí bên thân hai chiếc vạc đồng đúc thuở Kim Long còn là phủ chúa dưới thời Hiền vương Nguyễn Phúc Tần (1648 - 1687) mà lạc khoản lại ghi Thịnh Đức thứ 8 và Thịnh Đức thứ 10. Bản chú thích bên hai vạc này ghi là đúc năm 1660 và 1662.

  • L.N.D: Vào năm 1822, dưới triều Minh Mạng, một người Anh là John Crawfurd có dịp đến Huế và được hai người Pháp lúc bấy giờ đang làm quan ở đây là Chaigneau và Vannier hướng dẫn đi thăm Kinh Thành. Dưới đây là những gì mà Crawfurd đã viết về Huế trong ngày viếng thăm ấy: 29-9-1822. Chúng tôi dịch từ bản Pháp ngữ của H.Cossarat trong B.A.V.H. 1933, No1-2, tr.5-10.

  • PHẠM ĐĂNG TRÍThuở ấy, có nhiều người từ những miền đất màu mỡ nhưng vẫn dời nhà đến ở trên một vùng gò đồi đầy sỏi đá. Nguyên nhân lôi cuốn họ tới đây là do màu sắc thiên nhiên ở chốn này thật là thanh tú, đa dạng và không ngừng thay đổi.

  • LÊ VĂN HẢOTháng 12 năm 1979 tại thành phố Pitxanulôcơ (Pitsanulok) Thái Lan, ông Tổng Giám đốc Tổ chức Giáo dục Khoa học và Văn hoá của Liên Hiệp Quốc (gọi tắt là UNESCO) đã triệu tập một cuộc họp của những chuyên gia nhằm chuẩn bị cho một Chương trình nghiên cứu các đô thành lịch sử ở châu Á. Chương trình này sẽ nhằm vào một số đô thành cổ kính đã từng đóng những vai trò có ý nghĩa trong sự phát triển và giao lưu của các nền văn hoá ở châu Á.

  • Chiều 8.6, tại Nam Châu Hội Quán trên vùng cỏ cây Kim Long xứ Huế, GALA TINH HOA SÔNG HƯƠNG đã được tổ chức nhằm tôn vinh Nhà xuất bản Tinh Hoa - Huế.

  • NGUYỄN ĐẮC XUÂNỞ mục “Phương vị quê hương” này, tạp chí sẽ lần lượt đăng các bài tìm hiểu văn hoá ngắn gọn nhưng có… duyên văn chương. Chúng tôi vui mừng được sự hưởng ứng của các nhà nghiên cứu lão thành am hiểu Huế - Bình Trị Thiên như các cụ Bửu Kế, Phan Văn Dật, Nguyễn Hữu Đính, Phạm Đăng Trí… cùng các anh Lê Văn Hảo, Nguyễn Đắc Xuân, Phan Thuận An… Chúng tôi cũng mong nhận được bài của các bạn ở các tỉnh miền Trung nói về phong vị quê hương mình để tạo được giao lưu văn hoá trên giải đất gắn bó lâu đời này.