Nhà văn Ma Văn Kháng trăn trở với “Cõi nhân gian”
Đến nay, nhà văn Ma Văn Kháng đã cho ra đời hơn 20 tiểu thuyết, gần 200 truyện ngắn, chủ yếu lấy cảm hứng từ sử thi và thế sự đời tư, đề cập phần nhiều đến cuộc sống và con người vùng Tây Bắc.
Nhà văn Ma Văn Kháng.
Ở vào tuổi "xưa nay hiếm" - tuổi 80, ông vẫn miệt mài sáng tạo như người nông dân cần mẫn trên cánh đồng văn chương để cuối năm 2019 giới thiệu đến bạn đọc tập truyện ngắn "Người khách kỳ dị".
Dòng chảy bất tận
Tập truyện "Người khách kỳ dị" gồm 16 truyện ngắn do NXB Phụ nữ ấn hành. Tập truyện dày 260 trang này tiếp tục là dòng chảy cho cảm hứng bất tận của Ma Văn Kháng về những đề tài vốn đã trở thành thế mạnh trong bút lực của ông.
Có thể thấy, để sáng tạo nên những tác phẩm mang hơi thở của cuộc sống hiện đại nhưng vẫn chứa đựng những nét huyền bí về phong tục, quan niệm tâm linh, sự linh thiêng của con người nơi miền núi Tây Bắc heo hút trước hết là nhờ những năm tháng Ma Văn Kháng gắn bó với tỉnh miền núi Lào Cai.
Ma Văn Kháng đã từng là một thanh niên tràn đầy tình yêu lý tưởng, xung phong lên miền núi công tác. Gần 20 năm sống ở Lào Cai, ông có điều kiện tiếp xúc, gần gũi, thấu hiểu cuộc sống và con người ở mảnh đất này. Quãng thời gian đó đã giúp ông tích lũy một vốn sống dày dặn, làm tiền đề cho sáng tác của mình, góp phần làm nên những truyện ngắn chân thực, sinh động của một ngòi bút giàu trải nghiệm và có tầm nhìn sâu rộng trước hiện thực.
"Người khách kỳ dị" không thuần túy kể chuyện miền núi. Không gian trong tập truyện được trải rộng từ Hà Nội đến Lào Cai, thậm chí cả vùng biển miền Trung. Đó là những truyện ngắn vừa có sự giản dị, gần gũi, rất đời lại vừa hàm chứa những bài học nhân sinh sâu sắc. Người đọc như được chứng kiến những con người thực, việc thực, sống động đang hiển hiện trước mắt hoặc đã từng gặp ở đâu đó nhưng cũng không kém phần li kỳ.
Chính những yếu tố kỳ dị, có phần hoang đường được nhà văn khéo léo lồng ghép vào một số truyện ngắn đã tạo nên sự hấp dẫn, khiến ta đã đọc là bị lôi cuốn đến tận dòng chữ cuối cùng (người có gương mặt giống vợ anh, Cám ơn anh nhé, Rơi xuống biển cả, Nhà mới tậu).
Sự kỳ dị thể hiện ở những chi tiết nửa thực nửa hư, nửa nghĩ là người, nửa nghĩ là một thế lực siêu nhiên nào đó.
Thế giới tâm linh huyền bí được nhà văn đề cập, gợi một cái gì thiêng liêng như mạch ngầm từ quá khứ nối với hiện tại (Cát bụi, Một đám cổ khâu) giúp những thành viên trong gia đình xích lại gần nhau.
Đằng sau những yếu tố kỳ bí, nhuốm màu hư ảo trong truyện "Mùa săn ở Na Lê" là cuộc chiến cam go của con người với sức mạnh tàn bạo hủy diệt của thiên nhiên; là cuộc đấu lực, đấu trí giữa tinh người và tinh hổ, giữa cái thiện và cái ác.
Tập truyện đã chứng tỏ khả năng quan sát tinh tế và bao quát đời sống cũng như trăn trở, suy tư của nhà văn trước những vấn đề nhân sinh nóng hổi. Đó chính là sự tha hóa của con người trong xã hội hiện đại nơi thành thị. Những mối quan hệ thiêng liêng như tình thầy trò, lứa đôi, gia đình… bị chà đạp, đảo lộn như một hồi chuông cảnh tỉnh khi vật chất chi phối cách nhìn, cách sống của con người (Đất dữ, Giời có mắt, Quán ăn nổi).
Ma Văn Kháng còn vạch trần thói xu thời: Tham lam, ích kỷ, mê tín dị đoan. Chuyện giải hạn, xem ngày tốt để động thổ, tìm mộ… với sự xuất hiện của những nhân vật thầy bói, thầy cúng, nhà ngoại cảm chỉ làm tăng thêm sự phê phán, khiến người ta phải suy ngẫm về những giá trị thực của cuộc đời, của hiện tại.
Lấp lánh ánh sáng nhân văn
"Người khách kỳ dị" một lần nữa chứng tỏ sở trường của Ma Văn Kháng là mảng đề tài thế sự bởi trong tập truyện này ông đã dựng lên một bức tranh sinh động về hiện thực cuộc sống với những gam màu phong phú, nhiều cung bậc.
.jpg)
Thế giới nhân vật khá đa dạng, vận động theo sự chuyển biến của xã hội hiện đại. Ở đó có nhiều loại người: Từ anh lái xe Quý thèm thịt chó đến phát cuồng, liều lĩnh lao xe đuổi theo một cái bóng trắng nhỏ bé (Xe chạy đêm) đến vợ chồng anh lính Đường trong xóm trọ nghèo bị thói tham lam, thực dụng khiến cho những trận bạo hành thường xuyên diễn ra (Đất dữ).
Một số truyện đã xây dựng thành công những nhân vật rõ nét về cá tính, được đặt trong những tình huống điển hình của đời sống khiến người đọc như bắt gặp phần nào con người của chính mình ở trong đó.
Nhà văn đưa ra lời cảnh tỉnh con người cần phải luôn cảnh giác, tránh xa cái xấu cái ác đồng thời lên án những việc làm sai trái, vô đạo đức, mù quáng.
Bên cạnh những thói hư tật xấu, những xót xa, tủi nhục, nhẫn nhịn là vẻ đẹp của tình người ngời sáng mà ta bắt gặp qua các nhân vật: Thuyết (Nửa đêm), thầy giáo Phùng (Thầy Phùng kỳ quặc khác người), ông Ngọ (Con chuồn ớt và ông già cổ giả), ông Biền (Cám ơn đàn chim rừng).
Những truyện ngắn ấy lấp lánh ánh sáng nhân văn, khơi gợi bản tính thiện trong mỗi con người đem lại cho chúng ta niềm tin, niềm hi vọng vào những điều tốt đẹp luôn song hành trên đường đời.
Là nhà văn ưa triết lý, Ma Văn Kháng thường xen vào trong truyện của mình những triết lý thâm thúy, những chiêm nghiệm về đời, về người khiến ta phải suy ngẫm: "Đời người như căn nhà lớn có nhiều căn buồng nhỏ, buồn vui, cay đắng ngọt bùi đều đủ chỗ chứa" (tr 202). "Thiên toán bất do nhân toán, người tính không bằng giời tính" (tr 188)… Những triết lý ấy vẫn còn nguyên giá trị bởi nó được viết bằng trải nghiệm của cả cuộc đời nhà văn.
Tập truyện được viết bằng một thứ ngôn ngữ biến hóa và giọng điệu linh hoạt: Khi nhẹ nhàng, rủ rỉ gần gũi, đậm chất đời; khi ly kỳ lôi cuốn bởi những chi tiết độc đáo, chỉ có trong tưởng tượng của nhà văn.
Nhiều truyện tạo được cao trào khiến ta hồi hộp rồi vỡ òa với những cách "cởi nút" tất tự nhiên, lôgic (Người khách kỳ dị, Mùa săn ở Na Lê, Giời có mắt…).
Với Ma Văn Kháng, viết chính là cuộc sống. Viết để gửi gắm những trăn trở về "cõi nhân gian". Vì vậy, đọc tập truyện, ta càng hiểu hơn về hành trình lao động nghệ thuật miệt mài của nhà văn, càng trân trọng tài năng cũng như tâm huyết của ông dành cho văn chương nghệ thuật, cho cuộc đời.
Theo Nam Hồng - GD&TĐ
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
1. Quan sát tiểu thuyết Việt Nam đương đại, chúng ta sẽ nhận thấy có một số triều đại, nhân vật được các nhà văn tập trung khai khác với mật độ khá dày như nhà Trần với Trần Khánh Dư, Trần Hưng Đạo (xuất hiện trong Sương mù tháng giêng của Uông Triều, Trần Khánh Dư của Lưu Sơn Minh, Chim ưng và chàng đan sọt của Bùi Việt Sĩ, Đức Thánh Trần của Trần Thanh Cảnh…), nhà Lê với Nguyễn Trãi (xuất hiện trong Hội thề của Nguyễn Quang Thân, Nguyễn Trãi của Bùi Anh Tấn…), nhà Tây Sơn với Nguyễn Huệ (xuất hiện trong Sông Côn mùa lũ của Nguyễn Mộng Giác, Tây Sơn bi hùng truyện của Lê Đình Danh…).
-
Có thể coi “Dế mèn phiêu lưu ký” là một trong những tác phẩm đặc biệt nhất của văn học Việt Nam, khi tính đến nay đã có rất nhiều ấn bản đặc biệt của bộ sách này ra đời. Mới đây, độc giả yêu mến “dế mèn” lại một lần nữa được thưởng thức cuộc phiêu lưu của chú dế lừng danh qua ấn phẩm mới với những bức tranh minh họa hoàn toàn khác biệt của nữ họa sĩ trẻ Đậu Đũa.
-
Ở vào tuổi 99, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư vẫn tỏ ra minh mẫn và tinh anh khi giao lưu cùng bạn đọc nhân dịp tái bản bộ tiểu thuyết lịch sử Loạn 12 sứ quân do NXB Văn hóa - Văn nghệ tổ chức vào sáng ngày 20-9, tại Đường sách TPHCM.
-
Khi nghe tin nhà văn Vũ Tú Nam đã trút hơi thở cuối cùng, lòng tôi dâng lên một nỗi buồn. Nhưng trong nỗi buồn ấy là những ký ức đẹp và ấm áp về ông. Hình ảnh ông hiện lên và ngự trị trên hình ảnh ấy là ánh mắt và nụ cười hiền hậu.
-
"Túc tắc sống/ Ngày nối ngày/ Túc tắc say từng phút giây/ Tới khi nào buông tay bút/ Trời xanh ngút túc tắc bay..." - là những dòng thơ của con trai nhà văn Vũ Tú Nam mới đăng để tiễn biệt cha về cõi vĩnh hằng.
-
Sớm thứ hai ngày 7-9, Trung tướng Triệu Xuân Hòa (Ba Hòa), nguyên Tư lệnh Quân khu 7, gọi cho tôi: “Anh nghe tin buồn chưa, bác Văn Lê đi đêm qua rồi”. Tôi không tin vào tai mình, hỏi lại: “Văn Lê nào, có phải nhà thơ Văn Lê?”. Giọng Ba Hòa buồn rười rượi: “Mới sớm qua, bác ấy còn đi qua ngõ nhà chúng tôi. Bác ấy vẫn cười vui mà?”.
-
“Mở mắt ngày đã trôi” là tập truyện mới của tác giả Hoàng Thanh Hương nằm trong đề án Bảo tồn, phát huy giá trị tác phẩm văn học, nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam do Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam thực hiện năm 2020.
-
Kỷ niệm 75 năm Quốc khánh 2.9, NXB Kim Đồng giới thiệu những cuốn sách về quê hương đất nước, lịch sử cách mạng, về Chủ tịch Hồ Chí Minh - lãnh tụ vĩ đại của dân tộc, nhằm góp phần bồi đắp trong thế hệ trẻ lòng yêu nước thương nòi, tinh thần tự hào, hiểu sâu sắc hơn vị trí, uy tín của Việt Nam trong thế giới hiện đại là khởi nguồn từ ngày 2.9.1945.
-
Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp sinh năm 1950, là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam đương đại, với những sáng tác truyện ngắn đặc sắc, mang hơi hướng huyền thoại, cổ tích, hoặc lịch sử. Với Truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp (Đông A và NXB Văn học), bạn đọc sẽ được gặp lại một cuốn sách vừa quen vừa lạ.
-
Được xem là tác phẩm đỉnh cao trong cuộc đời sáng tác ngắn ngủi của “Ông vua phóng sự đất Bắc” Vũ Trọng Phụng, tiểu thuyết Số đỏ đã từng quen thuộc với nhiều thế hệ độc giả Việt Nam. Mới đây, tác phẩm vừa được trở lại với một diện mạo hoàn toàn mới do Công ty Sách Đông A và NXB Văn học ấn hành.
-
Nhà nghiên cứu Phan Ngọc khi nghiên cứu bản sắc văn hoá của người Việt Nam đã nêu ra bốn yếu tố: Tổ quốc, gia đình, thân phận và diện mạo. Theo tôi trong bốn yếu tố ấy thì quan trọng nhất, khi hai yếu tố kia đã có rồi, là thân phận và diện mạo, vì hai yếu tố này mới xác nhận vị thế một con người trong xã hội.
-
Tôi xúc động rưng rưng khi đọc những trang đầu cuốn sách mới của nhà văn Ngô Thảo với đầu đề “Nghiêng trong bóng chiều” (Nxb. Quân đội nhân dân, 2020), mừng ông tròn tuổi 80. Ông mở đầu: Khi trò chuyện với người già, lớp trẻ sợ nhất là các vị ôn nghèo, kể khổ về thời bao cấp.
-
Trở về với miền Nam để trả món nợ ân tình, đó chính là khát vọng để Nguyễn Thi sáng tạo nên những tác phẩm cố gắng khái quát bức tranh rộng lớn của một thời cả dân tộc lên đường đánh Mĩ.
-
Bao năm qua, những sáng tác về Hà Nội đều đặn ra mắt công chúng. Không phải ngẫu nhiên nhiều tác giả luôn ưu ái dành một góc văn chương của mình để viết về Hà Nội, bởi tình yêu, sự mến thương và cảm giác gắn bó với mảnh đất Thăng Long xưa.
-
Tiểu thuyết “Những ngày cách ly”, tác giả Bùi Quang Thắng, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh dài 160 trang được viết trong 12 ngày, đề tài liên quan đến dịch Covid-19. Đọc xong, điều đầu tiên, cũng đáng nể người viết, người biên tập, đây hẳn là cuộc chạy đua để cuốn sách đến được với bạn đọc trong thời gian nhanh nhất có thể.
-
Bộ sách đồ sộ với độ dày gần 5000 trang tập hợp 30 nhật ký của những người lính trong chiến tranh. Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều gọi đây là bộ hồ sơ văn hóa Việt Nam. Còn Trung tướng, Anh hùng LLVTND Đoàn Sinh Hưởng thì coi bộ sách là dấu ấn tâm hồn của các anh hùng liệt sĩ.
-
5 năm sau khi nữ tác giả Svetlane Alexievich nhận giải Nobel văn học cho những cuốn sách thuộc thể loại phi hư cấu, Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam, bằng sự nỗ lực lớn đã tiếp tục giới thiệu các tác phẩm của bà. Hai cuốn sách được dịch và giới thiệu mới là “Những nhân chứng cuối cùng” và “Những cậu bé kẽm” do dịch giả Phan Xuân Loan thực hiện.
-
Với mong muốn khơi gợi niềm thích thú và sự tò mò của độc giả nhỏ tuổi đến với sách giáo dục truyền thống, Nhà xuất bản Kim Đồng vừa giới thiệu câu chuyện về tấm gương anh hùng của chị Võ Thị Sáu và anh Lý Tự Trọng với phần lời kể được lồng ghép cùng những bức tranh tả thực hoành tráng.
-
Trong lòng tôi, nhà văn Phạm Tường Hạnh là người anh giàu tình nghĩa, sống sôi động, bộc trực, thẳng thắn, nhưng với đồng nghiệp thì luôn biết lắng nghe và tôn trọng. Hôm nay, kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà văn Phạm Tường Hạnh, xin có đôi dòng...
-
Sáng thứ bảy 11-7, tại Nhã Nam Books N’ Coffee Sài Gòn (24A, đường D5, P.25, Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh), Nhã Nam tổ chức cuộc tọa đàm về cảm thức thẩm mỹ trong văn học Nhật Bản.
.png)
.png)
