Nhà thơ Phùng Quán với sự tích của một bài thơ

11:02 21/04/2008

Đầu những năm 61, Phùng Quán về lao động tại nông trường Thắng Lợi, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hoá. Quán ở đội 6 khai hoang, tôi ở đội canh nông Ngọc Ách từ trước.

Bấy giờ Quán chưa ăn mặc như sau này, thường là quần thợ, áo lính đã bạc màu, chân dận dép lốp, đầu chụp mũ cối sơn màu lá cây, dáng bộ hom hem, chỉ có đôi mắt luôn mở to, sáng ngời đầy yêu thương và tin cậy.
Sáng chủ nhật hàng tuần (nếu được nghỉ), chúng tôi lại gặp nhau, thường thì Quán đến chỗ tôi. Đôi tuần có cả Phùng Gia Lộc, giáo văn từ bắc sông Chu lên chơi. Trong ba chúng tôi Lộc ít tuổi nhất, nhưng được xếp vào hàng trưởng thượng về tư cách công dân. Ôi! nói là gặp để chơi, sao lắm lúc nhìn nhau thầm ứa nước mắt!
Vào chủ nhật nọ, Quán vội tìm tôi báo cái tin rất ngộ: Quán đã gặp một cây mai vàng tại khu khai hoang. Chuyện khó tin, mai vàng mọc trên đất Bắc. Để kiểm chứng, chúng tôi cùng trực chỉ đến nơi.
Trước mắt tôi bạt ngàn cây cối bị triệt hạ; luồn lách hồi lâu, Quán dừng lại trước một thân cây đã bị chém ngang thân. Quán vừa chỉ tay vừa nói: “Chắc có một loài chim nào đó, ngậm hạt mai bay từ Nam ra Bắc đến đây đã cùng, chim vùi trong đất, hạt đâm chồi đứng dậy thành cây” (đại ý). Tôi phát nổi da gà trước sức tưởng tượng của bạn tôi. Vậy, chuyện đúng, sai của một loài cây hà tất tranh cãi... Chỉ còn vang vọng nhịp đập từ những trái tim của chiến sĩ miền đang hướng về quê hương.
Một quầng tối đi qua mắt Quán, Quán đứng gục đầu trước thân cây, bật lên tiếng nấc:
“Chiến sĩ miền đi khai hoang
Lỡ tay chém đổ góc mai vàng
Anh kêu đau xót chao trời đất!
Tôi đã chém nhầm cả quê hương
Rồi anh đứng lặng trước gốc mai
Mắt sầm tối lại lệ muốn rơi
Một gốc mai vàng anh đau thế
Huống gì miền Nam đổ máu tươi
35 năm qua, lúc Quán còn sống, tôi chưa lần nào nghe Quán nhắc lại bài thơ trên, trong lúc có bài Quán đọc đi đọc lại cả chục lần. Quán đã quên sao? Liệu chị Trâm vợ Quán còn nhớ chăng?
Đêm nay, nhớ về thuở xa xăm bỗng lòng chẳng yên, tôi bật đèn nhìn quanh, bỗng gặp đôi mắt Quán nhìn tôi chằm chằm.
Trong đêm vắng lạnh, tôi nghe văng vẳng đâu đó tiếng Quán đọc thơ. Ảo cảm dẫn ngược tôi quay về cõi xa xưa, gợi cho tôi nhớ lại từ sắc diện đến khẩu hình của Quán lúc buông câu nhả chữ trước gốc cây mà Quán gọi là mai vàng. Trong đầu tôi những con chữ chênh chao nhảy múa, lần lượt hiện ra từng câu một, tôi liền cầm bút ghi lại bài thơ trên, không thêm bớt thừa thiếu (nói có vong hồn bạn tôi trước mặt).
Bài viết này, góp nén nhang lòng cận ngày giỗ của nhà thơ gan-ruột, người con của đất Mẹ Cố Đô, thi sĩ Phùng Quán.
Nha Trang-Huế ngày đầu thu năm Canh Thìn

TÔN PHONG
(nguồn: TCSH số 143 - 01- 2001)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Tin nổi bật

Bộ sách 'Biểu tượng' - giải mã những ký tự cuộc sống

Tác giả Tử Đinh Hương thực hiện bộ sách "Biểu tượng" với mong muốn khám phá, lưu giữ và khuyến khích trẻ nhỏ quan tâm hơn đến thế giới xung quanh.
'Dõi bước Huyền Trang' ghi chép hành trình tu tập

Sách được các sư cô Thiền viện Viên Chiếu lược dịch, biên soạn từ nhiều nguồn tư liệu, chủ yếu là tư liệu chữ Hán, tiếng Anh, giúp người đọc hiểu thêm con đường tu tập của pháp sư Huyền Trang.
Đỗ Hồng Ngọc mỉm cười tự tại với 'Ghi chép lang thang'

Soạn tâm thế an nhiên khi bước vào tuổi già, nhẹ nhàng đón đợi niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống... là điều mà trang viết của vị bác sĩ mê văn thơ đem đến cho độc giả.
Đỗ Lai Thúy 'vẫy vào vô tận'

Phó giáo sư Đỗ Lai Thúy thông qua cuốn sách "Vẫy vào vô tận" đã giới thiệu 17 chân dung các nhà văn hóa, nhà nghiên cứu có đóng góp cho con đường học thuật và tư tưởng của đất nước.
Tọa đàm văn học với các tác giả trẻ

BỬU NAM

Nguyễn Quang Lập - Trần Thùy Mai - Ngô Minh - Phạm Tấn Hầu - Nguyễn Quang Vinh - Hoàng Thị Duyên(*)
Vì sao tiểu thuyết 'Tắt Đèn' “tòng lai chưa từng thấy”?

NGUYỄN DUY TỪ

Kỷ niệm 120 năm ngày sinh (1894), 60 năm ngày mất (1954) của nhà văn Ngô Tất Tố
Tầm soát tự kỷ từ linh khu đồ cổ truyền

PHẠM ĐỨC DƯƠNG

GS.TS Phạm Đức Dương, nguyên là Viện trưởng Viện nghiên cứu Đông Nam Á, Tổng biên tập 2 tạp chí Nghiên cứu Đông Nam Á và Việt Nam Đông Nam Á; Chủ tịch Hội Khoa học Đông Nam Á, Viện trưởng Viện nghiên cứu Văn hóa Phương Đông...
Những trang sách thì thầm…

CAO QUẢNG VĂN

“Bồng bềnh xanh mãi bao niềm nhớ:
Huế ở trong lòng người phương xa…”
Ba cuộc gặp gỡ

TRỊNH SƠN

Có những người, hiếm thôi, khi đã gặp tôi thầm ước giá như mình được gặp sớm hơn. Như một pho sách hay thường chậm ra đời.
Ngày xuân đọc Kim Quý

HÀ KHÁNH LINH

Người xưa nói: Cung kiếm là tâm, là cánh tay vươn dài của võ sĩ; Bút là tâm nối dài của Văn Sĩ. Khi đọc tập truyện ngắn UẨN KHUẤT của Kim Quý, tôi nghĩ phải chăng khi không thể tiếp tục hóa thân thành những nhân vật trên sân khấu, nghệ sĩ ưu tú Kim Quý đã cầm bút để tiếp tục thể hiện những khát vọng cao đẹp của mình.
Triết gia và thi sĩ

BÙI VĂN NAM SƠN

Trong “Bùi Giáng, sơ thảo tiểu truyện”(1), nhà phê bình văn học Đặng Tiến nhận định có tính tổng kết về văn nghiệp Bùi Giáng như sau: “Trên cơ bản, Bùi Giáng là nhà thơ”.
Về một hướng tiếp cận mới tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng

YẾN THANH

(Đọc Thi pháp tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng của Nguyễn Thành)
Về một bài thơ của Phan Khôi

PHAN NAM SINH

(bàn thêm với nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân)
Nhà nghiên cứu Trần Đình Sơn với bộ sách “Đại lễ phục Việt Nam thời Nguyễn 1802 - 1945”

Sau 2 công trình nghiên cứu đồ sộ, biên soạn công phu “Thưởng ngoạn Đồ sứ kí kiểu thời Nguyễn (1082 - 1945)” và “Đồ sứ kí kiểu Việt Nam thời Lê Trịnh (1533 - 1788)”, NXB Văn Nghệ 2008 và 2010, vào đầu tháng 3.2014, bộ sách Đại lễ phục Việt Nam thời Nguyễn 1802 - 1945 (khổ lớn 27x27 cm, NXB Hồng Đức), do nhà nghiên cứu Trần Đình Sơn biên soạn đã được ra mắt tại Thư viện Khoa học tổng hợp TPHCM.
Người gửi trái tim ở lại Hội An

NGUYỄN NHÃ TIÊN

Có một con đường mà tôi đi hoài không hết Hội An. Dường như cái phố cổ ấy luôn thường hằng phát đi một tín hiệu: nhớ. Lại thường chọn rất đúng cái khoảnh khắc con người ta nhớ mà rót cái tín hiệu ấy tới.
Huế mùa mai đỏ

LTS: Tiểu thuyết "Huế mùa mai đỏ", tập I, của Xuân Thiều đề cập đến một thời điểm lịch sử của chiến trường Trị Thiên cũ trong chiến dịch Mậu Thân.
Ngày xuân tìm 'Động hoa vàng'

ĐẶNG TIẾN

Nhà thơ Phạm Thiên Thư là một tác gia dồi dào, đã in ra hằng vài ba trăm ngàn câu thơ, có lẽ là kỷ lục về số lượng trong nền văn chương tiếng Việt, vượt xa Bùi Giáng.
Đinh Hùng - một hồn thơ kỳ ảo

VÕ TẤN CƯỜNG

Đinh Hùng - một hồn thơ kỳ ảo với vũ trụ thơ thuần khiết, song hành với thực tại là hiện tượng thi ca đầy phức tạp và bí ẩn. Số phận cuộc đời của Đinh Hùng và thi ca của ông chịu nhiều oan trái, bị chìm khuất dưới những dòng xoáy của thời cuộc cùng với những định kiến và quan niệm hẹp hòi về nghệ thuật…
Vài suy ngẫm về Lê Thị Hiệu (Hiệu Constant)

TÔ NHUẬN VỸ
(Nhân tiểu thuyết Đời du học vừa ra mắt bạn đọc)

Tôi thích gọi Hiệu (Lê Thị Hiệu) hơn là Hiệu Constant, nhất là sau khi đọc, gặp gỡ và trò chuyện với Hiệu.
Nhà văn và thời cuộc - một Nguyễn Khắc Phê khác

PHẠM PHÚ PHONG

Từ khi có báo chí hiện đại phát triển, nhất là báo in, văn chương và báo chí có quan hệ hết sức mật thiết. Nhiều nhà báo trở thành nhà văn và hầu hết các nhà văn đều có tác phẩm in báo.