BÙI KIM CHI
Ngoài trời bao la xinh tươi bao cô gái đẹp cười trông xinh như hoa. Lập lòe tà áo xanh xanh che bông tím vàng đẹp hơn tiên nga…
Minh họa: Nhím
Một bài ca đón chào mừng hòa theo tiếng pháo đì đùng. Mừng xuân nay đã về rồi và đông đã vượt qua. Ngập trời bao tiếng chào mừng nàng xuân đã về rồi. Về gieo bao thắm tươi vui lòng ta thấy yêu đời… Xuân đã về… Xuân đã về…”. Khúc nhạc xuân dìu dặt, tươi vui, rộn rã đang dẫn hồn tôi đến với những ý tưởng dễ thương, đáng yêu trong sự chờ đợi tuyệt diệu. Tôi đang trong tâm trạng đợi chờ phút giây được gặp anh, được nhìn lại anh - người tình muôn trùng xa cách. Ngập đầy hồn tôi lúc này là cảm giác bồi hồi, rộn rã của “một người tình” dành cho “một người tình” - hạnh phúc thật đầy.
Trời nhẹ lên cao… Nắng xuân nhảy múa điệu đàng trên từng khóm hoa luống cỏ trong vườn. Ngôi vườn đẹp, cổ kính của mấy chục năm trước vẫn còn đây. Vẫn hoa, vẫn lá khoe sắc reo vui dưới nắng xuân. Tôi bâng khuâng nhìn hoa và nắng lao xao trong vườn. Tôi mỉm cười. Nắng khiêu vũ. Những bước nhảy nắng xoay lướt uyển chuyển, có lúc thật cuồng nhiệt rồi đột nhiên dịu dàng ngã người theo làn gió nhẹ, mềm mại, yêu thương. Hồn nhạc hòa trong gió xuân hây hây quyện vào nắng ấm cùng với hương và sắc hoa vẽ nên một bức tranh xuân tươi vui, rộn ràng như lòng tôi đang vui, đang háo hức tưởng tượng phút giây được gặp anh… Hân hoan tôi rời nhà đến điểm hẹn. Điểm hẹn của chúng tôi là quán cà phê có cái tên buồn nhưng dễ thương “Đắng” - nơi mà hai mươi năm trước anh từ giã tôi ra đi. Quán vẫn đẹp và thơ mộng như ngày nào. Tôi đảo mắt tìm anh. Anh đó. Tim tôi đập liên hồi. Đưa tay làm dáng vuốt mái tóc dài một thời mê hoặc anh, tôi lặng lẽ nhìn anh lòng bồi hồi. Giọng nói anh vẫn ngọt ngào. Em vẫn như xưa. Tôi cười tinh nghịch nhìn anh. Anh cũng vẫn như xưa. Tôi nói. Rồi anh nhìn tôi. Tôi nhìn anh. Đắm đuối. Mấy phút ban đầu anh và tôi chỉ ngồi… nhìn nhau. Nhạc xuân vẫn trổi lên dịu dàng, đằm thắm, ca từ tha thiết, quyến rũ: “Gió chiều thầm vương bao nhớ nhung. Người yêu thoáng qua như giấc mộng. Vui nguồn suối mơ. Những ngày mong chờ… Hãy trả lời lòng anh mấy câu. Tình duyên với em trong kiếp nào. Xuân còn thắm tươi. Anh còn mong chờ. Ái ân kẻo tàn ngày mơ…”. Anh về lúc nào? Ngập ngừng rồi anh không trả lời. Em còn giận anh? Không, em không giận anh. Em chỉ thấy tiếc. Tiếc gì? Anh hỏi, giọng thật ấm. Tôi nói nhỏ vừa đủ cho anh nghe. Này nhá, nếu ngày ấy anh không rời Huế ra đi thì bây giờ, em nghĩ cuộc sống của anh chắc chắn sẽ có nhiều màu sắc. Anh tài hoa. Nhạc sĩ là anh, họa sĩ cũng là anh rồi anh còn là một nha sĩ. Ba cái sĩ có trong người anh sẽ giúp anh có cuộc sống đẹp, đầy ý nghĩa, nên thơ và lãng mạn giữa đất trời Huế. Cầm ly cà phê đen xoay tròn trong tay, giọng anh ngậm ngùi. Cám ơn em. Anh đã đánh mất cái sĩ thứ ba (cười). Thỉnh thoảng anh có sáng tác nhạc còn vẽ thì thường xuyên hơn. Như nhớ ra điều gì đó, anh vội vàng quay người sang chiếc ghế bên cạnh đưa tay lấy tấm khung hình khá lớn, mặt trước phủ một tấm giấy hoa màu tím trao cho tôi.
- Đây, anh tặng em. Tuy hai mươi năm xa em thật. Một khoảng thời gian thật dài, không gian xa cách vời vợi nhưng em luôn ở trong anh.
Tôi dạ và nhận tranh. Tôi đoán đây là một tác phẩm hội họa của anh mà người trong tranh có lẽ là tôi - một thời Tôn nữ của riêng anh. Không hiểu tôi đoán có đúng không nhưng dự đoán của tôi là có cơ sở bởi vì ngày ấy tôi thường xuyên có mặt trong tranh của anh. Khi thì “Thiếu nữ với hoa mai” tặng tôi nhân dịp xuân về, khi thì “Thơ ngây” quà tặng sinh nhật của tôi và cũng có lúc lại là “Nữ hoàng Cleo”, có lẽ lúc đó tôi là một Cleo sắc sảo qua hình ảnh của cô đào Elizabeth Taylo dưới mắt anh. Tôi bâng khuâng nhớ về ngày ấy - thuở “tình yêu vỡ vụn”.
Cuộc tình của tôi đẹp nhưng đầy trắc trở. Tôi, một đứa con gái đẹp của Huế với cái tên lạ, khá dễ thương - Tôn Nữ La Khê. Mọi người đều nói như thế nhưng phải cái tội “đẹp nhưng gò má cao là gái sát phu”; đó là lời bình phẩm “dễ sợ” của cái xứ Huế nhỏ bé này về tôi. Có đôi lúc tôi cảm thấy buồn và thật sự cô đơn mặc dù bên cạnh tôi vẫn có anh. Anh vẫn đi bên đời tôi dệt cho tôi những tia nắng ấm ngày xuân, thổi vào hồn tôi những làn gió thu mát mẻ dịu ngọt của Huế và cứ thế anh đã phải chịu bao điều tiếng ác của thiên hạ khi yêu tôi. Một lần đến chơi nhà anh, trước khi vào cửa tôi đã giật mình nghe lén được câu chuyện giữa mẹ anh và anh.
- Mi mà lấy hắn thì đời mi “tiêu”. Uổng công mạ đẻ con ra, nuôi con khôn lớn cực khổ con ơi!
Anh cãi lại:
- Răng mà “tiêu” hả mạ?
- Rứa mi không thấy gò má hắn cao.
- Mạ cứ cho con lấy hắn, thử con có chết không thì biết liền.
Tiếng mạ anh hốt hoảng: “Ui cha, đừng, đừng nói bậy con ơi! Thôi, thôi không bàn cãi nữa. Mạ nói không là không”.
Nghe được đến đó, tai tôi ù lên, tim tôi đập mạnh và nhảy lung tung, mồ hôi vã ra. Tôi giận run người quày quả rút lui… Một buổi chiều gió lạnh, mây vắt ngang trời màu khói hương, tôi hẹn gặp anh. Tôi trao cho anh lá thư mà suốt một đêm dài không ngủ tôi đã viết cho anh những điều mà tôi thấy cần phải nói với anh. Anh thật sự ngạc nhiên và bàng hoàng khi cầm thư của tôi trong tay. Mắt anh u hoài. Có chuyện gì không thể nói với anh được hay sao mà phải viết thư. Có gì quan trọng không em? Anh cứ đọc thư em rồi sẽ rõ nhưng phải chờ đến tối mới được đọc à nha.
Suốt quãng đường dài đi bên anh tôi suy nghĩ thật nhiều. Hay là ta xa anh, tôi tự hỏi. Trong trạng thái trầm tư, mắt anh đăm đăm nhìn xuống đất. Hai đứa tôi mỗi người là một thế giới riêng. Đúng là một buổi chiều buồn. Không gian như chùng xuống trùm lên vạn vật một màu lam huyền. Con đường Hàng Đoác thơ mộng tiễn chiều xuống dần dần cùng với bước chân lặng lẽ của anh và tôi. Tay bỏ túi quần. Dáng anh thật nghệ sĩ. Âm thầm, âm thầm như một cung đàn không tên. Anh là một đứa con trai hiền lành, đa tài, rất có hiếu với mẹ; trai Huế đa số là như thế thời của chúng tôi. Mẹ anh một đời tần tảo nuôi con, sau anh còn có đàn em bốn đứa đang tuổi ăn học; bà là một phụ nữ sắc sảo, lịch sự có vẻ mến tôi khi tôi đến chơi nhà tuy nhiên là phụ nữ Huế bà khó chấp nhận cuộc tình của chúng tôi chỉ vì tôi có “đôi gò má cao rứa là gái sát phu”. Tôi thông cảm bà nhưng lòng cay đắng. Rồi một chiều xuân anh và tôi ngậm ngùi chia tay… Em vẫn khỏe? Tôi giật mình giọng buồn xa vắng. Dạ, em vẫn khỏe vẫn “bên đời quạnh hiu” vì “gò má cao”. Rồi tôi mỉm cười ngước mắt nhìn anh cay đắng. Còn anh? nghe nói, vẫn “bên đường lẻ bóng” (nghe cải lương dễ sợ). Anh xót xa gật đầu, nói nhỏ qua tai tôi. Chúng mình làm khổ nhau. Đúng là ngày ấy mạ anh có nhận xét về em như thế thật, nhưng quyết định cuối cùng vẫn là của anh. Chỉ tại em tự ái rồi không thèm gặp anh nữa. Tôi nguýt yêu anh. Rứa không phải “không bàn cãi nữa, mạ nói không là không”. Ừ, mạ anh có nói thế nhưng em cố chấp và nóng nảy quá. Giọng anh trầm buồn. Tôi thương quá. Không ngờ lời của mạ anh nói tôi đã để tâm và nhớ nằm lòng, chờ có dịp là tuôn ra dù thời gian và sự việc xảy ra đã khá lâu. Không hiểu như vậy là tôi có quá đáng không nhưng suốt hai mươi năm qua tôi đã sống những tháng ngày cô đơn, khắc khoải nhìn thời gian trôi như suối tóc dài buồn bã sợi nhớ sợi thương đau khổ vô cùng. Không hiểu trong khoảng thời gian xa tôi, anh đã nghĩ thế nào về tôi, về người con gái một thời đã cùng anh đan kết những dấu xưa đầy kỷ niệm đẹp, ngọt ngào xen lẫn đắng cay. Tôi lặng lẽ nhìn sâu vào mắt anh. Ngỡ ngàng như giấc chiêm bao. Tim tôi đang khóc. Tôi định ôm chầm lấy anh. Nhưng không. Anh đắm say nhìn tôi. Vẫn màu mắt ấy, màu của nắng ấm ngày xuân, của tơ trời ngày hạ, của lá đổ ngày thu và của ngày đông sầu muộn như cuộc tình buồn mấy chục năm trước của anh và tôi. Anh có màu mắt đẹp, quyến rũ như mắt con gái mà một thời tôi đã say mê màu mắt ấy. Em vẫn nhớ và nghĩ về anh? Tôi giật mình, giọng trầm tĩnh, dứt khoát. Dạ. Em có nghĩ về anh, nhớ anh, nhưng em không còn yêu anh nữa. Giọng anh lạc đi. Anh không tin. Đó là quyền của anh. Cả hai chúng tôi đều im lặng giữa chiều xuân bâng khuâng, bâng khuâng buồn và bâng khuâng hoài cảm. Tôi trầm ngâm. Gió chiều xuân lành lạnh. Cái lạnh nhè nhẹ làm tê tái lòng người. Tôi mơ màng nhìn lên trần nhà nơi đó có vẽ cảnh chiều vàng êm ả của mùa thu Huế - mùa thu tôi đến cùng anh, cũng tại nơi này vào một chiều xuân có nắng vàng phai tôi và anh chia tay để rồi hôm nay trời cũng rải nắng vàng phai khắp nơi và… tôi gặp lại anh. Anh dìu tôi ra đứng dưới cội mai lão. Tôi khóc. Cố nén cảm xúc, tôi cười chua chát, ngẩng mặt lên trời đón ngọn gió xuân thênh thang ve vuốt đôi gò má của tôi. Một đứa con gái hiền lành, thùy mị, một Tôn nữ nết na rồi bây giờ là một “thiếu nữ lớn tuổi” dịu dàng, đằm thắm như thế này đây thì “sát” được ai. Tôi lại mỉm cười nhủ thầm cùng anh. Anh yêu, em mãi mãi vẫn là người yêu của anh nhưng mong anh thông cảm, mãi mãi em sẽ không phải là người phụ nữ đi bên đời anh. Em chỉ là em gái anh thôi - người em sầu muộn. Nước mắt tôi lăn dài trên má. Những giọt nước mắt ẩn uất âm thầm đã nhỏ giọt. Anh ơi, anh có hiểu cho em và cả những ai đó nữa vô tình hay cố ý đã khoác lên người em chiếc áo “sát phu” rồi bình thản dẫn em băng qua tuổi xuân để đến bây giờ:
“Tình xưa đã lỡ
Áo xưa đã phai màu
Tóc xưa
Giờ đã nát nhàu thời gian”(*)
B.K.C
(TCSH348/02-2018)
--------------------
(*) Thơ Nguyễn Phi Trinh.
PHAN THỊ THU QUỲ(Hưởng ứng cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”)
LÊ KHAI Bút kýAnh đưa tôi một tờ giấy cuộn tròn và nói: Tuần qua tôi đi tìm mộ liệt sĩ ở Truồi (huyện Phú Lộc). Tìm một mộ mà phát hiện ra tám mộ. Buồn! Tôi làm bài thơ. Anh xem và chữa giúp. Cả đời tôi chưa quen làm thơ. Anh chào tôi rồi vội vã về vì đang có việc cần.
HÀ KHÁNH LINH Trích Hồi ký… Mùa xuân 1967, địch tăng cường đánh phá suốt ngày đêm, ngày một ác liệt hơn. Các trạm khách dọc tuyến đường 559 không ngày nào không bị đánh trúng hoặc B52 hoặc bom tọa độ, hoặc pháo tầm xa. Ngày nào cũng có thương vong. Có những đơn vị trên đường hành quân vào Nam chưa đến địa điểm tập kết đã bị đánh tơi tả, chỉ còn sót lại vài người. Các cơ quan đơn vị đóng chung quanh khu vực phần nhiều đã bị đánh trúng.
TUỆ GIẢI NGUYỄN MẠNH QUÝ Tạp bútNhư nhân duyên, như định mệnh, cuộc đời tôi như thu hết vào trong một chung trà. Tuổi thơ đã qua, bây giờ và sẽ mãi mãi, cuộc đời tôi luôn vương vấn một hương trà. Tôi thường hay nói đùa cùng bằng hữu rằng sinh ra và lớn lên được ướp trong hương trà, tôi cũng chỉ mơ một ngày về thiên cổ được vẫy tiễn linh hồn bằng một chén trà ngon, được chôn theo cùng là một bộ ấm trà quý nhất và được vẫn cùng người “hồng nhan tri kỷ” đồng ẩm tương phùng ở thế giới bên kia!!!
TRẦN KIM HỒĐảo Cồn Cỏ là vọng gác tiền tiêu, là con mắt của Vĩnh Linh - khu Vĩnh Linh là tiền đồn của miền Bắc XHCN, là hậu phương trực tiếp của tiền tuyến lớn miền Nam; do đó đảo Cồn Cỏ có vị trí vô cùng quan trọng, mặc dù diện tích chỉ có 4km2. Mât Cồn Cỏ, miền Bắc XHCN trực tiếp bị uy hiếp, nhất là vào lúc nguỵ quyền Ngô Đình Diệm không ngớt hô hào lấp sông Bến Hải, Bắc tiến; đế quốc Mỹ từng trắng trợn tuyên bố biên giới Hoa kỳ kéo dài đến vĩ tuyến 17.
PHẠM NGUYÊN TƯỜNGHai cái máy lạnh hai cục trong căn phòng 40m2 của nhà hàng Hoa Chuối cộng với cả trận mưa chiều đột ngột tầm tã không làm dịu được sức nóng từ tấm thịnh tình của gần 50 cộng tác viên thân thuộc của tạp chí Sông Hương tại thủ đô Hà Nội.
TÔ VĨNH HÀTrong lịch sử hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam, 60 năm qua là một chặng đường đặc biệt. Chưa bao giờ dân tộc ta phải đương đầu với nhiều thử thách đến như thế, phải chiến đấu và chiến thắng nhiều kẻ thù đến như thế. Pháp rồi Nhật, Tưởng và Anh; hết Mỹ đến Khơmer “đỏ”... Kẻ thù và đau khổ nhiều đến mức tưởng chừng như đất nước Việt Nam được tạo hoá sinh ra là để cho các loại kẻ thù nhòm ngó, tìm mọi cách thôn tính.
NGÔ MINHTừ tháng 7-1954, Hiệp định Giơnevơ ký kết cho đến cuối năm 1964 đôi bờ giới tuyến Hiền Lương lặng im tiếng súng, nhưng đây là 11 năm diễn ra cuộc đối đầu văn hóa nóng bỏng, quyết liệt nhất giữa ta và địch.
PHAN THỊ THU QUỲ Trên bờ Hương Giang êm đềm, có ngôi nhà nhỏ tôi được sinh ra ở đó. Hằng ngày tung tăng cắp sách đến trường Đồng Khánh, tôi cũng nhảy nhót trên bờ Hương Giang. Lớn lên tôi hoạt động nội thành thường đến hò hẹn bên cây phượng vỹ trước cửa Thượng Tứ, nơi đó là địa điểm giao nhận những “gói nhỏ”, để nhận công việc và để nhớ mật hiệu. Cho nên trên bờ Hương Giang tôi đã ngắm dòng sông thơ mộng với tôi gắn bó biết bao từ tuổi ấu thơ cho đến bước vào đời.
NGUYỄN VĂN VINH Bút ký Thôn Hiền An, xã Vinh Hiền là một thẻo đất cát bạch sa cuối phá Tam Giang phía Bắc vào. Như một ốc đảo ba bề, bốn bên là nước, nếu không có đường 49B chạy dọc phá đến cùng đường, tận biển. Và mỗi ngày, hai chuyến xe đò chở khách cùng mấy chục chuyến đò ngang phá qua lại Lộc Bình đem chút xôn xao thị tứ, phố chợ về với thôn, xã thì Hiền An càng xa xôi heo hút.
TRẦN HOÀI Ghi chépThung lũng A Lưới chạy dài theo hướng Bắc Nam đến vài chục km. Đó là một thung lũng đẹp, là một vị trí quân sự chiến lược, là nơi giao tranh ác liệt giữa ta và địch trong cuộc kháng chiến vừa qua...
LÊ BÁ ĐẢNGBạn của tôi rất nhiều. Năm ba bạn mà tôi nhắc nhở ra đây phần nhiều là bác sĩ, kỹ sư, giáo sư còn nghệ sĩ thì chất cả đống.
NGUYỄN THẾ QUANGMùa hạ, trời Bát Tam Boong trong xanh. Những hàng cây thốt nốt lặng lẽ kiêu hãnh xòa những tán lá xanh che mát cả khu đồi. Trong căn nhà của sở chỉ huy Sư 179 quân đội Cămpuchia, trung tá Nguyễn Văn Du chuyên gia của bộ đội Việt Nam cởi thắt lưng ra treo khẩu K54 lên vách. Anh vui mừng trước khả năng chiến đấu ngày càng tốt của quân đội bạn. Trận đánh trả lực lượng quân đội Thái Lan bảo vệ sáu nghìn dân tị nạn ở chòm Rumthumây diễn ra nhanh chóng.
TỐ HỮU Trích chương V, hồi ký Nhớ lại một thời
VÕ MẠNH LẬP Ghi chépTrong những ngày tháng ba, hai lẻ sáu trời Hà Nội đẹp và dễ chịu. Cái nắng vàng phủ tràn thành phố, tôn màu của cây thêm xanh biếc, ngói trên các mái nhà như thắm thêm lên, đường phố đi lại thanh thoát và đặc biệt có chút se lạnh vào sáng sớm như sợi tơ vương của hơi thở cuối mùa đông còn lưu sót lại.
NGUYỄN QUANG HÀ Bút kýMã Yên là tên trên bản đồ của một ngọn núi, còn dân địa phương thì gọi đó là núi Yên Ngựa. Núi Yên Ngựa là một trong những ngọn núi ngoài cùng về phía Đông của dãy Trường Sơn.
NGUYỄN QUANG HÀ Bút kýNắng chiều vàng trải dài trên những hàng bia trắng như mơ, như kỳ ảo. Đi trong nghĩa trang tôi có cảm giác mình như đang ngỡ ngàng, có cái gì đó nghèn nghẹn nơi cổ khi hàng hàng những bia trắng dài kia không có một nét mực ghi tên. Đó là những tấm bia vô danh.
NGUYỄN TRI TÂMNgười kể chuyện phải lục tìm những tấm ảnh lưu niệm để nhớ chính xác hơn. Sau tấm ảnh đen trắng cỡ 18x24, tướng Hoàng Văn Thái kí tên và ghi rõ “Thân tặng đồng chí trung tá Lương Văn Chính, người chiến sĩ Điện Biên năm xưa, huyện đội trưởng huyện đội Điện Biên. Kỉ niệm ngày lên thăm Điện Biên 3-4-1984”.
TẤN HOÀIHưởng ứng cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí MinhĐêm đó, Bác nghỉ lại tại Cọt Mạ - một thị trấn nhỏ của Trung Quốc, thị trấn nhỏ như một bản miền núi miền nam Trung Quốc, có một cái chợ nhỏ, cách biên giới Việt Nam khoảng trên bốn cây số. Tất nhiên, đó là một cơ sở của cách mạng Trung quốc. Hôm sau, Bác về nước cùng với những đồng chí Việt Nam đi đón Bác trong đó có Dương Đại Lâm, Lê Quảng Ba, Bằng Giang. Những người này về sau trở thành cán bộ lãnh đạo của khu tự trị Việt Bắc. Bác về đúng vào tháng 2 năm 1941. Bác đã ghi trên một phiến đá trong hang Cốc Bó, nằm trong khu vực Pác Bó. Gia tài Bác chỉ có một chiếc va li cũ đan bằng mây, bên cạnh một chiếc máy đánh chữ mà Bác luôn luôn xách bằng tay.
HOÀNG QUỐC HẢI Bút kýVì sao khi Lý Công Uẩn (Lý Thái Tổ) được nước, cung điện nơi thành Hoa Lư các vua Đinh, vua Lê dựng như “điện Bách Bao thiên tuế, cột điện dát vàng, dát bạc làm nơi coi chầu, bên đông là điện Phong Lưu, bên tây là điện Cực Lạc, rồi làm lầu Đại Vân, dựng điện Trường Xuân làm nơi vua ngủ, bên cạnh điện Trường Xuân lại dựng điện Long Lộc, lợp bằng ngói bạc...”, lâu đài điện các như thế, tưởng đã đến cùng xa cực xỉ.