Mẹ và sông quê *

11:07 22/05/2008

Có lẽ với phần lớn không gian thơ Phan Trung Thành, làm thơ là trò chuyện ân tình với những bóng dáng cũ, thuộc về quê nhà.

Nam thổi và nồm đẩy ngược lênh đênh một nỗi niềm hoài hương, những câu thơ của Thành như những lần chợt thức giấc bởi những vọng động từ “nơi tôi sinh ra đời, ngày mưa, tháng mưa, năm mưa”. Nơi chốn đó gợi nhớ rằng đau đáu nguồn cội mỗi người là bà mẹ quê nghèo thầm lặng trôi một đời sông quê mà năm tháng như “phù sa kể chuyện mặn mòi”. Phù sa mẹ và sông quê đã đắp bồi cho mặn mòi thơ Phan Trung Thành, vốn thật ít gặp ở nhiều nhà thơ trẻ bây giờ.
Trong những hoài tưởng quê nhà, Phan Trung Thành đã dành những câu thơ đầy nặng yêu thương cho Mẹ, “người vì quá mừng mà khóc vì tôi” trong ngày “khai sinh” nơi xứ mưa:
            Bà mụ quê hút mũi
            Mầm nhau so đũa vá ngang trời.
Từ buổi ấy, Phan Trung Thành lớn lên trong “lời mẹ ru xanh tàu chuối mảng”, những lời ru cho dẫu “xanh ngày đồng quê” nhưng vẫn nghe “đứt quãng giữa chiều hạ rơi” u uẩn những nỗi niềm. Lời ru gập ghềnh quanh tao nôi ngày ấy theo chân Thành lang bạt xứ xa, cái cảm giác rượi mát ngả lưng xuống tre trúc quê nhà còn đâu, anh lại cồn cào nhớ mẹ:
“Ngày mẹ sinh tôi ủ rơm lót khói/ Cữ so tròn căng sương/ Tao nôi chín vàng tre đọt nối/    No bóng người đói ngã... quê hương”
                        (Lưng Quê)
Hình bóng người mẹ trong thơ Phan Trung Thành quanh quẩn bụi chuối bờ tre và lời ru quê Việt một hôm nào bỗng lớn thành một cảm thức: “Xứ sở tôi xanh mộng trời Âu Cơ” ở đó Phan Trung Thành đã trân trọng bao nhiêu vẻ đẹp huyền diệu của người phụ nữ Việt Nam.
Một vẻ đẹp bình dị:
“Chị như ngọn gió thổi từ đầu làng đến cuối làng/ Qua bãi bồi đầu sông/ Chị như hoa huệ trong sương/ Đóng đinh những chàng trai ra đồng”
                                                (Son-nê chị cả)
Một vẻ đẹp nhẫn nhục:
“Tỉa không cho người món nợ/ Mười hai mùa hoa cải thác ghềnh/ Chị dìu không qua phận lênh đênh đành thôi”
                                                (Của chị)
Một vẻ đẹp của sử thi:
“Nơi công chúa Huyền Trân đi qua/ Mắc cạn trên ngực dòng sông tím”
                                                          (Khai sinh)
Và một vẻ đẹp tang tình huyền ảo:
“Tôi yêu em như yêu người tình trong thơ Tử/ Sợ trăng đau nên thức suốt mùa vàng”
                        (Vọng sông quê)
Những vẻ đẹp ấy lấp lánh như những “mảnh vụn trăng quê” trên dòng sông quê - dòng tâm thức thi ca của Phan Trung Thành. Sông ấy xuôi một dòng hoài hương:
            Sau những lần cay xé mắt
            Tôi chạy về gục mặt dòng sông
Sông quê đã đem lại cho Phan Trung Thành vị phù sa mặn mòi của đời và thơ. Vọng sông quê, anh cảm nhận thăm thẳm đáy sông đời mẹ: “Mẹ ta duyên nở dòng sâu phận người”. Vọng sông quê đã thành sông thơ từ bao giờ, anh “ngụp lặn trong niềm đam mê thơ dòng sông kiêu hãnh”.
“Lớn lên từ sông úp mặt từ sông/ Nước khát khao tìm về biển cả/ Tôi khát khao oằn con sóng lúa/ Thơ dâng người hái mảnh vụn trăng quê”
Mẹ và sông quê, bóng dáng quê nhà in đậm trong thơ Phan Trung Thành, như là vẻ đẹp chân lấm tay bùn còn bết dính bên cạnh mảng thơ bứt lên đòi mới của chính anh. Phan Trung Thành thuộc về số hiếm những nhà thơ trẻ có trách nhiệm với chữ nghĩa, âm thầm lập ngôn và chấp nhận trả giá. Đó là mầm mống của một đời thơ đích thực. Trên chặng dài gian khó theo thơ, Vọng sông quê là một khởi điểm được mong đợi.
Huế, tháng 5 hai ngàn lẻ một

PHẠM NGUYÊN TƯỜNG
(nguồn: TCSH số 149 - 07 - 2001)

------------------------------------
(*): Nhân đọc Vọng Sông Quê (thơ Phan Trung Thành - NXB Trẻ - 2001

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Tin nổi bật

Tươi xanh niềm mong đợi...

HOÀNG THỊ THU THỦY1. “Ngày khai trường áo lụa gió thu bay” không chỉ có trong “Mối tình đầu” của nhà thơ Đỗ Trung Quân, mà niềm háo hức, tươi xanh, mong đợi có cả trong bài thơ “Mỗi ngày” của thầy giáo Hoàng Ngọc Quý.
Hoàng Ngọc Hiến với nỗi niềm trăn trở khôn nguôi về văn hoá Việt Nam hiện nay

TRẦN ĐÌNH SỬHoàng Ngọc Hiến là nhà giáo, nhà phê bình văn học, nhà triết luận văn hoá, nhà dịch thuật. Người ta đã biết nhiều về ông với tư cách nhà phê bình văn học mà ít biết về ông như nhà triết luận văn hoá. Về mặt này ông thể hiện một niềm trăn trở khôn nguôi đối với các vấn đề văn hoá Việt Nam hiện đại.
Từ tiểu thuyết “bộ ba”… đến tính chất “tự truyện” của “Biết đâu địa ngục thiên đường”

LTS: Tiểu thuyết Biết đâu địa ngục thiên đường đã lập “hattrick” nhận liền ba giải thưởng trong năm 2010 (Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam, Giải thưởng Nguyễn Du, Tặng thưởng công trình Văn học nghệ thuật xuất sắc của Hội LHVHNT TT Huế). Để giải đáp phần nào thắc mắc từ phía bạn đọc về tính chất “tự truyện” cũng như chuyện bếp núc của cuốn tiểu thuyết “gia đình” này, Sông Hương xin giới thiệu bài viết của chính tác giả cầm tinh con Mèo - nhà văn Nguyễn Khắc Phê.
Giao cảm về “Thi ca mùa ngái ngủ”

PHẠM TẤN HẦUCó tập thơ chỉ là tập hợp những bài thơ. Nhưng Thi ca mùa ngái ngủ của Lê Huỳnh Lâm, dù là tập thơ đầu tay nhưng đã thể hiện một cái nhìn nhất quán về thế giới thi ca mình khám phá. Đó là thế giới được mở to trước những “cơn đau”, trước “nỗi kinh hoàng vây quanh trái đất”, “trong đền thờ quỷ ma” và trong ca “ngôi nhà không thần thánh”…
Nhân cách luận cách mạng - điểm quy chiếu con đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh

TRẦN VĂN SÁNG - NGUYỄN THỊ TỐ LOANKỷ niệm 100 năm Bác Hồ đi tìm đường cứu nước (1911 - 2011)
Đặng Tiến và những vũ trụ thơ

ĐỖ LAI THÚY Thơ có tuổi và chiêm bao có tích Hàn Mặc Tử
Nữ sĩ Tương Phố - cuộc đời và tâm hồn thơ đậm đà tình nghĩa

NGUYỄN HỒNG TRÂNNữ sĩ Tương Phố tên thật là Đỗ Thị Đàm sinh ngày 14/7/1900, nguyên quán ở xã Bối Khê, tổng Cẩm Khê, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên và mất ngày 8/11/1973 tại Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng.
Đọc “Nụ cười Áp-xara”

TRƯỜNG KÝ(“Nụ cười Áp-xara”: Truyện ký của Hà Khánh Linh, Nxb Văn nghệ thành phố Hồ Chí Minh, 1983)
Sứ giả Việt Hùng và Việt Hùng sứ giả

PHẠM PHÚ PHONGChính cái bìa tập truyện ngắn là Sứ giả Việt Hùng do hoạ sĩ Đinh Khắc Thịnh trình bày đã gợi ý tưởng cho tôi viết bài này, sau khi đọc đi đọc lại vài lần tập truyện ngắn gồm có chín truyện của Việt Hùng - chín truyện ngắn anh viết trong vòng hơn mười hai năm, kể từ khi tập truyện ngắn đầu tay Cô gái hoàng hôn (1997, cũng gồm có chín truyện ngắn), ra đời cho đến nay.
Gia đình Phật tử (*)

Ý THIỆNVào ngày 27, 28 tháng 7 năm 2001, tại chùa Từ Đàm - Huế đã diễn ra Lễ kỷ niệm 50 năm ngày Gia đình Phật Hoá Phổ - tổ chức tiền thân của Gia Đình Phật tử Việt Nam, với hơn 3000 đoàn sinh về tham dự. Sự kiện này đã thu hút sự chú ý của nhiều tầng lớp nhân dân thành phố Huế cũng như phật tử khắp nơi trên đất nước.
Đinh Thị Như Thúy: Sinh ra là tự do

NGUYỄN ĐỨC TÙNGNguyễn Đức Tùng: Chào nhà thơ và cô giáo dạy văn Đinh Thị Như Thúy. Được biết chị đang sống và làm việc ở một huyện thuộc tỉnh Đắc Lắc. Chị có tìm thấy cho mình một quê hương ở đó không?
Hai bài thơ nôm của vua Hàm Nghi

ĐINH XUÂN LÂM - VÕ VĂN SẠCHTrong khi khai thác tư liệu về phong trào đấu tranh yêu nước chống xâm lược Pháp hồi cuối thế kỷ XIX của nhân dân ta tại Cục lưu trữ Trung ương, chúng tôi có tìm được hai bài thơ nôm của vua Hàm Nghi ban cho các quân thứ Bắc kỳ.
Tố Hữu - cuộc sống thơ và thơ cuộc sống

HỒ THẾ HÀKỷ niệm 8 năm ngày mất nhà thơ Tố Hữu (9-12-2002 - 9-12-2010)
Tươi xanh sức sống một dòng chảy

NGUYỄN NHÃ TIÊNTừ buổi trình làng tập thơ “Bông hồng ngủ quên”, tiếp theo là tập “Nhặt mùi hương trầm đâu đây”, cho đến bây giờ thi phẩm thứ ba của Võ Kim Ngân “Viết lúc sang mùa” vừa mới được Nxb Văn học cấp phép ấn hành tháng 7-2010.
Những đối thoại tưởng tượng

THANH THẢO(Đọc “Bán đảo” của Thái Bá Lợi)
Tọa đàm về tiểu thuyết “Biết đâu địa ngục thiên đường” của nhà văn Nguyễn Khắc Phê

TRẦN HUYỀN TRÂNNgày 10 - 10, Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế và Công ty Văn hóa Phương Nam đã tổ chức buổi tọa đàm về tiểu thuyết Biết đâu địa ngục thiên đường của nhà văn Nguyễn Khắc Phê. Buổi tọa đàm đã thu hút sự quan tâm sâu sắc của các nhà văn, nhà nghiên cứu và đông đảo sinh viên các trường đại học.
‘Góc nhìn văn chương’ của nhà văn Trần Hữu Lục

KIM QUYÊNSau tập thơ Ngày đầu tiên(*), nhà văn Trần Hữu Lục tiếp tục ra mắt bạn đọc tập Góc nhìn văn chương(**) và anh sẽ xuất bản tập truyện ngắn Trần Hữu Lục (tuyển chọn năm 2010). Thật là một mùa bội thu với nhà văn Trần Hữu Lục.
Nét riêng của thơ Lâm Thị Mỹ Dạ

HỒNG DIỆU(Nhân đọc Trái tim sinh nở và Bài thơ không năm tháng *)
Hồng Nhu - nhà văn đầm phá

MAI VĂN HOANTôi cố hình dung những tháng ngày nhà văn Hồng Nhu trăn trở, băn khoăn lựa chọn việc trở về quê hay ở lại thành phố Vinh - nơi anh từng gắn bó đã hơn hai mươi năm với bao kỷ niệm vui buồn.
Đọc “Về một mùa gió thổi” (*)

KHẢI PHONG“Thơ kỵ nhất viết điều người đã viết! Nhưng biết sao, khi tôi mến sông Cầu…Lòng khẽ nhắc: đừng nói điều đã viết,Sao âm vang cứ mãi gọi: sông Cầu”