Trong dịp kỷ niệm 70 năm Cách Mạng Tháng Mười, Nhà hát chính kịch và hài kịch Matxcơva ở Taganca lại đưa lên sân khấu một vở cũ trong kịch mục của mình.
Nhà thơ Maiakovski
Đó là tác phẩm thơ "Nghe đây!" của thi hào Vlađimir Maiakôpxki, được thể hiện bằng ngôn ngữ sân khấu lần đầu tiên cũng vào dịp kỷ niệm Cách mạng tháng Mười (1967). "Nghe đây!" được trình diễn lần cuối cùng tối hôm 14 tháng 4-1905, trong dịp kỷ niệm ngày mất của Maiakốpxki. Suốt 18 năm trời, Maiakôpxki đã hiện diện trên sân khấu một trong những nhà hát nổi tiếng nhất của Liên Xô, qua tài năng của năm diễn viên cự phách - mỗi người một vẻ, đều thể hiện trung thực hình tượng nhà thơ tiêu biểu của cuộc Cách mạng tháng Mười và chinh phục được tình cảm của mọi tầng lớp khán giả, kể cả những người khó tính nhất.
Trong cuộc cải tổ mới đây ở Liên Xô, nhà hát vốn được coi là táo bạo nhất, cách tân nhất ở xứ sở Cách mạng tháng Mười này không hề đứng ngoài cuộc. Sự trở về của một số diễn viên kỳ cựu đã tiếp thêm sức mạnh cho nhà hát.
Dưới sự điều hành của tổng đạo diễn Nikôlai Gubentô, tập thể nhà hát bắt tay vào việc xây dựng kịch mục mới của mình. Ngoài những vở mới, nhà hát còn tiến hành dựng mới hoàn toàn một số vở diễn cũ dù chúng đã trở thành những vở cổ điển tạo ra danh tiếng của nền sân khấu Xô Viết nói chung và của Nhà hát Taganca nói riêng. "Nghe đây!" thuộc vào số này. Theo quan niệm của các nghệ sĩ ở nhà hát, một vở diễn dù hay đến mấy cũng chỉ nên để tồn tại trong mấy mùa diễn thôi, sau đó phải dựng mới hoàn toàn để đáp ứng được kịp thời đòi hỏi đã biến đổi của thời đại.
Bôrít Klamennixky - một trong những diễn viên đảm nhận vai Nhà Thơ lần này đã phát biểu trong quá trình tập dượt:
- Vở diễn cụ thể không thành công vì lý do này: hoặc chúng tôi đã già rồi, hoặc trong chúng tôi chưa đủ sự đồng tâm nhất trí để nhà hát có thể hồi phục được. Diễn cho riêng bản thân mình thì ở đâu cũng có thể làm được. Riêng ở Tangaca cần phải diễn cho cả đội kia. Ở đây tuổi tác không có ý nghĩa gì hết.
Sinh thời Maiakôpxki, có người nói với ông rằng: "Một trăm năm sau sẽ chẳng còn ai nhớ đến anh nữa!". Maiakôpxki đã trả lời: "Cứ chờ tới lúc đó chúng ta sẽ nói chuyện". Tính đến ngày hôm nay, hãy còn lâu mới tới cái móc thời gian đó, song mới chỉ xét riêng sự kiện tái xuất hiện vở "Nghe đây!" trên sân khấu Matxcơva, ta vẫn có thể khẳng định rằng nhân dân Xô viết sẽ không bao giờ quên nhà thơ thân yêu của mình.
(SH27/10-87)
"Một ngôi nhà, thậm chí còn hơn cả một phong cảnh, phản ánh tâm hồn", câu nói ấy của triết gia Gaston Bachelard gợi cho chúng ta về những ngôi nhà của các văn hào không đơn thuần chỉ neo vào thực tại – một khu vực, một thời đại, những đồ đạc và vật dụng cá nhân – mà còn neo vào trong sự tưởng tượng, nền văn hóa và ký ức của chúng ta. Một chuyến "Tour de France" ngắn sẽ đưa chúng ta tham quan mười ngôi nhà.
TRẦN THUỲ MAITrước đây khi nhắc đến Thụy Điển tôi chỉ liên tưởng đến công ty xe hơi Volvo và hãng điện thọai di động Ericsson... Nhưng khi đến đây, cảm nhận của tôi phần nào có khác. Ấn tượng đầu tiên của tôi là: Dân tộc này rất yêu văn chương. Chắc chẳng có thành phố nào trên thế giới lại yêu thơ đến mức đem thơ in ngay giữa lòng đường, như ở Stockholm . Trên đường Drottninggatan, thường gọi là phố Hoàng Hậu, người ta khắc thơ dọc theo tim đường, với một cỡ chữ lớn đủ cho người từ trên các nhà tầng hai bên nhìn thấy.