Lỗi tại cây cầu

13:51 08/08/2011
LGT: Ngày nay, khi văn học dần rời xa đại tự sự mà thay vào đó là sự lên ngôi của tiểu tự sự thì truyện cực ngắn là một trong những thể loại được người sáng tạo và người đồng sáng tạo quan tâm. Tuy nhiên cho đến nay thì dường như vẫn chưa có một định nghĩa thống nhất cho cái gọi là “truyện cực ngắn”. Truyện cực ngắn còn được biết đến dưới nhiều dạng thức định danh như “truyện chớp” (flash fiction), “truyện bất ngờ” (sudden fiction), “vi truyện” (micro fiction)...

Minh họa: Internet

Trung Quốc, đầu những năm 80, nhất là sau khi tạp chí Vi hình tiểu thuyết tuyển sanquảng diễn bạn đọc vào năm 1984, thì thể loại truyện cực ngắn bắt đầu thịnh hành. Nhìn chung truyện cực ngắn có những đặc điểm như: dung lượng ngắn, nhịp điệu diễn trình của các chi tiết nhanh và mạnh, chấp chới giữa ranh giới của thơ và truyện. Đó là những lát cắt mỏng trong cuộc sống đương đại khi con người đối diện với một quái trạng văn hóa bùng nổ trong một thế giới đầy rẫy sự ngụy tạo.

Tạp chí Sông Hương kỳ này xin giới thiệu đến quý bạn đọc một truyện cực ngắn của Du Phượng Lâu (Trung Quốc) qua sự chuyển ngữ của Nguyễn Thị Bích Hải.




DU PHƯỢNG LÂU


Lỗi tại cây cầu


Cô giáo Liễu, họ liễu, tính lại thích liễu. Liễu không có nước không thể sống được. Cô sinh ra ở làng Liễu Khê, vừa có liễu vừa có suối. Cuộc đời cô có thể nói là xuôi buồm thuận gió: học xong tiểu học thì lên học sơ trung (trung học cơ sở), học xong sơ trung thì thi vào trường trung học sư phạm, rồi lại được về dạy học ở Liễu Khê.

Suối Liễu ở phía đông thôn, nguồn suối ở trên núi, ngày đêm nước chảy dạt dào, chảy về phương xa. Dòng suối như một thanh kiếm sáng loáng, chia cách hai bờ. Từ khi có ngọn khói bốc lên ở thôn Liễu Khê, các bậc nhân sĩ có chí đã muốn bắc một cây cầu để nối hai bờ. Đó là việc công đức. “Bắc cầu, làm đường, con đàn cháu đống”, bắc một cây cầu là lập một tấm bia, những nhà không có con đều tranh nhau làm. Thế là, hầu như mùa thu năm nào trên suối cũng có một cây cầu độc mộc đơn giản bắc qua.

Nhưng cứ đến trận mưa năm sau cầu lại bị lũ quét cuốn mất, dòng suối vẫn là thanh kiếm chia cách hai bờ. Người ta bảo đó là do người bắc cầu không thành tâm! Người bắc cầu lại bảo nước suối bất nghĩa. Ai đúng ai sai, chẳng ai bình luận.

Cô giáo Liễu dạy tiểu học ở Liễu Khê, có một phần ba học sinh ở phía đông suối Liễu, bốn mùa xuân, hạ, thu, đông đều lội qua suối đến học. Ba mùa xuân, hạ, thu nước suối dịu dàng như tay người mẹ ve vuốt bàn chân con trẻ, gội hết cáu ghét, xoa gãi bàn chân ngứa ngáy. Mùa đông nước suối lạnh buốt, như cắt thịt da. Cô giáo Liễu hồi nhỏ cũng từng nếm mùi lội suối mùa đông: mới đầu chân như bị chó cắn, đau như kim đâm, sau đó thì tê dại như hai khúc gỗ. Thế là cô trịnh trọng tuyên bố: các em ở phía đông suối, đến mùa đông đi học không được cởi giày lội suối, cô sẽ cõng từng em qua suối.

Mùa hạ, lũ quét cuồn cuộn, suối rộng và sâu hơn, cha mẹ không cho học sinh đến trường, phòng học trống mất một phần ba. Trái tim cô giáo cũng trống trải. Để cho phòng học được đông đủ, cũng là để bù đắp nỗi trống trải trong trái tim, sau mỗi cơn mưa lớn, cô Liễu lại hẹn giờ qua suối gõ cửa từng nhà đón học sinh.

Sự tích cô giáo Liễu cõng học sinh qua suối theo dòng Liễu Khê chảy đến phương xa...

Huyện, rồi khu, rồi tỉnh đều tuyên dương cô giáo Liễu là “Giáo viên ưu tú”.

Bốn mùa thay đổi, suối nước dạt dào. Cô giáo Liễu được tuyên dương vẫn cứ cõng học sinh qua suối mùa đông và sau những cơn mưa lớn. Nhưng lại có thêm một câu chuyện mới - cô dẫn học sinh đi khai hoang, trồng cây. Cô định bắc một cây cầu, dự toán kinh phí khoảng 1000 đồng nhân dân tệ (khoảng 3 triệu đồng). Một nghìn rốt cuộc đã lo đủ. Tiền lao động được 500 đồng, cô giáo Liễu tự góp 500 đồng tiền tiết kiệm của mình nữa. Người nhận thi công cảm động trước tinh thần của cô giáo Liễu, cố gắng ngày đêm, thông cầu ngay trước ngày “giáo sư tiết” (lễ nhà giáo, ngày 1 tháng 10). Đôi bờ bị chia cách mấy trăm năm giờ đã được nối liền.

Trên cầu không lập bia, cũng không cắt băng khánh thành, chỉ vang lên tiếng cười giòn giã và tiếng bước chân rộn ràng của trẻ thơ. Nhưng những âm thanh ấy gõ rộn rã trong trái tim cô giáo Liễu, dậy lên những làn sóng ấm áp.

Kỳ nghỉ đông đã đến, lại đến công việc mỗi năm một lần xét duyệt “giáo viên ưu tú”. Nhưng, lần này báo cáo thành tích cô giáo Liễu của trường tiểu học Liễu Khê gửi lên cấp trên đã nhanh chóng bị trả về. Trên bản báo cáo ghi rõ: Thiếu thành tích điển hình cõng học sinh qua suối, không đạt “tiêu chuẩn cứng”.

Cô giáo Liễu biết được điều ấy, đem các giấy khen, bằng khen của huyện, của khu, của tỉnh tặng cho cô mấy năm qua trải trên dòng suối dạt dào. Cô nghĩ: “Vinh dự này thuộc về dòng suối, nên trả lại cho nó”.

Các em học sinh như thể có hẹn hò nhau, vác vồ, búa đến đập cây cầu đá, định đập gãy cây cầu. Bởi vì chúng nghe nói: Vì có cây cầu này nên cô giáo Liễu mới không được công nhận cô giáo ưu tú.

Liễu không có nước không thể sống.

Cô giáo Liễu, họ Liễu lại thích liễu, có lẽ cũng không xa nước được chăng...
 

DU PHƯỢNG LÂU
Nguyễn Thị Bích Hải dịch 
(Truyện đăng trên
 Vi hình tiểu thuyết tuyển san số 1)
(268/06-11)









Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • LTS: Butribabu tên thật là Sivarazu Vencata Xubarao (1916 - 1967) là một nhà văn lớn của Ấn Độ, tác giả của tiểu thuyết nổi tiếng “Còn lại gì?” và 10 tập truyện ngắn trong đó tập đầu tay “Năm truyện ngắn” xuất bản năm 1933. Ông sáng tác bằng tiếng Telugu truyện ngắn “Khasima Bi” in trong tập “Tuyển tập sáng tác của các nhà văn Nam Á” của nhà xuất bản “Văn học”, Mat-xcơva, 1980.

  • LGT: R. Grossmith sinh năm 1954 ở Dagenham thuộc London, nhận bằng tiến sĩ với luận án về Nghệ thuật tiểu thuyết của Vladimir Nabokov và hiện sống ở Glasgow, nơi ông làm việc biên soạn tự điển.

  • L.T.S: Nikom Rayawa là nhà văn trẻ sinh ở một làng phía Bắc thủ đô Băng Cốc. Nikom Rayawa thuộc phái văn học "Trăng lưỡi liềm" có xu hướng nhân bản và tự do.

  • Lỗ Tấn là nhà văn hiện đại Trung Quốc rất đỗi quen thuộc với bạn đọc Việt Nam. Ông quê ở Thiệu Hưng, Triết Giang, sinh ngày 25 tháng 9 năm 1881, mất ngày 19 tháng 10 năm 1936. Năm nay là năm kỉ niệm 130 năm ngày sinh và 75 năm ngày mất của ông.

  • William Butler Yeats (1865 - 1939) là nhà thơ và kịch tác gia lớn của Ailen, sinh ở Dublin. Cùng với T.Eliot, Yeats đã cách tân nền thơ Anh và Ailen. Được giải thưởng Nôbel năm 1923. Sáng lập Hội Văn học Ailen và Nhà hát Quốc gia Ailen.

  • LGT: O. Henry là bút danh của William Sydney Porter. Ông sinh năm 1862 và mất năm 1910, cùng năm qua đời của Mark Twain.

  • LGT: James Ross là nhà văn đương đại của Anh. Ông là một trong số những thành viên của trường phái Không Tưởng. James sống trong một căn nhà cũ, viết bên một chiếc bàn cũ bằng một chiếc máy tính xách tay giá rẻ, theo như lời ông nói. James Ross bắt đầu cầm bút từ năm 1996, cho đến nay đã viết hàng loạt truyện ngắn mang phong cách riêng, đậm chất huyền ảo và giả tưởng.

  • Mia Couto sinh ngày 5 tháng 7.1955 tại Beira, Mozambique. Ông là nhà văn Mozambique nổi tiếng. Các tác phẩm của ông viết bằng tiếng Bồ Đào Nha, đã được dịch rộng rãi ra nhiều thứ tiếng và được in ở trên 22 quốc gia. Truyện ngắn dưới đây được David Brookshaw dịch từ tiếng Bồ Đào Nha sang tiếng Anh. Bản tiếng Việt theo David Brookshaw.

  • L.T.S: Kurt Kusenberg (1904-1983), sinh ở Göteborg, Thụy Điển, mất tại Đức. Giám đốc văn học suốt ba mươi năm tại một nhà xuất bản trong nước và chủ biên một loại sách viết riêng về các triết gia, bác học và nhà văn. Tác giả của nhiều truyện kể mang màu sắc kỳ dị.

  • L.T.S: Miguel Rojas Mix, sinh năm 1934 tại thủ đô Chi-lê. Giám đốc viện Nghệ thuật châu Mỹ La tinh thủ đô San Chiago. Bỏ Chi lê sang Pháp dạy học ở Đại học Paris VIII. Viết tiểu luận, truyện ngắn, sách thiếu nhi. “Bàn tay Chúa” là truyện ngắn ác liệt tố giác chính quyền Pi-nô-chê khát máu tại Chi-lê chỉ có thể gây ra khổ đau, chết chóc, ly hương và quật khởi cho nhân dân xứ này. Truyện mang ý hướng ngụ ngôn, gợi ý, gợi hình, vừa có nét thần kỳ mà vẫn không xa hiện thực.

  • LTS: Valentin Rasputin sinh năm 1937 tại một ngôi làng ở Siberia, Ust-Uda. Tốt nghiệp xong đại học Irkutsk, ông làm việc cho các tờ báo ở Irkutsk và ở Krasnoyarsk trong nhiều năm. Truyện ngắn đầu tiên của ông xuất hiện năm 1961. Truyện “Tiền bạc cho Ma-ria” đem lại danh tiếng cho ông. Với những truyện xuất hiện sau đó như “Kỳ hạn cuối cùng”, “Hãy sống và nhớ đến tôi”, “Vĩnh biệt Ma-chi-ô-ra”, ông được khẳng định như một trong những nhà văn Xô-viết lớn nhất. Truyện ngắn dưới đây xuất hiện trong một tập truyện mới của ông, tập truyện có đề là “Cuộc sống và tình yêu”.

  • LGT: Hồ Thích là nhà văn, học giả lớn của Trung Quốc. Truyện cực ngắn này đã rạch đôi hai nền văn minh với hai lối sống, hai cách tư duy. Với nền văn minh nông nghiệp, xã hội tiểu nông, mọi thứ chỉ cần tương đối. Đem lối sống, cách tư duy ấy sang nền văn minh đại công nghiệp thì trật khớp hết, và… chết.

  • PHRÊ-ĐRÍCH SI-LAN-ĐE- Tất cả đứng dậy, - viên mõ tòa nói với giọng đều đều.Ông chánh án bước vào, kéo ghế lại gần rồi ngồi xuống.- Tất cả ngồi xuống, - viên mõ tòa làm xong phận sự, chẳng còn buồn để ý đến những gì diễn ra trước mắt.

  • A-ri-en Đot-phơ-man sinh năm 1942 tại Chi-lê. Giáo sư dạy thuyết giảng tại Đại học Văn thuộc Viện Đại học Chi-lê, ông phải rời bỏ Chi-lê vào năm 1973, viết truyện ngắn, tiểu luận và thơ.Truyện ngắn Viên thuốc bọc đường viết theo kỹ thuật chen lồng đối thoại và chen lồng hiện tại và tương lai.Nội dung truyện vạch trần sự vật lộn miếng ăn tại Hoa Kỳ khiến cho lắm kẻ tha phương lao vào một số nghề nghiệp nguy hiểm, khốn nạn.

  • An-ghiêc-đax Pô-xi-ux, sinh năm 1930, tại làng Ketubai - ông tốt nghiệp Khoa Ngữ văn Litva ở Học viện Giáo dục Klaipeda - Ông viết văn vào năm 1953, tác giả của nhiều truyện ký, đồng thời ông còn là nhà văn viết nhiều cho tuổi thơ.

  • VLA-ĐI-MIA XÔ-LÔ-KHINThị trấn nhỏ giữa buổi trưa hè bụi bậm, buồn tanh, vắng ngắt. Chẳng biết tự bao giờ, giữa thị trấn đã sừng sững một tòa đại giáo đường năm tháp nhọn. Nổi lên giữa những mái nhà một tầng có vườn cây xanh rì bao quanh trải đều lúp xúp hai bên bờ sông là gần chục nhà thờ, mà tháp của chúng cái thì màu da trời, cái thì màu lục, cái thì màu vàng.

  • Marie Luise Kaschnitz (1901-1974) là một nữ văn sĩ nổi tiếng và tiến bộ của Tây Đức, sinh trưởng ở Cac-lơ Xru-e (Karlsruhe) trong một gia đình sĩ quan. Bắt đầu hoạt động với tư cách cây bút văn xuôi từ những năm 20.

  • K. PAU-TỐP-XKISố phận một nguyên soái của Na-pô-lê-ông - mà chúng ta sẽ không gọi tên để khỏi làm phiền lòng những nhà sử học và những kẻ mọt sách - xứng đáng để đem kể cho các bạn, những người đang phàn nàn về sự nghèo nàn của tình cảm con người.

  • LTS: Vassily Shukshin (1929-1974), một diễn viên tài hoa, một đạo diễn phim lỗi lạc, một nhà văn tên tuổi. Thật khó nói lãnh vực nghệ thuật nào đã quyết định quá trình hình thành tài năng của Shukshin: truyện ngắn, tiểu thuyết hay điện ảnh? Nhưng dẫu sao vẫn không cần bàn cãi gì nữa về giá trị truyện ngắn của Shukshin. Xin giới thiệu một trong những truyện ngắn viết vào những năm cuối đời của nhà văn.

  • LGT: Irving Stone (1903-1989), nhà văn Mỹ hiện đại, nổi tiếng trong nước và trên thế giới nhờ những kịch bản phim lịch sử, những tác phẩm về tiểu sử các nhân vật nổi tiếng, nhất là những cuốn “Khát vọng cuộc sống” (Lust for Life) viết năm 1934, về Vincent van Gogh, danh hoạ Hà Lan, “Tê tái và Đê mê” (The Agony and the Ecstasy) viết năm 1961, về Michelangelo, danh hoạ và nghệ sĩ điêu khắc Italy, “Thuỷ thủ trên lưng ngựa” (Sailor on Horseback) về Jack London, nhà văn Mỹ lừng danh...).