Không - hoa

14:40 12/07/2022

HOÀI NAM

Người ta vẫn xì xào tới tai tôi rằng, tôi là một con ngốc. Thì đã sao! Tôi không cảm thấy bị xúc phạm mà ngược lại nó đem đến cho tôi cảm giác được an toàn yên ổn. Ai lại đi ganh tị, đố kị với một con ngốc? Làm thế chẳng khác nào tự túm tóc nhấc mình khỏi mặt đất.

Minh họa: Nguyễn Duy Linh

Thuở bé, khi tôi còn là một con bé tóc vàng hoe nắng gió, tôi thường xâu chuỗi những bông hoa dại đủ màu, nhỏ li ti trông như những hạt cườm rồi đặt lên đầu làm công chúa mặc dầu mặt mũi tôi khi nào cũng lấm lem, áo quần xộc xệch nhếch nhác. Lớn lên tí, trong một dịp hiếm hoi tôi được xem bộ phim Chàng Ngốc chuyển thể từ tác phẩm cùng tên của Dostoievski và từ đó tôi đã đem lòng yêu thầm hoàng thân Myshkin, một chàng trai trẻ tốt bụng, thật thà đến nỗi người đời ngỡ rằng trí tuệ đã lãng quên ruồng bỏ chàng.

Ngốc, Ngốc, Ngốc! Nghe quen rồi cũng thuận tai. Cái âm sắc như gai nhọn ấy không còn làm tôi quan tâm và khó chịu. Có khi, không hiểu sao tôi còn cảm thấy thích thú là đằng khác. Khi người ta gọi tôi là ngốc họ đâu ghét bỏ tôi mà chỉ có ý nhạo báng một cách hồn nhiên. Ngay mẹ, người luôn yêu thương tôi vẫn bảo: Những tưởng nó đẻ bọc là khôn ngoan lắm, ai dè lại đôộc đệt ngu ngơ nhất nhà không biết chi. Theo lời mẹ, tôi được thoát thai trong hình hài một cái bọc điều. Bà đã vô cùng hoảng sợ gần như ngất xỉu vì kinh hãi nhưng bà đỡ bằng sự thành thục của mình đã nhanh nhẹn bóc tách cái bọc ra như người ta bóc tách cái vỏ trứng và thế là oe oe… Xin chào! Theo quan niệm thú vị của dân gian, đẻ bọc điều là một dấu hiệu may mắn cho cả em bé và cha mẹ. Những đứa trẻ đẻ bọc điều thường thông minh, khôn ngoan hơn người. Chính vì vậy mà hễ có việc gì tôi làm vụng về sai quấy là mẹ hay lôi cái bọc điều ra để than thở. Tôi cười nhăn nhở, thì tác phẩm đầu tay của mẹ đó chơ ai! 

Mẹ bảo, con gái lớn rồi không ở nhà mãi được phải lấy chồng đi con ạ, chứ ở nhà cứ như quả bom nổ chậm. Con không thích, con không lấy. Sao lại không, mọi người đều thế cả, bổn phận mà. Nhưng lấy ai hả mẹ? Hỏi chi lạ rứa mẹ làm sao biết được, thời bây giờ khác, không như mẹ ngày xưa. Nhưng con chẳng có ai. Thiệt không? Có mà cũng không. Mẹ ngán ngẩm lắc đầu, con nhỏ này thiệt kì!

Tại sao tôi lại trả lời ấm ớ để mẹ phải phiền lòng hoang mang lo lắng? Nhưng tôi biết trả lời mẹ sao đây. Tôi đã có chàng. Nhưng chàng là ai, đó còn là một ẩn số với chính tôi. Tôi không thể gọi tên chàng vì đơn giản là tôi không biết tên chàng. Tôi chỉ gặp chàng duy nhất có một lần mà lần đó lại ở trong mơ rồi sau đó chàng mất hút. Nhưng không hiểu sao tôi có cảm tưởng đã quen chàng từ lâu lắm. Có lẽ từ kiếp trước!

Trong mơ, chàng lặng câm như một cái bóng và chỉ xuất hiện trong khoảnh khắc. Ngắn ngủi quá, tôi muốn níu giữ chàng  nhưng chẳng thể. Nhưng kì lạ, khi tỉnh giấc tôi bỗng phát hiện có chấm son đỏ tươi hình trái tim in dấu trong lòng tay tôi. Hình như chàng đã từng tồn tại.

Tự bao giờ chàng ngủ luôn trong mộng mị của tôi. Nhiều năm qua đi, tưởng có lúc tôi không nghĩ đến chàng nữa. Cũng có những mối tình phù du tấp qua đời tôi nhưng nỗi ám ảnh về chàng lặn sâu trong tâm thức. Nó không vô hình mà tồn tại bằng ngọn lửa nhỏ leo lét như ma trơi, lập lòe như đom đóm nhưng chưa bao giờ tắt cho dù chỉ là trong khoảnh khắc. Không có gì lấn át được nó dù đó là ánh sáng mặt trời. Chỉ cần một sự va chạm nhỏ của kí ức là nó bùng lên thành đám cháy lớn ngoạm hết con người tôi.

Mặt tôi nhiều lúc thất thần. Cha tôi, một bác sĩ chuyên khoa thần kinh bảo, đó là dấu hiệu của chứng bệnh thần kinh phân liệt, nếu không chữa chạy kịp thời dễ dẫn tới chứng điên loạn. Trước khi điều trị cho tôi, cha lục lọi tra cứu gia phả, xem trong các vị giống nòi tổ tiên có vị nào mắc căn bệnh trái khoáy như tôi không. Tôi bảo, cha bận tâm làm gì, con vẫn bình thường mà. Cha nhìn tôi, tôi nhìn trời xanh mây trắng, rồi không hiểu sao lại cười. Cha biết không, những người điên là những người thông minh nhất đó cha. Tôi còn quỷ quái dấn thêm, mà trong nhà có một kẻ điên điên cũng vui lắm cha à, tỉnh quá cũng chán. Cha kinh hoàng nhướn đôi mục kỉnh nhìn tôi như nhìn vật thể lạ, thầm nghĩ, đích thị là con bé điên thật rồi. Còn tôi thì tức cười muốn chết vì đã hù dọa được cha, một người nổi tiếng gia trưởng.

Mẹ bảo, dù thế nào nó cũng phải hiện ra!

Làm sao tôi có chàng đây? Đêm đêm, để an ủi mẹ, để dỗ dành tôi, tôi nguyện cầu chàng hãy hiện ra trong vòng tay tôi. Tôi khấn nguyện thành tâm. Linh nghiệm! Tôi cảm giác rất rõ linh hồn chàng lẩn quất đâu đây. Cần phải tạo cho chàng một thân xác để linh hồn chàng có nơi trú ngụ. Trước đây tôi không là kẻ báng bổ thần thánh, nhưng tôi nghèo đức tin. Vào những ngày rằm mồng một, tôi vẫn thường xách đồ lễ theo mẹ lên chùa. Tôi thấy mẹ hòa lẫn trong đám người đông như kiến, ngụp lặn khấn vái lia lịa. Thầm nghĩ, cõi nhân gian sao mà đáng thương. Ai lại đi lấy một tảng đá, một khúc gỗ để rồi đục đẽo, để mà gọt dũa, để mà thờ phụng, để làm cứu cánh cho cuộc đời mình? Nghĩ mà buồn cười thay cho con người, cái con người vĩ đại mà cũng thật vô cùng bé nhỏ; rất tàn bạo mà cũng vô cùng nhân hậu, rất mạnh mà cũng quá đỗi yếu mềm ấy!

Nhưng từ khi gặp chàng, tôi mới cảm nhận được vạn vật trong vũ trụ đều có linh hồn. Đức tin đã tạo ra linh hồn. Đêm đêm, trong quầng sáng đê mê của ngọn nến, tôi ngồi hì hục gọt đẽo. Tôi làm việc hai mươi bốn tháng trời ròng rã. Tôi không phải là nghệ nhân, cũng không là nhà điêu khắc, tôi làm việc theo bản năng. Sự kiên nhẫn của tôi đã được đền đáp. Tôi tạo ra chàng khéo đến nỗi người đời tưởng chàng bằng xương bằng thịt. Mọi người trầm trồ gắn cho tôi danh hiệu nhà điêu khắc trứ danh. Họ còn bảo tôi có thần nhãn. Tôi chỉ cười thầm, họ đâu biết, tôi là kẻ sắp mù lòa đến nơi.

Sau đó tôi làm lễ nhập hồn cho chàng. Tôi không mất thì giờ làm lễ theo kiểu ông cha vẫn làm. Không soạn cỗ chay, không làm phan trắng gắn đọt tre treo ở ngã ba đường, cầu xin van vái trong ba ngày đêm để linh hồn phiêu diêu trở về trú ngụ trong thân xác. Tôi làm lễ nhập hồn theo cách riêng của mình. Đơn giản lắm, tôi chỉ cần đặt tay tôi lên tay chàng. Một cái đặt tay thật khẽ, thật nhẹ như chiếc lá. Nhưng tôi bỗng rùng mình, những ngón tay được tạc bằng đá của chàng bắt đầu nóng ấm và run rẩy. Chàng đã hiện hữu!

Bây giờ tôi có thể đối thoại giao cảm với chàng bằng mọi cách. Tôi thỏa thuê ngắm nhìn chàng mà không sợ chàng biến mất. Thoạt nhìn chàng có vẻ khắc khổ và dễ lẫn. Định mệnh đã ghi dấu ấn lên khuôn mặt chàng, gương mặt của kẻ suốt đời đi săn tìm cái tuyệt đích. Chính khát vọng chinh phục đầy ảo tưởng này đã biến chàng thành kẻ cô độc.

Chàng hỏi tôi thường thích đọc loại sách nào. Tôi bảo, toàn loại tâm lí xã hội, kiểu ái tình mùi mẫn và thỉnh thoảng cũng ghé mắt qua các màn kiếm hiệp trinh thám để học chút phiêu lưu can đảm. Chàng ngán ngẩm lắc đầu, đời người ngắn ngủi lắm, rồi trao trút cho tôi một đống sách theo thực đơn của chàng như thầy giáo giao bài cho học sinh. Tôi chỉ biết cười rũ.

Chàng làm việc như ma đuổi. Tôi lờ mờ cảm nhận hình như chàng đang chuẩn bị cho cái chết, nó có thể ập đến lúc nào. Lúc hoàng hôn xuống chớ tự hào ngày mai bạn sẽ thức dậy như thường lệ. Vậy thì hãy chuẩn bị. Sống thế nào thì chết như thế ấy. Sáng tạo là để mình chết đẹp hơn. Chàng bảo với tôi thế.

Thực ra tôi đọc khối sách thỏa mãn thực đơn của chàng nhưng tôi ranh mãnh lờ tịt đi. Tôi sợ chàng bị bội nhiễm về sự minh triết và như thế e rằng tôi sẽ không còn tồn tại trong mắt chàng nữa. Lâu dần, chàng biết tỏng và cười nhạo về sự suy tính trẻ ranh của tôi. Nhưng tôi đang yêu. Những người đang yêu đều hồn nhiên ngộ nghĩnh như tôi cả, có gì khác lạ đâu.

Nhưng tôi không phải là duy nhất trong trái tim chàng. Chàng cũng có tình nhân khác. Những cô gái đi qua đời chàng như những đám mây mùa thu. Tôi cũng chỉ là người tình của chàng. Em không ghen sao? Có lần chàng hỏi tôi. Không! Tôi nói thực lòng. Có thể là tôi khôn ngoan nên không thể hiện hay là tôi ngốc nghếch không nhận ra các mối đe dọa đang rình rập cuộc tình của tôi với chàng. Tôi cư xử với chàng gần như bản năng đói ăn khát uống, hồn nhiên như cây cỏ. Chàng bảo, em không giống ai. Trời ơi, tôi việc gì phải giống ai cơ chứ. Tôi là tôi, tôi là chính tôi, tôi giống tôi thế là quá đủ. Dẫu chàng có bảo tôi là công chúa hay tình yêu của tôi ngây ngô như người thượng cổ đi nữa thì tôi vẫn cứ là tôi dù ở trong hình tướng bất kì nào mà tôi có thể chuyển hóa. Tôi còn bốc phét đại ngôn, những tình cảm lớn không cần tới kĩ xảo và kinh nghiệm. Tước đi cái đam mê ấy, cái ngu ngơ ấy thử hỏi tôi có còn là tôi nữa không?

Một lần chàng vòi vĩnh đòi đưa tôi lên một ngọn núi cao ngất. Em không thể. Chàng dỗ dành tôi như một đứa trẻ để tôi thuận theo. Thường ngày chàng đâu có khỏe nhưng không hiểu sao vừa dìu tôi chàng vừa đi phăm phăm không có vẻ gì là mệt. Lên đến đỉnh, tôi mệt xoài như cọng dưa héo. Chàng lấy trong ba lô ra một bó hương lớn thắp lên rồi lầm rầm khấn nguyện. Chàng khấn chi rứa? Chàng bảo, em cũng nguyện cầu đi. Những đôi trai gái thương nhau lên đây thành tâm cầu nguyện sẽ không bao giờ mất nhau được nữa. Chao ôi, chàng là người giàu đức tin thế sao? Tự nhiên, tôi thèm được như chàng.

Tôi ngồi lọt thỏm trong lòng chàng. Đôi bàn tay với những ngón thon dài đẫm màu khói quàng lên người tôi. Tôi và chàng đắm chìm trong yên tĩnh, thanh thản đến lạ lùng. Đó là những giây phút bình yên nhất trong cuộc đời đầy bất toàn của tôi. Tôi ngả đầu vào ngực chàng với cảm giác tin cậy được chở che. Tôi rót vào tai chàng, nếu lấy anh làm điểm tựa, em sẽ là thần Atlas nâng được cả bầu trời. Chàng cười to đầy vẻ chế nhạo, cô bé con ngốc nghếch của anh ơi, thần thánh mà để làm gì, chỉ cần luôn có trong nhau là đủ.

Nhưng không phải lúc nào chàng cũng dịu dàng đam mê tôi. Cũng có khi chàng nói với tôi bằng một giọng xa lạ mà tôi không sao hiểu được. Tôi nhìn sâu vào mắt chàng, hoang vắng đến lạ lùng. Tôi không còn tồn tại trong chàng nữa. Chàng như thuộc về một hành tinh khác xa lạ đến tàn nhẫn. Những lúc như thế không ai có thể chia sẻ với chàng được. Tôi hoài nghi những tình cảm của chàng. Đau đớn và uất ức, tôi gào lên, chàng có quyền gì để tàn nhẫn bất công với tôi. Nhưng ngay tức thì tôi cũng bàng hoàng nhận ra, đó là quyền của chàng mà. Mỗi người trong chúng ta đều tự chọn cho mình một cái quyền, một con đường để dấn thân và chính tôi, tôi cũng đã tự chọn cho mình một lối sống đấy thôi, có ai ép buộc tôi đâu.

Tôi gặp chàng mỗi ngày lòng vẫn không bớt nhớ. Tôi nhớ chàng mọi lúc mọi nơi. Có khi chàng không hẹn nhưng tôi vẫn quen chờ đợi chàng. Tôi mặc chiếc áo màu lam chàng ưa thích. Tôi tô đôi môi hồng hạnh chàng khát thèm. Tôi nhìn ngóng ra con đường nhỏ vàng cây cơm nguội. Tôi đi ra đi vào. Tôi cọ xát thân xác đến rát bỏng. Tôi đốt trầm hương lên. Sự giao hòa tâm thức cũng cần phải có sự tinh khiết cả phần hồn lẫn phần xác tôi dành trọn cho chàng.

Cũng có khi không đủ kiên nhẫn, tôi mon men tìm đến phòng chàng. Tôi rón rén như con mèo hoang tìm đến bạn tình. Cửa phòng không khép. Ánh trăng mùa thu sau cơn mưa được gội rửa sáng nõn lên đến lạ lùng. Chàng đang ngủ. Gương mặt chàng tắm đẫm trong trăng thanh thản lạ. Tôi vuốt mái tóc dài điểm màu sương khói của chàng hất ngược lên. Chưa bao giờ tôi cảm nhận được vẻ trẻ trung ngời sáng trên gương mặt chàng như lúc này. Tôi muốn áp môi tôi lên môi chàng nhưng lại sợ chàng thức giấc và như thế khoảnh khắc kì diệu ấy sẽ tan biến đi. Nhưng cơn đói khát chàng đã làm tôi không kiềm chế được. Tôi muốn chàng khỏa thân trước tôi. Cơ hội có bao giờ gõ cửa nhà bạn hai lần. Tay tôi run rẩy lần cởi những chiếc khuy áo màu cánh gián từng chiếc, từng chiếc một…

Bỗng tôi rú lên. Tôi muốn bỏ chạy, chạy thật xa để quên đi những gì vừa chứng kiến. Nhưng những vết sẹo chằng chịt nhúm nhó đến quái dị trên ngực chàng cứ cuốn hút vào mắt tôi. Ma lực vô hình trì níu tôi. Lẩy bẩy tôi lần tìm bàn tay chàng. Tôi đan tay tôi vào tay chàng. Sự bình tâm đã diệu kì trở lại. Tôi ngồi im lặng rất lâu, cố sắp xếp mọi ý nghĩ đang rối tinh rối mù trong đầu. Hẳn chàng đã trải qua những tháng ngày đau đớn lắm! Tự nhiên một niềm thương cảm dâng ngập cơ thể tôi. Những vết sẹo kì quái kia không còn hù dọa tôi được nữa. Nó đã là một phần cơ thể chàng. Tôi không giận chàng nữa. Tôi không thể nói lời tàn nhẫn với chàng. Tôi cúi xuống hôn lên những vết sẹo ấy. Chưa bao giờ tôi thấy yêu thương chàng như lúc này. Tôi quyết định phải biết quên chàng đi.

Tôi dùng tất cả sinh lực của một niềm tin tuyệt vọng mãnh liệt để thổi tắt chàng đi. Tôi thổi mãi, thổi mãi nhưng ngọn lửa ma trơi ấy càng cháy to hơn. Bất lực, tôi cầu cứu đến thần linh. Tôi khấn nguyện thành tâm trong nỗi vật vã đến giẫy giụa. Tôi khấn nguyện mãi. Bao lâu? Tôi không còn khái niệm về thời gian, không còn khái niệm về không gian, cho đến khi bức tượng mà tôi tạo ra chàng chỉ còn lại một dúm tro tàn lạnh trong tay tôi.

Tôi đi ra đường lang thang một mình trong mưa lạnh. Một chiếc xe ba gác chở đầy những lẵng hoa tươm nát đi ngang mặt tôi. Tôi rùng mình liên tưởng đến những xác chết sau một nạn dịch. Lẽ nào đây là số phận của những bông hoa mới ngày nào được nâng niu chào đón sao? Tại sao người ta không làm một cái lễ đưa tiễn và chôn cất nó cho dù là một cái lễ đạm bạc nhất như cái cô Lâm Đại Ngọc ấy nhỉ. Mấy ai được như nàng. Tự nhiên tôi muốn khóc.

Mặt tôi lại thất thần, miệng tôi lại lải nhải nói lời lẩn thẩn. Chàng là ai? Tôi chưa kịp đặt tên cho chàng. Nhưng điều đó thì quan trọng gì. Như một thói quen khó cưỡng, tôi lại ngả lòng bàn tay. Lạ chưa, một vệt son đỏ vẫn nồng cháy trong lòng tay tôi. Tôi khép mắt lại nhưng vẫn cảm nhận rất rõ cái đốm lửa nhỏ nhoi ấy đang vẩy lên muôn ngàn tia sáng nhấp nháy bảy sắc cầu vồng. Nó gợi lại trong tôi một tuổi thơ vô tư trong trẻo mải mê đuổi theo lũ chuồn chuồn chao liệng trên mặt nước báo hiệu những cơn giông mùa hạ…

Bây giờ! Tôi, cũng là kẻ giàu đức tin. Tôi hẹn với chàng ngày mồng bảy tháng bảy.

H.N
(TCSH45SDB/06-2022)

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • VIỆT HÙNGGa H. một đêm mưa phùn ảm đạm.Khách chờ tàu nằm la liệt dọc các hành lang.Tôi bước vào phòng đợi, trong tâm trạng không vui mà cũng chẳng buồn. Tìm một chỗ ngồi bất kỳ…

  • TRẦN KIÊM ĐOÀN Ngôi nhà một thời là tổ ấm trên đồi bỗng trở thành rộng gấp đôi, gấp ba và vắng vẻ như một tòa lâu đài cổ từ khi Bé Út dọn ra khỏi nhà để lên miền Bắc học. Đứa con 18 tuổi trên đất Mỹ nầy rời nhà đi học xa thường có nghĩa là đang bước vào đời, ra khỏi vòng tay cha mẹ, thật khó lòng về lại. Những bước tiếp nối là học ra trường, kiếm việc làm, chọn nhiệm sở như cánh buồm đưa tuổi trẻ ra khơi. Bất cứ nơi nào có thể an cư lạc nghiệp trên 50 tiểu bang sẽ là nơi đất lành chim đậu. Tuổi thành niên tiêu biểu của văn hóa Âu Mỹ là tự lập, gắn liền với  vai trò chuyên môn và xã hội chứ không phải quanh quẩn với đời sống gia đình.

  • ĐỖ PHẤNĐêm rất khuya dưới chân núi H. Khó khăn lắm chúng tôi mới tìm được một con đò bằng tôn móp méo xác xơ. Chẳng hiểu ban ngày trông nó thế nào. Có lẽ đây là chiếc đò bị cấm lưu hành? Không thể có mặt ở bến vào ban ngày. Cũng là cấm làm phép. Dòng suối không có chỗ nào đủ sâu để có thể chết đuối.

  • ĐỖ KIM CUÔNGBây giờ bạn bè ít được gặp anh lang lang trên phố. Thảng hoặc dăm bữa nửa tháng, có khi hơn mới tóm được anh. Ấy là khi anh phải ra khỏi nhà đi nạp bài cho những tờ báo mà anh thường cộng tác, hoặc đi nhận nhuận bút một vài bài thơ lẻ in trên báo.

  • VŨ NAM TRỰC           Truyện ngắn

  • TRẦM NGUYÊN Ý ANHÔng Nhâm bước chầm chậm theo con đường tráng xi-măng ngoằn ngoèo trong con hẻm nhỏ. Căn nhà ông ở cuối xóm, một trệt, một lầu... mới tinh. Cánh cửa sắt đóng im ỉm. Ông ngồi bệt xuống nền xi-măng vì chân ông đã mỏi. Lẽ ra, khi mấy đứa con ông chưa bàn nhau cất lại căn nhà, ông đã có thể đẩy cánh cửa rào bằng tre và đàng hoàng bước vào nhà mình.

  • XUÂN CHUẨNĐể rồi tôi kể cho ông nghe về lai lịch cái quạt, để ông ông khỏi coi tôi là Thằng Bờm có cái quạt mo. Cái thời quạt điện quạt đá, máy lạnh mà cứ bo bo cái quạt kè, thỉnh thoảng lại đạp phành phạch như mẹ hàng cá thách lên giữa chợ. Cũng chẳng có gì li kỳ, hay mùi mẫn rơi lệ, chỉ là chuyện đời tầm phào.Hai ông trải chiếu ngồi giữa sân, nhâm nhi chén trà, ông Thân nói với đại tá Tiến về hưu như vậy khi đại tá ngỏ ý thích cái quạt kè của ông.

  • TRẦN THỊ TRƯỜNG  Bim chào đời vào lúc kém 19 phút. Trăng hạ tuần phun nhẹ màu đục của sữa vào bầu trời. Hôm sau trời lất phất mưa. Bố nói với bà ngoại trước khi đi làm: "Nếu không thấy con về thì bà giúp con cùng nhà con nuôi cháu". Câu nói ám ảnh làm trí tưởng tượng của bà ngoại nhiều lần thắt lại. Sau này nhiều khi bà ngoại sợ cả cái bóng của mình.

  • NAM TRUNG Ông Hãnh cứ đi tới đi lui trong phòng khách nhà ông, vừa đi vừa quạu cọ lẩm bẩm: thằng Hùng nó nói vậy là nó có ý coi thường mình, nó dám trứng khôn hơn vịt. Rồi mày sẽ biết tay ông. Ông sẽ cho mày còn lâu mới được vào Đảng, ông sẽ bác tất cả những đề xuất về mày...

  • HOÀNG THÁI SƠNKhi tôi lớn lên thì nội tôi đã mất từ lâu nhưng thỉnh thoảng dân làng vẫn nhắc đến người với niềm cảm mến về những chuyện không ít ly kỳ. Ông tôi rất khoẻ, người tròn vo, đen như sừng, tục danh Cu Trắt - phương ngữ vùng quê tôi nghĩa là nhỏ và rắn chắc. Ông ham mê võ thuật, thạo côn quyền, thuở trai thường đóng vai ông địa trong đám múa lân. Đám múa năm nào hễ thiếu ông là coi như nhạt trò, dân làng chẳng ai buồn xem. Người ta đồn ông tôi tài ba lỗi lạc, như có thể đi trên lửa, nhảy qua nóc nhà, còn những thứ chui vào hậu cung đình làng mà không cần dở ngói là xoàng... Kho chuyện về ông ngày càng dày do mồm miệng dân gian thêu dệt thêm, tuy nhiên trong đó nhiều chuyện là có thật.

  • PHAN XUÂN HẬUTôi trở về quê sau mười năm xa cách. Quê tôi nằm cuối con sông Vẹn, con sông này là nhánh của sông Dinh, bắt nguồn từ dãy núi Gám, chảy qua bến Dền. Nơi đây xưa kia là kinh đô của vua Dền. Vua Dền tụ tập lực lượng chống lại nhà Trần khi đó đang trấn áp nhà Lý. Vua Dền là hậu duệ của Lý Thái Tổ, ông không chịu sự chuyên quyền của vua tôi Trần Thủ Độ bèn lập căn cứ ở miền Tây Yên Thành, tức quê tôi, và Dền là kinh thành của ông, dân quen gọi ông là vua Dền.

  • NGUYỄN VĂN VINHTết Mậu Thân năm ấy tôi tròn mười sáu tuổi. Soi gương, tôi thấy y xì một con bé tóc lơ xơ hoe nắng, xấu tệ.

  • CHÂU DIÊNĐơn vị của tôi đi bộ từ một tỉnh miền Trung, lên qua Mường Phăng thì Điện Biên đã giải phóng. Sau một tháng đi bộ nhưng gần như chạy bộ, chúng tôi được phép nghỉ lại hai ngày ở một bản, hồi đó bản này nằm khá sâu trong rừng, nhưng nay thì nó đã ở bên một nhánh đường mới làm dẫn ra phố huyện Tuần Giáo để nối vào con đường số 6 chạy tuốt lên Điện Biên Phủ.

  • NGUYỄN TRƯỜNGLàng Hạ nằm phía hạ nguồn sông La Ngà. Đất chật. Người đông. Đói nghèo thành nếp. Hồi hai bên đánh nhau, nơi đây là vùng địch hậu. Giải phóng hơn chục năm mà làng Hạ đói nghèo vẫn hoàn nghèo đói. Không ít người bỏ làng đi xa chẳng thèm ngoái cổ nhìn lại. Vậy mà hơn mười năm lại đây, nhờ vực dậy cái nghề tơ tằm truyền thống vốn có từ xưa, làng Hạ đang trở thành một làng nghề giàu có nhất nhì trong vùng. Nhà cũ lỗi thời phá đi xây mới. Đường làng bùn lầy được thay bê-tông. Trường tiểu học tranh tre nứa lá hồi nào nay lên hai tầng. Điện lưới dọc ngang khắp làng đã đẩy năng suất ươm tơ kéo sợi lên cao chưa từng thấy. Chất lượng tơ tằm đạt chuẩn xuất khẩu. Hàng bán chạy hơn cả tôm tươi. Thu nhập người dân ngày một cao.

  • LÊ TRÂMNgồi với tôi và Kh là một đôi nam nữ còn khá trẻ. Chàng thanh niên, theo lời gã, vừa mới về từ Thái Lan sau khi trúng một hợp đồng béo bở. Gã là đại diện của một công ty xuất nhập khẩu nổi tiếng ở bên ấy.

  • NGÔ TỰ LẬPCó lẽ tôi đã ngủ rất lâu trước khi bị lay dậy một cách dữ dội. Tôi cố nằm thêm, mặc dù đó không phải là thói quen của một người lính cũ. Thường thì tôi bật dậy ngay. Trước khi tôi vào lính, cha tôi, một đại tá từng trải ba cuộc chiến tranh, chỉ dặn mỗi một câu: “Hãy chồm dậy ngay tiếng còi báo động đầu tiên!”. Lời dạy của ông tôi làm theo trong suốt thời gian tại ngũ và cả khi giải ngũ. Nhưng có những lúc ta không làm chủ được mình. Tôi thấy mình đau ê ẩm và phải một lúc khá lâu sau tôi mới chậm chạp mở mắt.

  • PHẠM THỊ CÚCTừ những ngày thơ bé còn cắp sách đến trường cho đến khi đã bước vào đời, con cái đã khôn lớn và trưởng thành, trong ký ức của tôi vẫn luôn lưu giữ những hình ảnh sinh động và kỳ diệu của hàng ngàn con cò trắng rợp cả cánh đồng bát ngát, những cánh rừng và vườn cây trĩu nặng vô vàn chim chóc, hình ảnh chim cò thân thiết đậu cả trên vai người, trên đầu người, quẩn dưới chân người... là chuyện của Vùng Đồng tháp Mười qua những trang viết hấp dẫn của các nhà văn Sơn Nam và Đoàn Giỏi.

  • MAI NINHTrong khoảng giữa buổi chiều thăm viếng cơ sở và dạ tiệc, tôi chạy về nhà thay quần áo. Dưới vòi nước ấm, tôi nao nao xúc động nhớ lại từng khuôn mặt bạn bè. Ngoài một hai người thỉnh thoảng gặp nhau nhờ ở lại nơi này sau khi tốt nghiệp, còn hầu hết thì sau một phần tư thế kỷ đã qua đi, bây giờ mới tái ngộ. Làm sao không ngẩn người trước những tên bạn ngày xưa mặt mũi căng hồng tí tửng nhố nhăng, giờ đây làn da gấp nếp, râu ria đạo mạo, ra dáng sếp lớn sếp nhỏ cả rồi. Và dấu chân chim của thời gian càng rõ rệt hơn nữa, nơi những cô đầm bạn gái của tôi.

  • MAI NINH- Rối, Rối ơi! Dậy đi nào. - Nằm mãi đây cũng đừng hòng có ai lượm xác đem chôn. - Dậy đi! Rối ơi.

  • ANH DƯƠNGCòn sống đến nay, ông tôi phải hơn trăm tuổi. Trước ngày chết, ông kể cho tôi câu chuyện thương tâm này.