Khi nhà báo... viết sách

10:09 19/06/2018

Là một nghề gắn với viết lách, chữ nghĩa nên không có gì lạ khi nhiều nhà báo viết sách. Nhưng bản chất nghề báo là công việc liên quan đến thông tin nên sách của nhà báo ngoài sự đa dạng còn có một đặc thù riêng là luôn gắn với dòng chảy của thời sự, nhất là dòng thời sự liên quan đến chuyên môn của từng người.

Học sinh Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong đọc sách của nhà báo Lê Văn Nghĩa

Nhà báo viết văn

Nhà báo Hà Đình Nguyên là một cây bút nổi tiếng trong làng báo tại TPHCM, giới đồng nghiệp, bạn bè hay gọi đùa anh là “trùm bolero” bởi anh không chỉ có sự hiểu biết sâu sắc về dòng nhạc này, mà còn hiểu cả những vấn đề hậu trường của từng ca khúc, từng nghệ sĩ, ca sĩ… Anh là tác giả của các bộ sách: 35 Chuyện tình nghệ sĩ, 60 Bóng hồng trong thơ nhạc, 50 Chuyện kỳ thú phương Nam… Ban đầu các bài viết trong sách vốn là bài báo, nhưng do khuôn khổ của trang báo có hạn, không chuyển tải hết nội dung nên tác giả nảy ra ý định tập hợp để in thành sách. Không ngờ tác phẩm lại nhận được sự ủng hộ của bạn đọc, đến nay các cuốn sách của nhà báo Hà Đình Nguyên đã được tái bản nhiều lần. Với phong cách của một nhà báo, mỗi lần tái bán, lại có rất nhiều thông tin mới được phát hiện, bổ sung, chỉnh sửa… Chính vì vậy, tuy có nguồn gốc từ các bài báo, nhưng trên thực tế, các cuốn sách lại mang đậm chất văn chương. Tác phẩm của nhà báo Hà Đình Nguyên cũng được xem là một minh họa cho cách khai thác thông tin báo chí, vừa thể hiện được những chi tiết hấp dẫn, ly kỳ của nhân vật, vừa không gây phản cảm cho chính nhân vật, hay cả với bạn đọc, điều mà nhiều bài viết về cá nhân nghệ sĩ hiện nay hay mắc phải.

Nhà báo Lê Văn Nghĩa cũng là một cái tên nổi tiếng, đặc biệt là trong lĩnh vực viết văn hài hước, châm biếm với bút danh Hai Cù Nèo. Ông nổi tiếng đến mức, đôi khi bạn đọc không còn nhớ đến một vai trò khác của ông - nhà văn, cho đến khi ông bất ngờ giới thiệu tác phẩm Mùa hè năm Petrus, tái hiện những năm tháng theo học tại Trường Petrus Ký (hiện là Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong TPHCM). Cuốn sách đạt thành công lớn, với những bạn đọc cùng thời thì đó là hoài niệm, với bạn đọc trẻ đó là một góc nhìn gần gũi về quá khứ. Đặc biệt, vẫn giọng văn hài hước, ông khéo léo lồng ghép tuổi học sinh đầy mơ mộng, lãng mạn trên nền khốc liệt của cuộc chiến tranh. Sự thành công bất ngờ của cuốn sách giúp tác giả hào hứng tiếp tục ra thêm một số tác phẩm nữa: Chú chiếu bóng, nhà ảo thuật, tay đánh bài và tụi con nít xóm nhỏ Sài Gòn năm ấy; Tụi lớp Nhứt trường Bình Tây, cây viết máy và con chó nhỏ… Những tác phẩm của nhà báo Lê Văn Nghĩa luôn được đánh giá cao. Ông có công thức pha trộn “gia vị” riêng, đó là hoài niệm tuổi trẻ, chất dí dỏm đặc trưng và quan trọng nhất là giọng văn hiện đại, mang tính thông tin của một nhà báo. Dù bối cảnh có thể là từ 40-50 năm trước nhưng khi đọc, đôi khi cảm giác câu chuyện như diễn ra mới đây, ngay đâu đó xung quanh.

Nhà báo viết báo

Nhà báo thì dĩ nhiên là viết báo. Nhưng ở đây, các nhà báo viết báo trên sách. Tổng hợp các bài báo để ra sách là một cách làm quen thuộc của nhiều nhà báo. Do đặc thù công việc, đôi khi các bài báo vốn có tuổi đời rất ngắn (chỉ trong 1 ngày), nhưng nếu tập hợp lại, nó sẽ có một cuộc sống mới. Trường hợp bộ sách (2 cuốn) Viết từ hồi ấy của tác giả Ba Thợ Tiện (tức nhà báo Hoàng Thoại Châu) tập hợp các bài viết ngắn mang tính châm biếm đăng trên chuyên mục “Nói hay đừng” của Báo Lao Động chủ nhật những năm 90 của thế kỷ trước. Đã trải qua 30 năm, nhưng hôm nay khi đọc lại các bài viết này, bạn đọc hẳn giật mình bởi nhiều vấn đề của cuộc sống vẫn còn đó: chuyện chạy trường cho con, chuyện ngập nước, chuyện bè phái, nói xấu lẫn nhau… tất cả được thể hiện dưới một góc nhìn hài hước, nhẹ nhàng nhưng chua cay.

Gần hơn, bạn đọc có thể thấy tác phẩm Những giọt nước mắt muộn màng của nữ nhà báo Minh Long; là tập hợp 15 bài phóng sự, được thực hiện trong suốt nhiều năm làm báo, ở nhiều lĩnh vực, đề tài như: Than tặc hoành hành tại Quảng Ninh, Móng Cái - Buôn lậu công khai trước trạm gác biên phòng, Di dân... dân chẳng an cư, Rút ruột công trình - Chuyện xưa chưa cũ…

Không thể không nhắc đến cái tên nhà báo Huỳnh Dũng Nhân, người thầy của nhiều thế hệ nhà báo. Cuốn sách nổi tiếng nhất của anh có lẽ phải kể đến Để viết phóng sự thành công. Đây có thể coi như một trong những giáo trình nghề báo chi tiết nhất khi trình bày cặn kẽ các phương thức để thực hiện một bài phóng sự, một trong những thể loại nổi bật của báo chí. Là một cây bút phóng sự nổi tiếng, Huỳnh Dũng Nhân đã đưa vào sách cả những chi tiết mà chỉ những ai đã từng trực tiếp cầm bút viết phóng sự mới hiểu rõ, thậm chí dù đọc qua nhưng phải đến khi va chạm, nhà báo trẻ mới có thể hiểu rõ từng chi tiết mà Huỳnh Dũng Nhân đã nhắc đến.

Nghề báo vốn được coi là nghề “hot”, hấp dẫn. Thế nhưng cũng như mọi ngành nghề khác, nghề báo cũng có những vấn đề nhức nhối. Báo chí lương tâm, cuốn sách của nhà báo Đỗ Đình Tấn, tái hiện một góc nhìn về nghề báo, chua xót và nghiệt ngã. Đó là câu hỏi không có lời đáp về vấn đề đạo đức của các phương tiện truyền thông và ảnh hưởng của chúng đối với xã hội. Đặc biệt là trong bối cảnh mạng xã hội đang dần trở thành một dạng báo chí nhưng lại vẫn chưa thể hình thành một khái niệm về đạo đức trong thông tin cho dạng báo chí này. Cuốn sách đề ra thực trạng nhưng không tìm ra cách giải quyết, bởi ngay cả chính tác giả cũng không thể biết đâu là giới hạn cho tất cả, chỉ có ở lương tâm mỗi nhà báo là thứ quyết định. Không mang tính vĩ mô như trên, Làm báo - Mực mài nước mắt của nhà báo Lê Khắc Hoan lại tập trung vào những chuyện “bếp núc” của nghề báo - những chuyện mà các nhà báo trẻ sẽ không bao giờ được học ở trường. Từ mối quan hệ phóng viên - phóng viên, phóng viên - tòa soạn, các trục trặc nội bộ, mối quan hệ với bạn đọc, với cơ quan quản lý…, có thể nói, với hơn nửa thế kỷ làm báo, tác giả không đi sâu vào chuyên môn nghề nghiệp mà tập trung khắc họa sự hình thành, phát triển của một tờ báo trong cơ chế thị trường với đủ mọi mặt, từ tích cực và tiêu cực đan xen đến giành giật giằng co, đấu tranh quyết liệt…

Còn rất nhiều nữa những trang sách từ các cây bút là những nhà báo chuyên nghiệp, họ đã và đang góp phần làm đa dạng hóa thị trường sách Việt Nam. Đưa đến bạn đọc những trang viết mang đậm hơi thở cuộc sống từ những chất liệu của người làm báo.

Theo Tường Vy - SGGP

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Nhà thơ Phạm Tiến Duật năm 2002, khi vào tuổi 61, đã đưa ra mười tiêu chí để xác định “thế nào là nhà văn già”. Tỷ như nhà văn già là nhà văn thích đề tặng và chú thích, thích quản lý người khác mà không quản lý chính mình, thích chê bai xã hội, phàn nàn đủ thứ và tỏ ra mình là người lịch lãm, chỉ không biết chê chính cái mình viết ra…

  • Trong những ngày cuối tháng 5/2015, dư luận khắp nơi tỏ vẻ đồng tình với phát biểu tại Quốc Hội của Thiếu tướng Nguyễn Xuân Tỷ (Phó giám đốc Học viện Quốc phòng): “Tội tham ô, tham nhũng mà không tử hình thì không hợp lòng dân, bởi tham nhũng không phải là những người nhỏ mà đều là người làm to có chức có quyền, đục khoét công quỹ, bóc lột nhân dân. Làm cán bộ mấy năm mà trong nhà có vài ba trăm tỉ đồng, thậm chí cả ngàn tỉ đồng thì lấy ở đâu ra nếu không tham nhũng. Có một đội ngũ giàu rất nhanh, cưỡi lên đầu nhân dân, còn kinh khủng hơn địa chủ, tư sản ngày xưa”.

  • Khái niệm không gian văn hóa của các dòng sông đã rõ ràng và cụ thể khi liên quan đến quy hoạch cảnh quan kiến trúc của đô thị. Nhưng ngoài quy hoạch đô thị, không gian đó không chỉ gói gọn ở các điểm nhấn kiến trúc nhà cửa, cầu và cây xanh.

  • Khai thác các di tích văn hóa- lịch sử vào mục đích du lịch đang trở thành một hướng đi được quan tâm đầu tư của nước ta nói chung, Nghệ An nói riêng bởi có lẽ đó là cách hiệu quả hàng đầu để quảng bá những giá trị văn hóa của một vùng miền mà không cần phải tốn quá nhiều lời.

  • Cô bé Lolita dạo chơi đến Việt Nam gần đây đã làm nổ ra một sự “mất đoàn kết” không nhỏ trong giới dịch thuật. Thậm chí, có khi người ta chú ý đến chuyện nóng bỏng của “trường văn trận bút” nhiều hơn là chú ý đến vẻ đẹp của cô ấy, hay nói cách khác, giá trị của bản thân tác phẩm của Vladimir Nabokov.

  • Truyền thông tạo định kiến “người Israel chuyên đánh bom cảm tử”, “người Anh lãnh đạm và xa cách”, nhưng văn chương liên kết nhân loại bằng những câu chuyện giản dị. Chủ đề này được nói đến trong Những ngày Văn học châu Âu tại Hà Nội.

  • Không phải là những người đầu tiên nảy ra ý tưởng biến các khoảng đất trống ở Hà Nội thành sân chơi cho trẻ em nhưng họ là những người đầu tiên thực hiện thành công ý tưởng đó - chúng tôi muốn nói đến các bạn trẻ trong nhóm tình nguyện “Nghĩ về sân chơi trong thành phố” (Think Playgrounds - TPG).

  • Nhân dịp tái bản có sửa chữa Lolita, dịch giả An Lý, người biên tập bản tiếng Việt lần này,  có bài viết về tác phẩm mà lịch sử xuất bản của nó sang các thứ tiếng khác dường như chịu một lời nguyền cho những bản dịch lại, hoặc những bản dịch liên tục sửa chữa.

  • Văn hóa đọc của Việt Nam không hề suy đồi? Vấn đề là giới trẻ của chúng ta đang quan tâm gì và đọc gì?

  • Robert Lucius - giám đốc chương trình khu vực châu Á, Tổ chức Humane Society International, một tổ chức bảo vệ động vật quốc tế hơn 60 năm - đã trở lại Việt Nam trong một chuyến đi đặc biệt khi Việt Nam đã làm ông thay đổi cuộc đời của mình, từ một sĩ quan quân đội ông trở thành nhà hoạt động bảo vệ động vật.

  • Trách nhiệm giáo dục thuộc về ai? Gia đình, nhà trường hay xã hội? có nhiều người đổ lỗi cho đó là bị tác động bởi "mặt trái của kinh tế thị trường".

  • Con số 6.200 nói lên điều gì...!

    6.200 người bị nhập viện do ẩu đả trong dịp tết nguyên đán Ất Mùi 2015 nói lên điều gì, chẳng phải là bạo lực đang lên ngôi!

  • Xem lễ hội ở xứ ta dễ có cảm giác mình bị dẫm nát như những cánh hoa trên Đường hoa xuân. Lễ hội Việt hiện đại, không khéo, trở thành đồng nghĩa với từ vandalism – nôm na là hủy hoại các giá trị văn hóa nhân loại.

  • Tưởng lì xì con trẻ là... chuyện nhỏ, nhưng thật ra có rất nhiều điều đáng bàn quanh câu chuyện lì xì đầu năm.

  • Cần có một cơ quan kiểu như Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam trong lĩnh vực báo chí và các cơ quan báo chí cần phải liên kết lại trong cuộc chiến chống vi phạm bản quyền báo chí. Đó là giải pháp được nhiều đại biểu đồng tình nhất tại Hội thảo "Vấn đề Bản quyền báo chí trong kỷ nguyên số" được tổ chức ngày 28/1 tại TP.HCM.

  • Theo thống kê của Cục Xuất bản-in-phát hành, năm 2014 ngành xuất bản đã tăng 50 triệu bản sách so với 10 năm trước.

  • Đó là một trong những vấn đề đã được đưa ra thảo luận sôi nổi tại buổi tọa đàm với chủ đề “Những cuốn sách làm ô nhiễm môi trường giáo dục thanh thiếu niên - Thực trạng và Giải pháp”, do Hội xuất bản Việt Nam tổ chức vào sáng nay 21/1 ở TPHCM.

  • Tiếp theo Thánh Gióng, lại thêm một vị “Tứ Bất tử” nữa của người Việt Nam được dựng tượng. Đó là Đức Thánh Tản, hay Tản Viên Sơn Thánh, hay gọi một cách học trò là Sơn Tinh, gắn với truyền thuyết Sơn Tinh - Thủy Tinh.

  • “Phải xem hành lang pháp lý cho văn hóa còn thiếu cái gì. Cái gì lỗi thời rồi cần đổi mới, cái gì mâu thuẫn cần điều chỉnh”, GS-TS Phùng Hữu Phú, Phó chủ tịch Hội đồng Lý luận T.Ư, nói tại hội thảo quốc gia Những giải pháp tổ chức triển khai Nghị quyết số 33-NQ/TW về xây dựng và phát triển văn hóa, con người VN đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.

  • Cả nước lại sắp bước vào mùa lễ hội Tết Ất Mùi 2015. “Đến hẹn lại lên”, những câu chuyện tiêu cực mùa lễ hội dường như vẫn là bài toán nan giải đối với các nhà quản lý.