Kẻ sĩ Nam bộ: Trần Bạch Đằng

10:14 19/07/2019

Cả cuộc đời nhọc nhằn với những con chữ, nhà văn - nhà báo Trần Bạch Đằng đã sống trọn vẹn với cách mạng, nghề viết và đồng đội.

Ảnh: Q.Trân

Đọc tác phẩm Trần Bạch Đằng - chân dung kẻ sĩ Nam bộ do Nguyễn Trọng Xuất (chủ biên) cùng hai đồng sự Quách Thu Nguyệt và Phan Văn Hoàng, NXB Khoa học xã hội vừa ấn hành (ảnh), càng hiểu thêm về cuộc đời thẳng thắn, bộc trực của tác giả Trần Bạch Đằng nhưng cũng đầy đặn nét phóng khoáng của một kẻ sĩ đất phương Nam.
 
Cuốn sách tập hợp những bài viết của nhiều tác giả có tên tuổi như: nhà văn Anh Đức, GS-NGND Hoàng Như Mai, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu, PGS-TS Mạc Đường, GS-TS Mai Quốc Liên, nhà văn Nguyễn Đắc Xuân, Hồng Điểu, Lê Quang Trang, Hồng Thanh Quang, Lê Văn Nuôi, Triệu Tử Huyền, Tô Đại Phong, Phạm Chánh Trực, Phạm Phương Thảo... ghi lại những hồi ức, kỷ niệm buồn vui cùng nhà văn Trần Bạch Đằng và bao câu chuyện đời thường, gần gũi với ông không thể nào quên.
 
Nhà văn Trần Bạch Đằng có tên khai sinh là Trương Gia Triều. Ngoài ra, ông còn nhiều bút danh, bí danh khác: Hưởng Triều, Trần Quang, Tư Ánh, Nguyễn Trương Thiên Lý, Nguyễn Hiểu Trường. Ông là biểu tượng của một tài năng đa diện khi có thể sáng tác nhiều thể loại: hồi ký, tiểu thuyết, thơ, chính luận, kịch bản hát bội, kịch bản phim... với một số tác phẩm để đời: Chân dung một quản đốc, Một ngày của Bí thư tỉnh ủy, Ván bài lật ngửa, Kẻ sĩ Gia Định, Tuyển tập Hưởng Triều, Theo sóng Đồng Nai, Hai Cũ..., đồng thời làm chủ biên và đồng chủ biên các bộ sách quý về địa chí văn hóa TP.HCM, Đồng Tháp Mười, Sông Bé, Cà Mau và Lịch sử VN, Lịch sử Nam bộ kháng chiến... Ông được Giải thưởng Nhà nước về văn hóa nghệ thuật năm 2001 với các tác phẩm: Bài ca khởi nghĩa (thơ), Chân dung một quản đốc (tiểu thuyết) và kịch bản phim Ván bài lật ngửa.
 
Ít ai biết kẻ sĩ Trần Bạch Đằng sinh ra trong một gia đình thuộc hàng “danh gia vọng tộc” cũ nhưng nghèo và cũng từng có một tuổi ấu thơ “rày đây mai đó”. Theo gia phả họ Trương, ông sơ của nhà văn Trần Bạch Đằng là Trương Thừa Huy, có thời từng là bạn học của cụ Trịnh Hoài Đức. Sau khi vua Gia Long lên ngôi, cụ Huy ra kinh đô Thuận Hóa giữ chức Thiêm sự, được phong tước Thái Trinh bá. Cụ Huy và cụ Trịnh Hoài Đức giao ước nếu có cháu nội thì gả cho nhau. Về sau, ông bà nội của nhà văn Trần Bạch Đằng đã thực hiện được lời hứa này.
 
Trong sách, nhà thơ Viễn Phương tiết lộ về chuyện... vượt ngục “không đụng hàng” của nhà văn Trần Bạch Đằng: “Khoảng năm 1947, trong một lần vượt ngục chợ Giồng (Gò Công), tất cả mọi người đã chạy ra hết, còn riêng anh Trần Bạch Đằng bao giờ trong mọi nguy hiểm, anh đều rút ra sau cùng, nhưng lần này anh ở lại là để viết thêm lên tường dòng chữ đầy kiêu hãnh và khiêu khích địch: Người tổ chức phá ngục - Trần Bạch Đằng (khi đó anh mới 21 tuổi)”. Còn nguyên Bí thư Thành ủy Sài Gòn - Chợ Lớn Nguyễn Thọ Chân thì “nhớ mãi tác phong của anh hay đùa bỡn với cái miệng méo xệch nhưng có duyên, đôi khi ăn nói hơi bỗ bã, trêu ngươi nhưng không ai nỡ giận”.
 
Sáng 19.7 tại Đường sách TP.HCM, Câu lạc bộ Truyền thống kháng chiến TP.HCM và NXB Khoa học xã hội sẽ tổ chức buổi ra mắt sách Trần Bạch Đằng - chân dung kẻ sĩ Nam bộ và giao lưu với các tác giả.

Theo Lê Công Sơn - TN
 
 
Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Nhà văn Linda Lê được xem như một trong những hiện tượng sáng chói của văn chương người Việt ở nước ngoài viết bằng tiếng Pháp. Nhiều tác phẩm của bà đã được dịch và xuất bản ở Việt Nam, gần nhất là “Vượt sóng” (Phạm Duy Thiện dịch, Công ty Tao Đàn & NXB Hội Nhà văn, 2018), cuốn tiểu thuyết mà tác giả đã chất chứa rất nhiều những trầm tư sống động của một nhà văn về công việc/hành vi viết, mục đích và ý nghĩa của nó.

  • Nhà văn Linda Lê được xem như một trong những hiện tượng sáng chói của văn chương người Việt ở nước ngoài viết bằng tiếng Pháp. Nhiều tác phẩm của bà đã được dịch và xuất bản ở Việt Nam, gần nhất là “Vượt sóng” (Phạm Duy Thiện dịch, Công ty Tao Đàn & NXB Hội Nhà văn, 2018), cuốn tiểu thuyết mà tác giả đã chất chứa rất nhiều những trầm tư sống động của một nhà văn về công việc/hành vi viết, mục đích và ý nghĩa của nó.

  • “Có hai ông sui gia nhậu với nhau, trên bàn có một dĩa lòng vịt xào với hành nho nhỏ. Ông sui gia tính ham ăn, liền thò đũa lòn nguyên dĩa gắp lên rồi giũ giũ vờ như muốn cho nó rớt xuống. Nhìn thấy vậy, ông sui kia nóng ruột nói: Anh lấy giò đạp xuống thử coi nó xuống không?”.

  • Cuốn sách “Hồi ức chiến tranh Vị Xuyên” của Thiếu tướng Nguyễn Đức Huy vừa được Tạp chí Môi trường và đô thị phối hợp với NXB Thông tin và truyền thông ra mắt độc giả tại Hà Nội.

  • Trong lịch sử Hà Nội hiện đại, có nhiều hạng người. Có công dân hạng một, hạng hai, hạng ba... cho đến lớp người bần hàn. Họ đi qua lịch sử với nhiều tư thế: "Chân ta bước, lòng ung dung tự hào", "vừa đi vừa cúi đầu ngẫm nghĩ", "sấp mặt xuống để tồn tại", cho đến cả tư thế "bò người ra để mà sống"...

  • “Tôi rất vui, vì bây giờ gia đình và bạn bè ở Việt Nam có thể đọc được tác phẩm của tôi. Giấc mơ của tôi đã trở thành sự thật”. Đó là chia sẻ của tác giả Angie Chau (thuộc thế hệ nhà văn Việt Nam thứ hai tại Hoa Kỳ) khi tập truyện ngắn Những người thầm lặng vừa được NXB Tổng hợp giới thiệu đến độc giả trong nước.

  • Đã thành truyền thống, 5 năm một lần, Bộ Quốc phòng tiến hành xét, trao Giải thưởng văn học nghệ thuật, báo chí về đề tài lực lượng vũ trang và chiến tranh cách mạng. Trong số hàng trăm tác giả tham dự xét giải ở chuyên ngành văn học lần này (từ năm 2014 đến 2019), đáng chú ý là sự xuất hiện của các cây bút thuộc “thế hệ 7x, 8x” - những người được sinh ra và trưởng thành trong thời bình.

  • Chiều 24-2, tại Nhà hát Quân đội phía Nam, Tổng Cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam đã tổ chức lễ trao Giải thưởng Văn học nghệ thuật, Báo chí đề tài lực lượng vũ trang và chiến tranh cách mạng 5 năm (2014 - 2019) của Bộ Quốc phòng khu vực phía Nam.

  • Sáng 21-2, tại Hà Nội, Tổng Cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam tổ chức Lễ trao Giải thưởng văn học nghệ thuật, báo chí đề tài lực lượng vũ trang và chiến tranh cách mạng 5 năm (2014-2019) của Bộ Quốc phòng.

  • Khi dòng sách tản văn, tùy bút, tiểu thuyết ngôn tình thiên về yếu tố thị trường đang có xu hướng chững lại thì thời gian gần đây, một số đơn vị xuất bản trong nước đã bắt đầu mở rộng cửa cho những tác giả trẻ đi theo lối viết chính thống, có nhiều thể nghiệm sáng tạo.

  • Nguyễn Thị Kim Hòa (hội viên Hội Nhà văn Việt Nam) không còn là cái tên xa lạ trong làng văn chương nước nhà. Bởi những năm gần đây, Hòa liên tục gây ấn tượng bằng những tác phẩm đậm chất sáng tạo, và là chủ nhân của nhiều giải thưởng văn chương uy tín. Và khi nhắc đến văn chương của Nguyễn Thị Kim Hòa, phải đề cập ngay đến thể loại văn học thiếu nhi.

  • “Nhắc đến Phan Quang, chúng ta vẫn hình dung ông là nhà báo lớn, nhà hoạt động xã hội xuất sắc, quên mất Phan Quang còn là nhà văn...".

  • Sau 2 cuốn sách Sài Gòn dòng sông tuổi thơ và Sài Gòn khâu lại mảnh thời gian, nhà văn Lê Văn Nghĩa ở tuổi 67 tiếp tục ra mắt tạp bút Sài Gòn chuyện xưa mà chưa cũ, do Nhà xuất bản Trẻ ấn hành đầu xuân Canh Tý. Hơn 400 trang sách là những ký ức vừa rộn ràng vừa xôn xao về đô thị nhộn nhịp nhất phương Nam.

  • “Linh điểu” là tiểu thuyết thứ 10 của Nguyễn Văn Học, vừa được NXB Dân trí và Công ty sách Trí thức Việt phát hành, quý I/2020. 

  • Hay tin nhà văn, nhà báo Trần Thanh Phương vừa trút hơi thở cuối cùng tại Bệnh viện Nhân dân 115 (TPHCM), rất nhiều văn nghệ sĩ đã bày tỏ sự thương tiếc. Bởi một lẽ, hiếm hoi có một người cần mẫn với chữ nghĩa, với văn chương như ông.

  • Trong phong trào Thơ mới, có nhiều thi sĩ làm thơ với đề tài mùa xuân và để lại những thi phẩm lừng danh.

  • Năm mới Canh Tý 2020, nhà thơ Hoài Vũ đón mùa xuân thứ 85 trong cuộc đời nhiều thăng trầm. Các tuyển tập thơ, truyện ngắn và văn học dịch của Hoài Vũ sẽ lần lượt ra mắt bạn đọc, được chọn lọc từ những tác phẩm đã xuất bản.

  • Sau 1986, nền văn học bước vào thời kì đổi mới, hoà nhịp với công cuộc đổi mới mạnh mẽ và toàn diện trên đất nước ta. Lê Minh Khuê là nhà văn đã trưởng thành từ văn học chống Mĩ. Trước yêu cầu mới, chị đã có nhiều cố gắng, thể hiện những nỗ lực sáng tạo của một cây bút nữ. Trong đó, phải kể đến những đổi mới về bút pháp truyện ngắn.

  • Đây là tập thơ của tác giả Hồ Quang Toản, vừa được NXB Hội Nhà văn ấn hành. “Đời muối” với 72 bài thơ chở nặng những ký ức đẹp về mẹ và quê hương, là khúc tình ca tác giả chọn để thủ thỉ với tình yêu, với những khảo nghiệm đã thành tên in dấu cung đường anh đã đi qua.

  • Sáng 6-1, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam tổ chức Hội nghị tổng kết công tác văn học, nghệ thuật năm 2019, triển khai công tác năm 2020 và trao giải thưởng văn học nghệ thuật 2019.