Kẻ sĩ Nam bộ: Trần Bạch Đằng

10:14 19/07/2019

Cả cuộc đời nhọc nhằn với những con chữ, nhà văn - nhà báo Trần Bạch Đằng đã sống trọn vẹn với cách mạng, nghề viết và đồng đội.

Ảnh: Q.Trân

Đọc tác phẩm Trần Bạch Đằng - chân dung kẻ sĩ Nam bộ do Nguyễn Trọng Xuất (chủ biên) cùng hai đồng sự Quách Thu Nguyệt và Phan Văn Hoàng, NXB Khoa học xã hội vừa ấn hành (ảnh), càng hiểu thêm về cuộc đời thẳng thắn, bộc trực của tác giả Trần Bạch Đằng nhưng cũng đầy đặn nét phóng khoáng của một kẻ sĩ đất phương Nam.
 
Cuốn sách tập hợp những bài viết của nhiều tác giả có tên tuổi như: nhà văn Anh Đức, GS-NGND Hoàng Như Mai, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu, PGS-TS Mạc Đường, GS-TS Mai Quốc Liên, nhà văn Nguyễn Đắc Xuân, Hồng Điểu, Lê Quang Trang, Hồng Thanh Quang, Lê Văn Nuôi, Triệu Tử Huyền, Tô Đại Phong, Phạm Chánh Trực, Phạm Phương Thảo... ghi lại những hồi ức, kỷ niệm buồn vui cùng nhà văn Trần Bạch Đằng và bao câu chuyện đời thường, gần gũi với ông không thể nào quên.
 
Nhà văn Trần Bạch Đằng có tên khai sinh là Trương Gia Triều. Ngoài ra, ông còn nhiều bút danh, bí danh khác: Hưởng Triều, Trần Quang, Tư Ánh, Nguyễn Trương Thiên Lý, Nguyễn Hiểu Trường. Ông là biểu tượng của một tài năng đa diện khi có thể sáng tác nhiều thể loại: hồi ký, tiểu thuyết, thơ, chính luận, kịch bản hát bội, kịch bản phim... với một số tác phẩm để đời: Chân dung một quản đốc, Một ngày của Bí thư tỉnh ủy, Ván bài lật ngửa, Kẻ sĩ Gia Định, Tuyển tập Hưởng Triều, Theo sóng Đồng Nai, Hai Cũ..., đồng thời làm chủ biên và đồng chủ biên các bộ sách quý về địa chí văn hóa TP.HCM, Đồng Tháp Mười, Sông Bé, Cà Mau và Lịch sử VN, Lịch sử Nam bộ kháng chiến... Ông được Giải thưởng Nhà nước về văn hóa nghệ thuật năm 2001 với các tác phẩm: Bài ca khởi nghĩa (thơ), Chân dung một quản đốc (tiểu thuyết) và kịch bản phim Ván bài lật ngửa.
 
Ít ai biết kẻ sĩ Trần Bạch Đằng sinh ra trong một gia đình thuộc hàng “danh gia vọng tộc” cũ nhưng nghèo và cũng từng có một tuổi ấu thơ “rày đây mai đó”. Theo gia phả họ Trương, ông sơ của nhà văn Trần Bạch Đằng là Trương Thừa Huy, có thời từng là bạn học của cụ Trịnh Hoài Đức. Sau khi vua Gia Long lên ngôi, cụ Huy ra kinh đô Thuận Hóa giữ chức Thiêm sự, được phong tước Thái Trinh bá. Cụ Huy và cụ Trịnh Hoài Đức giao ước nếu có cháu nội thì gả cho nhau. Về sau, ông bà nội của nhà văn Trần Bạch Đằng đã thực hiện được lời hứa này.
 
Trong sách, nhà thơ Viễn Phương tiết lộ về chuyện... vượt ngục “không đụng hàng” của nhà văn Trần Bạch Đằng: “Khoảng năm 1947, trong một lần vượt ngục chợ Giồng (Gò Công), tất cả mọi người đã chạy ra hết, còn riêng anh Trần Bạch Đằng bao giờ trong mọi nguy hiểm, anh đều rút ra sau cùng, nhưng lần này anh ở lại là để viết thêm lên tường dòng chữ đầy kiêu hãnh và khiêu khích địch: Người tổ chức phá ngục - Trần Bạch Đằng (khi đó anh mới 21 tuổi)”. Còn nguyên Bí thư Thành ủy Sài Gòn - Chợ Lớn Nguyễn Thọ Chân thì “nhớ mãi tác phong của anh hay đùa bỡn với cái miệng méo xệch nhưng có duyên, đôi khi ăn nói hơi bỗ bã, trêu ngươi nhưng không ai nỡ giận”.
 
Sáng 19.7 tại Đường sách TP.HCM, Câu lạc bộ Truyền thống kháng chiến TP.HCM và NXB Khoa học xã hội sẽ tổ chức buổi ra mắt sách Trần Bạch Đằng - chân dung kẻ sĩ Nam bộ và giao lưu với các tác giả.

Theo Lê Công Sơn - TN
 
 
Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh qua đời ở tuổi 89, một lần nữa dư âm “Chuyện ngõ nghèo” của ông được công chúng nhắc tới bằng sự ngưỡng mộ đầy trân trọng.

  • Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh, tác giả của những bộ tiểu thuyết được đông đảo bạn đọc yêu thích như “Hồ Quý Ly”, “Đội gạo lên chùa”, “Mẫu Thượng Ngàn” đã qua đời ở tuổi 89 tại nhà riêng.

  • Đoạn văn nằm trong đề thi thử THPT Quốc gia 2021 là một trong những lời khuyên được tác giả đưa ra trong "Muôn kiếp nhân sinh 2" giúp con người chuyển đổi tâm thức để có thể vượt qua được những biến động kinh hoàng đang diễn ra.

  • Lữ Mai là một trong những gương mặt thơ nữ thế hệ 8X được nhiều người biết.
    Mới đây chị đã thử sức ở thể loại trường ca và ra mắt tập “Ngang qua bình minh”. Tác phẩm đã đạt hạng Ba giải thưởng Sáng tác về biên giới, biển đảo giai đoạn từ 1975 đến nay của Hội Nhà văn Việt Nam.

  • Không ồn ào, lại diễn ra trong giai đoạn xã hội bị ảnh hưởng dai dẳng của đại dịch Covid-19, cuộc thi vẫn chứng minh được sức hấp dẫn riêng với hàng nghìn tác phẩm tham dự.

  • Đã có nhiều văn nghệ sĩ hưởng ứng công tác phòng, chống dịch Covid-19 bằng các tác phẩm nhạc, họa, thơ, văn. Trong năm 2020, một số hội nghề nghiệp, đơn vị xuất bản đã có các tập “nhạc, thơ chống dịch”. Các tác phẩm được đăng tải, phát sóng, góp phần cổ vũ các lực lượng và người dân trên các mặt trận tiến công Covid-19. Nhưng một hội văn học nghệ thuật (VHNT) thực hiện một tập sách riêng về chủ đề vượt qua dịch bệnh thì có lẽ ở Tiền Giang là trường hợp đầu tiên.

  • “Miền thánh đợi”, là tuyển chọn 40 truyện ngắn của Nguyễn Văn Học, vừa được NXB Văn học cho ra mắt.

  • Muôn kiếp nhân sinh 2 tiếp tục cuộc du hành thời gian vô tiền khoáng hậu với những câu chuyện tiền kiếp, nhân quả luân hồi đầy hấp dẫn kỳ lạ từng làm say mê hàng trăm nghìn bạn đọc Việt Nam của doanh nhân New York giàu có, thông tuệ Thomas, cùng với những khám phá các tầng cõi linh hồn và những kiến giải, hướng đi mới giữa chu kỳ hoại diệt của nhân loại và hành tinh này.

  • “Nghiệp rừng” (NXB Văn học, 2021) là tập truyện ngắn gồm 16 tác phẩm của tác giả người dân tộc Dao Triệu Hoàng Giang.

  • Ngày 6-5, tại Hà Nội, Hội Nhà văn Việt Nam phát động cuộc thi Tác giả Trẻ nhằm tìm kiếm những cây bút trẻ - lực lượng sẽ kế tục sự nghiệp và tạo ra chân dung văn học Việt Nam mới.

  • Đã có nhiều những ý kiến trên các diễn đàn văn nghệ về các chính sách, cơ chế đối với văn học, tập trung vào đối tượng những người sáng tác; các nhà tổ chức xuất bản, phát hành sách; các cơ quan quản lý nhà nước về văn học nghệ thuật và các hội nghề nghiệp...

  • PGS, TS Nguyễn Văn Dân từng có nhiều công trình nghiên cứu đạt giải thưởng cao của Hội Nhà văn Việt Nam, giải sách hay, giải thưởng Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật (VHNT) Việt Nam…

  • Nhiều hiện tượng văn học miền Nam trước 1975 thực ra đã đến với độc giả miền Bắc từ rất sớm, bằng những cách thức và con đường khác nhau...

  • Nhà biên kịch Trịnh Thanh Nhã là người bạn đồng môn, người đồng nghiệp gắn bó với nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm nhiều năm nay. Nghe tin ông ra đi một ngày cuối tháng Tư, bà xúc động khi nhớ lại những kỷ niệm cũ...

  • Hội Nhà văn TPHCM vừa kết hợp với Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Tây Ninh tổ chức tọa đàm “Nhà văn sống và viết về chiến tranh cách mạng”, mang đến những trăn trở, suy tư cũng như hy vọng của những người cầm bút qua một đề tài không bao giờ cũ.

  • Hai mươi năm sống và làm việc tại Hà Nội, với tư cách là một nhà văn, Đỗ Bích Thúy đã xuất bản 21 cuốn sách gồm các thể loại tiểu thuyết, truyện ngắn, tản văn, truyện thiếu nhi. Qua đây bạn đọc có thể hình dung được những lao động nghệ thuật đầy say mê, nghiêm túc và chuyên nghiệp của chị.

  • Đà Lạt là một miền viết dường như không vơi cạn với Nguyễn Vĩnh Nguyên. Điều đó thể hiện rõ rệt qua hàng loạt cuốn tản văn, du khảo, biên khảo Đà Lạt khá đặc sắc mà nhà văn này đã viết trong suốt gần chục năm qua: “Với Đà Lạt, ai cũng là lữ khách”, “Đà Lạt, một thời hương xa”, “Đà Lạt, bên dưới sương mù”, “Đà Lạt, những cuộc gặp gỡ”...

  • Mặc dù đã ra mắt bạn đọc từ 10 năm trước, nhưng trong buổi ký tặng sách Đảo mộng mơ được tổ chức vào sáng 8-4 tại Nhà sách Cá Chép (223 Nguyễn Thị Minh Khai, quận 1), vẫn có rất đông độc giả đủ mọi thành phần lứa tuổi cùng tham gia giao lưu và xin chữ ký từ nhà văn Nguyễn Nhật Ánh.

  • Ngày 8-4, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh sẽ có buổi giao lưu cùng bạn đọc nhân kỷ niệm 10 năm xuất bản lần đầu tác phẩm “Đảo mộng mơ”.

  • Tính ra tôi quen biết, chơi với nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đã gần 40 năm. Bốn chục năm bao nhiêu kỷ niệm, buồn vui đủ cả. Ngày anh trọng bệnh lần đầu, tôi cũng nằm viện vì tai nạn xe máy. Tới khi anh đột quỵ lần 2, tôi cũng vừa qua hạn nối được 3 ngón tay đứt lìa. Gọi cho nhau qua máy điện thoại, nghe giọng anh vừa lắp vừa chậm, thở than: Tôi là đồ tàn phế, bỏ đi rồi.