Kẻ sĩ Nam bộ: Trần Bạch Đằng

10:14 19/07/2019

Cả cuộc đời nhọc nhằn với những con chữ, nhà văn - nhà báo Trần Bạch Đằng đã sống trọn vẹn với cách mạng, nghề viết và đồng đội.

Ảnh: Q.Trân

Đọc tác phẩm Trần Bạch Đằng - chân dung kẻ sĩ Nam bộ do Nguyễn Trọng Xuất (chủ biên) cùng hai đồng sự Quách Thu Nguyệt và Phan Văn Hoàng, NXB Khoa học xã hội vừa ấn hành (ảnh), càng hiểu thêm về cuộc đời thẳng thắn, bộc trực của tác giả Trần Bạch Đằng nhưng cũng đầy đặn nét phóng khoáng của một kẻ sĩ đất phương Nam.
 
Cuốn sách tập hợp những bài viết của nhiều tác giả có tên tuổi như: nhà văn Anh Đức, GS-NGND Hoàng Như Mai, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu, PGS-TS Mạc Đường, GS-TS Mai Quốc Liên, nhà văn Nguyễn Đắc Xuân, Hồng Điểu, Lê Quang Trang, Hồng Thanh Quang, Lê Văn Nuôi, Triệu Tử Huyền, Tô Đại Phong, Phạm Chánh Trực, Phạm Phương Thảo... ghi lại những hồi ức, kỷ niệm buồn vui cùng nhà văn Trần Bạch Đằng và bao câu chuyện đời thường, gần gũi với ông không thể nào quên.
 
Nhà văn Trần Bạch Đằng có tên khai sinh là Trương Gia Triều. Ngoài ra, ông còn nhiều bút danh, bí danh khác: Hưởng Triều, Trần Quang, Tư Ánh, Nguyễn Trương Thiên Lý, Nguyễn Hiểu Trường. Ông là biểu tượng của một tài năng đa diện khi có thể sáng tác nhiều thể loại: hồi ký, tiểu thuyết, thơ, chính luận, kịch bản hát bội, kịch bản phim... với một số tác phẩm để đời: Chân dung một quản đốc, Một ngày của Bí thư tỉnh ủy, Ván bài lật ngửa, Kẻ sĩ Gia Định, Tuyển tập Hưởng Triều, Theo sóng Đồng Nai, Hai Cũ..., đồng thời làm chủ biên và đồng chủ biên các bộ sách quý về địa chí văn hóa TP.HCM, Đồng Tháp Mười, Sông Bé, Cà Mau và Lịch sử VN, Lịch sử Nam bộ kháng chiến... Ông được Giải thưởng Nhà nước về văn hóa nghệ thuật năm 2001 với các tác phẩm: Bài ca khởi nghĩa (thơ), Chân dung một quản đốc (tiểu thuyết) và kịch bản phim Ván bài lật ngửa.
 
Ít ai biết kẻ sĩ Trần Bạch Đằng sinh ra trong một gia đình thuộc hàng “danh gia vọng tộc” cũ nhưng nghèo và cũng từng có một tuổi ấu thơ “rày đây mai đó”. Theo gia phả họ Trương, ông sơ của nhà văn Trần Bạch Đằng là Trương Thừa Huy, có thời từng là bạn học của cụ Trịnh Hoài Đức. Sau khi vua Gia Long lên ngôi, cụ Huy ra kinh đô Thuận Hóa giữ chức Thiêm sự, được phong tước Thái Trinh bá. Cụ Huy và cụ Trịnh Hoài Đức giao ước nếu có cháu nội thì gả cho nhau. Về sau, ông bà nội của nhà văn Trần Bạch Đằng đã thực hiện được lời hứa này.
 
Trong sách, nhà thơ Viễn Phương tiết lộ về chuyện... vượt ngục “không đụng hàng” của nhà văn Trần Bạch Đằng: “Khoảng năm 1947, trong một lần vượt ngục chợ Giồng (Gò Công), tất cả mọi người đã chạy ra hết, còn riêng anh Trần Bạch Đằng bao giờ trong mọi nguy hiểm, anh đều rút ra sau cùng, nhưng lần này anh ở lại là để viết thêm lên tường dòng chữ đầy kiêu hãnh và khiêu khích địch: Người tổ chức phá ngục - Trần Bạch Đằng (khi đó anh mới 21 tuổi)”. Còn nguyên Bí thư Thành ủy Sài Gòn - Chợ Lớn Nguyễn Thọ Chân thì “nhớ mãi tác phong của anh hay đùa bỡn với cái miệng méo xệch nhưng có duyên, đôi khi ăn nói hơi bỗ bã, trêu ngươi nhưng không ai nỡ giận”.
 
Sáng 19.7 tại Đường sách TP.HCM, Câu lạc bộ Truyền thống kháng chiến TP.HCM và NXB Khoa học xã hội sẽ tổ chức buổi ra mắt sách Trần Bạch Đằng - chân dung kẻ sĩ Nam bộ và giao lưu với các tác giả.

Theo Lê Công Sơn - TN
 
 
Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)

  • Tưởng nhớ nhà thơ Gia Dũng

  • Nhân ngày sách Việt nam lần thứ 6, NXB Phụ nữ ra mắt hàng loạt ấn phẩm mới với nhiều ưu đãi hấp dẫn tại công viên Thống Nhất, Hà Nội.

  • Nhà xuất bản Kim Đồng phối hợp với Thư viện Quốc gia Việt Nam tổ chức chương trình giao lưu ra mắt tập tản văn của tác giả Thái Kim Lan “Mai rồi mưa tạnh trong xuân”. Chương trình có sự tham gia của tác giả Thái Kim Lan, nhà văn Lê Phương Liên và nhà thơ Nguyễn Hữu Quý.

  • Thời gian cứ trôi, các thế kỷ nối tiếp nhau chảy hoài. Thế hệ lớp trước sẽ chẳng đọng lại gì nếu như không có lịch sử ghi lại những biến thiên, những nhân vật lịch sử. Những lớp vỉa lịch sử như tầng phù sa nuôi dưỡng thế hệ sau. Để cho cuộc sống thăng hoa hơn, thêm phần ý nghĩa, con người hiện đại càng tìm thấy ở lịch sử nguồn cảm xúc vô tận để sáng tạo, nhất là trong lĩnh vực văn học nghệ thuật.

  • Nhà văn Võ Văn Trực, người được mệnh danh là “Nhà văn của làng quê”, những câu chuyện ông viết ra khiến người ta không khỏi khâm phục. Đôi khi, nói đến các nhà văn, người ta nghĩ tới những con người bay bổng, lãng mạn, thi vị hóa cuộc đời này, nhưng Võ Văn Trực lại là con người của cuộc đời chân thực, lầm lũi và vạm vỡ khác thường.

  • Hướng đến Ngày Sách Việt Nam (21/4) và kỉ niệm 74 năm ngày chiến thắng phát xít (9/5), sáng 7/4/2019, tại Hà Nội, Wings Books - thương hiệu sách trẻ của Nhà xuất bản Kim Đồng đã tổ chức buổi tọa đàm SỐ PHẬN CỦA NHỮNG ĐỨA TRẺ TRONG THẾ CHIẾN II và giới thiệu, ra mắt hai cuốn tiểu thuyết lịch sử về chủ đề này, đó là Max - bi kịch của chủng tộc thượng đẳng của nhà văn Pháp Sarah Cohen-Scali và Cây vĩ cầm Ave Mariacủa nhà văn Nhật Bản Kagawa Yoshiko.

  • Với mong muốn bảo tồn và giới thiệu lại những tác phẩm tiêu biểu trong dòng sách "Học làm người" của học giả Hoàng Xuân Việt, Sống - Thương hiệu sách tác giả Việt kết hợp cùng NXB Thanh Niên vừa giới thiệu đến độc giả một số tựa sách tiêu biểu trong tủ sách "Học làm người” của ông.

  • Sách như một biên niên ký về đô thị vùng cao trong hai mươi lăm năm (1950-1975).

  • Một nhà nghiên cứu quân sự nhận xét rằng, trong thế kỉ XX chiến tranh ở Việt Nam đi từ trung tâm ra ngoại biên. Sau hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ, nhân dân Việt Nam lại phải đương đầu với hai cuộc chiến tranh biên giới phía Bắc và Tây Nam, rồi cuộc chiến mở rộng sang đất Campuchia khi quân đội Việt Nam thực thi sứ mệnh quốc tế cao cả cứu nhân dân nước bạn khỏi họa diệt chủng Pol Pot.

  • Nhân dịp Hội Sách TP Cần Thơ lần thứ 3, diễn ra từ ngày 25 đến 31-3, NXB Kim Đồng mang đến hơn 2000 đầu sách phục vụ thiếu nhi, giới trẻ và các bậc phụ huynh, gồm các mảng sách: văn học, lịch sử - giáo dục truyền thống, kỹ năng, khoa học - nghệ thuật, tranh truyện, comic... Trong đó, có hơn 200 đầu sách mới, gần 100 đầu sách tiêu điểm.

  • Sau các nhà văn lớp trước lấy những chữ ghép tên quê hương thành bút danh như Tản Đà, Tô Hoài, Nam Cao, Thu Bồn, Bình Nguyên Lộc, nhiều nhà văn hiện đại cũng tiếp tục giữ “xu hướng” này.

  • Nhân dịp ra mắt tủ sách “Thiên đường không tuổi”, NXB Văn hóa - Văn nghệ vừa tổ chức buổi trò chuyện văn chương cùng chủ đề với sự tham gia của các nhà văn thuộc nhiều thế hệ. Đây là dịp để các tác giả cùng nhìn lại vai trò của dòng văn học dành cho độc giả tuổi mới lớn.

  • Bạn đọc cả nước, đặc biệt giới báo chí - truyền thông biết đến Phạm Quốc Toàn với góc độ là nhà quản lý và hoạt động báo chí. Trưởng thành từ Báo Quân đội Nhân dân, sau gần nửa thế kỷ làm báo chuyên nghiệp, Phạm Quốc Toàn làm tổng biên tập nhiều cơ quan báo chí. Thêm nữa, 2 khóa liền (2005 - 2015), ông là Phó Chủ tịch chuyên trách Hội Nhà báo Việt Nam.

  • Thời gian gần đây, thị trường xuất bản trong nước cùng lúc giới thiệu đến độc giả nhiều đầu sách có chủ đề về cái chết. Tuy nhiên, những đầu sách này không mang màu sắc u ám hay bi quan, mà nó trở thành kỹ năng mềm giúp người sống, kể cả những người cận tử có được sự bình thản, an nhiên và hạnh phúc hơn.

  • Ngày 24-2, tại Di tích quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du (xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh) đã diễn ra lễ phát động hai cuộc thi: “Sáng tác văn tế Đại thi hào Nguyễn Du” và “Bạn đọc thuộc Kiều”.

  • Sau năm ngày làm việc sôi nổi, say mê và hào hứng, tối 20/2, hội nghị quốc tế quảng bá văn học Việt Nam lần thứ IV và Liên hoan thơ quốc tế lần thứ III đã chính thức khép lại.

  • Văn học, thi ca giúp rút ngắn mọi khoảng cách là ghi nhận của hầu hết các đại biểu tham dự Hội nghị quốc tế quảng bá văn học Việt Nam lần thứ IV, Liên hoan thơ quốc tế lần thứ III do Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức, khai mạc trọng thể ngày 16/2, tại Hà Nội.

  • Ngày 13/2, tại Hà Nội, Hội Nhà văn Việt Nam đã tổ chức họp báo thông tin về Hội nghị quốc tế quảng bá văn học Việt Nam lần thứ IV, Liên hoan thơ quốc tế lần thứ III và Ngày thơ Việt Nam lần thứ XVII. 

  • Đã ba mươi năm tròn (1989-2019), nhà văn Nguyễn Minh Châu vĩnh biệt chúng ta vào độ trăng rằm của tài năng sáng tạo. Tết Kỷ Hợi này văn giới Việt Nam lại tưởng nhớ đến ông, một “người mở đường tinh anh” trong công cuộc đổi mới văn học.

  • Sau nhiều năm gần như ở ẩn, nhà văn Nguyễn Xuân Khánh “tái xuất giang hồ” vào năm 2000 ở tuổi xấp xỉ 70 với tiểu thuyết Hồ Quý Ly đình đám.