HỒ TƯ
Huế có Hoàng thành, quần thể lăng tẩm, đền đài của người xưa để lại, nay đã trở thành di sản văn hóa thế giới, hiện đang được trùng tu, tôn tạo và khai thác du lịch, có nhã nhạc cung đình cũng là một di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.
Vẻ đẹp Huế - Ảnh: internet
Huế còn có rất nhiều chùa chiền, miếu mạo, nhà thờ cũng là những thắng địa tham quan, thưởng ngoạn, để tĩnh tâm hướng thiện với đời. Huế có sông Hương, núi Ngự đã đi vào lịch sử thơ ca. Gần đây, Huế có thêm tượng đài Thái tổ Võ Hoàng Đế (Quang Trung - Nguyễn Huệ), nhưng do vị trí không đắc địa nên du khách ít đến viếng thăm. Huế mới có chiếc cầu Dã Viên bắc qua sông Hương, giải quyết được một phần vấn nạn tắc nghẽn giao thông giữa hai bờ Nam Bắc vào giờ cao điểm, lại vừa tạo nên vẻ duyên dáng làm sáng đẹp một góc phố phường về đêm và tôn thêm vẻ đẹp cho một khúc sông Hương khi du khách du thuyền nghe ca Huế. Ngoài ra, thú thật, Huế chưa có những công trình mới gây ấn tượng, hoặc những sản phẩm đặc sắc về tinh thần cũng như vật chất phục vụ vui chơi, giải trí gây được cảm tình, vẫy gọi, thật sự quyến rũ, níu chân du khách lưu trú dài ngày tại mảnh đất mà chúng ta rất đổi tự hào là thơ mộng thân thương này.
Hội nghị Tỉnh ủy lần thứ 4, (khóa XIV) đã quyết nghị thông qua Nghị quyết về xây dựng tỉnh Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương với mục tiêu: Xây dựng tỉnh Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, là trung tâm của khu vực miền Trung và một trong những trung tâm lớn, đặc sắc của cả nước về văn hóa, du lịch, khoa học - công nghệ, y tế chuyên sâu, giáo dục - đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực, chất lượng cao.
Mục tiêu xây dựng Thừa Thiên Huế mà nghị quyết Tỉnh ủy đã nêu trên là định hướng chiến lược, quyết tâm chính trị của cấp có thẩm quyền, nhưng để biến quyết tâm thành hành động nên bắt đầu từ đâu, làm những việc gì, người dân tham gia ra sao, những công việc nào mà họ phải làm… thì hầu hết mọi người dân chưa biết phải cùng ai và làm gì cụ thể để chung tay góp sức xây dựng quê hương. Là người dân Huế, tôi cũng luôn trăn trở, mình phải làm gì để góp phần nhỏ bé, làm cho Huế thêm đẹp thêm tươi, để có thể tự hào vẫy gọi bạn bè bốn phương rằng Huế là nơi các bạn nên đến để tham quan, thưởng ngoạn, lưu trú, tiêu tiền… nhưng mọi cố gắng hành xử đơn phương của bản thân chỉ thêm nỗi ưu tư chứ chẳng giúp ích chi được cho quê hương bản quán.
Nay xin mạnh dạn kiến nghị đôi điều, những mong người có quan tâm cùng đàm luận.
Huế phải thực hiện một số chữ “không”:
1. Không xả rác ở công viên, công viên an toàn cho người thưởng ngoạn
Hiện nay sinh viên, học sinh thường tụ tập hát hò, vui chơi ở các công viên, sau đó xả rác bừa bãi, thiếu vẻ mỹ quan, đề nghị cấp có thẩm quyền động viên Hội sinh viên Đại học Huế đảm trách việc này, có thể thành lập đội cờ đỏ của sinh viên, phân công đảm trách trật tự ở các công viên, để giữ vệ sinh, đồng thời bảo đảm an ninh cho du khách, cũng như người dân an tâm dạo chơi, nếu được như vậy là thiết thực và hữu ích hơn nhiều. Nên chuyển công tác tham gia giữ gìn trật tự giao thông đường phố của sinh viên sang đảm trách việc này.
2. Không có người ăn xin
Du khách đến viếng Đài Quan Âm ở Tuần, là du sơn, ngoạn thủy, quang thưởng hoa mộc để tĩnh tâm, hướng thiện, nhưng gặp quá nhiều người ăn xin, áo quần xộc xệch, dáng dấp làm ra vẻ tiều tụy, thiểu não cũng không khỏi chạnh lòng, không bố thì thì thấy ray rứt lương tâm, mà bố thí người này thì phát sinh người khác, áy náy vô cùng. Mặt khác, thiếu vẽ mỹ quan cho một tụ điểm văn hóa, du lịch tâm linh, làm cho du khách hành hương cảm thấy thêm ưu phiền mà ngại quay trở lại; không phải chỉ ở đó mà cả khắp mọi nơi. Kiến nghị nên giao việc này cho Ban Đại diện Hội Người cao tuổi tỉnh đảm trách, phối hợp với các ngành có liên quan, chỉ nên quyết tâm làm một việc duy nhất cho tốt cũng đã có ý nghĩa lắm rồi.
3. Không đeo bám bán hàng rong, không vé số, đánh giày vào các nhà hàng
Đội ngũ này nằng nặc gọi mời, làm cho du khách vô cùng khó chịu, kiến nghị nên giao cho xã, phường, cảnh sát khu vực, công an viên khu phố, các tình nguyện viên và cả nhân viên các nhà hàng đảm trách. Còn việc mưu sinh của một số người nên tìm chỗ ngồi cố định, người cần ắt tìm đến.
4. Không phạt xe du lịch lần đầu đến Huế mà vi phạm lỗi nhỏ
Lực lượng tham gia giữ gìn trật tự an toàn giao thông nên hướng dẫn cho du khách tận tình, ví dụ như do không quen nên đã đi vào đường cấm… Việc này kiến nghị cấp có thẩm quyền quán triệt cho lực lượng cảnh sát giao thông cũng như lực lượng tham gia giữ gìn trật tự an toàn giao thông đảm trách.
5. Không có các ổ gà, ổ trâu, ổ voi trên các tuyến đường đến các điểm du lịch
Dù nghèo nhưng không đến nỗi không có vài xe hỗn hợp nhựa vá đường, ngành giao thông nên quan tâm để khỏi mang tiếng cho thành phố đặc sắc về du lịch.
Bao nhiêu cái không khác sẽ tiếp tục hoặc đồng thời thực hiện, một lúc quá ôm đồm sẽ không kham nổi.
Một số kiến nghị khác:
1. Festival nghệ thuật cũng như làng nghề nên định ngày âm lịch, gối đầu với Đại lễ Phật Đản
Không nói thì Huế vẫn là trung tâm Phật giáo lớn của cả nước, không khí lễ và hội Phật Đản được đại bộ phân nhân dân hưởng ứng, tham gia tích cực, các festival nên tiếp nối không khí đó, nếu Chính quyền có phát động phong trào gì trong đợt này như vệ sinh đường phố, nhà cửa; treo cờ, treo đèn, kết hoa, bận áo dài khi ra đường… sẽ được nhiều người dân hưởng ứng vì có gắn với yếu tố tâm linh.
2. Du khách đến Huế là để được tắm mát ở dòng sông Hương
Nghiên cứu sử dụng hai bên bờ sông Hương sao cho du khách đến Huế ngoài việc được thưởng ngoạn với các công trình kiến trúc của lăng tẩm, đền đài, cảnh vật nên thơ thì cũng được ngâm mình dưới dòng sông THƠM trong xanh, mát dịu, huyền thoại và tâm linh để gột rửa những nhọc nhằn, vướng bận với đời cho tâm hồn thanh thản bên cạnh lộ trình hành hương đền Huyền Trân Công Chúa và Điện Thánh mẫu Hòn Chén… Các giải pháp kỹ thuật xây dựng bãi tắm và chống ô nhiễm sẽ được luận bàn, trong đó sử dụng Hồ Tả Trạch như một lợi thế để nước sông Hương luôn xuôi về biển… Đây là một giải pháp gọi mời và níu chân du khách một cách hiệu quả.
3. Xây dựng cồn Dã Viên thành điểm vui chơi giải trí
Hiện tại ở đây cây cối che phủ, cỏ mọc um tùm, đang thiếu bàn tay săn sóc của con người nên rất hoang dã, nhưng đây là khu đất vàng. Nhất thiết phải kêu gọi các nhà đầu tư có năng lực, các đại gia nước ngoài càng tốt, có tư vấn, thiết kế đầu tư xây dựng khu vui chơi gải trí, đưa nước nóng từ Phong An về, tắm mát ở sông Hương, tắm nóng ở trong bể nhân tạo… làm cho cảnh quang môi trường thêm đẹp, xóa được một điểm đen tệ nạn xã hội, thu hút du khách đến lưu trú ở Huế lâu hơn.
4. Mở một số quán nước đẹp trong công viên khu vực từ Phu Văn Lâu đến cầu Dã Viên
Hiện tại khu vực này cây cối tốt tươi, xanh mát, nhưng vắng du khách bộ hành, thường thì cảnh phải có tình, nếu ở đây không có các điểm vui chơi, giải khát thì về đêm như hoang vắng, du khách không dám vãng lai vì sợ những kẻ lêu lổng “choai choai” làm phiền, có khi còn dở trò xin đểu, trấn lột…
Các kiến nghị trên đây đòi hỏi phải có kế hoạch, thận trọng, có tư vấn, phản biện xã hội, hãy để cho toàn dân tham gia, bảo tồn và phát triển, nên và không nên, lợi và hại, trước hết nên giao cho một số đơn vị có trách nhiệm nghiên cứu, khảo sát tính khả thi, rồi phải tổ chức hội thảo, ngoài các nhà chuyên môn, khoa học còn phải để cho mọi người am hiểu về Huế tham gia, tạo sự đồng thuận xã hội rồi hãy bắt tay thực hiện.
5. Nghiên cứu chỉ để đèn vàng cảnh báo ở một số nút giao thông, và cho quẹo phải thêm một số đường có thể
Có những giao lộ rất ít xe qua lại nhưng cũng đèn báo hiệu xanh, đỏ, vàng, trong lúc hướng đường nối năm thì mười họa mới có chiếc xe ló dạng, rất ít hiệu quả. Đề nghị nên để đèn vàng cảnh báo giảm tốc độ cũng đủ nhắc nhở tài xế các loại xe.
6. Mở rộng đối tượng tham gia Hội quy hoạch phát triển Thừa Thiên Huế
Sở dĩ từ trước đến nay, khi thông qua các đề án xây dựng và phát triển đô thị Huế thường có mặt các nhà khoa học, chuyên môn và quản lý nhà nước về lĩnh vực liên quan, điều đó rất cần nhưng theo tôi là chưa đủ. Không ai hiểu ruộng đất bằng các “lão nông tri điền”, không ai biết mồ mả ông cha bằng các “trưởng lão” trong Họ; không ai hiểu lịch sử địa phương bằng các nhà “dư địa chí” quê hương, không ai nhanh nhạy phản ánh tiếng nói của người dân đa chiều bằng các nhà báo, rồi địa chất, môi trường, tài nguyên nước… Có những người không có học hàm học vị, nhưng thiết tha yêu Huế và hiểu Huế rất sâu, cho nên cần phải có tiếng nói của đa thành phần trong quy hoạch và phát triển.
Thiển nghĩ, mọi phản biện xã hội liên quan tới quy hoạch và phát triển đô thị nên để cho Hội Quy hoạch và Phát triển thảo luận, phản biện và tham gia, và do đó, Hội phải chịu trách nhiệm trước tiên với dư luận xã hội, Chính quyền chỉ thực hiện quy hoạch khi có sự đồng thuận cao thông qua kiến nghị đề xuất của Hội quy hoạch và phát triển.
Bởi vậy, để làm tốt công tác phản biện xã hội mà đặc biệt là quy hoạch và phát triển trước hết nên mở rộng đối tượng tham gia Hội Quy hoạch và Phát triển Thừa Thiên Huế, những ai yêu Huế, hiểu Huế, có chuyên môn trên các lĩnh vực dân sinh có thể nói lên được những điều tâm huyết liên quan đến quy hoạch và phát triển thì mời họ tham gia vào Hội để có tiếng nói chung cùng góp phần xây dựng thành phố thân yêu.
Mấy điều suy nghĩ, phác thảo như trên cũng chỉ là ý tưởng, mạo muội nói ra, mong những ai quan tâm cùng đàm thảo.
H.T
(SDB11/12-13)
Tham luận tại cuộc tọa đàm “Văn học trẻ Huế- nhìn lại và phát triển” của nhà thơ trẻ Lê Vĩnh Thái: "một lần ngồi uống cà phê tôi được một nhà thơ, người anh trong Hội thống kê về đội ngũ sáng tác trẻ nữ của cố đô Huế chỉ có vỏn vẹn chưa đầy 5 người mà tuổi đã ngoài 30, còn tuổi từ 20, 25 đến 30 thì không thấy!?... "
Từ cuối tháng 6. 2008, trên mạng Internet, cùng lúc có những bài viết về nhiều nhà văn, nhà thơ ở Huế như Hoàng Phủ Ngọc Tường, Nguyễn Đắc Xuân, Nguyễn Khoa Điềm, Trần Vàng Sao, Tô Nhuận Vỹ và ở Quảng Trị, Quảng Bình. Các bài viết được đăng tải trên các báo điện tử nước ngoài (hoặc sách in ra được các tờ báo đó đưa lên mạng), cả trên tờ báo của một tổ chức chống nhà nước Việt Nam cực đoan nhất, và trên blogs của một số nhà văn trong nước (được một số báo điện tử nước ngoài nối mạng sau đó). Mục đích khác nhau nhưng các bài đó, tạm xếp vào hai loại, có một điểm giống nhau: DỰNG ĐỨNG những sự kiện của cuộc đời và hoạt động của các nhà văn nhà thơ này.
Thư Sông Hương Vậy là năm đầu của thế kỷ XXI, của thiên niên kỷ III Công lịch đã qua. Mới ngày nào đó, khắp hành tinh này còn rộ lên niềm hoang mang và hoang tưởng về một ngày tận thế ở năm 2000 bởi sự “cứu rỗi” của Thiên Chúa hoặc bởi sự “mù loà” của máy tính. Mới một năm thôi mà thế giới loài người đã qua biết bao bất trắc, xung đột, khủng bố... và máu và nước mắt! May mà đất nước chúng ta vẫn được bình yên, ổn định, phát triển theo Đường lối Đại hội IX của Đảng. May mà dân ta vẫn còn nhu cầu Văn hoá tâm linh. Văn hoá tâm linh cũng là thuộc tính của văn học nghệ thuật. Các tờ báo văn nghệ tồn tại được chính nhờ nhu cầu đó. Qua một năm nhìn lại, Tạp chí Sông Hương chúng tôi ngày một được bạn đọc tin cậy hơn, cộng tác càng nhiều hơn, thật là điều vinh hạnh. Song, ngược lại, chúng tôi cũng lấy làm áy náy vì bài vở thì nhiều mà trang báo lại có hạn, không thể đăng tải hết được, nhất là số Tết này. Ở đây, nó mang một nghịch lý chua chát, bi hài như một nhà viết kịch đã nói: “Số ghế bao giờ cũng ít hơn số người muốn ngồi vào ghế”. Ngoài sự bất cập ấy, hẳn còn có những điều khiếm nhã khác mà chúng tôi không biết làm gì hơn ngoài lời xin lỗi, lời cảm ơn và mong được thể tất. Chúng tôi xin cố gắng chăm lo tờ Sông Hương luôn giữ được sắc thái riêng, có chất lượng để khỏi phụ lòng các bạn. Dù thế giới có biến đổi thế nào đi nữa thì Sông Hương vẫn mãi mãi muốn được thuỷ chung với bạn đọc, bạn viết của mình. Nhân dịp tết Nhâm Ngọ, Sông Hương trân trọng chúc Tết các bạn sang năm mới thêm dồi dào sức khoẻ, thành đạt và hạnh phúc. S.H
Các bạn đang cầm trên tay số kỷ niệm 25 năm thành lập Tạp chí Sông Hương. Mới ngày nào đó, một ngày hè tháng 6 năm 1983, trong niềm khao khát của không khí đổi mới trong văn học nghệ thuật, Tạp chí Sông Hương số 01 ra mắt và đón nhận sự hưởng ứng của công chúng. Đó là một sự khởi đầu được mong đợi từ hai phía: người viết và bạn đọc.
Gần đây đọc các bài của Trần Mạnh Hảo và Nguyễn Hùng Vĩ bàn về ba bài thơ Thu của Nguyễn Khuyến trên Văn nghệ (1), tôi thấy câu "Nước biếc trông như tầng khói phủ" trong bài Thu vịnh là câu thơ sáng rõ, không có gì khó hiểu mà lại được bàn nhiều. Mỗi người hiểu mỗi cách mà đều hiểu không đúng, chỉ vì không để ý rằng câu thơ này được viết theo lối "đảo trang".
(Nhân đọc: "Truyện Mã Phụng - Xuân Hương") * Truyện "Mã Phụng - Xuân Hương" trước đây còn được quen gọi dưới nhiều tên khác nhau, lúc là Vè Bà Phó, Vè Mã Phụng - Mã Long, khi là Thơ Mụ Đội, khi lại là Truyện Mã Ô - Mã Phụng v.v... là một tác phẩm văn học dân gian vốn được nhân dân Bình - Trị - Thiên rất yêu thích, phạm vi phổ biến trước Cách mạng Tháng Tám 1945 khá rộng.
Trên Tạp chí Sông Hương số tháng 3, nhân sự kiện Trần Hạ Tháp dành được giải A trong cuộc thi truyện ngắn của báo “Văn nghệ”, tôi vừa lên tiếng về sự “lặng lẽ” - một điều kiện cần thiết để làm nên tác phẩm văn học nghệ thuật có giá trị, nay lại nói điều ngược lại, vậy có “bất nhất” có mâu thuẫn không?
Trên thực tế, việc bảo tồn những vốn quý của cha ông để lại quả không phải là việc đơn giản, dễ dàng. Nhưng chúng ta sẽ không thể có sự chọn lựa nào khác bởi vì sẽ không có một nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc nào cả nếu từ bây giờ chúng ta không biết giữ lấy những gì mình đang có.
Mang tên dòng sông duyên dáng thả mình bên thành phố Huế - SÔNG HƯƠNG, những trang tạp chí này là dòng chảy của những cảm xúc tươi đẹp trên “khúc ruột miền Trung” đất nước.
Từ xa xưa đến bây giờ, thường tục vẫn nói "sông có khúc người có lúc". Không biết Sông Hương bản báo năm rồi (năm tuổi 15) là sông hay là người? Có lẽ cả hai. Vậy nên cái khúc và cái lúc của nó đã chồng lên nhau - chồng lên nhau những khó khăn và tai tiếng!