Trong dịp tết vừa qua, tại TPHCM, sàn diễn cải lương khá heo hút. Ngoại trừ chương trình nghệ thuật Ba thế hệ về lại cội nguồn do NSƯT Kim Tử Long đứng ra thực hiện, có bán vé tại rạp Công Nhân vào ngày 6-2, cùng với vài buổi diễn của các nghệ sĩ Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang ở cơ sở thì không còn nơi nào tổ chức.
Một cảnh trong vở cải lương lịch sử Trung thần
Ngay cả kế hoạch của Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang sẽ diễn suốt Tết Nguyên đán Đinh Dậu tại “địa điểm vàng” rạp Hưng Đạo cũng bất thành, vì sân khấu hiện tiếp tục sửa chữa, không thể nghiệm thu và bàn giao.
Sàn diễn cải lương ngày càng heo hút, các rạp hát phục vụ loại hình nghệ thuật này ngày một teo tóp, khán giả vì thế cứ xa dần với niềm say mê sân khấu một thời, nghệ sĩ không có nhiều cơ hội để làm nghề… là một thực trạng đáng buồn. Điều này đang bào mòn sức sống của sân khấu truyền thống, một loại hình nghệ thuật mang đậm dấu ấn văn hóa đặc sắc, độc đáo của người dân Nam bộ. Đặc biệt, dù từng được mệnh danh là cái nôi của nghệ thuật cải lương, nơi quy tụ nhiều nghệ sĩ tài danh sân khấu, nhưng hiện nay tại TPHCM, sân khấu cải lương đang dần mất chỗ đứng. Những hoạt động lẻ mẻ của sàn diễn cải lương, tình trạng tổ chức biểu diễn èo uột, là quang cảnh cải lương nhiều năm qua, đã và đang là nỗi âu lo rất lớn, nhưng đến nay vẫn chưa được các cơ quan quản lý văn hóa, các cấp lãnh đạo thành phố quan tâm sâu sát, cụ thể.
Nhìn toàn cảnh, TPHCM đã mất đi rất nhiều địa điểm biểu diễn dành cho sân khấu cải lương. Không có điểm diễn ổn định, anh em nghệ sĩ tứ tán, mạnh ai nấy kiếm show lẻ để được diễn, được hoạt động nghề và để có chi phí trang trải cuộc sống. Mặt khác, trong sự phát triển ồn ào của đời sống văn hóa nghệ thuật, giải trí, sân khấu truyền thống bị lấn át bởi nhiều loại hình nghệ thuật hiện đại, các chương trình giải trí trên truyền hình… Tình hình kinh tế khó khăn nên các hoạt động tổ chức biểu diễn cải lương cũng vì thế mà giảm đi nhiều về số lượng lẫn chất lượng. Những ông bà “bầu” là nghệ sĩ, khi muốn tổ chức các chương trình biểu diễn cũng phải đắn đo cân nhắc vì cầm chắc sự thua lỗ. Muôn trùng khó khăn bủa vây, khát vọng làm nghệ thuật của các nghệ sĩ chân chính cứ thế chất chồng, ngày một nặng nề hơn.
Đã có rất nhiều câu hỏi được các nghệ sĩ, người làm nghề đặt ra: Bao giờ lĩnh vực sân khấu tìm lại thời hoàng kim; đến lúc nào TP mới có được một sân khấu đúng nghĩa, đủ chuẩn, dành cho những trái tim nghệ sĩ tâm huyết với nghề; khi nào lĩnh vực nghệ thuật truyền thống này mới được các cấp lãnh đạo, nhất là lãnh đạo của cơ quan quản lý ngành văn hóa chú trọng, xem xét và trợ giúp cụ thể để thay đổi được hiện thực đáng buồn?
Bất cứ du khách nào đến một địa điểm du lịch cũng mong muốn được khám phá nét đẹp văn hóa của nơi ấy. Nét đẹp văn hóa độc đáo, đặc trưng để giới thiệu, thu hút du khách không gì khác hơn chính là văn hóa truyền thống rất riêng của từng vùng miền, địa phương. Khi văn hóa truyền thống được gìn giữ, phát huy, ắt sẽ góp sức không nhỏ vào sự phát triển chung của toàn xã hội.
Thế nhưng, tại TPHCM, rất nhiều du khách đã chia sẻ rằng không thể tìm kiếm được cho mình, bạn bè, người thân nơi để giải trí, thư giãn, thưởng thức và cả cơ hội tìm hiểu nét đẹp độc đáo của văn hóa nghệ thuật mang khí chất riêng của TPHCM. Đó là một dấu lặng buồn!
Theo Thúy Bình – SGGP
Mấy chục năm qua, phê bình luôn được coi là khâu yếu nhất của nền văn nghệ. Nhẹ thì cũng là chưa theo kịp sự phát triển của phong trào sáng tác, không cắt nghĩa được sự phức tạp của các hiện tượng văn nghệ…
Có thể đội tuyển Nhật Bản không vô địch World Cup 2018 nhưng các cổ động viên của họ đã vô địch trên khán đài khi để lại ấn tượng đẹp về ứng xử cũng như hành động dọn sạch rác khu vực ghế ngồi.
Là một nghề gắn với viết lách, chữ nghĩa nên không có gì lạ khi nhiều nhà báo viết sách. Nhưng bản chất nghề báo là công việc liên quan đến thông tin nên sách của nhà báo ngoài sự đa dạng còn có một đặc thù riêng là luôn gắn với dòng chảy của thời sự, nhất là dòng thời sự liên quan đến chuyên môn của từng người.
Tạo tác và sử dụng mặt nạ là nét văn hóa vẫn sống động ở vùng Eo biển Torres của Australia. Những kiến thức lịch sử chứa đựng bên trong khiến chúng được mang đi trưng bày khắp thế giới. Nhưng điều đáng nói còn là câu chuyện ứng xử với truyền thống nơi đây.
Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao hơn nữa nhận thức, ý thức trách nhiệm của các cấp, các ngành, các tầng lớp nhân dân trong việc chung tay xây dựng lễ hội; tăng cường công tác phối hợp với các tỉnh tham gia tổ chức Giỗ Tổ Hùng Vương-Lễ hội Đền Hùng hằng năm.
Trước giá trị di sản và thách thức do biến tướng, thương mại hóa trong thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ, tứ phủ, series phim Mẹ Việt - Tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt đã chính thức ra mắt cuối tuần qua. Theo bà Đàm Lan, Chủ nhiệm dự án phim, mỗi thước phim là hành trình lắng đọng tâm thức, tìm về văn hóa truyền thống, tín ngưỡng nội sinh của dân tộc Việt.
Với những thay đổi về ưu đãi tuyển sinh, mùa tuyển sinh 2017-2018 số lượng học sinh, sinh viên thi vào ngành Âm nhạc dân tộc (ANDT) cũng tăng hơn những năm trước. Đây là tín hiệu mừng của sự thay đổi hợp lý ở khâu tuyển sinh cho các ngành “hiếm muộn”.
Nói đến nạn sách lậu, ai cũng biết vì đây là câu chuyện “xưa như Trái Đất.” Xong dường như câu chuyện xưa cũ này càng ngày càng dài, nội dung, tình tiết càng phức tạp và làm “phiền lòng” không chỉ cộng đồng yêu sách mà cả các cơ quan chức năng.
Tại hội thảo khoa học chuyên đề “Những tinh hoa sân khấu cải lương thể hiện qua các vai diễn về đề tài lịch sử” vừa tổ chức tại Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh TPHCM, những nghệ sĩ, nhà giáo, nhà lý luận phê bình sân khấu kỳ cựu, đều có chung nhận định: “Cải lương không thể chết!”.
“Ký ức Hội An” - chương trình biểu diễn thực cảnh hoành tráng trên một sân khấu mới được xây dựng rất quy mô tại cồn bắp Cẩm Nam (cồn Ga Mi), sông Hoài, TP Hội An đang vấp phải phản ứng của người dân, nhà nghiên cứu và những người yêu mến phố cổ này. Một lần nữa, câu chuyện về xung đột giữa bảo tồn và phát triển lại được đặt ra, mà nguyên nhân chính là không tôn trọng văn hóa bản địa.
Khi nhắc tới sân khấu kịch, người ta thường nghĩ tới ánh hào quang, trang phục lộng lẫy và hóa trang cầu kỳ. Thực tế, nghệ thuật kịch có thể được ứng dụng hiệu quả trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là giáo dục, qua đó kích thích các khả năng tiềm ẩn của học sinh.
“Thời gian gần đây, việc xây dựng, trưng bày tượng, biểu tượng có nội dung và hình thức không phù hợp với văn hóa Việt Nam tại một số cơ quan, đơn vị, khu du lịch và địa điểm công cộng, tác động không tốt đến môi trường văn hóa, thị hiếu thẩm mỹ của cộng đồng và xã hội.”
Xả rác bừa bãi nơi công cộng; đua xe, lạng lách; văng tục, chửi thề; chen lấn, xô đẩy khi tham gia các dịch vụ công cộng; phá hoại, bôi bẩn các công trình công cộng;…là những hình ảnh xấu xí của không ít người trẻ hiện nay, và trở thành nỗi trăn trở của nhiều lãnh đạo TP HCM trong quá trình xây dựng nếp sống văn minh đô thị.
Các công trình nghệ thuật công cộng là thành phần không thể thiếu trong quy hoạch và kiến trúc của một đô thị hiện đại. Thế nhưng “ranh giới” trong quan điểm, nhận thức tạo hình mỹ thuật cùng với tâm lý sính ngoại đã ít nhiều làm không gian công cộng biến dạng.
Ai đó nói, thời buổi giờ chỉ có ngành du lịch tâm linh, hay kinh doanh tâm linh là ăn nên làm ra, bỏ ra một đồng tức khắc có bốn đồng chảy ngược vào túi. Mà là tiền tươi, thóc thật, là tiền sạch nói như ngôn ngữ thời thượng - đồng “tiền hữu cơ”.
Ngày nay bất kì sự sáng tạo nghệ thuật ở phân mảnh nào cũng bắt đầu bằng tiền và kết thúc bằng tiền theo quy luật thị trường.
Năm hết. Tết đến. Người ta đôi khi chạnh lòng nghĩ “nên làm gì?”.
Do đời người có hạn, không ai có thể “trường sinh bất tử” nên có thể nói “quỹ thời gian” mỗi con người có giá trị cao nhất. Thời gian quy định sự sống của con người, buộc mỗi người phải biết sống. Người biết sống chính là người biết “sống nhanh, sống chậm”.
Có những thứ sẽ dần trôi tuột theo năm tháng, guồng quay của cuộc sống hiện đại có thể đã làm biến đổi phần nào giá trị của Tết. Nhưng nếu biết lắng lại, nghĩ khác đi thì Tết dường như vẫn luôn vẹn nguyên trong tâm thức mỗi người.
Nếp nhà lãng đãng khói hương như chiếc cầu nối với quá khứ. Hồn người tĩnh tại, thong dong hòa quyện miền tâm linh thăm thẳm. Nhưng không phải dịp Tết đến ta mới thấy nhẹ nhàng. Bất cứ khi nào đứng trước ban thờ tiên tổ, bao bộn bề, lo toan đều tự nhiên rũ bỏ, để gia tâm bảo vệ những gì tốt đẹp của tinh thần.