Gặp gỡ nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường những ngày đầu năm tại Huế: “văn chương đòi hỏi cái gì... hơn cả máu!”

10:03 17/10/2008

Sức sống của Hoàng Phủ Ngọc Tường sau cơn bạo bệnh là một niềm vui cho làng văn học Việt . Trong những ngày tháng điều trị, những trang viết của ông không vì thế “đóng cửa” mà nhiều khi lại thăng hoa vì đây là khoảng thời gian đúc kết của một chuỗi dài “ham chơi”, một thời đã từng lên rừng xuống bể, vào Nam ra Bắc với biết bao “Miền gái đẹp”... Không bao giờ dừng bước - Đó cũng là cốt cách của nhà văn gốc Bích Khê, Quảng Trị này.

Ký là một loại... “khoai”!
+ Có người nói ký của Hoàng Phủ Ngọc Tường chỉ sau Nguyễn Tuân, ông tự hào về điều so sánh đó?
- Không có gì làm mình khổ tâm bằng bắt mình tự so sánh với Nguyễn Tuân. Vì từ trước đến nay tôi vẫn coi ông là một bậc tiền bối. Nhưng chính như Nguyễn Tuân nói trong một buổi lễ trao giải của Hội Nhà văn Việt tại Hà Nội, đại ý: Họ nói vậy nhưng chúng ta hy vọng viết khác thôi, khác hoàn toàn không giống gì hết. Tôi cho rằng điều đó là đúng và tôi có cảm tưởng rằng không thể nào viết được những cái như “Vang bóng một thời”... Nhà văn Nguyễn Tuân có tài hoa về cái đó. Nếu đưa so sánh về tính đặc tính của văn học. Tôi cho rằng đó là một so sánh khập khiễng.

+ Bút ký là thể loại gần với báo chí. Vậy yếu tố nào để bút ký có được sức sống bền lâu trong lòng độc giả?
- Theo tôi, để ký sống mãi rất khó. Trước hết, phải có văn, yếu tố văn phong là yếu tố cần nhất của văn chương nói chung, ký nói riêng. Nếu ý tưởng hay mà thể hiện trong bài viết không rành mạch, rõ ràng thì không thể đi vào lòng độc giả được. Ngoài ra, nó còn đòi hỏi nhiều yếu tố khác nữa. Ký là thật, không hư cấu, hoặc phải có cách viết mà độc giả đọc không cho đó là hư cấu. Điều tiếp theo phải nói là tính lạ. Dân gian có nói “khoai đất lạ, mạ đất quen”, thì yếu tố “đất lạ” phù hợp với một loại “khoai” là ký.

“Chơi” là một văn hoá
+ Là một “Người ham chơi”, yếu tố “ham chơi” giúp gì cho nhà văn?
- Tôi cho rằng “chơi” cũng là một đặc tính của con người. Người ta không phải chỉ có làm mà phải có cả chơi. Chơi cũng là văn hoá của con người – “văn hoá chơi”. Ham chơi là hưởng thụ văn hoá, nghệ thuật, triết lý nhân sinh... Nghề viết thì rất cần điều đó.

+ Nghĩa là nhờ cái “ham chơi” mà ông có những trang văn đặc sắc?
- Cái đó thuộc về độc giả đánh giá. Nhưng tôi thấy “ham chơi” cũng là một lối sống của nhà văn. Cái may nhất là tránh để không phải ham làm giàu. Nhà văn không nên thiết tha chuyện đó. Nhà phê bình văn học nổi tiếng Kim Thánh Thán của Trung Hoa đã viết: “Tất cả chỉ là chơi thôi, làm người say cũng là một cách chơi”.

+ Có phải vì coi cuộc đời chỉ là một cách chơi mà trong văn của ông mang nặng yếu tố “Phù du”?
- Phù du chỉ cái mong manh, mỏng mảnh, không nắm bắt được, chóng qua... Vì vậy hoa thì gọi là hoa Phù Dung, con vật thì gọi Phù Du. Mọi cái có thể là Phù Du. Vì vậy yếu tố Phù Du hay ám ảnh tôi chứ không phải là chủ đề trong sáng tác.

+ Huế là cái nôi của văn chương. Ông đã nhiều năm ở Huế, phải chăng vì thế trong văn ông thường nặng tình xứ Huế?
- Đúng vậy. Thứ nhất là môi trường ảnh hưởng tư tưởng. Thứ hai, Huế có một kho văn học dân gian, kho văn hoá phi vật thể khá phong phú. Ngoài ra, Huế có rất nhiều cảnh quan thiên nhiên rất đặc trưng. Ví dụ như con sông Hương thì trên thế giới không thể có một con sông nào thơ mộng như thế! Rồi núi Ngự, cầu Trường Tiền...

+ Trong tập thơ “Người hái phù dung” bài “Vẽ tôi” rất hay. Nếu bây giờ được “vẽ mình”, ông sẽ vẽ...?
- Tôi sẽ vẽ như bài thơ đó. Tức là cốt cách thì giống hoa hồng, đẹp nhưng mong manh lắm, nó không có gì cả, chỉ có hạt sương thôi.

Không phải viết về phụ nữ thì mặc váy. Nhưng...
+ Là người “có tuổi”, hơn nữa là một trong những “cây đại thụ” của nền văn hoá Việt Nam, từng theo dõi bước đường của giới trẻ, ông có nhận xét gì về họ?
- Tôi cho rằng, thế hệ trẻ hôm nay không được như ta kỳ vọng. Văn chương ngày xưa viết kỹ lưỡng hơn. Ngày nay có nhiều cái làm người ta bị quyến rũ, nên có ý coi thường văn chương. Tuy nhiên, điểm mạnh là được tiếp thu một gia tài lớn từ kho tàng văn học thế giới, biết ngoại ngữ... nên phần nào qua cách viết, lớp trẻ thể hiện được “sức trẻ”, sự sáng tạo “bạo” hơn.

+ Sự khuyên bảo thường làm cho người ta khó chịu nhưng nó lại rất cần thiết, nhất là trong việc cảnh báo. Ông muốn nói với những người cầm bút trẻ điều gì?
- Để thành công, cần nhất là sự làm việc nhiệt thành. Phải đọc nhiều sách và chịu khó ngồi vào bàn viết. Luôn biết nuôi dưỡng vốn kiến thức của mình. Không thể mặc váy để viết về người phụ nữ nhưng phải biết, am hiểu những đặc điểm của phụ nữ thì mới viết được. Thế thì phải đọc sách, bởi trong sách thì có cả những điều đó. Phải làm việc cật lực, sáng tác thường xuyên. Không nên rong chơi nhiều quá. Phải biết “ham chơi” - nghĩa là nói đến hưởng thụ một nền văn hoá, chứ không phải chơi ngang, như một đứa trẻ. Đối với thế hệ trẻ, phải biết tiếp thu những gì đã sống cộng với những gì chưa sống để tiếp thu gia tài lớn hơn. Tất nhiên, không phải ai cũng biết cách tiếp thu.

Trước khi là nhà văn phải là một Con Người
+ Trong lời tựa của tập thơ “Người hái phù dung”, Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo có viết: “Những con chim yến không phải làm tổ bằng nước bọt mà làm bằng chính máu mình; người ta gọi là yến huyết, còn anh Văn Cao thì gọi là yến - thi - sĩ. Nó làm thơ để mà chết vì bài thơ nó làm ra”. Phải chăng, Hoàng Phủ Ngọc Tường cũng đã làm thơ bằng máu của mình?” Ông nghĩ thế nào?
- Quả thật, văn chương đòi hỏi cái gì hơn cả máu. Kiến thức vươn đến chân trời khác lạ lắm. Cuộc sống ở đâu, văn chương đến đó. Gọi là văn học không biên giới. Có một thời người ta cho văn chương là phải có mấy chức năng. Tôi cho là không phải. Chức năng của nó là sống.

+ Tính cách của tác giả quyết định gì trong cách viết, thưa ông?
- Tôi cho rằng tính cách của tác giả thể hiện ngay trong từng trang văn. Phong cách và tư tưởng tạo nên nét riêng. Tính cách tuỳ người nhưng đối với nhà văn, tính trung thực cần thiết nhất. Trước khi là nhà văn, anh là một Con Người. Như vậy, một Con Người phải có nhân cách.
Làm gì có chuyện “đấu khẩu” nhiều “Nhà” trong một nhà

+ Trong gia đình mình có nhiều “Nhà” như vậy (vợ Hoàng Phủ Ngọc Tường là Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ, con gái - Nhà thơ Hoàng Dạ Thi) có giúp gì nhiều trong văn chương không thưa ông?
- Tôi nghĩ nó có tương tác qua lại với nhau. Nhất là trong thơ. Ví dụ như nói về loài hoa hồng nói chung, cũng có rất nhiều màu, như: hồng phấn, hồng nhạt... Nó tạo cho loài hoa hồng trở nên sang trọng, xinh đẹp, phong phú.

+ Thế có khi nào “đấu khẩu” nhau về vấn đề văn chương?
- Sống trong cuộc sống bình thường chúng tôi ít nói chuyện về văn chương, thường nói đến chuyện “tương cà mắm muối”. Nhưng đôi lúc cả nhà cùng bàn luận một số vấn đề về văn chương để cùng tương trợ cho nhau thì hoà hợp chứ không có vấn đề gì xảy ra.

+ Với nhà văn, “mỗi nhân vật là một đứa con tinh thần”, cũng là một người mình yêu, thương. Có bao giờ Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ “ghen” với nhân vật trong...sách không? Nhất là ở thể ký vốn có tính chân thật rất cao?
- Về đời thực, với quá khứ, vợ tôi không bao giờ “phát biểu” vì hiểu rằng, quá khứ của mỗi người đều đáng được tôn trọng. Nghĩa là không giờ ghen với những người đã qua nhưng vô cùng ghen với những người đang có, nếu... Trong văn chương, vợ tôi không ghen bởi bà cũng là nhà văn nên hiểu rằng văn chương nó có thế giới riêng và nhân vật phần nhiều là hư cấu.

+ Làm nhà thơ đã khó, làm chồng (hoặc vợ) nhà thơ còn khó hơn. Ông nghĩ gì về bà xã Lâm Thị Mỹ Dạ?
- Một nhà văn rất mong một gia đình yên ổn, hạnh phúc. Nhất là đối với tôi. Yên một mặt đời mới lo được những mặt khác. Về gia đình thì Dạ rất chu đáo. Những lời khen đó xin dành cho Mỹ Dạ bởi bao năm nay, Dạ gánh vác công việc gia đình và chăm sóc tôi rất tường tận.

+ Lúc bạo bệnh, sự sống - chết “đấu tranh” như thế nào trong ông?
- Khi đó thì tôi không phân biệt được sống hay chết. Chỉ dửng dưng thôi. Cuộc sống sẽ chẳng có ý nghĩa gì khi mình không đứng bên bờ vực của sự chết. Thế mới quý sự sống đến nhường nào.

+ Có một số thông tin cho rằng, ông bà có ý định bán căn nhà ở Huế vào TP.Hồ Chí Minh sinh sống, điều đó có đúng không?
- Tôi như một cái cây già cắm rể ở đất này. Không thể bứng tôi đi nơi nào được. Đến một miền đất lạ tôi sẽ khó sáng tác. Từ trước đến nay tôi có nhiều dịp để đi khỏi Huế nhưng tôi không nghĩ đến điều đó.
+ Xin cảm ơn ông!
HỮU QUYẾT - XUÂN HOÀI thực hiện

(nguồn: TCSH số 220 - 06 - 2007)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Tin nổi bật

Nhà văn dụng võ (Hoặc là “Vạch túi cho người xem... bia”)

Xem thêm

Hai người đàn bà “nổi loạn“ của thập kỷ 1960

TÔ HOÀNGBạn chắc không thể không biết đến đến hai tên tuổi này: Brigitte Bardot và Francoise Sagan. Vẫn mãi còn đó những hình tượng khó quên mà Brigitte Bardot dành cho màn ảnh, những trang sách khó quên mà Francoise Sagan dành cho văn học. Hai người sinh ra cùng thời, nhưng với tháng Chín năm 2004 này nếu chúng ta chúc mừng Brigitte tròn 70 tuổi, thì lại đau đớn, nuối tiếc vĩnh biệt Francoise Sagan ra đi ở tuổi 69...
Người con đồng bệnh tương liêu của Văn Cao

Cuộc đời và sự nghiệp của Văn Cao luôn là những bí ẩn đối với hậu thế. Ai sẽ là người dựng lên được một Văn Cao - một trong những tượng đài của dân tộc Việt Nam thế kỷ 20, nhưng cũng là một con người của cuộc đời thực với những vui buồn, đớn đau, hạnh phúc...?
Tản mạn nhân gặp lại nhà văn Nguyễn Mộng Giác

NGUYỄN KHẮC PHÊLần này, tác giả bộ trường thiên tiểu thuyết viết về thời Tây Sơn - Nguyễn Huệ "Sông Côn mùa lũ" (SCML) trở lại thăm nơi vua Quang Trung lên ngôi khi Huế vừa sang thu. Nước sông Hương do những trận mưa đầu mùa trên đại ngàn cuốn đất bùn con đường lớn Trường Sơn vừa xẻ rộng tràn về, không còn trong xanh như dịp ông về thăm Huế mùa hè hai năm trước, nhưng Cố đô qua hai kỳ Festival, nhiều khu phố được tôn tạo, khang trang hơn nhiều. (*)
Một di tích lịch sử bị lãng quên

VĂN THAOTháng 10-1944, nhạc sĩ Văn Cao đã sáng tác bài hát Tiến quân ca trên một căn gác nhỏ tại số nhà 45 phố Nguyễn Thượng Hiền. Căn gác này cũng là nơi Văn Cao đã sống và hoạt động cách mạng từ năm 1944 đến ngày toàn quốc kháng chiến 22-12-1946. Đội danh dự Việt Minh do Văn Cao phụ trách cũng từ đây toả đi làm nhiệm vụ. Nhiều cán bộ cao cấp của Đảng như các đồng chí Vũ Quý, Lê Quang Đạo, Lê Trọng Nghĩa, Nguyễn Thành Lê... cũng đã thường xuyên dùng địa điểm này để hoạt động trong những năm đầu cách mạng. Nhiều tác phẩm nổi tiếng của Văn Cao như: Bài thơ Chiếc xe gác qua phường Dạ Lạc; các ca khúc Chiến sĩ Việt Nam, Công nhân Việt Nam, Không quân Việt Nam, Hải quân Việt Nam đã ra đời tại đây.
Ghi chép ở trại sáng tác Vinh Hiền - Phú Lộc

VĨNH NGUYÊNHội VHNT Thừa Thiên Huế chủ trương đưa văn nghệ sĩ về bám sát thực tế địa phương, vùng sâu vùng xa, nên những năm gần đây đã liên tục mở trại sáng tác ở các huyện trong tỉnh. Các năm trước là Quảng Điền, Phú Vang, Hương Thuỷ và năm 2004 này là Phú Lộc.
Lễ “mừng sống dai”

PHAN THÀNH TRUNGMột ngày đẹp trời. Lễ mừng thọ cụ Nguyễn Hữu Đang 80 tuổi được tổ chức vui vẻ, trân trọng tại Chòi ngắm sóng Hồ Tây, đúng vào ngày kỷ niệm Nhà giáo Việt Nam 20 tháng 11 năm 1992. Với danh nghĩa là em kết nghĩa của cụ Đang, Phùng Cung và Phùng Quán đã đứng ra tổ chức lễ thọ này. Hai nhà thơ vốn quen tính vui đùa dí dỏm đã gọi hóm là “Mừng sống dai”...
Chủ tịch Hồ Chí Minh trong tâm thức nhân loại

“Cụ Hồ Chí Minh được nhân dân rất quý mến. Tên cụ có nghĩa là “sáng suốt”. Cụ là một nhà chính trị xuất chúng, một nhà chiến lược Cách mạng, một người yêu nước nồng nàn. Cụ đã nêu gương chính nghĩa và đạo đức cho thế hệ thanh niên noi theo” (Nhà báo Mỹ - Starôbin)
Văn Tâm và những vẻ đẹp không phai nhòa theo thời gian

NGUYỄN KHẮC PHÊNếu không có nghị lực hơn người, nhà giáo ưu tú - nhà nghiên cứu Văn Tâm đã bước sang thế giới khác từ 7- 8 năm trước rồi, sau cơn tai biến mạch máu não “thập tử nhất sinh”. Nhờ kiên trì tập luyện và đủ thứ thuốc men, từ bên “cửa tử”, dần dần anh đã “phục sinh” và với cây gậy ngắn để có thể tự đi lại trong nhà khi cần lục tìm tư liệu, cây bút nghiên cứu phê bình cẩn trọng mà không thiếu sự sắc sảo Văn Tâm đã cống hiến cho nền văn học chúng ta những tác phẩm dày dặn và thật sự có chất lượng: “Đoàn Phú Tứ - con người và tác phẩm” (1995, tái bản 2002), “Vườn khuya một mình” (2001), “Tản Đà khối mâu thuẫn lớn” (2003 - Tái bản, bổ sung). Một số bài nghiên cứu gần đây của anh về nhà văn Phùng Quán và nhà thơ Bằng Việt đăng trên “Sông Hương” cũng rất công phu, đồng thời vẫn thể hiện sự tinh tế trong cảm nhận vẻ đẹp của văn chương.
Phỏng vấn nhà thơ Hoàng Hưng

(Trích) Lê Mỹ Ý: Thưa ông, đã từng là "Người đi tìm mặt " trong thơ, đến bây giờ ông đã tìm được khuôn mặt của mình chưa?Hoàng Hưng: Tôi thấy rằng cái mặt của tôi, bản thân cái mặt đó nó cũng không phải là một cái mặt và cũng không phải là bất biến qua thời gian, ngay cả trong từng lúc nó cũng không chỉ là một cái mặt mà nó có đến vài cái mặt. Qua thời gian lại càng có sự diễn biến. Việc đi tìm cái mặt của bản thân thực ra có những người không bao giờ thấy cả, tức là không biết mình như thế nào.
Nhà văn Nguyễn Minh Châu nói về “nhà văn và sự nghiệp dân chủ hóa đất nước”.

Tháng 4 năm 1988, khi đang chữa bệnh ở chùa Pháp Hoa (Đồng Nai), trong một bức thư gửi bạn, nhà văn Nguyễn Minh Châu tâm sự rằng ông vẫn thèm viết tiếp một bài về vấn đề “Nhà văn và sự nghiệp dân chủ hóa đất nước” Nhưng rồi bệnh ngày càng nặng khiến ông cho đến khi qua đời đã không thực hiện xong dự định. Tuy vậy đồng nghiệp và bạn đọc vẫn may mắn được biết ý kiến căn bản của ông về vấn đề này.
Chuyên gia “Tỳ bà hành” của chúng tôi

VÕ THỊ QUỲNHĐến Hội Văn nghệ một chiều xuân Giáp Thân, tết còn đỏ hạt dưa, còn thắm mai vàng, còn hồng hoa đào và còn lủng lẳng tròn trịa những quả quất trĩu cành - chúng tôi tưởng nhớ anh - nhà thơ luôn dịu dàng, luôn hiền hoà: XUÂN HOÀNG. Bao kỷ niệm một thời nhà thơ sống gắn bó sáng tạo với Bình Trị Thiên, với Huế lại ùa về trong lòng những người đến thắp hương kính viếng hương hồn anh - chiều nay...
"Còn thơ thì quả là vô cùng"

VÕ QUÊNhững ngày đầu xuân Giáp Thân, giới văn nghệ sĩ Thừa Thiên Huế vô cùng thương tiếc khi nghe tin nhà thơ Xuân Hoàng đã từ trần vào ngày mồng 3 Tết (24.1.2004) tại Thành phố Hồ Chí Minh. Sự ra đi của nhà thơ Xuân Hoàng là một tổn thất lớn đối với phong trào văn học của khu vực Bình Trị Thiên ruột thịt và của cả nước.
Ngày thơ Việt Nam - ngày hội của mọi người

HỒ THẾ HÀ Ngày thơ Việt Nam chính thức được mang tên, đến nay, đã tròn một năm. Một năm là khoảng thời gian rất ngắn, nhưng trong ý nghĩ và dự cảm của mọi người suốt dòng chảy văn hoá, để thi ca trở thành hiện thực như hôm nay là một quá trình trải nghiệm của lịch sử và truyền thống lâu dài của dân tộc Việt Nam-một dân tộc yêu thi ca, có tiềm năng, trữ lượng và những giá trị thi ca không bao giờ vơi cạn.
Trò chuyện với nhà văn Tô Nhuận Vỹ

PV: Là một nhà văn nổi tiếng với những tập truyện ngắn Người sông Hương, Làng thức... và các tiểu thuyết Ngoại ô, Dòng sông phẳng lặng (3 tập), Phía ấy là chân trời... những đứa con tinh thần của anh ra đời gần như tập trung liên tục trong khoảng hơn mười năm (trước và sau 1975). Trừ một số bài viết ngắn đăng ở báo và tạp chí, nếu tôi không nhầm thì, tác phẩm gần đây nhất của anh, tiểu thuyết Phía ấy là chân trời, hình như xuất bản từ năm 1988? Tại sao anh "dừng lại" đột ngột và lâu như vậy?Tô Nhuận Vỹ (TNV): Với lý do gì đi nữa thì việc "tịt đẻ" lâu như vậy cũng là chuyện chẳng hay gì đối với một nhà văn. Trong thời gian tôi "tạm dừng" đó, nhiều tác giả bạn bè tôi đã lao động miệt mài, "đẻ" hàng chục "đứa con tinh thần" rồi đó.
Tưởng nhớ anh - Nhạc sỹ Trần Hoàn

NGUYỄN ĐÌNH SÁNGNăm 1975, lần đầu tiên tôi gặp nhạc sỹ Trần Hoàn tại Hà Nội. Lúc đó, tôi đang an dưỡng tại Ban thống nhất Trung ương và có ý định xin về Huế công tác. Nhà thơ Cù Huy Cận Thứ trưởng Bộ Văn hoá Thông tin lúc bấy giờ đã bảo tôi đến gặp nhạc sỹ Trần Hoàn để trình bày nguyện vọng. Anh tiếp tôi với một ngôn ngữ hết sức dân dã, mang đậm chất miền trung. Anh hỏi: “Mi quê mô?” Tôi thưa cùng anh: “Em người Quảng Trị.” Anh hỏi tiếp: “Rứa mi học cái chi?” Tôi thưa: “Em học thanh nhạc tại Nhạc viện Hà Nội.” Anh nheo mắt cười và trả lời: “Đồng ý! Lên Bộ Văn hoá làm quyết định rồi về công tác. Trong miềng chừ nhiều việc lắm...”.
Nhạc sĩ Trần Hoàn về chốn Đào Nguyên

NGUYỄN TRỌNG TẠOTôi biết nhạc sĩ Trần Hoàn vĩnh biệt cõi trần vào lúc 5 giờ 6 phút ngày 23 tháng 11 tại bệnh viện Hữu Nghị Hà Nội, nhờ cú điện thoại của một nhà báo gọi đến đặt bài. Đã mấy hôm nay biết ông hôn mê sâu, khó qua khỏi mệnh trời, nhưng khi nghe tin ông qua đời, tôi vẫn chưa tin là ông đã mất.
Người chào hàng

NGUYỄN TUYẾN TRUNGLâu rồi tôi mới có dịp đến thăm nhạc sĩ Mai Xuân Hoà và cô giáo Nguyễn Thị Hồng - hai vợ chồng đều đã nghỉ hưu, vẫn ở tại số nhà 71 đường Bến Nghé thành phố Huế.
Chú Vũ Thắng như tôi đã biết

HỮU THUTrong suốt ba nhiệm kỳ đảm đương cương vị Bí thư Tỉnh uỷ, với anh chị em làm báo, chú Vũ Thắng thường dành cho những ưu ái, đó là có thể gặp gỡ vào bất cứ lúc nào, dù ở cơ quan hay nhà riêng. Do vậy mà ngôi nhà cũ ở đường Mai Thúc Loan quá đỗi thân thiết với nhiều người làm báo, trong đó có tôi.
Một chiều thu Huế dưới trời Tây

VÕ QUANG YẾNỞ Pháp ngưòi ta thường bảo một con chim én không đủ để báo mùa xuân. Tôi thì tin một nữ sĩ có thể chiếu sáng một chiều thu lá vàng mưa bay nhưng không phải bất cứ ai cũng có thể là nữ sĩ ấy. Chị là thi sĩ Tôn Nữ Hỷ Khương, ái nữ của cụ Ưng Bình Thúc Giạ Thị.
“Người xẩm của kháng chiến”

NGUYỄN HUY THẮNGNhững ngày đầu tháng 12-1954, người dân Hà Nội và khắp các vùng xung quanh nô nức kéo đến Nhà hát Nhân dân xem “văn công”. Văn công là từ bấy giờ dùng để chỉ những buổi biểu diễn văn nghệ trên sân khấu nói chung. Nhưng đợt “văn công” cuối năm 54 ấy mang một tính chất đặc biệt, vì là một đại hội có quy mô lớn (Đại hội Văn công toàn quốc), từ kháng chiến về, lần đầu tiên ra mắt công chúng Thủ đô vừa thoát khỏi ách tạm chiếm.