Đọc tiểu thuyết 'Đường vắng' của Hiệu Constant

14:37 22/09/2015

NGUYỄN HIỆP

Thường tôi đọc một quyển sách không để ý đến lời giới thiệu, nhưng thú thật, lời dẫn trên trang đầu quyển tiểu thuyết Đường vắng(1) này giúp tôi quyết định đọc nó trước những quyển sách khác trong ngăn sách mới của mình.

Ảnh: internet

“Người ta thường dễ dàng nhận ra những vết bầm tím trên thân thể người phụ nữ, chứ mấy ai thấy trái tim người đàn ông đang rỉ máu.”

Một góc nhìn khác. Một cảm thông khác. Và chắc chắc những luận đề đưa ra sẽ không như thói quen, không như đa phần, không như xu hướng cảm tính, một chiều thông thường.

Quả vậy! Quyển tiểu thuyết không đồ sộ về hình thức này, chỉ với 300 trang in khổ 13x20.5 cm khá khiêm tốn và lối dẫn chuyện bình dị, nhưng tác giả đã xây dựng được những dòng chảy bi kịch có chọn lọc cho một thế giới đau khổ và cuồng say, bằng một nhãn quan rộng rãi, một nhiệt huyết phẫn nộ nhưng điềm tĩnh, bằng một giọng văn nữ tính nhưng thấu đáo trước/ trong/ với những cùng cực, những chuyển động, những mở rộng và cả những quy định, định kiến của thời đại mình đang sống.

Hiệu Constant, tên thật Lê Thị Hiệu, hiện đang sống và viết tại Paris. Với sự kết hợp hai nền văn hóa Việt - Pháp trong người nên giọng văn chị có một sinh khí khác lạ, nó chưa hẳn là đa giọng điệu hay thể hiện sự giằng co nào đó. Căn bản vẫn là đề tài thực trạng nhưng dưới ngòi bút như vậy nó liên tục đem đến cho người đọc sự thú vị khi lần lượt đọc qua từng câu, từng chữ, từng ý.

Chẳng hạn, ta thử khảo sát một trong năm mạch truyện chính là cuộc tình của Bertrand và cô sinh viên đang nghiên cứu kiến trúc sử tên Hiền. Họ yêu nhau, họ vượt qua được rào cản về ngôn ngữ, về văn hóa bằng cách tiếp nhận thêm, hiểu thấu thêm, đến mức họ đã thực sự rung động, thực sự chia sẻ chân thành và tận cùng với nhau mọi điều, từ những biểu lộ tinh tế, từ những truyền thống gia đình sâu kín, từ những khát vọng, ước mơ… Vì vậy mà Tình yêu của họ, thoạt nhìn tưởng là tuyệt đỉnh, tưởng là tình yêu lý tưởng, tưởng là ta bà nhân gian này họ là cặp đôi được Thượng đế yêu chiều, thế nhưng họ lại vấp phải một nỗi khổ đau khác, là sự nhận diện ra giới tính thật của mình qua từng giây, từng phút, từng giờ của Bertrand. Cái gọi là tình yêu đồng tính đang xâm thực một cách cuồng bạo vào Hạnh phúc, vào Tình yêu của Bertrand và Hiền. Và tất nhiên cuối cùng cái bi kịch âm ỉ ấy đã trở thành bi kịch hiển hiện, bi kịch vĩnh viễn. Dù cho Bertrand đã đau rát, đã tuân mệnh, đã chấp nhận đi vào “con đường vắng” một mình thì cái bi kịch kinh khủng nhất lại rơi trùm xuống đời sống của Hiền. Hiền bị đột ngột rơi vào tận đáy cùng của trạng thái cô đơn, của thế giới cô đơn, của đời sống cô đơn, của những cơn khát không bao giờ giải khát được, của nỗi bơ vơ, lạc loài.

Bertrand là một trí thức chân chính, anh biết tất cả những điều đó.

Anh đau với nỗi đau của người mình yêu và đau với nỗi đau chính anh, nhưng anh, dù nỗ lực tới cùng, vẫn cứ bất lực. Anh đã cố gắng làm những công việc có ý nghĩa lớn lao hơn cho cộng đồng, cho xã hội, anh đi tận châu Phi để tìm hiểu, chia sẻ với những thân phận cùng khổ để rồi thay mặt họ cất lên tiếng nói trong cuộc Hội thảo quốc tế về Nhân quyền, anh đi đến tận những chiến trường nóng như Afganistan để tìm hiểu, đưa ra ánh sáng những che giấu liên quan đến binh lính Pháp, anh cố gắng đánh động lòng trắc ẩn của con người, cố gắng “gạn lọc lòng quả cảm từ chính những sự tuyệt vọng”, anh đã cho đi tất cả mà không đòi hỏi lại gì… Ngay cả khi sống được như vậy, cao cả được như vậy thì Bertrand đã thực sự giải thoát cho mình và cho người mình yêu ra khỏi bi kịch chưa? Tất cả những nỗ lực ấy cuối cùng cũng luẩn quẩn trong câu hỏi căn bản về hạnh phúc, về tình yêu mà không sao chạm được câu trả lời xác đáng.

Đâu phải cứ tạo ra một ảo ảnh thế giới hay một cực thực ám ảnh mới được xem là một tiểu thuyết hay. Đường vắng, theo tôi là một tiểu thuyết hay, xúc động bởi nó thực một cách rộng mở, thậm chí có nhiều biên độ bị phá vỡ để nhìn nhận lại, bởi sự thôi miên độc giả của một tác giả có hiểu biết đa chiều và bởi những vấn đề tâm lý cá nhân đã được đào sâu tới tận gốc rễ.

N.H
(SH319/09-15)

---------------
(1) Tiểu thuyết Đường vắng, Nxb. Hội Nhà văn, 2013.

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Tin nổi bật

Đừng để nhà văn bất an khi cầm bút

THU NGUYỆTLTS: Tập truyện Cánh đồng bất tận của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư được giới chuyên môn đánh giá cao như một hiện tượng văn học trong thời gian gần đây. Giữa lúc đông đảo bạn đọc đang hứng vị với hiện tượng này thì có một hiện tượng khác “ngược chiều” đã gây sốc dư luận.Để bạn đọc Sông Hương có thêm thông tin, chúng tôi xin trích đăng một số ý kiến sau đây.
Văn chương vốn dĩ thăng trầm

HIỀN LƯƠNGVậy là Nguyễn Ngọc Tư sẽ bị kiểm điểm thật. Cầm tờ biên bản của Ban Tuyên giáo tỉnh Cà Mau trên tay, trong tôi trào dâng nhiều cảm xúc: giận, thương, và sau rốt là buồn...
Xưa rồi

BÙI VIỆT THẮNGTôi có theo dõi “vụ việc Nguyễn Ngọc Tư” đăng tải trên báo Tuổi trẻ (các số 79, 80, và 81 tháng 4 năm 2006) thấy các ý kiến khen chê thật ngược chiều, rôm rả và quyết liệt. Kể ra không có gì lạ trong thời đại thông tin mọi người đều có quyền cập nhật thời sự, nhất là trong lĩnh vực văn chương vốn rất nhạy cảm.
Đọc “Người kinh đô cũ” nghĩ về sự cần thiết đổi mới nghệ thuật tiểu thuyết

NGUYỄN KHẮC PHÊ“Người kinh đô cũ” (NKĐC - NXB Hội Nhà văn, 2004) là tác phẩm thứ 14 của nhà văn Hà Khánh Linh, cũng là tác phẩm văn học dày dặn nhất trong số tác phẩm văn học của các nhà văn ở Thừa Thiên - Huế sáng tác trong khoảng 20 năm gần đây.
Lãng du tâm hồn - lãng du văn hoá

HỒ THẾ HÀ Trong cuộc đời mỗi con người, điều sung sướng nhất là được hiểu biết, khám phá và sáng tạo để ý nghĩa tồn sinh không ngừng được khẳng định và nâng lên những tầm cao mới. Theo đó, những thang bậc của nhận thức, nhân văn, của thành quả lao động lại biến thành những giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể lấp lánh lời giải đáp.
Mưa kim cương

TÔ VĨNH HÀNếu có thể có một miền thơ để mà nhớ mong, khắc khoải; tôi tin mình đã tìm được rồi, khi đọc Mưa Kim Cương của nhà thơ Đông Hà (Nxb Thuận Hoá, Huế, tháng 11.2005). Sợi dây mảnh mục như các khớp xương đan chằng, xéo buốt, chơi vơi; được giăng giữa hai bờ lở xói của cuộc đời. Trên cao là “hạt” kim cương thô ráp và gan lỳ hơn cả là đá nữa, nhưng lại giống với thân hình thần Vệ Nữ đang rơi, đang rơi, nhọn sắc, dữ dằn... Minh hoạ ở trang bìa xanh và sâu thẳm như những trang thơ.
Sự bất tử của Milan Kundera - Một sắc diện mới cho tiểu thuyết

TRẦN THANH HÀLGT: Có thể nói rằng, “Tiểu thuyết và tiểu luận về tiểu thuyết của Milan Kundera được xem như là một trong những hiện tượng độc đáo đáng được chú ý trong văn học Châu Âu hiện đại”. Mỗi cuốn tiểu thuyết cô đọng của nhà văn, mang lại cho độc giả một cái nhìn độc đáo về thế giới hiện đại và vị trí con người trong đó, một thứ triết học riêng về cuộc sống và mối quan hệ liên cá nhân, “các chủ đề sắc sảo và các tính cách con người sinh động được kết hợp với những suy tư về các đề tài triết học và hiện sinh mang tính toàn cầu”.
Hoang thai(1) - tiểu thuyết đương đại

HOÀNG VĂN Đọc Hoang thai ta có thể hình dung ra xã hội Ba Lan đương đại và những vấn đề nẩy sinh trong xã hội này.
“Nghệ nhân và Margarita” một tác phẩm vượt thời gian

NGUYỄN KHẮC PHÊGặp nhà văn - dịch giả Đoàn Tử Huyến - một người “chơi” sách có hạng ở đất Hà Thành - tại nhà sách lớn của Trung tâm văn hoá ngôn ngữ Đông Tây mới khai trương trên khu Cầu Giấy, trước ngày hội thảo về tiểu thuyết “Mẫu Thượng ngàn” của Nguyễn Xuân Khánh, tôi hỏi: “Có đúng là ông đã nói trên một tờ báo rằng “Một tác phẩm kiệt xuất như “Nghệ nhân và Margarita” (NNVM) mà chưa có một nhà phê bình Việt Nam nào sờ đến cả! “Đúng vậy không?” Đoàn Tử Huyến cười nhăn cả mũi: “Thì đúng vậy chứ sao!”
Giấc mơ cây đàn và ngọn nến

HOÀNG VŨ THUẬT(Đọc Hoạ mi năm ngoái - Thơ Trần Kim Hoa, NXB Văn học, 2006)
Về bài thơ “Cầu ngói thanh toàn”

LTS: Sông Hương vừa nhận được lá thư của ông Tế Lợi Nguyễn Văn Cừ gửi cho nhà nghiên cứu Phan Thuận An nhằm cung cấp lại bản gốc của bài thơ “Cầu ngói”. Xin nói thêm, ông Nguyễn Văn Cừ là con của ông Nguyễn Văn Lệ, tác giả bài thơ.Sông Hương xin đăng lá thư này để hầu mong rộng đường trao đổi.
Quyết liệt đến cùng với thơ

HOÀNG VŨ THUẬT(Đọc Ngày không ngờ - thơ Nguyễn Bình An, NXB Thuận Hóa 2007)
Trào lộng cười cái rởm

VĨNH NGUYÊN(Nhân xem tập thơ Nhật thực của Nhất Lâm, Nxb Thanh Niên, 2008)
Lâm Thị Mỹ Dạ, nước mắt lặn vào trong

NGÔ MINHLTS: Ngày 13-2-2007, Bộ Văn hoá Thông tin đã công bố quyết định của Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam về việc tặng giải thưởng Hồ Chí Minh và giải thưởng nhà nước về văn học nghệ thuật. Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ được là 1 trong 47 nhà văn được giải thưởng nhà nước với chùm tác phẩm: Đề tặng một giấc mơ (tập thơ 1988), Trái tim sinh nở ( tập thơ - 1974), Bài thơ không năm tháng (tập thơ - 1983). Nhân dịp ngày Quốc tế phụ nữ 8-3, TCSH xin giới thiệu bài viết của nhà thơ Ngô Minh về nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ.
Đi trong mưa ngâu cùng nhà văn Hồng Nhu

BÙI VIỆT THẮNGVịt trời lông tía bay về (*) là sự lựa chọn có thể nói rất khắt khe của chính nhà văn Hồng Nhu, rút từ cả chục tập và chưng cất ba mươi truyện ngắn tiêu biểu của gần trọn một đời văn. Con số 33 là ít những không là ít vì nhà văn ý thức được sâu sắc quy luật nghiệt ngã của nghệ thuật ngôn từ “quý hồ tinh bất quý hồ đa”. 33 truyện được chọn lọc trong tập sách này có thể gọi là “tinh tuyển truyện ngắn Hồng Nhu”.
Lần theo những dấu chân

PHẠM PHÚ PHONGPhạm Đương có thơ đăng báo từ khi còn là sinh viên khoá bốn, khoa Ngữ văn đại học Tổng hợp Huế. Đó là thời kỳ anh sinh hoạt trong câu lạc bộ văn học của thành đoàn Huế, dưới sự đỡ đầu của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm (lúc này vừa rời ghế Bí thư thành đoàn, sang làm Tổng biên tập Tạp chí Sông Hương vừa mới thành lập.)
Hoàng Cát - từ cây nhãn hoang tới cây khế...

HÀ KHÁNH LINHNgười lính chiến trở về bỏ lại một phần thân thể của mình trên trận mạc, tựa vào gốc nhãn hoang bên vỉa hè lầm lụi kiếm sống, thẳng ngay, chân thật, khiêm nhường.
Danh xưng một tuyển thơ

PHẠM XUÂN NGUYÊNTrong Ngày Thơ Việt vừa qua, một tuyển tập thơ “nặng hàng trăm năm” đã được đặt trang trọng tại Văn Miếu Quốc Tử Giám Hà Nội. Rất nhiều những bài thơ xứng đáng với danh xưng hay nhất thế kỷ XX đã “biện lý do” vắng mặt, và ngược lại. Đấy là một trong nhiều sự thật được đa phần dư luận kiểm chứng. Cũng là một góc nhìn khá rõ nét, Sông Hương xin giới thiệu ba bài viết của Phạm Xuân Nguyên, Nguyễn Hữu Qúy và Phước Giang về tuyển tập thơ “nặng ký” trên.
Cái gọi là “100 bài thơ hay nhất Việt Nam thế kỷ XX”

NGUYỄN HỮU QUÝCuộc thi bình chọn 100 bài thơ hay nhất Việt Nam thế kỷ XX do Trung tâm Văn hoá doanh nhân và Nhà xuất bản Giáo Dục phối hợp tổ chức đã kết thúc. Một ấn phẩm mang tên “100 bài thơ hay nhất Việt thế kỷ XX” đã được ra đời. Nhiều người tìm đọc, trong đó có các nhà thơ và không ít người đã tỏ ra thất vọng, nghi ngờ.
Tính nghiêm túc của một tuyển tập thơ

PHƯỚC GIANGTrung tâm Văn hóa doanh nhân và Nhà xuất bản Giáo dục vừa tuyển chọn và giới thiệu 100 bài thơ hay nhất thế kỷ XX.Việc này thực hiện trong hai năm, theo ông Lê Lựu, Giám đốc Trung tâm Văn hóa doanh nhân thì kết quả thật mỹ mãn: hơn 10.000 phiếu bầu, kết quả cuối cùng “không ai bị bỏ sót” và “trong 100 bài đã được chọn chỉ chênh với các danh sách khác khoảng 5-7 bài”.