Đọc "Đồi trở gió" (*)

09:50 09/01/2009
HÀ KHÁNH LINHHồng Nhu truyện ngắn, Hồng Nhu thơ… Lần đầu tiên nhìn thấy Hồng Nhu xuất hiện tiểu thuyết tôi thực lòng rất mừng. Tuy nhiên đọc gần hết hai chương đầu nỗi lo cứ cồm cộm lên trong tâm thức nhưng chính gần cuối chương II cái chất tiểu thuyết mới bắt đầu hé lộ ra, để rồi từ đó lôi cuốn người đọc cho đến hết truyện.

Lãng mạn, dung dị và đằm thắm, đó là những nét nổi bật của tiểu thuyết: "Đồi trở gió” – cũng là những yếu tố làm nên sự thành công của tác phẩm này. Tiểu thuyết về hợp tác xã nông nghiệp Võ Lâm (Võ Lâm là tên một làng của tỉnh Nghệ An) trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước như những làng quê khác ở nửa nước phía Bắc lúc bấy giờ, đàn ông con trai Võ Lâm đi chiến trường đánh giặc hết, ở hậu phương chủ yếu là người già phụ nữ và trẻ em, đặc biệt là những người mẹ, người vợ, người em gái vừa làm phần việc của mình, vừa gánh vác thêm phần việc của người ra trận. Sản xuất trên đồng ruộng Võ Lâm để có lương thực nuôi người hậu phương và gởi ra nuôi người tiền tuyến, vừa phải trực chiến bắn máy bay Mỹ không cho nó đến đánh phá. Trong quá trình vừa sản xuất vừa chiến đấu, Hợp tác xã Võ Lâm đã làm nên những thành tích đáng tự hào: lúa không thiếu một cân, quân không thiếu một người, bắn rơi máy bay Mỹ trên đồng làng, bắt sống giặc lái Mỹ…

Đó là những người nông dân bình thường giản dị như ông Mạn, cô Mân, ông Lãng, anh Hùng, cô Hường, cô Ngân… Mân có chồng là Đương sĩ quan dự bị được gọi tái ngũ. Sau thời gian tập trung huấn luyện để chuẩn bị vào chiến trường, đơn vị cho Đương tranh thủ về thăm gia đình một hôm. Họ cưới nhau ba năm mà chưa có con. Để làm yên lòng nhau, Mân và Đương đều tỏ ra vui vẻ thanh thản hồn nhiên nhưng cả hai đều da diết mong lần gặp nhau nầy có thể sẽ mang thai. Nhưng rồi niềm hy vọng mong manh cũng biến mất. Đương ra chiến trường thời gian đầu cứ vài ba tháng có thư về nhà, về sau thưa dần rồi bặt tin hẳn. Thương nhớ, lo lắng khắc khoải… nhưng Mân đã nén lòng lại lúc nào cũng tỏ ra vui tươi để yên lòng mẹ đẻ và mẹ chồng. Một mình quán xuyến việc nhà việc nước. Mân phụ trách đội thanh niên xung kích, Mân bí thư đoàn thanh niên cộng sản, Mân chủ nhiệm hợp tác xã, Mân phó bí thư chi bộ… Cùng một lúc gánh vác nhiều trọng trách mà trách nhiệm nào Mân cũng muốn chu toàn, nên lúc nào bà con cũng thấy Mân bận rộn, tất bật, nhưng lạ lùng thay, cái vẻ đẹp mặn mà tươi tắn trẻ trung chẳng những không mất đi, mà cứ ngời lên như nắng chiều xuân. Tham gia ban chỉ huy công trường đắp đập thuỷ lợi Khe Sung để lấy nước tưới tiêu cho đồng ruộng, chỉ đạo và đôn đốc các đội sản xuất lúa và rau màu đúng thời vụ, rồi chăm bón lúa, thu hoạch lúa…

Việc nhiều người ít nên Mân lúc nào cũng cố gắng bố trí nhân lực hợp lý để giành giật với trời đất và cả với giặc Mỹ từng hột lúa củ khoai. Mỗi lần giặc đánh bom người chết, xóm làng nhà cửa tan nát, đồng ruộng bị cày xới, mất bao công sức của cải, thâm độc hơn, giặc Mỹ còn ném bom nổ chậm và bom từ trường. Những quả bom từ trường nằm lẫn trong các ruộng lúa chín được các kỹ thuật viên lần lượt vô hiệu hoá, đồng thời phải thu hoạch lúa cho xong. Bom nhiều, vô hiệu hoá không xuể, thu hoạch lúa bằng liềm bằng hái sẽ xúc tác làm bom nổ, bà con đành bấm bụng vứt bỏ những khoảnh lúa rộng có bom… Nhưng chính Mân đã dùng hai bàn tay không tuốt lúa chín kề sát bên bom mà không hề hấn gì. Một mình đêm trăng ra đồng tuốt lúa thể nghiệm có kết quả tốt mới đem phổ biến cho các đảng viên, đoàn viên cùng làm. Một phụ nữ thông minh xinh đẹp dũng cảm giỏi giang mẫu mực là vậy, nhưng số phận tiếp tục thử thách chị, bom Mỹ giết chết một lúc mười bốn người dân Võ Lâm trong đó có mẹ chồng, mẹ đẻ và hai đứa em nhỏ, chỗ dựa tình cảm của chị cũng đã mất trong lúc bặt tin chồng. Một lần nữa chị đạp lên đau thương gian khổ mà đứng lên, dẫn dắt hợp tác xã và các hội đoàn tiếp tục sản xuất, nắm chắc tay súng phối hợp với đơn vị bộ đội phòng không đánh trả giặc Mỹ, chia lửa. Cảm phục vì tài năng đức hạnh của Mân, một chàng trai trẻ trong làng – Hùng đem lòng yêu Mân, rồi tìm cách ngỏ lời, nhưng đã bị Mân khước từ. Rồi đến lúc Mân và bà con tiễn Hùng và các bạn cùng trang lứa ra trận, tiếp bước cha anh. Mân và những người phụ nữ lại tiếp tục trên trận tuyến của mình…

Am hiểu nông thôn nông nghiệp và nông dân miền Bắc trong thời chống Mỹ cứu nước, nắm bắt được thực tế sinh động nên Hồng Nhu đã vẽ bức tranh nông thôn khá hoàn chỉnh tiêu biểu là Hợp tác xã nông nghiệp Võ Lâm với những hình tượng nhân vật được khắc họa tuyệt đẹp như Mân, Hường, ông Mạn, ông Lãng, cô Ngọc kỹ sư thuỷ lợi… Mân xuất thân là một nữ sinh tốt nghiệp phổ thông trung học (mười tám tuổi, học hết lớp mười, tóc mượt dài phủ mông, da trắng, ngực vun đầy, cô như một bông hoa hàm tiếu (T.34) những giây phút hiếm hoi thư thả một mình, Mân thường mơ mộng và mơ tưởng chồng, có khi tự đánh lừa mình bằng những giấc mơ giữa ban ngày cũng như đêm hôm khuya khoắt… Khi có đơn vị bộ đội phòng không về trú đóng gần nhà, với cương vị lãnh đạo đáng lý ra Mân phải thu xếp công việc đến thăm hỏi và giúp đỡ anh em bộ đội, nhưng Mân cứ nấn ná vì tưởng tượng có chồng mình trong đơn vị bộ đội ấy: “…Đương là đơn vị bộ binh được cử đi học cao xạ pháo và thuyên chuyển về pháo binh cách đây vài bốn tháng. Đơn vị được điều về hoạt động ngay tại tỉnh nhà. Do bí mật quân sự, anh không thể báo cho vợ biết. Đêm hôm qua được lệnh hành quân đến bố trí trận địa ở vùng đồi quê nhà, anh đang bận chỉ huy đơn vị lập trận địa, đào công sự, ngụy trang pháo, chuẩn bị mọi mặt cho việc sẵn sàng chiến đấu, nên dù ở ngay bên cạnh nhà, anh vẫn chưa về với chị được. Vả lại, anh cũng muốn làm cho chị ngạc nhiên một cú cho vui. Chốc nữa đây anh sẽ xuất hiện sau lưng chị, kêu tên chị, làm chị thảng thốt quay mặt lại, rú lên vui mừng và quên cả giữ ý tứ…” (T.164) Hoặc một chỗ khác: “Mân đặt ấm nước chè tươi vừa mới nấu và một chồng bát lên bàn, sửa soạn gọi xóm giềng đến uống nước thì một bàn tay ai đặt nhẹ lên vai chị, chị giật mình quay lại rú lên:
- Anh Đương!
Đương đột ngột hiện ra trong ánh trăng mỏng và nhẹ (…) Mân ôm chầm lấy anh, hai vòng tay siết chặt như sợ anh bay mất (…) Mái tóc còn thơm mùi rơm lúa của chị cứ rúc vào bộ ngực vuông vắn của anh, mừng tủi lẫn lộn (…) Ba ngày đêm ở với chồng trong kỳ Đương nghỉ phép nầy là ba ngày đêm khác hẳn với mười năm qua. Chị bỗng thoắt ngượng ngùng nhận thấy một sự thay đổi mới trong người…” (T.217) Người đọc mừng cho ước mơ được làm mẹ, ước mơ cháy bỏng của Mân có cơ trở thành hiện thực - dẫu đã khá muộn màng (hơn mười năm sau ngày cưới) nhưng… đó cũng chỉ là mơ! Thấu hiểu sâu sắc tấm lòng của người hậu phương đối với người ngoài mặt trận, với ước mơ được làm mẹ như là bản năng của người phụ nữ, Hồng Nhu đã khai thác tâm lý này khá nhuần nhuyễn làm cho người đọc xót xa và thương Mân đến cháy lòng. Như đã nói trên, với sự am hiểu thấu đáo về nông nghiệp nông dân và nông thôn, Hồng Nhu đã có những trang văn miêu tả đến nao lòng: “Nắng non trắng một màu ngà ngà như sáng trăng trải khắp cánh đồng đã lợp kín mạ mới cắm xuống. Khoảng nửa buổi người đi cấy giữa đồng đã lấm tấm mồ hôi. Trời tốt quá, cơ này đất khoai đất ruộng se được, đặt chiếc cuốc bàn vào thấy ngọt tay mà rồi đắp đập thuỷ lợi cũng đỡ chẳng mấy chốc mà đạt đến cao trình cần thiết (T.109) Hoặc: “Một buổi sớm, Mân vác cuốc thăm đồng. Mới đó mà nay lúa đã tốt ngợp, thửa nào thửa nấy cứ ngồn ngộn, bông dài to như đuôi trâu mới vực” (T.184).

Vào dịp kỷ niệm bốn mươi năm chiến thắng Truông Bồn – Đô Lương - Nghệ An (10.1968 – 10.2008) báo chí nhắc lại việc phá bom từ trường của đội cảm tử quân Truông Bồn thuở ấy, xem ra cách phá có hơi khác với cách của Hồng Nhu viết trong “Đồi trở gió”. Các kỹ thuật viên phá bom từ trường của Hồng Nhu hầu hết là xã viên của Hợp tác xã nông nghiệp Võ Lâm “…Hợp tác xã ghi công điểm cho mỗi chiến sĩ phá bom là một công rưỡi cao nhất, ngoài ra còn xuất quỹ đài thọ ngày hai bữa cơm no nê” (T.199) cách phá bom rất thô sơ, thủ công, và mức độ nguy hiểm cao hơn nhiều với các cảm tử quân ở Truông Bồn: “Dùng một sợi dây dài có buộc những thanh sắt, hai người cầm hai đầu đứng dưới hầm cưa qua cưa lại vào quả bom như cưa gỗ. Sắt cọ vào quả bom gây nên phản ứng từ và bom nổ” (T.189) Mân nhoẻn cười nhẹ nhàng quàng cuộn dây lên vai, vừa lom khom bước vừa sải ngang qua quả bom nhìn cái chong chóng trắng hếu của nó Mân nổi gai khắp người (…) Hai múi dây đầu vắt qua một cái nạng nhỏ như súng cao su. Đứng trong hầm Hùng cầm một múi, Đá một múi, chân giạng ra, kéo đi kéo lại cọ xát trên chong chóng quả bom như hai chàng thợ cưa. Mỏi tay, Ngần, Luyến vào thay… Đến quả thứ ba Ngần, Luyến đang kéo nửa chừng thì tắc, dây buộc các thanh kim loại bị mắc vào chỗ nào đó, cưa không chạy. Ông Lãng nhíu trán: phải gỡ ra. Đến tận nơi mà gỡ thôi! Ai đi nào? (…) Ai cũng muốn mình được xông vào nơi nguy hiểm nhất (…) Mân chậm rãi: …chúng ta đều là đảng viên, đoàn viên cả, nhưng tôi có kinh nghiệm hơn các đồng chí, tôi đã trực tiếp đi tập huấn trên Huyện (…) thế là cả đội đuối lý. Ông Lãng dặn: hồi nãy tôi thấy bom loé lửa mấy giây sau mới nổ (…) đồng chí nhớ tốc lực chạy mươi bước rồi nằm xuống nhé! Mân gật đầu, chị thấy bình tĩnh lạ lùng, chạy về phía quả bom…” (T.200-203).

Vấn đề đặt ra trong “Đồi trở gió” là những khó khăn gay gắt tận cùng của cuộc sống đặt ra trước con người, bắt con người phải chọn lựa, là phải chiến đấu để tồn tại, cũng là những thử thách nghiệt ngã của chiến tranh đối với người phụ nữ Việt Nam: trong gian khổ ác liệt, sắc đẹp và những đức tính dịu dàng, thuỷ chung, dũng cảm… một lần nữa được tôn vinh. Cùng với Võ Lâm, những tên đất tên người trong “Đồi trở gió” được Hồng Nhu trần thiết như một thứ trang sức cho tác phẩm đậm đặc chất nông thôn Việt, những đồi Trạo Rùng, chợ Rạng, chợ Rộ, Rú Quéo…, những ông Đá, ông Bờ, bà Thờng, Tuần Chư… Hồng Nhu đôi lúc không làm chủ được ngòi bút, cứ miên man sa đà với lịch sử những cuộc đất, lý lịch của các nhân vật phụ, làm mất cân đối bố cục tác phẩm. Tuy vậy, người đọc không dễ dàng bỏ qua những trường đoạn mất cân đối ấy, vì nó thực sự lôi cuốn bởi cái đằm thắm, nhuần nhị, duyên dáng… như bao lâu nay người ta đã từng bắt gặp trong thơ, trong truyện ngắn của anh.
H.K.L

(nguồn: TCSH số 238 - 12 - 2008)

 



-----------------
(*) Tiểu thuyết Hồng Nhu NXB QĐND 2008.

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • MAI VĂN HOAN giới thiệu Vĩnh Nguyên tên thật là Nguyễn Quang Vinh. Anh sinh năm 1942 (tuổi Nhâm Ngọ) ở Vĩnh Tuy, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. Bố anh từng tu nghiệp ở Huế, ông vừa làm thầy trụ trì ở chùa vừa bốc thuốc chữa bệnh cho người nghèo. Thuở thiếu thời anh đã ảnh hưởng cái tính ngay thẳng và trung thực của ông cụ. Anh lại cầm tinh con ngựa nên suốt đời rong ruổi và “thẳng như ruột ngựa”.

  • LGT: Vài năm lại đây, sau độ lùi thời gian hơn 30 năm, giới nghiên cứu văn học cả nước đang xem xét, nhận thức, và đánh giá lại nền “Văn học miền Nam” (1954 - 1975) dưới chế độ cũ, như một bộ phận khăng khít của văn học Việt Nam nửa sau thế kỷ XX với các mặt hạn chế và thành tựu của nó về nghệ thuật và tính nhân bản. Văn học của một giai đoạn, một thời kỳ nếu có giá trị thẩm mỹ nhân văn nhất định sẽ tồn tại lâu hơn bối cảnh xã hội và thời đại mà nó phản ánh, gắn bó, sản sinh. Trên tinh thần đó, chúng tôi trân trọng giới thiệu bài viết vừa có tính chất hồi ức, vừa có tính chất nghiên cứu, một dạng của thể loại bút ký, hoặc tản văn về văn học của tác giả Nguyễn Đức Tùng, được gửi về từ Canada. Bài viết  dưới đây đậm chất chủ quan trong cảm nghiệm văn chương; nó phô bày cảm nghĩ, trải nghiệm, hồi ức của người viết, nhưng chính những điều đó làm nên sự thu hút của các trang viết và cả một quá khứ văn học như sống động dưới sự thể hiện của chính người trong cuộc. Những nhận định, liên hệ, so sánh, đánh giá trong bài viết này phản ánh lăng kính rất riêng của tác giả, dưới một góc nhìn tinh tế, cởi mở, mang tính đối thoại của anh. Đăng tải bài viết này chúng tôi mong muốn góp phần đa dạng hóa, đa chiều hóa các cách tiếp cận về văn học miền Nam. Rất mong nhận được các ý kiến phản hồi của bạn đọc. TCSH

  • MAI VĂN HOAN giới thiệuNăm 55 tuổi, Hồng Nhu từng nhiều đêm trăn trở, băn khoăn lựa chọn việc trở về quê hay ở lại thành phố Vinh - nơi anh gắn bó trọn hai mươi lăm năm với bao kỷ niệm vui buồn. Và cuối cùng anh đã quyết tâm trở về dù đã lường hết mọi khó khăn đang chờ phía trước. Nếu không có cái quyết định táo bạo đó, anh vẫn là nhà văn của những thiên truyện ngắn Thuyền đi trong mưa ngâu, Gió thổi chéo mặt hồ... từng được nhiều người mến mộ nhưng có lẽ sẽ không có một nhà văn đầm phá, một nhà thơ “ngẫu hứng” như bây giờ.

  • LÊ HỒNG SÂMTìm trong nỗi nhớ là câu chuyện của một thiếu phụ ba mươi tám tuổi, nhìn lại hai mươi năm đời mình, bắt đầu từ một ngày hè những năm tám mươi thế kỷ trước, rời sân bay Nội Bài để sang Matxcơva du học, cho đến một chiều đông đầu thế kỷ này, cũng tại sân bay ấy, sau mấy tuần về thăm quê hương, cô cùng các con trở lại Pháp, nơi gia đình nhỏ của mình định cư.

  • NGUYỄN KHẮC PHÊ     (Đọc “Cạn chén tình” - Tuyển tập truyện ngắn Mường Mán, NXB Trẻ, 2003)Với gần 40 năm cầm bút, với hơn hai chục tác phẩm văn xuôi, thơ và kịch bản phim, nhà văn Mường Mán là một tên tuổi đã quen thuộc với bạn đọc, nhất là bạn đọc trẻ. Có lẽ vì ấn tượng của một loạt truyện dài mà ngay từ tên sách (Lá tương tư, Một chút mưa thơm, Bâng khuâng như bướm, Tuần trăng mê hoặc, Khóc nữa đi sớm mai v...v...) khiến nhiều người gọi ông là nhà văn của tuổi học trò, trên trang sách của ông chỉ là những “Mùa thu tóc rối, Chiều vàng hoa cúc...”.

  • NGUYỄN VĂN HOATranh luận Văn Nghệ thế kỷ 20, do Nhà xuất bản lao động ấn hành. Nó có 2 tập: tập 1 có 1045 trang và tập 2 có 1195 trang, tổng cộng 2 tập có 2240 trang khổ 14,4 x 20,5cm. bìa cứng, bìa trang trí bằng tên các tờ báo, tạp chí có tư liệu tuyển trong bộ sách này.

  • VĨNH CAO - PHAN THANH HẢIVườn Thiệu Phương là một trong những Ngự uyển tiêu biểu của thời Nguyễn, từng được vua Thiệu Trị xếp là thắng cảnh thứ 2 trong 20 cảnh của đất Thần Kinh. Nhưng do những nguyên nhân lịch sử, khu vườn này đã bị triệt giải từ đầu thời vua Ðồng Khánh (1886-1889) và để trong tình trạng hoang phế mãi đến ngày nay. Trong những nỗ lực nhằm khắc phục các "không gian trắng" tại Tử Cấm Thành và phục hồi các khu vườn ngự của thời Nguyễn, từ giữa năm 2002, Trung tâm BTDTCÐ Huế đã phối hợp với Hội Nghệ thuật mới (Pháp) tổ chức một Hội thảo khoa học để bàn luận và tìm ra phương hướng cho việc xây dựng dự án phục hồi khu vườn này.

  • HỒNG DIỆUNhà thơ Cao Bá Quát (1809-1854) được người đời hơn một thế kỷ nay nể trọng, với cả hai tư cách: con người và văn chương. "Thần Siêu, thánh Quát", khó có lời khen tặng nào cao hơn dành cho ông và bạn thân của ông: Nguyễn Văn Siêu (1799-1872).

  • HÀ VĂN THỊNHI. Có lẽ trong nhiều chục năm gần đây của lịch sử thế giới, chưa có một nhà sử học nào cũng như chưa có một cuốn sách lịch sử nào lại phản ánh những gì vừa xẩy ra một cách mới mẻ và đầy ấn tượng như Bob Woodward (BW). Hơn nữa đó lại là lịch sử của cơ quan quyền lực cao nhất ở một cường quốc lớn nhất mọi thời đại; phản ánh về những sự kiện chấn động nhất, nghiêm trọng nhất đã diễn ra trong ba năm đầu tiên của thiên niên kỷ mới: sự kiện ngày 11/9, cuộc chiến tranh Afganistan và một phần của cuộc chiến tranh Iraq.

  • ĐẶNG TIẾN     (Đọc Hồi ức của Đại tướng Võ Nguyên Giáp)Một tờ báo ở ngoài nước đã giới thiệu bốn cuốn hồi ức của Đại tướng Võ Nguyễn Giáp mới xuất bản. Dĩ nhiên là một bài báo không thể tóm lược được khoảng 1700 trang hồi ký viết cô đúc, nhưng cũng lảy ra được những đặc điểm, ý chính và trích dẫn dồi dào, giúp người đọc không có sách cũng gặt hái được vài khái niệm về tác phẩm.

  • NGUYỄN THỊ ANH ĐÀO       (Đọc tập truyện ngắn “Trà thiếu phụ” của nhà văn Hồng Nhu – NXB Hội Nhà văn 2003)Tôi đã được đọc không ít truyện ngắn của nhà văn Hồng Nhu và hầu như mỗi tập truyện đều để lại trong tôi không ít ấn tượng. Trải dài theo những dòng văn mượt mà, viết theo lối tự sự của nhà văn Hồng Nhu là cuộc sống muôn màu với những tình cảm thân thương, nhiều khi là một nhận định đơn thuần trong cách sống. Nhà văn Hồng Nhu đi từ những sự việc, những đổi thay tinh tế quanh mình để tìm ra một lối viết, một phong cách thể hiện riêng biệt.

  • ĐỖ QUYÊN…Đọc thơ Bùi Giáng là thuốc thử về quan niệm thơ, về mỹ học thi ca. Đã và sẽ không ai sai nhiều lắm, cũng không ai đúng là bao, khi bình bàn về thơ họ Bùi. Nhắc về cái tuyệt đỉnh trong thơ Bùi Giáng, độ cao sâu tư tưởng ở trước tác Bùi Giáng nhiều bao nhiêu cũng thấy thiếu; mà chỉ ra những câu thơ dở, những bài thơ tệ, những đoạn văn chán trong chữ nghĩa Bùi Giáng bao nhiêu cũng bằng thừa…

  • LÊ THỊ HƯỜNGTrong căn phòng nhỏ đêm khuya, giai điệu bản sonat của Beethoven làm ta lặng người; một chiều mưa, lời nhạc Trịnh khiến lòng bâng khuâng; trong một quán nhỏ bên đường tình cờ những khúc nhạc một thời của Văn Cao vọng lại làm ta bất ngờ. Và cũng có thể giữa sóng sánh trăng nước Hương Giang, dìu dặt, ngọt ngào một làn điệu ca Huế khiến lòng xao xuyến.

  • NGÔ MINHĐến tập thơ chọn Giếng Tiên (*), nhà thơ - thầy giáo Mai Văn Hoan đã gửi đến bạn yêu thơ 5 tập thơ trữ tình, trong đó có hai tập thơ được tái bản. Đó là tập đầu tay Ảo ảnh, in năm 1988, tái bản 1995 và tập Hồi âm, in năm 1991, tái bản năm 2000. 15 năm xuất bản 7 đầu sách (2 tập tiểu luận) và đang có trong ngăn kéo vài tập bản thảo tiểu luận nữa, chứng tỏ sức sáng tạo sung mãn đáng nể trọng của một thầy giáo vừa dạy học vừa sáng tác văn chương.

  • NGUYỄN THỊ ANH ĐÀO        (Đọc tập thơ ''Độc thoại trước mặt trời'' của Trần Lan Vinh- NXB Văn học Hà Nội- 2003)Trên thi đàn văn học Việt Nam hiện đại, sự thiếu vắng những cây bút nữ đã trở thành một vấn đề cần được chú trọng. Hầu như mỗi khi phụ nữ cầm bút, điều họ quan tâm nhất đó là sự giải bày tâm sự với ngàn ngàn nỗi niềm trắc ẩn. Nếu viết là một cách để sẻ chia tâm sự thì Trần Lan Vinh là một trường hợp như thế.

  • NGUYỄN THANH TÚMùa đông năm ngoái, anh Đoàn Tuấn từ Hà Nội vào Huế giảng dạy lớp đạo diễn điện ảnh. Dù công việc khá bận rộn nhưng anh vẫn dành cho tôi không ít thời gian tâm sự, bởi ngoài tình cảm thân thiết anh còn là cấp trên của tôi ở toà soạn tạp chí Thế Giới Điện Ảnh. Trong những lần trò chuyện ấy, tôi thật sự bất ngờ khi nghe anh kể chuyện về cuốn sách anh sắp in ở Nhà xuất bản Trẻ mà nội dung của nó là câu hỏi hơn 20 năm nay vẫn luôn canh cánh trong tôi. Vốn dĩ Đoàn Tuấn là nhà biên kịch điện ảnh tên tuổi, anh đã có nhiều kịch bản phim nổi tiếng như: Chiếc chìa khoá vàng (1998), Ngõ đàn bà (1992), Đường thư (2003)...

  • MAI VĂN HOANNguyễn Khoa Điềm đến với thơ hơi muộn nhưng đã sớm định hình một phong cách riêng. Qua các tập Đất ngoại ô (1972), Mặt đường khát vọng (trường ca, 1974), Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (1986), Thơ Nguyễn Khoa Điềm (1990), Cõi lặng (2007) ta bắt gặp những suy ngẫm của anh đối với nhân dân, đất nước; những chiêm nghiệm của anh về đời sống xã hội, nhân tình thế thái. Những chiêm nghiệm và suy ngẫm đó được thể hiện bằng một giọng thơ trầm tĩnh, bình dị, sâu lắng và khá hiện đại.

  • NGUYỄN QUANG HÀ       (Đọc Nỗi niềm để ngỏ của Lê Lâm Ứng - Nhà xuất bản Văn học 2002)Đọc thơ Lê Lâm Ứng để tìm những câu mượt mà thì hơi khó. Thảng hoặc lắm mới bắt gặp ở anh tâm trạng thư thái này:                Biết rằng trong cõi nhớ thương                Lạc nhau âu cũng lẽ thường vậy thôi

  • MAI VĂN HOANNguyễn Đắc Xuân không chỉ có chân trong Hội Nhà văn Việt Nam mà anh còn là hội viên Hội Lịch sử Việt Nam, hội viên Hội Nhà báo Việt Nam... Nhưng dù ở cương vị nào thì điều mà anh tâm huyết nhất vẫn là lịch sử và văn hóa Huế.

  • HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG   (Nhân đọc sách "Gió về Tùng Môn Trang" của Nguyễn Xuân Dũng)Tác giả cuốn sách này là một võ sư đệ bát đẳng huyền đai thuộc phái không thủ đạo, vừa là một nhà hoạt động thương trường nổi tiếng ở Mỹ. Nhưng cuốn sách này không hề bàn đến chuyện đấm đá hơn kém hoặc là chuyện mua bán lời lỗ mà bàn về cái TÂM. Tác giả tỏ ra hết sức chú trọng vũ đạo; nhất cử nhất động đều phải xuất phát từ cái TÂM, cái TÂM viết hoa.