Dành cho Tachiana Victorovna Moltran

10:08 18/11/2011

TRẦN KIỀU VÂN Năm 1990, dịp lễ Phục Sinh, cô dẫn chúng tôi đến nghĩa trang thành phố Voronez. Một là để tham quan thêm một nơi rất đẹp và có nhiều ý nghĩa đối với thành phố, hai là để viếng một người Việt Nam nằm tại đây.

Thành phố Voronez - Ảnh: internet

[if gte mso 9]> Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4 <![endif][if gte mso 9]> <![endif][if gte mso 10]> <![endif]

Gần hai mươi năm rồi, bây giờ tôi không còn nhớ tên anh ấy, chỉ biết rằng anh tự tử, nhảy từ trên mấy tầng nhà cao xuống. Một người cô đơn, mồ côi cha mẹ, đến một thành phố quá xa quê hương, và không có ngày trở về. Năm anh mất thì tôi mới chào đời chưa lâu, nhưng khi đến thăm anh thì anh vẫn còn ở tuổi trẻ như chúng tôi vào cái buổi sáng mùa xuân mới đó. Mộ của anh giản dị hơn mộ nhiều người. Nhưng có vẻ vẫn được chăm sóc. Ở các thành phố nước Nga có rất nhiều những cụ già nhân hậu, họ thường đến nghĩa trang thăm người thân, ngồi lại ở đó rất lâu, và cũng quan tâm đến những ngôi mộ khác, có lẽ ngôi mộ của anh được những người phụ nữ hiền hậu đó chăm nom nên không có vẻ gì là tiêu điều, ảm đạm. Bấy giờ các dịch vụ của cộng đồng người Việt Nam tại Nga, nhất là ở Voronez hầu như chưa có gì, nên chúng tôi không có hương để thắp cho anh. Thấy có gì đó thiêu thiếu. Nhưng nghĩ lại, nếu thắp một nén hương ở một nơi không khí yên bình, trong lành đến thắt cả lòng thế này cũng có gì đó không hợp lý. Xung quanh ngôi mộ, cũng như các ngôi mộ khác, có rào bao quanh, giống như một ngôi nhà nhỏ, có cổng vào, có hàng ghế để ngồi xuống, để cảm thấy hòa vào thế giới của những người đã khuất. Chúng tôi ngồi im lặng, nghĩ đến anh với một cảm giác mơ hồ, vừa gần gũi, bởi vì anh là một sinh viên trường Tổng hợp, và bởi vì anh là người Việt Nam, và lại vừa lạ lùng, xa xôi, bởi chúng tôi không biết anh.

Ngày hôm đó cô giáo mang theo những quả trứng nhuộm màu, và cả những quả trứng vẽ hoa văn để đặt lên mộ cho anh. Sau đó chúng tôi đi quanh thăm nghĩa trang. Có những ngôi mộ đẹp tuyệt, với những vành hoa tang kết bằng cườm và các loại hoa nhựa hay nilông gì đó tôi không nhớ rõ. Có những ngôi mộ có thơ đề tặng. Một người con gái rất đẹp chết vì bị xe tải đè có nhiều hoa và những câu thơ rất hay, rất xúc động, nhưng giờ thì tôi không nhớ. Chúng tôi dừng lại ở đó rất lâu. Có cảm giác bâng khuâng như hơi thở nhẹ đẹp đẽ của cô ấy còn đâu đó trong không khí ở xung quanh. Đúng là một thế giới, một không gian của Bunin, cực kỳ Bunin. Đã có lúc tôi từng nghĩ nên đến những nghĩa trang Nga để chép những bài thơ ở đó. Không hiểu khi đem những câu thơ ấy ra khỏi không gian của nó, khỏi những linh hồn chủ nhân của nó thì có còn gây xúc động mãi hay không nhỉ? Tôi không biết, bởi vì chưa thực hiện được điều nghĩ ngợi vu vơ trong chốc lát nào đó.

Sáng nay cô bạn khóa dưới gửi cho ảnh táo Antonov, nhắc chuyện cũ thời ở Voronez. Tôi hỏi em ấy có biết tin gì về cô giáo ngày xưa không. Thì ra cô đã mất từ lâu rồi. Cả ngày ám ảnh với khuôn mặt đẹp của cô, ánh mắt rất điềm tĩnh và hiền dịu, có những ánh tươi sáng khi cô cười. Gần hai mươi năm nay đôi lúc tôi lại nhớ đến cô, nhớ những khi cô nghiêng đầu chờ đợi chúng tôi làm một điều gì đó theo yêu cầu của cô, và những khi cô lắng nghe chúng tôi ậm ọe nói những câu tiếng Nga trúc trắc một cách khó khăn. Một đôi năm sau khi tôi đi khỏi thành phố Voronez, tôi nghe nói cô già đi, vì vất vả hơn. Nước Nga có nhiều thay đổi. Cuộc sống có nhiều phồn hoa hơn, nhưng cái yên bình của đời sống bao cấp không còn cũng khiến nhiều người mưu sinh khó nhọc. Tôi thấy buồn buồn trong lòng, mặc dù không tưởng tượng nổi gương mặt thư thái, xinh đẹp, hiền hòa của cô biến đổi, đôi mắt có chiều sâu của tâm hồn và vẻ đẹp của không gian rộng lớn nước Nga ấy lại mất đi nét mênh mang, xa xăm, dìu dịu, và đanh lại ở những toan tính cuộc đời. Không bao giờ lại gắn được hình ảnh của cô với một bà già gần 70 tuổi, mà tôi cứ nghĩ bây giờ cô chắc phải là thế.

Tôi nhớ đến những ngày mùa đông, cô đến lớp, da trắng sáng, mắt sáng dịu, trông cô thật trong lành, thật là nữ tính. Cô giảng bài, nói một thứ tiếng Nga mềm mại, và cười rất hiền. Thỉnh thoảng chúng tôi bắt nạt cô. Chúng tôi biểu tình không học, đòi đi xem phim, mặc dù bộ phim đó cả lớp đã xem hết rồi, chúng tôi vác hết sách vở lên chất một đống trước mặt cô và kêu ầm lên là chúng em không muốn học, không thể học được nếu không được đi xem phim, nói chung là hơi dở dói và làm nũng. Cô lại nghiêng đầu cười bất lực, và đứng lên, nhẹ nhõm, dắt một đàn ra rạp chiếu phim. Đến khi thấy cả lớp đều đã xem bộ phim đó rồi, cô lại lắc đầu cười. Tôi chưa thấy cô giận dữ bao giờ. Khi nào chúng tôi sai, cô thường lắc đầu vẻ đáng tiếc. Vậy thôi.

Có lần vào ngày hội gì đó của khoa, cô bật nhạc và kéo cả lớp đứng lên nắm tay nhau nhảy, cứ thế nhún nhảy, không phải là khiêu vũ gì vì chúng tôi có biết khiêu vũ đâu, chạy ra dãy hành lang rất dài của khoa dự bị. Ở đó học sinh các lớp khác, cũng toàn người nước ngoài đang nhảy nhót vui vẻ. Nhìn cô giáo của chúng tôi trẻ trung, nhanh nhẹn và thật là thanh thoát. Các cô giáo người Nga trong khoa kể rằng chồng cô yêu cô vô cùng. Có lần sang Đức, mọi người chỉ một người phụ nữ đẹp, trầm trồ, chú ấy quay mặt đi và phẩy tay bảo Tachiana đẹp hơn nhiều. Chồng cô cũng là một người Nga điềm tĩnh, có khuôn mặt đôn hậu. Lấy một người chồng như thế cũng là hạnh phúc. Còn một người phụ nữ như cô thì khó có thể không yêu mãi, vừa đẹp, vừa hiền hậu, dịu dàng, lãng mạn một cách tinh tế... và đảm đang. Chúng tôi đã được nếm khá nhiều món bánh truyền thống của Nga do tay cô làm.

Ngày hôm nay nhắc đến cô, biết cô không còn nữa, tôi cứ nhớ đến buổi viếng nghĩa trang cùng cô vào dạo lễ Phục Sinh đó. Nghĩa trang ngày Phục Sinh khá đông người, đẹp như một khu vườn, bầu không khí vừa có chút gì huyền bí, thiêng liêng vừa ấm áp vui tươi. Giờ này có lẽ cô đang nằm ở đó, một nơi gợi lên một chút gì giống tâm hồn của cô, vẻ đẹp của cô. Có lẽ tôi khó có khi nào đến thăm cô được, nhưng tôi có cảm tưởng mình đang hình dung đúng về nơi cô yên nghỉ, một nơi bình lặng, trong trẻo, ở đó đất giữ thân thể cô, còn không khí giữ linh hồn cô, có lẽ cô phải hóa thành thiên thần thì mới là hợp lý nhất.

T.K.V
(273/11-11)

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Xem thêm

Ấn tượng Seoul

TRẦN THÙY MAI.Năm giờ sáng, máy bay chở chúng tôi đáp xuống sân bay Incheon. Giọng nói ngọt ngào của nữ tiếp viên vang lên với lời cảm ơn và câu chào tạm biệt, sau khi báo một thông tin làm chúng tôi ớn lạnh: Nhiệt độ bên ngoài là 4 độ C...
Ấn tượng Fukuoka

ĐẶNG NHẬT MINHLà một thương cảng của Nhật Bản, nhưng Fukuoka lại được nhiều người biết đến như một thành phố của nhiều hoạt động văn hoá mang tầm quốc tế. Tôi có duyên nợ với thành phố này từ năm 1991 khi được mời tham dự Liên hoan phim quốc tế Fukuoka lần thứ nhất với bộ phim Bao giờ cho đến tháng 10.
Trà Trung Hoa

PHẠM XUÂN PHỤNGChữ tea trong tiếng Anh là do dùng mẫu tự La -tinh để ký âm chữ trà (âm Hán Việt) mà người Trung Hoa nói rất rõ là chè. Lâu nay cứ tưởng chè là tiếng thuần Việt hoặc là biến âm của trà, hóa ra chè lại là từ gốc của trà. Mẹ mà nhầm là con, vui thật.
Thơ của Thượng Đế

BÙI NGỌC TẤNLần đầu tiên đặt chân tới Châu Âu, có biết bao nhiêu ấn tượng. Ấn tượng về những nét mặt người, về những dáng người đi, về bầu trời không vẩn bụi trong veo, về những xa lộ, về những chiếc xe phóng với tốc độ 140 kilômét không một tiếng còi, nối nhau trên các con đường tám đến mười làn xe chạy không còn biên giới cách ngăn...
Praha - bài thơ bằng đá

NGUYỄN VĂN DŨNGCó người nói Praha đẹp hơn Paris . Tôi không tin. Nhưng bây giờ thì tôi thấy nhận xét ấy không phải không có căn cứ. Praha là thành phố cổ kính nguyên vẹn nhất châu Âu, là “thành phố của trăm tháp vàng”, là “bài thơ bằng đá”, là khúc hát đắm say, là cốc rượu nồng nàn, là bức tranh tuyệt mĩ, là mảnh thời gian còn sót lại... Năm 1992, Praha được công nhận là di sản văn hoá thế giới.
Chuyện “lai rai” về nước Pháp

PHẠM THỊ CÚCCó người nghĩ rằng, ở các nước giàu, thì ít người thất nghiệp. Không đâu, ở Pháp, người thất nghiệp cũng khá nhiều, mà đâu phải vì không có bằng cấp mà thất nghiệp, đa số họ đều có bằng kĩ sư, cử nhân, cả thạc sĩ hẳn hoi.
Manaus - miên man núi rộng sông dài

NGUYỄN VĂN DŨNGAmazon là tên khu rừng lớn nhất thế giới. Amazon cũng là tên con sông, theo khảo sát mới đây, là con sông dài nhất thế giới. Amazonas, quê hương của hai Amazon kia, là bang rộng nhất trong 26 tiểu bang của Brasil - rộng hơn cả diện tích của nước Anh, Đức, Pháp, Ý cộng lại. Còn Manaus, là kinh đô của Amazonas miên man núi rộng sông dài.
Trò chuyện với Lý Tiểu Long

NGUYỄN VĂN DŨNG Tôi thật sự xúc động khi đứng trước ngôi mộ của Lý Tiểu Long. Trước đây tôi hình dung nơi an nghỉ cuối cùng của anh phải là một ngôi đền cực kỳ tráng lệ cho xứng với tên tuổi lẫy lừng của anh. Sau khi anh mất, một tờ báo ở Sài Gòn hồi đó viết đại loại trong thế kỷ XX, anh là một trong ba nhân vật nổi tiếng nhất châu Á.
Linh sơn mây trắng

NGUYỄN VĂN DŨNGVới Phật giáo, Linh Thứu là ngọn núi thiêng. Sau khi thành đạo, một thời gian dài Linh Thứu là trú xứ của đức Phật và các đệ tử của Ngài. Tại đây Ngài đã giảng kinh Pháp Hoa và nhiều bộ kinh quan trọng khác. Linh Thứu còn là nơi khởi phát dòng Thiền Ấn Độ để rồi từ đây hạt giống Thiền được gieo trồng khắp nơi trên trái đất.
Ngước nhìn Bắc Kinh

PHẠM PHÚ PHONGTrong lịch sử đất nứơc Trung Hoa có sáu nơi được chọn làm thủ đô, theo thứ tự Lạc Dương, Tây An, Nam Kinh, Khai Phong, Hàng Châu và Bắc Kinh là thủ đô thứ sáu, tồn tại cho đến ngày nay. Bắc Kinh đầu tiên là kinh đô của nước Yên, nên còn gọi là Yên Kinh, sau đó đến thời Minh Thành Tổ cho xây dựng trở thành Bắc Kinh ngày nay. Với diện tích 18.826 km2, Bắc Kinh rộng gấp 18 lần so với thủ đô Hà Nội, được mệnh danh là thành phố bốn nhiều: nhiều người, nhiều xe, nhiều cầu vượt, nhiều di tích...
Ngay trong phút giây hiên tại, thiền tập có thể chuyển hoá khổ đau và đem tới an lạc

Từ một trại lính đầy vết đạn ở vùng California (Hoa Kỳ) đã xuất hiện một tu viện Phật giáo - Tu viện Lộc Uyển - do nhà sư gốc Huế - Thiền sư Thích Nhất Hạnh - gầy dựng. Tại đây, ảnh hưởng của Thiền học Việt Nam đã tạo được một sự chuyển hóa đầy thử thách: biến trung tâm luyện tập bắn súng trở thành thiền đường đầy ánh sáng và tình thương, có ảnh hưởng rất lớn đối với nhiếu người ở Hoa Kỳ.Sông Hương xin giới thiệu bài viết của Teresa Wattanabe đã đăng trên tờ Los Angeles Times, tờ nhật báo lớn hạng ba của Hoa Kỳ, với bản dịch của Làng Mai và ảnh của Nguyễn Đắc Xuân để giới thiệu với bạn đọc như một dòng chảy của văn hóa Phật giáo xứ Huế.
Tokyo mùa hoa anh đào

TRẦN THÙY MAICác quan chức ngành khí tượng Nhật Bản đã cúi gập mình xin lỗi toàn dân: Hoa anh đào sẽ nở ngày 23 thay vì 16 - 3 như dự báo. Đến sân bay Narita vào đúng sáng 24, tôi tự nghĩ mình đến rất kịp thời, nên khi cậu cảnh sát làm thủ tục nhập cảnh hỏi về mục đích đến Nhật, tôi đã không ngần ngại trả lời chắc nịch: “Ngắm hoa anh đào”. Cậu cảnh sát khoanh cái rụp vào lời khai của tôi và “OK” ngay với một nụ cười trên môi.
Trẻ trung Madrid

NGUYỄN VĂN DŨNGNằm giữa trung tâm bán đảo Iberia, thủ đô Tây Ban Nha trải rộng trên các ngọn đồi dưới chân rặng Sierra de Guadarrama, ở độ cao 640m so với mặt nước biển - là thành phố cao nhất châu Âu. Diện tích 607 km2. Dân số gần 4 triệu người.
Hai mươi lăm năm dấn thân: Trung tâm William Joiner ở đại học Massachusetts Boston

KEVIN BOWEN
(Giám đốc WJC)

LTS: Trong 25 năm qua tên tuổi nhiều nhà văn, nhà thơ của Trung tâm William Joiner (Đại học Massachusetts - Hoa Kỳ) như Kevin Bowen, Fred Marchant, Nguyễn Bá Chung, Lady Borton, Martha Colline, Bruce Weigl, Lary Heinemann... đã xuất hiện trên Sông Hương cũng như trên nhiều báo chí văn nghệ, văn hoá trong nước với những tác phẩm tâm huyết, mến yêu đất nước Việt Nam cũng như những hoạt động trên các lãnh vực giao lưu văn hoá, giúp đỡ y tế, giáo dục cho Việt Nam sau chiến tranh, như những biểu hiện của sự ân hận, tủi hổ với những gì mà đất nước họ đã gây ra trên mảnh đất này.
Trung tâm Joiner: hai mươi năm nhìn lại

NGUYỄN BÁ CHUNG

Tháng 10 năm 2007 đánh dấu 25 năm thành lập trung tâm Joiner. Nhưng với tôi, nó đánh dấu một đoạn đường 20 năm nổi chìm với trung tâm, trong đó có 15 năm làm thiện nguyện và 10 năm cuối cùng làm việc chính thức. Hai mươi năm là một thời gian dài đủ để nhìn lại, ghi lại một số kỷ niệm và rút ra một số kinh nghiệm để nhìn tới đoạn đường phía trước.
Tôi được biết có một nước Mỹ khác

NGUYỄN ĐẮC XUÂNHoạt động yêu nước ở miền Nam từ những năm sáu mươi của thế kỷ trước, tôi không lạ gì nước Mỹ. Thuở ấy, Phan Ch. anh bạn vong niên của tôi làm phiên dịch ở cơ quan MACV ở Huế từng bảo tôi “Người Mỹ giống như một cậu bé con nhà giàu nhưng thiếu lễ độ”.
Những kỷ niệm ca Huế trên đất Mỹ

VÕ QUÊNhận lời mời của Hội đồng quốc gia vì nghệ thuật truyền thống Hoa Kỳ (National Council for the Traditional Arts), đoàn nghệ sĩ thuộc Hội Văn học nghệ thuật Thừa Thiên Huế đã tham dự Festival dân ca dân nhạc tại thành phố Lowell, bang Massachusetts, Hoa Kỳ từ ngày 25-7-1995.
Một lần đến Hy Lạp

NGUYỄN XUÂN THÂMChúng tôi đến Aten vào cuối tháng chín, mà buổi trưa vẫn còn oi bức như bao trưa miền biển ở Việt . Thanh Tùng và tôi loay hoay mãi vẫn không bắt được taxi để chuyển tiếp đến sân bay nội địa.
Thành phố xanh màu ngọc bích

NGUYỄN VĂN DŨNGSau Cali tôi định đi Dallas, nhưng rồi chuyển hướng, tôi lên Seattle theo vẫy gọi của bạn bè. Ai ngờ cái thành phố nầy dịu dàng, xanh và đẹp đến vậy. Hèn chi người ta gọi nó là “Thành phố ngọc bích” ( Emerald City ), hay “Mãi mãi xanh tươi” ( Evergreen State ).
Bay lên từ minh triết phương Đông

PHẠM THƯỜNG KHANHĐầu năm nay khi biết tôi chuẩn bị đi công tác Trung Hoa, em gái tôi, một người thơ gọi điện từ Huế ra bảo: “Anh cố gắng mà cảm nhận vẻ đẹp rực rỡ của văn minh Trung Hoa. Hình như với bệ phóng vững chắc của nền văn minh hàng ngàn năm ấy, người Trung Hoa đang có những cuộc bứt phá ngoạn mục và trong tương lai dân tộc này còn tiến xa hơn nữa”. Là một quân nhân, tôi đâu có được trí tưởng tượng phong phú và trái tim dễ rung động như em tôi, nhưng 10 ngày trên đất nước Trung Hoa đã để lại trong tôi những ấn tượng thật sâu đậm.