Cốt cách Huế trong tranh của họa sĩ Tôn Thất Đào
Tôn Thất Đào được các thế hệ họa sĩ tài hoa mệnh danh là một họa sĩ bậc thầy của Huế.
Quả thật không quá chút nào, vì chỉ cần xem tác phẩm “Ngự Bình” là có thể chiêm nghiệm rõ điều này. Thật ra, để nhìn thấy núi Ngự là một cô gái thì cần cả một quá trình chiêm nghiệm. Chính lối tư duy độc đáo này đã nâng cao giá trị của tác phẩm và tạo thêm danh tiếng của tác giả. Bức tranh “Ngự Bình” được giới chuyên môn uy tín đánh giá là một kiệt tác. Chỉ cần một tác phẩm hội họa đã khiến người thưởng ngoạn nhận ra cả một vùng đất văn vật. Ngự Bình được hóa thân trong bút pháp điêu luyện của họa sư với hình dáng một người con gái trong chiếc áo dài gấm hoa đang nằm trong tư thế e ấp, kín đáo, tay ôm bình gốm, với đoá sen hồng nghiêng đổ về tạo ra một dòng sông thơ mộng, những cánh sen hồng như những chiếc thuyền đang trôi trên dòng sông trắng, hai bên bờ lớp lớp những trầm tích được thể hiện như những tàng thư nối nhau từ ngọn nguồn về cố quận. Phía đằng sau núi Ngự trong bức tranh là một khoảng trời mây với vầng trăng tròn đang soi mình cho những khu vườn màu lục non chập chùng. Và rồi, hai câu thơ của thi nhân Bùi Giáng về xứ Huế: “Dạ thưa xứ Huế bây giờ/Vẫn còn núi Ngự bên bờ sông Hương”. Ôi, thi trung hữu họa, những người tài thường đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu.
Với sông Hương, họa sĩ Tôn Thất Đào diễn đạt trọn vẹn sự chuyển động qua hình ảnh những con đò cùng với những sinh hoạt tấp nập trên dòng sông của một thời chưa xa. Tác phẩm “Cá về” là một cảnh sinh hoạt của những người làm nghề sông nước với lối tả thực sinh động qua hình ảnh nhiều con đò và người người nhộn nhịp đang cập bến dưới ánh bình minh màu nắng sớm. Bức tranh “Ca Huế” là hình ảnh những nghệ nhân với những nhạc cụ trong bộ ngũ tuyệt... hợp thành một dàn nhạc bác học tôn vinh và chắp cánh cho lời ca Huế. Hay bức “Thiếu nữ bên hoa sen”, bức “Chân dung”... là những quan sát và thể hiện tinh tế của họa sĩ về trang phục của người thiếu phụ Huế giai đoạn đó. Tác giả còn vẽ hàng loạt tranh phong cảnh về Huế, về Đại Nội, các lăng tẩm đền đài, sông Hương, làng quê,... với bút pháp lãng mạn, trữ tình.
Ngoài vẽ trên chất liệu lụa, họa sĩ Tôn Thất Đào còn làm sơn mài, vẽ sơn dầu... với các bức lụa Đàn thập lục, Nhà bè... vào những năm mới ra trường và các họa bản “Trầm bay nhạt khói”, bức “Gió đưa lay rèm” vẽ cho truyện Kiều. Đến bây giờ đã gần 38 năm kể từ ngày họa sĩ Tôn Thất Đào rời cõi tạm, nhưng nhiều tác phẩm của ông vẫn còn ở lại trong ngôi nhà nhỏ ở số 53 đường Mạc Đĩnh Chi (P. Phú Cát - TP. Huế). Toàn bộ tác phẩm của vị họa sĩ khả kính này không được bảo quản tốt trong không gian khiêm tốn đó nên phần nhiều đã xuống cấp trầm trọng. May mà còn người con dâu vẫn quan tâm nên thỉnh thoảng đưa ra phơi nắng theo sự chỉ dẫn của các học trò thầy Đào.
Họa sĩ Tôn Thất Đào tốt nghiệp Trường Mỹ thuật Đông Dương, khóa 8 (1932- 1937), cùng với Lương Xuân Nhị, Nguyễn Văn Khánh, Đỗ Đình Hiệp, Nguyễn Văn Thâu, Nguyễn Văn Thiện, Lê Yên và Nguyễn Thị Nhung... Theo họa sĩ Đinh Cường, vào năm 1939, họa sĩ Tôn Thất Đào được bổ nhiệm về dạy ở Lycée Khải Định và Collège Đồng Khánh với ngạch Professeur de 4ème classe. Năm 1941, dưới thời vua Bảo Đại, ông đã được đề cử vào Đại Nội dạy cho Thái tử Bảo Long vẽ. Ông tham gia nhiều cuộc triển lãm trong và ngoài nước: Hà Nội (1939), Sài Gòn (1945), Cao Miên (1939), Nhật Bản (1940) và Vatican (1950)… cùng nhiều giải thưởng cao quý, bằng khen của Bộ Giáo dục và Nha Mỹ thuật về những đóng góp xây dựng Trường Quốc gia Cao đẳng Mỹ thuật Huế...
Tôn Thất Đào (1910-1979) là hiệu trưởng đầu tiên của Trường Quốc gia Cao đẳng Mỹ thuật Huế. Ông thuộc dòng dõi chúa Nguyễn Phúc Chu, là cháu nội của đại thần Tôn Thất Loan - Binh bộ Thượng thư, kiêm Hữu Tôn khanh Tôn Nhơn phủ triều Nguyễn. Ông đã qua đời nhưng tác phẩm của ông vẫn còn để lại, rất mong các cơ quan chức năng, các thế hệ yêu văn hóa nghệ thuật tìm cách bảo quản và lưu giữ một phần hồn của Huế xưa qua các tác phẩm của một bậc thầy hội họa xứ Thần kinh.
Theo Lê Huỳnh Lâm - TTH
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
TRẦN BÌNH LAN
Trong nghệ thuật Việt Nam hiện đại, hình tượng lãnh tụ Hồ Chí Minh được nhiều nghệ sĩ trên nhiều lĩnh vực nghệ thuật khai thác, đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị cao dưới nhiều góc nhìn và nhiều phương pháp sáng tác khác nhau, vì thế, để có những cái nhìn mới và để có những tác phẩm lạ về hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh là một đề tài khó đối với nghệ sĩ hiện nay. -
PHẠM TẤN XUÂN CAO
Mỹ cảm của một tờ báo hay một tờ tạp chí xuất phát từ đâu? Yếu tố quyết định mỹ cảm của người đọc đối với một tờ báo hay một tờ tạp chí nào đó phải chăng luôn khi nào cũng gắn với cái bìa của nó hay với một thành phần khác của nó hay không? -
KHẢ HÂN
“Lại về lại 2018” là triển lãm do Tạp chí Sông Hương tổ chức trong dịp Festival Huế 2018. Triển lãm với sự tham gia của các họa sĩ, nhà điêu khắc đang sinh sống tại Huế, tại thành phố Hồ Chí Minh, Quảng Nam,… và những người bạn yêu Huế. -
KHẢ HÂN
“Một thoáng Tam Giang” là triển lãm lần thứ ba này của nhóm các họa sĩ trẻ Huế Ta được ánh xạ một cách tài tình qua những khúc ngẫu hứng ngân lên từ phá Tam Giang. -
PHẠM TẤN XUÂN CAO
Trong những ngày cuối năm 2017, tại Trung tâm nghệ thuật Lê Bá Đảng & Điềm Phùng Thị đã diễn ra cuộc triển lãm mỹ thuật với chủ đề "Hội Ngộ". -
LTS: 9 giờ sáng 17/7/2017, họa sĩ Vĩnh Phối đã trút hơi thở cuối cùng tại nhà riêng bên bờ sông Đông Ba - thành phố Huế, sau một thời gian sống chung với căn bệnh ung thư.
-
KHẢ HÂN
Phác họa nên một bức chân dung, ở đó, hình thể trong tranh có thể tự mình truyền tải một thứ ngôn ngữ của riêng nó,… -
THIÊN HÀ
Một sự kiện văn hóa đáng lưu tâm trong kỳ Festival nghề truyền thống Huế 2017 là lễ hội áo dài với chủ đề Hội họa Huế và Áo dài, được diễn ra trên cầu Trường Tiền, bắt đầu Iúc 20 giờ đêm 30/4. -
LÊ HUỲNH LÂM
Họa sĩ Nguyễn Văn Tuyên không có xưởng vẽ, không treo tranh quanh nhà như nhiều họa sĩ khác. -
AN PHÚ
Hồi Cố - là tên của phòng triển lãm mỹ thuật trưng bày tác phẩm của các họa sĩ đã có nhiều đóng góp cho nền Mỹ thuật Thừa Thiên Huế và sự phát triển của tổ chức Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế. -
TUỆ NGỌC
Thầm lặng dường như là phong cách của họa sĩ trẻ Hoàng Đăng Khanh. Sự thầm lặng đó thể hiện trong nghệ thuật và cả trong cách sống của anh với cuộc đời. -
TUỆ NGỌC
Hội họa nói riêng và nghệ thuật thị giác nói chung của Huế đã có một thời kỳ rực rỡ với những tên tuổi cống hiến cho mảnh đất giàu văn hóa này như Tôn Thất Đào, Phạm Đăng Trí, Bửu Chỉ, Điềm Phùng Thị, Lê Bá Đảng, Đinh Cường, Hoàng Đăng Nhuận, Vĩnh Phối, Nguyễn Văn Tuyên… -
Đến hẹn lại lên, các họa sĩ yêu Huế từ TP HCM, Đà Nẵng, Huế lại về bày tranh tại Tạp chí Sông Hương hưởng ứng Festival Huế 2016. Ngoài ba họa sỹ thân thương: Kim Long, Trương Đình Quế và Nguyễn Tuấn đã đi xa, những người còn ở lại vẫn tiếp tục đồng hành cuộc chơi của Nhóm “LẠI VỀ LẠI” đã được khởi động từ 2008. Phòng tranh “LẠI VỀ LẠI 2016” lần này, đã có thêm những tên tuổi mới.
Sông Hương xin giới thiệu đến quý bạn đọc các tác giả tham gia phòng triển lãm tranh “LẠI VỀ LẠI 2016”, sẽ khai mạc tại Tạp chí Sông Hương từ 27/4/ tới đây. -
ĐẶNG MẬU TỰU
Một sáng giữa tháng 2, tình cờ tôi được nhóm họa sĩ trẻ nội thành mời uống cà phê ở đường Thạch Hãn. Hôm ấy có khá đông anh em nhóm trẻ ở cà phê Rider, lâu mới gặp, chuyện trò rôm rả trên nền tiếng hát của ca sĩ Khánh Ly quen thuộc cùng những ca khúc Trịnh Công Sơn. -
TUỆ NGỌC
-
Họa sĩ Võ Xuân Huy sinh năm 1970, học Đại học Nghệ thuật Huế và sau đó trở thành giảng viên tại trường. Sự đột ngột ra đi của anh vào ngày 15/3 vừa rồi đã để lại khoảng trống đầy đau thương và ám ảnh trong lòng bạn bè; cũng gần như một thông điệp về cõi người vô thường dưới bầu trời quá rộng mà ở đó sự thành công chỉ đến khi năng lượng của kẻ sáng tạo được thắp sáng đổ bóng cả vào lòng đất tăm tối.
Bài viết của Hoàng Diệp Lạc, thơ của Tịnh Thy và Phùng Tấn Đông là nén tâm nhang mà Sông Hương muốn gửi đến độc giả. -
HẠ NGUYÊN
Trong cuộc đời, cái đánh thức ký ức của ta đến tận cùng sâu thẳm nhất, đó chỉ có thể là mưa. -
HOÀNG DIỆP LẠC
Bước vào văn đàn bằng tập truyện ngắn với những ám tưởng về màu đỏ của máu, tiếp theo là âm thanh tiếng reo của lửa trong tập truyện ngắn thứ hai, Lê Minh Phong đã phần nào khẳng định được tâm thế sáng tác trước mịt mù cơn lốc thông tin.
.png)
.png)
