Chùm ngụ ngôn
TRIỀU NGUYÊN
Minh họa: Tuấn Dương
ĐẠI BIỂU MÈO DỰ NGÀY HỘI CHUỘT
Mèo bắn tin: từ nay không ăn thịt Chuột nữa. Lũ Chuột vui mừng khôn xiết, chúng lập ra Hội đồng để thương thảo, làm tiệc lớn và mời Mèo đến dự. Chúng muốn được nghe lời cam kết tối quan trọng này từ chính miệng Mèo. Nhưng để thật yên tâm, chúng chỉ tụ tập trong một hang rộng, đặt bục thuyết trình cho Mèo ở ngoài cửa hang.
Đại biểu Mèo đến.
Và bài diễn văn thắm tình hữu ái được tuôn ra:
- Hỡi các con vô cùng yêu thương của ta! Ta phải hối hận rất nhiều khi nhớ lại trước đây đã ăn thịt các con. Ôi, nếu ở thế gian này có cái đáng gọi là đẹp đẽ, cao quý thật sự, thì đấy chính là các con. Các con thể hiện sự tài hoa mà Thượng đế anh minh có được. Ta rất đỗi vui sướng được chia sẻ với các con niềm vinh dự to lớn ấy. Từ giờ phút này, các con hãy quây quần bên ta và vui đùa thỏa thích. Nào, các con hãy đến đây để đáp lại tấm lòng thương mến của ta!
- Vạn tuế!...
Lũ Chuột tung hô Đại biểu Mèo như vậy. Nhưng chúng đùn đẩy nhau, không tên nào chịu ra khỏi hang đáp lễ. Cuối cùng, Chuột chủ tịch Hội đồng đánh bạo bước ra.
Đại biểu Mèo đợi nó tiến đến, thoắt một cái, vồ lấy nhai và nói:
- Chính tên này đã xúi giục các con xa lánh ta. Ta phải trị tội nó. Còn các con, các con vô tội và thánh thiện. Ngày mai nhớ mở hội mời ta đến nhé!
Lũ Chuột cả tin, cứ thế bị Mèo lừa bịp, xơi dần từng tên một.
ONG, BƯỚM VÀ CHUỒN CHUỒN
Ong và Bướm cùng lúc đáp xuống một bông hoa. Chúng tranh nhau quyền sở hữu.
Ong nói:
- Của tao! Chính tao đã phát hiện nó từ rất xa.
Bướm mắng:
- Tên vô lại kia! Đây là khu vườn của ta. Từ hôm qua, ta đã vỗ về khi hoa còn hàm tiếu. Hương vị ngọt ngào này chỉ giành cho ta thôi.
Ong lăn xả vào đám nhụy hoa, bảo:
- Của đất trời, ai mạnh nấy được!
Bướm chụp đầu Ong kéo ra. Ong chĩa nọc vào thân Bướm... Hai con vật cứ mê mải tấn công nhau trong làn hương hoa quyến rũ.
Chuồn chuồn bay ngang thấy thế tiến lại can ngăn và hỏi nguyên do. Nghe Ong và Bướm trình bày xong, Chuồn chuồn cười to, nói:
- Các anh ngốc nghếch lắm! Thay vì tiêu phí thời gian để ẩu đả, mắng nhiếc nhau, nếu biết nhường nhịn, thì mỗi bên hẳn đã hút mật được cả chục bông hoa rồi!
NGƯỜI THỢ SĂN VÀ HAI CON CHÓ
Sau một chuyến săn bắn thành công, Người Thợ Săn mở tiệc khao, thưởng Vằn, con chó săn, nhiều thức ăn ngon. Vện, con chó giữ nhà, ngỏ ý xin phần. Anh ta nói:
- Mầy làm được trò trống gì mà đòi phần, hử? Cút!...
Vện cụp đuôi chạy.
Hôm sau, Người Thợ Săn cùng Vằn tiếp tục vào rừng. Lại đạt thêm những thành quả mới, khiến lúc trở về anh ta hết sức hài lòng.
Nhưng người vợ đón anh ngay trước sân, báo tin buồn:
"Những gì săn bắt được bấy lâu, đã bị mất trộm sạch. Kẻ gian lọt được vào nhà mà không một ai hay biết".
Người Thợ Săn hét lên:
- Vện! Con Vện giữ nhà sao lại không báo động?
- Anh quên là đã đuổi nó đi từ hôm qua rồi sao!
Người Thợ Săn đấm tay vào ngực, nói:
- Tội ở ta đã coi trọng thành tích kiêu hùng của Vằn nơi rừng sâu và rẻ rúng sự đóng góp thầm lặng của Vện chỗ sân nhà, mới ra nông nổi!
THẰN LẰN VÀ NHỆN
Thằn Lằn đi kiếm mồi, gặp Nhện dời nhà tìm chỗ cư ngụ mới, bèn bảo rằng:
- Đi đâu cho vất vả, chỗ tôi đã rộng lại thoáng, chú cứ đến ở cho vui. Chúng ta ăn cùng thức, sống bên nhau để chia sẻ ngọt bùi chẳng hơn sao?
Nhện cười, đáp:
- Xin được từ chối lòng tốt của bác. Bởi tuy chúng ta cùng ăn những loại giống nhau, nhưng cách đánh bắt lại khác hẳn nhau. Bác cần dụ con mồi đứng yên để phóng tới chụp, còn tôi thì phải đuổi nó bay ra khoảng không mới túm lấy bằng tấm tưới của mình. Ở gần nhau không tránh khỏi hiềm khích đâu, bác ạ.
RẮN VÀ NHÁI BÉN
Rắn đói bụng, lùng sục khắp lùm cỏ và phát hiện ra Nhái Bén ngồi thu lu trong một xó hang cạnh vũng nước. Thấy Nhái Bén cũng nhận ra mình, chuẩn bị phóng xuống nước, Rắn nói:
- Định chui xuống vũng bùn nhớp nháp ấy ư!? Có đứa vừa bảo với mình, cậu là kẻ hèn nhát, thật quả không ngoa!...
Nhái Bén đang run rẩy vì sợ, đổi sang phừng phừng nổi giận:
- Đứa nào cả gan nói vậy?
Rắn quay đầu ra sau, đáp:
- Nó kìa!... Cách cậu có vài tầm phóng...
Nhái Bén nhảy một cái rõ xa ra khỏi nơi ẩn náu. Nó quay lại, với ý chờ chàng Rắn nghĩa hiệp chỉ mặt tên đốn mạt nào đó dám nói xấu mình, thì thấy nọc của chàng ta thè ra bên lưng. Hoảng hốt, Nhái Bén cố hết sức bình sinh phóng chạy. Rắn phì phì đuổi sát chân. May mắn thay, Nhái Bén gặp được ao nước nhỏ và nhảy tõm xuống, thoát nạn.
Lúc đã hoàn hồn, nó nghĩ: "Rắn tinh ác quả đã đánh một đòn cân não vào ta, đó là lòng tự ái. Chất độc của tự ái là niềm kiêu hãnh bản thân đã xông lên mù mắt, khiến ta không còn nhận thấy kẻ thù ngay cả khi nó đã rành rành trước mặt".
 |
NGỰA THỒ - NGỰA ĐUA
Trên đường tới trường đua, Ngựa Đua gặp Ngựa Thồ đang cõng bao hàng nặng trên lưng, mới đến gần, nói:
- Thật khốn khổ thân anh! Trong lúc tôi sắp giẫm chân trên thảm hoa với vòng nguyệt quế ở cổ, thì anh phải nhọc nhằn lê bước trên nẻo đường xa.
Ngựa Thồ chớp chớp đôi mắt đẫm mồ hôi, đáp:
- Cảm ơn anh đã nghĩ đến tôi. Dù sao, sau cuộc hành trình, tôi cũng được đền bù bằng bó cỏ non ông chủ cắt về, được nghỉ ngơi...
- Ai chả thế! Cái chính là anh không hề được cổ vũ, được tôn vinh, trọng vọng.
Nói xong, con vật háo thắng rảo chân.
Chừng tháng sau, hai con ngựa ấy lại gặp nhau. Ngựa Đua nhìn bao hàng nặng trĩu trên lưng Ngựa Thồ, nói:
- Anh vẫn không có gì khác.
- Còn anh, hẳn ước mong kia đã thành sự thật?
- À.. Lẽ ra là như thế - Ngựa Đua buồn bã đáp - Tôi dẫn đầu các vòng loại, nhưng vào chung cuộc chẳng may bị vấp ngã. Anh xem, một cẳng chân của tôi hiện vẫn còn cà thọt đây nè. Không biết rồi đây, tôi sẽ còn làm được những gì.
Ngựa Thồ an ủi:
- Thôi, anh đừng buồn nữa. Vinh quang bao giờ cũng chỉ là hư danh, phù phiếm mà thôi. Hãy kiếm một công việc thích hợp nào đó, tốt nhất là không tranh giành với ai, để làm và sống an vui, đó mới là thực danh, là đi vào lẽ thường bạn ạ.
T.N.
(TCSH55/05&6-1993)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
LÊ TRUNG VŨ
Con người luôn suy tư về bản thân. Tồn tại hay không tồn tại. Ý nghĩa của sự sống. Khái niệm cái chết. Thế giới thực tại đang tiến triển; và có hay không, thế giới vĩnh hằng? Mối quan hệ giữa chúng. Con người sinh học và con người văn hóa trong mối quan hệ với vũ trụ...
-
TRẦN HOÀNG
Trong vòng hơn 10 năm gần đây, ở Thừa Thiên Huế, anh Tôn Thất Bình (biệt hiệu là Nguyễn Trùng Dương) thuộc một trong số những nhà sưu tầm, nghiên cứu văn hóa, văn nghệ dân gian gặt hái được nhiều thành công nhất.
-
TÔ NGỌC THANH
Nằm trong lĩnh vực văn hoá dân gian, Hát Ru và sinh hoạt Hát Ru là một hiện tượng văn hoá xã hội đa nghĩa, đa dạng mà trong đó các yếu tố cấu thành có mối quan hệ nhân quả, khăng khít.
-
TRIỀU NGUYÊN -
NGUYỄN DƯ
Sách báo ngày xưa có nhiều bài viết về tranh Tết, tranh Gà, tranh Lợn. Ai cũng khen tranh đẹp. Không có gì phải thắc mắc. -
NGUYỄN DƯ
Mời các bạn cùng lật sách xem mấy cái đinh, cái đanh được vua biết mặt, chúa biết tên. -
NGUYỄN DƯ
Họ hàng nhà chó thật đông đúc. Khắp năm châu bốn bể chỗ nào cũng có chó. Chó kiểng, chó săn, chó chân dài, chó tí hon. Chó Bắc Kinh, chó Chihuahua, chó Phú Quốc… -
Từ lâu, theo phong tục tập quán, Tết Hàn thực đã đi vào tiềm thức của mỗi người dân Việt, dù có đi xa tới đâu thì vào ngày 3 tháng 3 âm lịch hằng năm, những người con xa xứ vẫn cố gắng trở về đoàn tụ với gia đình. Cũng vào những ngày này, người Việt lại làm mâm cúng mời tổ tiên về ăn Tết Hàn thực.
-
LÊ SANG
Phùng Sơn là một cán bộ Đoàn Kon Tum, đồng thời là nhà nghiên cứu văn hoá dân gian. Anh từng là gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu do Trung ương Đoàn bầu chọn lần đầu tiên (1996), và hiện nay vẫn miệt mài, cần mẫn với công việc sưu tầm, nghiên cứu những giá trị văn hóa dân gian Tây Nguyên bằng niềm đam mê mãnh liệt. -
PHẠM XUÂN DŨNG
Đã từ lâu lắm rồi chuyện trạng Vĩnh Hoàng đã thành món ăn tinh thần - văn hóa không thể hiếu được trong những dịp hội thi, hội diễn văn nghệ quần chúng, trong sinh hoạt cộng đồng của huyện Vĩnh Linh (Quảng Trị) cũng như trong cuộc sống hàng ngày. -
Gà, từ biểu tượng văn hóa đến biểu trưng ngôn ngữ và văn học
NGUYỄN VĂN HÙNG -
NGUYỄN DƯ
Ông bạn mới đi chơi Việt Nam về, hớn hở khoe:
- Lần này ghé Huế, được ăn cơm vua. Vui quá! Ông ăn cơm vua chưa?
- Thuở bé, ăn đến phát ngấy rồi! Cơm vua thời đổi mới thì chưa ăn.
Ông bạn cười tôi lẩm cẩm, lẫn lộn ngày xưa với ngày nay! -
TRẦN NGUYỄN KHÁNH PHONG
So với các thể loại văn học dân gian khác của người Tà Ôi thì đồng dao đứng ở vị trí khiêm tốn, nghĩa là từ trước đến nay chưa có ai sưu tầm, giới thiệu và khảo cứu thấu đáo. Điều này gây ra một sự thiệt thòi lớn cho vốn di sản văn hóa tinh thần vốn rất phong phú của người Tà Ôi. -
HUỲNH HỮU ỦY
Suốt trên dải đất dài dọc miền Trung Trung bộ, từ Bình Trị Thiên qua Nam Ngãi và vào đến Bình Định, Phú Yên, cứ vào những ngày Tết đến lại xuất hiện trong sinh hoạt giải trí dân giã một trò chơi bài bạc mang nặng tính chất đình đám, hội hè, văn nghệ: trò chơi bài chòi, về mặt hình thức, tương tự như lối tổ tôm điếm ở miền Bắc.
-
NGUYỄN DƯ
Ngày nay hầu như nước nào cũng biết tổ chức lễ tuyên thệ. Giơ tay, mở miệng thề. Tổng thống thề lèo lái con thuyền quốc gia tới bến vinh quang. Bác sĩ thề “cứu nhân độ thế”, coi tiền bạc là chuyện nhỏ. Đồng hội đồng thuyền thề che chở đùm bọc nhau…
-
Đức Thánh Trần - Trần Hưng Đạo là minh chứng tiêu biểu về liên hệ giữa các yếu tố lịch sử và dân gian, là huyền thoại hóa cuộc đời và chiến công của các anh hùng lịch sử.
-
LÊ QUANG THÁI
Âm hưởng của thuật ngữ cổ này nghe ra hơi là lạ, thật khó lòng chuyển ngữ sang tiếng Nôm cho dễ hiểu. Từ “đàn” rồi từ “lệ” đều lấy gốc từ chữ Hán. Mỗi một từ đều có nhiều chữ đồng âm nhưng dị nghĩa. Xưa nay đành lòng để nguyên xi vậy. Có nhiều chữ “lệ” và lại lắm chữ “đàn”. Vì thế mà nó đã trở thành “chuyện ít người biết”.
.png)
.png)
