Hồi còn học ở Trường Đại học Sư phạm Huế, tôi có hai người bạn, hợp thành một nhóm, thường uống rượu với nhau khi vui cũng như khi buồn.
Lê Hoa người Đà Nẵng, trước tôi hai khoá nhưng dang dở nên học lại năm cuối. Thoạt đầu tôi không hợp tính Lê Hoa bởi vì “cái bệnh” dối lòng của anh: gặp đứa con gái nào cũng chê nhưng mắt thì cứ sáng lên như sắp được yêu. Thế rồi, chịu khó gần, tôi thấy anh không đến nỗi. Hoa thích nhạc Trịnh Công Sơn, Vũ Thành An, Ngô Thuỵ Miên; thích triết học hiện sinh mà đại biểu là J.P. Sartre, Camuy; thích “Anh em nhà Karamadov” của Đốt. Trong cái lò như thiêu như đốt của Sử học, lúc nào cũng “chiến dịch”, “diễn biến”, “kết quả”, “ý nghĩa lịch sử” ... ít có những anh chàng sinh viên “ngoại đạo” như Lê Hoa. Tôi đến với anh vì sự tương hợp này.
Nguyễn Minh Đức quê Quảng Bình, lại nằm trên mạn tít tắp “chốn khỉ ho cò gáy”. Đức ít tuổi nhất lớp và hình hài trông cũng “khiêm tốn” như ... số tuổi vậy. Trong số bạn học, tôi hợp Đức ở chỗ tính tình thẳng thắn; yêu ghét rạch ròi và dám chơi. Đức cũng ưa lãng tử nhưng học được. Nếu nói một lời biểu dương nữa thì Đức học rất khá Nga văn, mặc dù nó luôn có mặt trong những cuộc chơi thâu đêm suốt sáng.
Cái thú uống rượu đã tạo cơ hôi cho ba chúng tôi xích lại gần nhau. Dầu vậy, trong cuộc nhậu mỗi người vẫn một tính.
Tôi thích đàm đạo, và xem bữa rượu như một cuộc chơi nhẹ nhàng. Con người là sản phẩm của tạo hoá tại sao con người không theo gương của tạo hoá mà chơi cho thoả chí. Chơi giúp ta thư giãn tinh thần, tìm lại sinh lực đã hao mòn vì công ăn việc làm khổ nhọc. Chơi giúp ta thanh thoát tâm hồn mà tìm đường ngay nẻo chánh trong cuộc đời.
Lê Hoa lại thích kể những chuyện xa lắc xa lơ mang sắc thái người hùng Zoro thấp thoáng có Lê Hoa “vang bóng một thời”. Biết tính Lê Hoa, thi thoảng tôi chen vào một vài câu tán dương vô thưởng, vô phạt; nhưng anh lấy làm đắc ý: “Đúng! Phát hiện đúng”. Nói xong cười khà khà...
Nguyễn Minh Đức thì lặng lẽ uống và lặng lẽ rót như một cái máy. Chỉ khi nào hết mức “chịu sầu” thì nhảy vào tranh cãi một điều gì đó, thậm chí là bắt bẻ nữa. Nhưng không ai trả lời thì cũng thôi, rồi quên.
Thật lạ lùng, trong cảnh thiếu và đói đúng nghĩa của cuộc sống sinh viên chúng tôi vẫn cứ kiếm ra rượu để uống.
Năm tháng như nước chảy qua cầu, biết bao cuộc rượu nhạt nhoà trần ai trôi dọc đường đời làm sao nhớ hết. Nhưng tôi không thể nào quên được – vào một đêm sau cơn bão cả thành phố Huế mất điện, trời mưa tầm tã, cư xá tối om như một đêm xa nào trong cổ sử. Tôi, Hoa và Đức cùng bàn cách giải sầu. Khổ nỗi trong túi vét nhẵn không đọng lấy một xu. Hoá ra mình còn nghèo hơn cái nghèo của Nguyễn Bính “ Hôm qua còn sót hơn đồng bạc. Hai đứa rủ nhau uống rượu say ”. Ôi, chén rượu quan hà! Nơi nào là bến đỗ của Nguyễn Bính trong những ngày lăn lóc ở xứ sở Thần Kinh.
Thế rồi, ba anh em cũng quyết định ra đi tìm rượu uống. Một chiếc xe đạp cà tàng, một chiếc áo mưa đã cũ nhưng chưa rách đủ chở và che 3 thằng người đi trên đường phố. Lên đến gần Ga Huế, quẹo về đường Nguyễn Huệ, chúng tôi tạt vào một quán cóc bên đường và hồn nhiên kêu rượu uống. Chừng như đã lâu quán vắng khách nên bà chủ đon đả chào mời và đáp ứng nhu cầu của khách thật mau lẹ. Rượu, mồi và một ít thuốc lá được mang ra. Chừng ấy đủ cho ba chúng tôi đốt cháy cơn sầu và cũng để thắp lên những cơn sầu kế tiếp không dứt .“ Rót đi, rót rót nữa đi. Rót đau lòng ấy vào đau lòng này ” – Nếu không phải dân nhậu thứ thiệt làm sao hiểu nổi cái thần tình trong câu thơ của thi sĩ Trần Huyền Trân. Trong mỗi chén rót cho nhau là nỗi đau lòng người, nỗi đau nhân thế pha lẫn nồng cay men rượu chứ phải đâu chỉ có rượu suông?! Bởi thế vui cũng rượu, buồn cũng rượu; hợp cũng rượu, li tan cũng rượu; tiệc mừng thọ người sống cũng rượu, tiễn đưa nhau về nơi nguyên quán vĩnh hằng như người xưa đã nói “sinh ký tử quy” cũng rượu; thậm chí trong Khúc hát Lương Châu (Lương Châu từ) của Vương Hàn đời Đường, người lính phản chiến còn say khướt nằm ở sa trường và xin các bác đừng cười ( Tuý ngoạ sa trường quân mạc tiếu ). Rượu đích thị là văn hoá -Văn hoá rượu. Đó là đề tài mà ba thằng “ba say chưa chai” chúng tôi đàm đạo, kết luận rồi gật gù tán dương. Riêng Lê Hoa hôm ấy còn được tôi đặt thêm cho biệt danh Thăng Hoa sướng quá, cười khà khà...
Bà chủ quán hẳn quen với lối nói bốc phét của dân nhậu “uống say coi trời bằng chai”, nhưng chắc chưa bao giờ nghe những lời tỉnh không ra tỉnh mà say không phải say của ba thằng khách trời ơi hôm ấy. Có điều bà cố chịu sầu mà hy vọng vào chút tiền lãi để chung chi vào những ngày kế tiếp. Nào có biết đâu, tàn cuộc khách xin cắm nợ. Trong ánh đèn leo lắt tôi thấy sắc mặt bà xìu như một chiếc bóng bóng bị châm thủng, thật tội nghiệp:
- Trời ơi, quán tui nghèo ri mà mấy cậu nợ lấy chi ngày mai tui bán?
- Thưa dì, chỉ hôm mai bọn con sẽ tới trả.
- Mần răng tui tin các cậu được khi không hề quen biết.
- Thưa dì, bọn con là sinh viên, bọn con nghèo thì nghèo chứ không quỵt nợ.
- Úi dà! Cũng đã khối người đến nợ quán tui xưng là sinh viên, tui thương tình cho nợ, rồi họ đi biệt.
- Thôi chừ ri, bọn con đưa cái này cho dì để làm tin.
- Có cái chi mấy cậu đưa đây. Cái thẻ chi nhỏ nhỏ rứa?
- Dạ, thẻ sinh viên có họ tên và ảnh của bọn con đó ạ!
- Tui không lấy, cái thẻ ni mấy cậu vất khi mô mà chẳng được. Tui lấy mần chi. Thôi, đưa cái áo mưa xấu xấu ni đây. À, thêm cây bút nơi túi áo cậu nớ nữa.
Cuộc đôi co cuối cùng cũng đi đến kết thúc, chúng tôi ra về, có điều chiếc áo mưa che chung và cây bút máy (Hồng Hà hay Kim Sinh gì đó) của Đức ở lại. Cũng may là bà chủ quán không nhìn thấy chiếc đồng hồ của Lê Hoa. Dọc đường về Lê Hoa bất chợt “Thăng Hoa” rủ vào quán uống cà phê. Ô kê! Chơi luôn. Cả ba cùng vào quán, dưới ánh đèn dầu leo lắt, mưa lay phay tạt ướt hết mặt bàn. Câu chuyện ở đây diễn biến thế nào trong cơn men lơ mơ tôi không còn nhớ được, chỉ nhớ cô bé hầu bàn hôm ấy nhẹ nhàng và xinh đáo để. Rồi trả tiền, cũng cái điệp khúc như lần uống rượu, được nghe cô bé Huế nói mấy câu trước khi chiếc đồng Hồ Pônjôt của Lê Hoa trao lại, thôi cũng sướng. Ba thằng người ra về trong trạng thái lâng lâng, mặc kệ mưa, mặc kệ gió và mặc kệ luôn cả cõi nhân gian này.
Đó là bữa rượu uống theo kiểu Lưu Linh trong đời mà sau này dầu được tham dự nhiều cuộc nhậu tưng bừng, nhà hàng sang trọng, mồi mè ăm ắp, thậm chí có cả người đẹp phục vụ tôi vẫn có cảm giác “ Vui là vui gượng kẻo mà. Ai tri âm đó mặn mà với ai ”; không thể sánh bằng cuộc nhậu thê thiết giữa lòng Huế của Hoa, Đức và tôi được.
Theo Nguyễn Hùng - NhoHue.org
PHẠM HỮU THU
Nhân kỷ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam 22 - 12
“Có những sự thật quá lớn lao của một thời, đến nỗi hậu thế nhìn qua lớp sương mù của thời gian, không thể nào tin nổi” (Nhà văn Phùng Quán).
TRẦN THỊ KIÊN TRINH
Mùa hè năm nay tôi có dịp trở lại Sài Gòn. Thành phố với bao đổi thay nhưng tôi chưa kịp nhận thấy hết bởi thời gian tôi lưu lại Sài Gòn quá ngắn ngủi.
HOÀNG HƯƠNG TRANG
Cũng lạ cho cái xứ Huế của tôi, cái chi cũng khác hơn thiên hạ. Nắng thì nắng cháy da phỏng trán, mưa thì mưa thúi đất thúi đai, dầm dề không dứt. Vài ba năm lại một trận lụt, trận bão to đùng.
BÙI KIM CHI
“Tháng 7 nước nhảy lên bờ”. Mà lên bờ thiệt. Mưa. Mưa. Mưa… kéo dài lê thê. Lúc đầu nhỏ sau lớn dần. Nặng hạt. Xối xả. Cây cối trong vườn ngả nghiêng theo mưa và gió. Cây Lựu trước sân nhà tôi tơi tả. Trời tối dần. Mưa càng lúc càng to. Ào ào như thác đổ. Mưa suốt đêm. Sấm đất cuốn vào mưa. Ầm ầm. Ào ào. Âm thanh rộn rã…
Khi những giọt mưa ngâu tháng bảy bất ngờ trở về, làm xao động cả bầu trời mệt mỏi đang chìm lặng trong lòng sông Hương, Huế bỗng rùng mình chợt tỉnh cơn mê mùa hạ. Đó cũng là thời khắc mùa Vu lan đang về trên đất trời cố đô.
LTS: Tác giả của câu chuyện dưới đây, sinh ra và lớn lên ở làng quê Triều Sơn Nam, xã Hương Vinh, Hương Trà, Thừa Thiên Huế. Anh sinh ra trong sự oan nghiệt khủng khiếp của cuộc sống khi buổi sáng mẹ anh quằn quại nghe tin đau xé mất chồng, buổi chiều mẹ đón nhận tiếng khóc chào đời của anh.
NGUYỄN LỆ BA
Gia phả họ Nguyễn Quang ghi chép, tổ tiên chúng tôi là những người đã ra đi từ đất Huế. Thuở dong buồm về phương Nam đi tìm đất mới, những lưu dân đầu tiên đến dựng làng lập ấp trên vùng sông nước quê tôi chỉ vỏn vẹn vài dòng họ với đôi ba chục con người.
BÙI KIM CHI
Đã có một lần tôi được trở về thăm Huế vào một mùa trăng. Cảnh vật thiên nhiên trời ban riêng cho Huế làm Huế duyên dáng và đẹp lạ lùng vào những đêm trăng. Trăng Huế vì thế mà có nét đẹp rất riêng, là lạ, duyên dáng, lộng lẫy và quyến rũ trong phong cảnh vừa thơ, vừa duyên và lãng mạn của trời đất Huế về đêm.
NHÂN KỶ NIỆM 50 NĂM BỒ TÁT THÍCH QUẢNG ĐỨC VỊ PHÁP THIÊU THÂN
NGUYỄN BỘI NHIÊN
Một nam sinh như tôi lại học trường nữ trung học Đồng Khánh (trường THPT Hai Bà Trưng hiện nay), có thể một số người cho đó là chuyện lạ đời. Nhưng đấy lại là sự thật 100%! Tuy tôi chỉ học ở trường Đồng Khánh một năm lớp năm bậc tiểu học (bây giờ là lớp 1) vào khoảng những năm cuối thập kỷ 40 đầu thập kỷ 50 của thế kỷ trước. Nhưng không hiểu tại sao tôi lại còn nhớ nhiều những kỷ niệm về năm học đầu đời ấy mãi tới tận bây giờ.
TRIỆU BÔN
Hồi ký
Mùa mưa năm 1968 ở mặt trận đường Chín - Khe Sanh, trung đoàn 246 chúng tôi được gọi đùa là trung đoàn hai bốn đói. Ngày ngày chúng tôi sống bằng ba nguồn chính: thịt thú rừng, rau môn thục, và đỗ xanh.
NGUYỄN MẠNH QUÝ
Có lẽ bởi một nỗi niềm đau đáu về quê hương, nơi mình được sinh ra và chắt chiu nuôi dưỡng trong từng hạt cát, từng trận mưa dầm dề thúi trời thúi đất hay nắng lửa trên cồn khô cát cháy, mà những con người ở đây sẵn mang một tấm lòng lồng lộng gió trời trải đi khắp muôn phương...
BÙI KIM CHI
Tôi đang đứng ở đây. Bến xe đò Đông Ba của thế kỷ trước. Bùi ngùi. Xúc động. Bến xe đã không còn. Thật buồn khi nơi này đã vắng bóng những chiếc xe đò dân dã, thân thương thuở ấy cùng những tà áo trắng học trò dung dị với giọng Huế trong trẻo ơi ới gọi nhau lên xe kẻo trễ giờ học.
NGUYỄN VĂN UÔNG
Tùy bút
Tuổi càng cao càng có nhiều nỗi nhớ vu vơ. Tôi đang trong tình trạng đó. Nhớ cồn cào đến xao xuyến là mỗi dịp xuân về: Nhớ Tết quê tôi. Nhớ tuổi thơ tôi và nhiều nỗi nhớ khác nữa.
HOÀNG HƯƠNG TRANG
Thuở nhỏ, tôi thường trốn ngủ trưa đi nghe hát vè. Ở Huế lúc ấy gọi là nói vè, như theo tôi phải gọi là hát vè thì đúng hơn, bởi người hát có bài có bản, có giai điệu, trầm bổng, có cả nhạc cụ.
HỒ XUÂN MÃN
(Nguyên UVTƯ Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế)
Năm 1973, để chuẩn bị cho ký kết hiệp định Paris, Khu ủy và Quân khu Trị Thiên - Huế chủ trương tổ chức các lực lượng (bao gồm cả bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân du kích) tổ chức đánh chiếm các căn cứ và phân chi khu địch để giành đất, nắm dân, cắm cờ giành quyền làm chủ.
TRẦN THỊ NHƯ MÂN
Tôi sinh ra trong gia đình quan lại, đã mấy đời làm quan với triều đình Huế(1). Khi tôi lớn lên thì chế độ cai trị của thực dân Pháp đã bước vào giai đoạn ổn định sau chiến tranh thế giới thứ nhất. Chiếc ngai vàng của nhà Nguyễn từ nay trở đi chắc không còn phải chịu những cơn sóng gió đáng kể chi nữa.
HUY CẬN - XUÂN DIỆU
Trích "Hồi ký song đôi"
Tháng 8 năm 1928 cậu tôi được lệnh của Sở học chính Trung kỳ đổi về Huế làm hiệu trường trường tiểu học Queignec ở phố Đông Ba.
LÊ QUANG KẾT
Bông hồng dâng mẹ
Vua Tự Đức - ông vua tại vị gặp cơn biến động trong lịch sử dân tộc, sinh thời nhà vua đã tán dương công ơn mẹ: “Nuôi ta là mẹ, dạy ta cũng là mẹ: Mẹ là Thầy vậy. Sinh ra ta là mẹ, hiểu ta cũng là mẹ: Mẹ là Trời vậy”.
TRẦN HOÀN
Hồi ký
Năm 1941 thi vào trường Quốc Học, tôi đỗ vào loại khá nhưng chưa đủ mức để được cấp học bổng toàn phần.