“Hai phía chân dung” (NXB Nghệ An, 2021) là một tập “ngẫu văn”. Bằng giọng thủ thỉ tâm tình, tác giả đưa ta đến với nhiều địa danh.
Đó là Kỳ Anh, nơi chôn rau cắt rốn của mình; đó là Hương Sơn, quê nội ngoại gắn với những dòng sông mềm mại như suối tóc người thiếu nữ; đó là Đức Thọ, nơi sinh ra người con gái để thi sĩ tỏ tình vào một đêm xuân trên bãi biển Kỳ Khang và sau đó gắn kết duyên nợ trọn đời; đó là Hương Khê, nơi chàng phải lòng một người con gái tuyệt sắc giai nhân từ năm 20 tuổi, mười năm sau trở lại, biết nàng đã xách váy theo chồng và thi sĩ đứng ngẩn ngơ nhìn “hoa đào năm ngoái còn cười gió đông”.
Viết về những miền quê gắn bó yêu thương, tác giả thể hiện sự hiểu biết thấu đáo, tỉ mỉ, thể hiện một niềm yêu máu thịt, ruột gan, điều đó chẳng có gì lạ. Nhưng có những miền quê chỉ gắn bó một thời gian công tác như Cửu Long Giang, Đồng Nai hay thậm chí có nơi chỉ cùng đoàn văn nghệ “cưỡi ngựa xem hoa” như Quỳnh Lưu, Thái Hòa, Anh Sơn, Con Cuông, Quế Phong... tác giả cũng phác họa một cách công phu. Những cảnh, những người, những việc, những câu chuyện lịch sử, những truyền thuyết hấp dẫn, những nét văn hóa riêng của mỗi miền quê cứ thế găm vào bộ nhớ tác giả và neo lại đó một cách bền vững. Có cảm tưởng, các bạn giáo viên Ngữ văn nếu muốn tìm ngữ liệu cho văn thuyết minh về một di tích lịch sử hay danh lam thắng cảnh vừa chính xác, khoa học, khách quan, vừa có yếu tố nghệ thuật, có thể mở “Hai phía chân dung” của Lê Quốc Hán ra.
Tôi cũng đặc biệt thích thú khi nghe tác giả luận về các loài hoa. Hoa đào rực nở khi xuân về xua đi cái rét ở miền bắc gợi đến câu chuyện cảm động về người chinh phụ lấy máu mình thêu khăn gối gửi chồng nơi ải bắc. Hoa mai rực nắng phương nam tượng trưng cho khí tiết thanh cao của người quân tử. Hoa ban, hoa mơ, hoa mận dệt nên bức thổ cẩm diệu kỳ trải dài một dải bắc nam. Hoa xoan, hoa chanh, hoa bưởi rụng tơi bời trong thơ Nguyễn Bính ướp hương thơm đến tận hôm nay. Hoa gạo thắp lửa tháng ba cho phượng vĩ cháy lòng tháng sáu... Rồi hoa sen, hoa súng, hoa cúc, hoa hồng... đều được nói đến gắn với những quan niệm, những tư tưởng, những nhân vật rất thú vị. Tôi thú vị nhất là chi tiết nói về sự ra đời của tác giả: Mẹ đi lễ Phục sinh ở nhà thờ, thấy trở dạ liền vội về nhà, đi vội quá vấp phải khóm hoa hồng, khuỵu xuống và sinh con. Bà chép miệng, thằng bé sinh bên cành hồng, lớn lên chắc gặp nhiều gai!
Thế mà, khi tiếp xúc với tác giả, nhìn gương mặt nhẹ nhõm, thanh thoát với nụ cười hiền, tôi có cảm giác ông là một đóa sen! Và có lẽ vì thế, đọc “Hai phía chân dung”, tôi nhận ra rằng, dù những cái “gai đời” có làm ông đau nhưng ông vẫn là bông sen nguyên vẹn trắng trong, thanh khiết và dâng cho đời những gì tinh túy nhất!
Theo Nhật Thành - Thời Nay
Phan nhân 1972 ( Hồi ức K15 trường Chuyên Phan Bội Châu Nghệ Tĩnh - NXB Hội Nhà văn, tháng 7/2019 ) có lẽ là một trong những cuốn sách thú vị nhất về tuổi học trò mà tôi từng đọc.
Ngày 6-7, tại Hà Nội, buổi giao lưu ra mắt bút ký chính luận “Một thời Đông Bắc” của tác giả Vũ Mão và ký sự tiểu thuyết “Mãi mãi một thời Thiếu sinh quân” của nhà văn Ma Văn Kháng do NXB Kim Đồng tổ chức đã thu hút sự tham gia của đông đảo các nhà văn, nhà phê bình văn học, các cựu học viên trường Thiếu sinh quân Việt Nam.
Ra mắt tập thơ đầu tay năm 2003, đến nay, nhà văn Nguyễn Văn Học đã xuất bản 15 tác phẩm bao gồm tiểu thuyết, truyện ngắn và thơ.
Văn học Nhật Bản đang để lại dấu ấn sâu đậm và mạnh mẽ cả về số lượng lẫn chất lượng. Bên cạnh dòng văn học kinh điển gắn liền với những tác giả có ảnh hưởng trên thế giới, thị trường xuất bản trong nước còn chứng kiến cuộc “đổ bộ” của những tác giả đương đại với số lượng tác phẩm không hề nhỏ.
Tôi vẫn luôn nghĩ rằng, đối với người nghệ sĩ, cô đơn tự xác lập hay cô đơn do ngoại cảnh, đó đều là những đặc ân. Bởi nhờ có cô đơn làm chất xúc tác, cảm thức sáng tạo mới bùng vỡ nơi người nghệ sĩ...” - Nhà văn Đỗ Chu cũng từng bảo: “Nghệ sĩ cô đơn được càng tốt!”.
Từ ba nguồn tư liệu chính sử, dã sử và dân gian, các nhà văn đã có cơ hội bung trổ trí tưởng tượng và khả năng hư cấu để cho ra đời những áng văn chương sinh động, hấp dẫn viết về lịch sử. Hai tiểu thuyết lịch sử mới ra mắt công chúng là “Từ Dụ Thái hậu” của Trần Thùy Mai và “Thiên địa phong trần” của Hà Thủy Nguyên.
Nhân kỉ niệm 62 năm thành lập (17/6/1957 – 17/6/2019), Nhà xuất bản Kim Đồng ra mắt ấn bản mới tập truyện Dưới chân Cầu Mây của nhà văn Nguyên Hồng. Tập truyện gồm ba truyện đặc sắc dành cho thiếu nhi: Đôi chim tan lạc, Dưới chân Cầu Mây vàCháu gái người mãi võ họ Hoa.
NXB Hà Nội và Thư viện Hà Nội tổ chức lễ ra mắt cuốn sách “Thời cuộc và Văn hóa” của nhà báo Hồ Quang Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội nhà báo Việt Nam
Nhà thơ Hữu Thỉnh đánh giá Huy Cận là người đem tâm nguyện “làm bục nhảy đưa sự sống lên cao”. Nhiều nhà thơ, nhà nghiên cứu có dịp quần tụ nhớ về hồn thơ Huy Cận dịp 100 năm ngày sinh của ông.
“Ba năm tồn tại. Thời gian không dài. Nhưng kỷ niệm một thời niên thiếu tươi đẹp hào hùng trong gian khổ làm sao có thể quên!”. Sau hơn 70 năm, khi những mảnh ký ức bắt đầu mờ nhòa, nhà văn Ma Văn Kháng đã “gạn lấy chút sức lực còn lại”, “rờ rẫm nhớ lại những gì đã trải qua”, để tái hiện chân dung thế hệ “măng non cách mạng” giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp.
Nhà văn Trần Thùy Mai vừa ra mắt bộ tiểu thuyết lịch sử “Từ Dụ thái hậu” sau một thời gian dài im tiếng. Điều thú vị, cuốn sách đề cập đến lịch sử nhưng được tác giả viết bằng văn phong thuần Việt, với ngôn ngữ nhuần nhị để thu hút độc giả trẻ.
Có thể nói, tiểu thuyết gia hiện đại đầu tiên của văn học Việt Nam chính là nhà văn Hồ Biểu Chánh. Với kho tàng đồ sộ 64 cuốn tiểu thuyết, ông được mệnh danh là “người kể chuyện đời” đầy lôi cuốn và có cá tính.
Giữ một vị trí khiêm tốn trong đời sống văn chương, nhưng thể loại phi hư cấu thời gian qua vẫn đều đặn đến với độc giả. Thậm chí, nhiều tác phẩm tạo được tiếng vang lớn, được in hàng chục ngàn bản. Chỉ có điều, trong những bảng vàng văn chương trong nước, hiếm khi những tác phẩm thuộc thể loại phi hư cấu được xướng tên.
Nhân dịp kỷ niệm 65 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 – 7/5/2019), NXB Kim Đồng vừa cho ra mắt tập thơ “Điện Biên chiến thắng, Điện Biên thơ” của Đại tá, nhà thơ Ngô Vĩnh Bình tuyển chọn và giới thiệu.
Sau 65 năm, những kinh nghiệm lịch sử, bài học quý giá từ chiến thắng Điện Biên Phủ vẫn được học giả trong và ngoài nước quan tâm nghiên cứu. Không chỉ là góc nhìn riêng của mỗi bên, việc hợp tác để khai thác khối tư liệu, tài liệu lưu trữ - di sản chung của hai dân tộc Pháp - Việt nhằm có thêm sự đối chứng, từ đó làm rõ hơn lịch sử.
“ĐIỆN BIÊN PHỦ: 13/3-07/5/1954” là cuốn sách chuyên khảo của Tiến sĩ, Đại úy người Pháp Ivan Cadeau. Cuốn sách cung cấp các tài liệu lưu trữ của Pháp về sự kiện Điện Biên Phủ và chiến tranh tại Đông Dương, trong đó có nhiều tài liệu chưa từng công bố tại Việt Nam.
Ngày 30/4/1975 mãi là một ký ức tồn tại sâu thẳm trong tâm trí của những người đã trực tiếp chứng kiến. Đặc biệt là nhà báo, nhà văn Trần Mai Hạnh, người đã dành gần như cả cuộc đời cầm bút của mình để văn bản hóa lại những ký ức lịch sử về cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước một thời của dân tộc Việt Nam.
Với sự nhân từ, đức độ, Từ Dụ thái hậu được dân gian lưu truyền là người phụ nữ quyền lực có sức ảnh hưởng to lớn dưới triều nhà Nguyễn. Từ cảm hứng ấy, nhà văn xứ Huế Trần Thùy Mai đã viết Từ Dụ thái hậu - một trường thiên tiểu thuyết gồm 69 chương, có thể xem là tiểu thuyết lịch sử dạng “cung đấu” hiếm hoi của văn học đương đại.
Sáng ngày 22/4/2019, tại thành phố Hồ Chí Minh, Khoa Văn học, Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đã tiến hành buổi toạ đàm khoa học, giới thiệu công trình Nghiên cứu, lí luận, phê bình văn học ở Nam Bộ thời kì 1865-1954.
Sách của nhà phê bình khơi gợi tình yêu cuộc sống qua những vẻ đẹp giản dị, nhân văn.