Ca trù đang bị 'Hà Nội hóa'
Như đã đưa tin, từ ngày 1 đến 5/11, Liên hoan Ca trù toàn quốc 2018 sẽ diễn ra tại Hà Tĩnh với sự tham gia của 13 tỉnh, thành có di sản ca trù. Với tư cách là Tổng đạo diễn của sự kiện này, nhà nghiên cứu âm nhạc Đặng Hoành Loan đã có những chia sẻ.
Ca trù loay hoay tìm chỗ đứng
PV: Thưa ông! Nhìn vào danh sách các đơn vị tham dự dường như Liên hoan năm nay đang thiếu hụt cả về số lượng và chất lượng, nguyên nhân là do đâu?
 |
| Nhà nghiên cứu âm nhạc Đặng Hoành Loan |
Nhà nghiên cứu âm nhạc Đặng Hoành Loan: Điều đầu tiên tôi cảm thấy buồn vì năm nay 2 tỉnh Nam Định và Vĩnh Phúc không tham gia liên hoan, cũng không đưa lý do cụ thể. Đó là 2 trung tâm ca trù vô cùng lớn. Từng có giai thoại rằng thời Nguyễn, một đào nương ca trù Nam Định vào cung hát ca trù, nhìn nhan sắc không có nhà vua đã định đuổi ra ngoài nhưng khi người ca nương cất giọng lên vua bị thuyết phục hoàn toàn, và nhà vua hỏi muốn gì, ca nương đã xin cấp đất và đặt tên là giáo phường Hồng Quận. Nam Định còn hàng chục cơ sở, hàng chục đào nương nổi tiếng thuở xưa. Tỉnh Vĩnh Phúc giữa thế kỷ XX còn một gia đình là giáo phường lớn nhất ở Vĩnh Phúc với đào nương vô cùng nổi tiếng. Tôi nghĩ là tham gia liên hoan là trách nhiệm, chứ không phải thích thì tham gia, không thích thì thôi.
Bên cạnh đó, không thể phủ nhận Liên hoan Ca trù 2018 về chất lượng cũng cho tôi cảm giác đôi chút lo lắng bởi sự chuyển giao thế hệ. Liên hoan năm nay vắng bóng các nghệ nhân sau 10 năm ca trù được UNESCO vinh danh vì các nghệ nhân đã cao tuổi không thể hát hoặc mất đi. Điều đó cho thấy, 2018 là giai đoạn của lớp thế hệ ca trù kế cận. Năm nay, chúng tôi cố gắng soi xét lại trên 32 thể cách, đến nay lớp thế hệ kế cận hát được bao nhiêu loại, xem xét lại việc phục hưng ca trù đến đâu.
Phải chăng sau khi được vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp, ca trù đang có dấu hiệu chững lại?
- Theo tôi, ca trù hiện nay không chững lại mà cũng chẳng phát triển. Bởi khó khăn chung của 15 tỉnh sở hữu di sản là không có các nghệ nhân truyền dạy. Thành ra việc đào tạo các nghệ nhân kế cận thường phải mời các nghệ nhân ở các tỉnh khác về tham gia công tác đào tạo. Hiện nay vai trò của Hà Nội đang hết hết sức quan trọng trong việc cử các nghệ nhân đi các tỉnh để truyền dạy. Từ thực tế này, tôi đang lo chỉ vài năm nữa ca trù cả nước sẽ bị “Hà Nội hóa” không biết chừng. Đây thực sự là khó khăn nhãn tiền vì các nghệ nhân cũng cao tuổi, nhiều người cũng đã mất. Trong khi đó việc truyền dạy ở các tỉnh lại yếu. Tôi lấy ví dụ như Hà Tĩnh mới đây đã làm rất tốt khi đào tạo được một ngôi sao về ca trù. Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian vì nhiều lý do mà ngôi sao này đã đi Đức xuất khẩu lao động.
Nghĩa là ở Hà Nội ca trù đang phát triển hơn các địa phương khác, thưa ông?
- Chúng ta coi Hà Nội là cái nôi của ca trù, bởi vì Hà Nội là Thăng Long. Ca trù sinh ra từ Thăng Long, lớn lên từ Thăng Long, có tên ca trù cũng có từ Thăng Long, di tích còn lại vẫn còn đây là đình Đông Ngạc. Thăng Long - Hà Nội là cái nôi của ca trù, nhưng cũng không được quan tâm đúng mực.
Khi người ta xin thành lập CLB, xin chi phí hoạt động lại có cái nhìn lệch lạc. Điều đó không đúng với bản thân nghệ thuật và cũng không đúng với hành động quốc gia, trong hồ sơ chúng ta trình UNESCO. Điều này rất quan trọng vì như vậy chúng ta chưa thực hiện hành động đúng, đủ để nghệ thuật ca trù phát triển trong cộng đồng.
Trân trọng cảm ơn ông!
Theo Minh Quân - ĐĐK
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Nếp nhà lãng đãng khói hương như chiếc cầu nối với quá khứ. Hồn người tĩnh tại, thong dong hòa quyện miền tâm linh thăm thẳm. Nhưng không phải dịp Tết đến ta mới thấy nhẹ nhàng. Bất cứ khi nào đứng trước ban thờ tiên tổ, bao bộn bề, lo toan đều tự nhiên rũ bỏ, để gia tâm bảo vệ những gì tốt đẹp của tinh thần.
-
Vừa qua, một số cá thể thiên nga đã được thả vào hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội. Việc làm này đã gây nhiều ý kiến trái chiều trong dư luận. Dù sau đó, các cá thể thiên nga đã được di chuyển đến một địa điểm khác song từ sự việc này nhiều người tỏ ra băn khoăn bởi hồ Hoàn Kiếm vốn được coi là nơi linh thiêng, hơn nữa hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn còn là Di tích quốc gia đặc biệt.
-
Khi toàn cầu hóa, nhiều người mới ý thức rõ hơn tầm quan trọng của sáng tạo. Nhiều quốc gia coi sáng tạo là nguồn lực chính trong nền kinh tế tri thức. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số, bên cạnh động lực cũng tạo ra nhiều thách thức đối với khả năng sáng tạo của con người.
-
“Hiện thực” của đời sống hiện ra trước cái nhìn của chúng ta luôn luôn là một hỗn hợp, một nồi súp lẩu của “thực tế” và “tri nhận”, không tách bạch, và không dễ tách bạch được.
-
Nuôi dưỡng tâm hồn ham đọc sách từ bé cho con, sẽ giúp con dễ dàng vượt qua được giai đoạn khủng hoảng của tuổi mới lớn, giúp con mạnh mẽ đối mặt với những thay đổi của bản thân, và sóng gió của cuộc đời.
-
Để không bị lãng quên giữa các loại hình nghệ thuật giải trí hiện đại, sân khấu cải lương nói riêng, nghệ thuật truyền thống nói chung, đang tìm cách chuyển mình, dần tìm lại chỗ đứng. Trong quá trình tìm hướng đi mới ấy, các nghệ sĩ không hoàn toàn chạy theo thị hiếu một cách dễ dãi mà bỏ qua yếu tố nghệ thuật.
-
Một năm qua, sự xuất hiện của các sàn đấu giá nghệ thuật đã góp phần thúc đẩy hội họa phát triển, tạo ra thị trường lành mạnh thu hút nhà đầu tư cũng như giới mộ điệu. Nhưng vẫn còn nhiều vấn đề bỏ ngỏ.
-
Văn hóa là sản phẩm, đồng thời là điều kiện, động lực, phương thức tồn tại và phát triển của một đất nước. Văn hóa có sự phát triển tự thân nhưng cũng có cả sự tiếp nhận bên ngoài. Theo các chuyên gia, trong khi bảng giá trị của người Việt xuất hiện một số hiện tượng lệch lạc, cần nghiên cứu xây dựng hệ thống chuẩn mực xã hội, từ đó xác định khuôn khổ để trở lại chân giá trị.
-
Khi các hoạt động diễn xướng dân gian dần tách khỏi, đình làng dường như đánh mất một phần linh hồn, còn nghệ thuật truyền thống cũng thiếu khí vị. Theo NSƯT Đoàn Thanh Bình, những buổi diễn của Giáo phường Đình làng Việt một năm qua chính là hành trình để mỗi người được về lại ngày xưa, đắm mình trong đời sống văn hóa cộng đồng.
-
Thêm một lần mổ xẻ về thực trạng của lý luận phê bình sân khấu hiện nay, các nhà chuyên môn, tác giả đều cho rằng lý luận phê bình của sân khấu nước nhà rất thiếu, yếu và luôn bị các nhà hát… phớt lờ.
-
Nhà biên kịch Nguyễn Thị Hồng Ngát đã chia sẻ đầy trăn trở tại Hội thảo "Liên hoan phim Việt Nam trong sự nghiệp phát triển điện ảnh dân tộc" vừa qua ở Đà Nẵng.
-
Sáng 16/11, Hội Di sản văn hóa Thăng Long - Hà Nội đã tổ chức Hội thảo khoa học “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu trên địa bàn Hà Nội - nhận diện, bảo tồn và phát triển” tại đình Hào Nam. Hội thảo đã thu hút sự quan tâm của đông đảo các nhà nghiên cứu, quản lý văn hóa - xã hội, các nghệ nhân dân, đồng đền, thủ nhang, thanh đồng…
-
Gần đây, một số trường ngoài công lập tăng học phí cao gây phản ứng của phụ huynh và bất bình dư luận. Đáng chú ý là theo Luật Giáo dục 2005, các cơ quan quản lý nhà nước không có thẩm quyền quản lý việc thu chi của các trường ngoài công lập. Các trường này hoạt động theo Luật Doanh nghiệp và ngành giáo dục chỉ giám sát về chỉ tiêu tuyển sinh, chương trình đào tạo.
-
Là di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng Quốc gia từ năm 1991, nhưng những giá trị lịch sử, yếu tố nguyên gốc tại chùa Khúc Thủy, thôn Khúc Thủy (xã Cự Khê, huyện Thanh Oai, Hà Nội) đã bị xâm phạm nghiêm trọng.
-
Không phải ai sinh ra cũng đã có thẩm mỹ âm nhạc mà nó được hình thành gắn với không gian sống, điều kiện thụ hưởng. Theo nhạc sĩ Quốc Trung, hiện nay ở Việt Nam hầu hết các chương trình nghệ thuật chỉ trình diễn một vài thể loại nhạc, bó hẹp sự lựa chọn của khán giả. Nếu mọi người tự mở rộng, bỏ qua rào cản để thử nghiệm nhiều thể loại nhạc khác nhau, sẽ phát hiện ra nhiều thứ mới mẻ, thú vị.
-
Cuộc sống của họ ra sao, quan niệm về tình yêu, hạnh phúc, nỗi buồn, suy nghĩ về truyền thống, hiện tại và tương lai như thế nào? Để tìm ra câu trả lời, đạo diễn người Hà Lan Manouchehr Abrontan đã đi từ Nam ra Bắc, phỏng vấn hàng trăm phụ nữ ở mọi lứa tuổi, ngành nghề, vai trò khác nhau. Và “Việt Nam tim tôi” ra đời như tình ca về vẻ đẹp, sức mạnh của phụ nữ Việt.
-
“Học sinh như bó đuốc, nhiệm vụ của tôi là truyền lửa cho bó đuốc. Nhưng trước khi truyền lửa được thì giáo viên phải là người yêu thích, say mê tìm tòi, chắt lọc cái hay trong môn học, khơi gợi cho các em tự tìm tòi, tự phát hiện ra vấn đề”. Đó là chia sẻ của thầy giáo Lê Quang Nhân, Trường THPT chuyên Nguyễn Du, Đắk Lắk tại Lễ tuyên dương gương Người tốt việc tốt đổi mới sáng tạo trong dạy và học năm học 2016 - 2017 do Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD - ĐT) tổ chức sáng 18.10.
-
Trong bối cảnh cần khẳng định văn hóa doanh nghiệp Việt Nam, việc tìm ý tưởng sáng tạo từ “Truyện Kiều” được cho là con đường ngắn nhất. Như GS. Phong Lê, Chủ tịch Hội Kiều học Việt Nam nhận định: “Doanh nhân dùng chữ tâm ấy để tiến là phúc cho họ, cũng là phúc cho xã hội vậy”.
-
Trước các phương tiện nghe nhìn, sách đang trở nên yếu thế hơn. Người lớn cũng ngại đọc sách, còn trẻ em thì thích xem iPad và chơi game. Làm sao để tạo được thói quen đọc sách cho trẻ, qua đó, dần nuôi dưỡng tâm hồn các em bằng sách?
-
Chú trọng phát triển văn hóa đọc tại vùng nông thôn, miền núi là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong Đề án phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Tuy nhiên, văn hoá đọc ở trẻ em nói riêng sẽ không thể phát triển rộng lớn nếu hệ thống phát hành sách chỉ tập trung ở thành phố và trẻ em nông thôn, miền núi vẫn còn “đói sách”.
.png)
.png)
