Buổi sáng

Lão Đệch thức dậy lúc tia nắng đầu tiên chạm vào cửa sổ. Nó len lén liếm lên tấm chăn rồi mải mê chảy tràn khắp sàn nhà. Chiếc lá vàng lìa cành chao nhẹ trên bàn, luồng gió khẽ đưa nó xuống đất kêu lào xào. Mọi thứ rõ ràng hẳn để lão Đệch thấy sự xô lệch ly tách, ấm trà trên khay nhỏ và dưới chân vương vãi tàn thuốc lá. Màn trời cao vời, xanh thẳm có bóng chim bay vút qua. Trên cây cau trước hiên nhà có cánh diều mắc ngang, đuôi và cánh rũ xuống lõng thõng trong ban mai xem chừng rũ rượi quá. Buổi sáng! - Lão thầm thì. Chợt thấy người nhẹ hẳn. Đêm qua mới dài làm sao. Mùa thu rét lên từng nửa khuya làm lão đau ê ẩm các khớp xương. Nằm trong bóng tối nghe lòng xa vắng. Những kỷ niệm ùa về theo gió heo may. Một đời người. Có chút gì luễnh loãng tan ra. Thật và không thật. Mơ hồ. Dòng đời mở ra rồi đi mãi. Con người hút vào đó, trôi theo vô tận. Nghĩ miên man lão Đệch thấy nhạt và buồn. 

Từ ngày bà Mận mất, lão Đệch qụy hẳn. Sức khỏe lão xuống trầm trọng. Người khọm đi. Căn nhà vốn vắng vẻ nay cũng chỉ còn một mình ông lão. Có đứa cháu họ xa vừa tốt nghiệp đại học ra trường nhận nhiệm sở ở thành phố, mỗi tuần thu xếp về thăm lão một lần. Tuổi già đơn độc không con cái càng hiu quạnh. Âu cũng là số phận. - Lão cay đắng nghĩ. Duyên nợ bao nhiêu cuối cùng bà Mận cũng từ bỏ lão. Một đời bà sống nhẫn nhục chịu đựng vì chồng con và chịu biết bao tai họa. Có đêm bà trở về trong giấc mơ ngồi bên lão kể lại những câu chuyện xưa. Bà bảo sống ở đời cứ làm tròn trách nhiệm của mình thì không việc gì phải tiếc nuối. Thế giới bên kia cũng có đạo lý và công bình. Chẳng ép uổng ai mà lo.

Ngày ấy bà không yêu ông nhưng bây giờ đây bà sẵn sàng bỏ qua hết, tha thứ hết mọi thứ cho ông rồi. Hai người khắc khoải bao nhiêu chuyện. Rồi Mận ra đi khi tia nắng lên.

Một thời trẻ như buổi sáng rực rỡ trong ngày. Bắt đầu là ban mai. Tiếng chim. Những chiếc lá xanh. Gương mặt ai cũng hồng hào đẹp đẽ. Chẳng có thời nào ý vị, đáng nhớ như thế! Phải biết yêu và quý nó. Ôi, cả những đam mê và sai lầm nữa. Để lại bao tiếc nuối chẳng thể nào xóa mờ được. Không ai có thể tắm hai lần trên một dòng sông…

*
Cái làng Chắt ngày ấy quá đỗi xơ xác nghèo nàn. Mưa xói nương, nắng nẻ đất. Gió Lào ngằn ngặt thổi. Đã thế còn mất mùa triền miên. Đời sống lam lũ mà khổ nỗi ai cũng ham đông con. Đẻ rồi nuôi như cây cỏ. Chúng lớn lên váng vất và ma mãnh. Chiều chiều tất cả xúm xít lại tắm chung ở ao làng Đồi. Ở đây có bóng tre ken dày. Tụi con trai cứ để chim ngỏng tồng ngồng còn bọn con gái thì phơi rốn ra mà tắm. Chúng tha hồ té nước, cười hinh hích. Đôi khi còn đú đởn cưỡi lên lưng nhau và dìm đầu nhau xuống nước sặc sụa. Một chiều thằng cu quờ tay đụng phải bầu vú nhu nhú quả cau ở ngực con bé láng giềng. Bỗng rùng mình gai góc nổi lên. Mới hay cảm giác khác lạ. Đêm về ngáp vặt như ốm nghén. Đâm ít nói. Lẳng lặng củ mỉ cù mì. Đôi khi còn ngờ nghệch khủng khỉnh một mình. Rõ đáo để.

Cu Đệch say gái từ hôm ấy. Trong người cứ háo hức như ngứa ngáy mà gãi không phải chỗ. Đệch mê mẩn cặp đùi non của con bé Mận. Mận mười lăm tuổi. Mắt đen như mắt chuột. Khuôn mặt bầu bĩnh. Cái mũi hếch khiêu khích và má đầy lông tơ. Nhìn Mận đi lút cút trên ruộng, chân trần trắng lốp như bẹ chuối, Đệch thấy áy náy ghê. Đã thế bộ ngực còn nứt ròn, đủng đa đủng đỉnh mà phát ghét. Đệch bám theo con bé từng bước. Mặt tiu nghỉu như mất bạc. Nó giở trò gì con bé cũng gạt phăng đi. Nó vẫn còn bé quá. - Đã thế thì biết tay ông! - Đệch thì nghĩ khác. Cu cậu điên tiết lắm rồi. 

Hàng ngày Mận vẫn băng tắt con đường từ ao làng Đồi về nhà. Đệch bỏ ba ngày đi dò thiên la địa võng. Chiều đó Đệch thu mình trong bụi rậm. Mặc độc cái quần cụt. Phủ rơm cỏ kín bít. Nó dí mũi xuống bờ đất. Mùi cỏ non ngai ngái làm Đệch đê mê. Bầy kiến đỏ lếch thếch chạy trên lưng nhột nhạt. Nó với tay hất xuống. Mặc kệ! Đệch cười một mình. Tâm can ý chí nhũn ra mơ hồ. Hình như mọi thứ hạnh phúc trên cuộc đời này đều mơ hồ như thế!

Tiếng con vạc chuẩn bị ăn đêm kêu vác vác giữa triền nắng xuân vàng ruộm. Mận thè lè gánh hai gánh rau khoai đi qua. Hấp! Đệch lao phắt ra, ủm ngửa Mận bế thốc vào bụi rậm. Mận thở dốc. Giãy giụa. Vừa la oai oái. Vừa kêu trời. Vừa chửi. Sẵn rơm cỏ, Đệch cứ quơ đại mà tọng vào mồm nó. Cả hai vật nhau ậm ạch. Có lúc Đệch cưỡi lên lưng Mận như cưỡi ngựa. Mận hung hãn cấu mũi Đệch lõa máu. Đệch càng quyết tâm. Cuối cùng là Mận khóc rưng rức. No nê, Đệch hồng hộc chồm dậy. Quên cả việc tháo rơm cỏ ra khỏi miệng con bé. Chúi mũi đánh thẳng một hơi ra ruộng mía.

Cố Vi xách con nác dài bổ đi tìm Đệch. - Mồ tổ thằng cháu mất dạy! Hạng lêu lổng như nó ba đời nhà họ Mai ở làng Chắt này chưa từng thấy bao giờ. Muốn làm gì thì làm? E cái nước này loạn chăng? - Tính cố dữ dằn, nóng như lửa. Cả làng ai cũng gờm mặt. Thương thì bao bọc. Ghét thì dốc phạng chém bổ ngửa. Không nói năng gì lôi thôi. Đêm sập tối. Cố gầm gừ lồng lộn trên ruộng mía. Vung nác múa loang loáng. Mía đứt phăng phăng. Ngã rạp đè lên nhau chồng chồng lớp lớp. Nhờ trời là mía rập ràng. Đêm lại tối đen như nhọ nồi cộng với thằng Đệch đáo để, tinh quái lẩn như chạch nên cố không biết đâu tìm. Tan cơn giận, cố Vi đùng đùng trở về. Bỏ lại phía sau bãi chiến trường sóng sượt ngổn ngang xác mía.

Đêm đó Đệch ngủ trong ruộng mía. Ăn tha hồ. Chưa lần nào nó được tự do như vậy. Nó ăn đến tướp cả môi. Mẻ cả răng. Nghĩ về chuyện Mận rồi thỏn thẻn cười một mình. Ba ngày sau nó mới chủng chẳng về nhà.

Đám cưới. Con bé Mận khóc thút thít. Về làm dâu nhà họ Mai khi còn chưa biết tí gì. Sau ngày lấy chồng, lúc nào cũng chít khăn mỏ quạ trên đầu. Chỉ chừa hai con mắt lá dăm và một mảng má gờn gợn buồn. Lẳng lặng ít nói cười…