Ăn gio ra a xiu uống miếng rượu cần
Không cầu kỳ, phức tạp nhưng gio ra a xiu, món ăn truyền thống của đồng bào C'Tu cư trú trên vùng cao Nam Đông (Thừa Thiên-Huế) làm khách miền xuôi khó quên chỉ sau một lần thưởng thức.
Già Ra Pat A Ray nướng gio ra a xiu đãi khách
Chỉ có hương vị rừng
Nguyên liệu món gio ra a xiu (cá suối nướng ống) hoàn toàn từ sản vật rừng, cách chế biến đơn giản nhưng mang đậm văn hóa của cộng đồng người C'Tu. Điều thú vị là cá suối được giã trực tiếp trên bếp lửa hồng. Món chả cá này được tách xương tự nhiên bằng thủ thuật giã đặc biệt từ bàn tay khéo léo của đồng bào C'Tu.
Già làng Ra Pat A Ray sống tại thôn A Xăng, xã Thượng Long chỉ cho xem hơn 40 ống gio ra a xiu đã được chuẩn bị để ngày mai tổ chức đám cưới cho cháu trai của mình. “Những ngày lễ lớn không thể thiếu món này. Chung vui uống rượu cần thì phải có gio ra a xiu nhâm nhi. Cả nhà phải lên suối bắt cá, lên rừng kiếm ống lồ ô, ớt tiêu rừng, lá a pung từ mấy hôm trước để chế biến gio ra a xiu đãi khách”.
Già Ray nói tiếp, vùng này không thiếu cá suối. Cá suối làm được rất nhiều món ngon nhưng món gio ra a xiu vẫn là nhất. Tất cả các loại cá suối như a xiu hơ liêng, a xiu plo… đều có thể chế biến món này. Cách làm khá đơn giản và nhanh gọn. Cá được làm sạch sẽ, sau đó ướp gia vị và bỏ vào ống cây lồ ô hoặc cây ô rang mọc trên rừng. Gia vị đơn thuần chỉ cần muối, tiêu rừng, ớt rừng và lá a pung, không nêm bột ngọt, bột nêm, nước mắm… như người miền xuôi.
A pung là loại lá thơm mọc trong rừng, có tác dụng khử mùi tanh cực tốt. Sau đó, dùng lá chuối bịt một đầu ống rồi đem nướng trên lửa. Nướng phải đều tay từ trên xuống dưới để cá chín đều, không tanh. Nướng khoảng 20 - 25 phút, khi nào thấy ống vàng đều, mùi cá chín bắt đầu thơm thì dùng cây mây rừng giã ngay trên bếp lửa. Vừa giã cá, nước trong ống vừa sôi thơm phức cả nhà. Bằng đôi tay khéo léo và chiếc chày đặc biệt làm từ đốt mây rừng, cá sẽ được tách thành 2 phần, thịt nằm trên, xương nằm dưới. Già Ray lý giải, những chiếc mấu phía dưới chày chính là bí quyết giúp thịt và xương tách rời nhau. Khi chọn khúc mây làm chày giã cá thì phải chọn khúc có mấu dày và dài.
Giã cho đến khi nước trong ống khô vừa phải, thịt nhuyễn là được. Khi ăn chỉ cần chẻ ống và lấy cá ra cắt lát rồi vứt bỏ phần xương bên dưới đáy ống. Món chả cá đặc biệt này rất thích hợp với con nít và người già vì không có xương, mềm, dễ ăn, dễ tiêu hóa.
Nướng gio ra a xiu, uống rượu cần và nhảy múa
Bên bếp lửa hồng, mùi gio ra a xiu thơm phức. Ông Ta Rương Mão, Trưởng ban Văn hóa thông tin xã Thượng Long, nơi có đồng bào C'Tu chiếm trên 95% dân số, hồi tưởng về những ngày xưa gắn liền với món ăn này. “Bao năm tháng cùng cha mẹ lên rẫy là bấy nhiêu bữa ăn gio ra a xiu. Vậy mà ăn hoài không ngán. Vừa ngon vừa tốt cho cái bụng, tốt cho sức khỏe mình. Người đau người ốm ăn cái này cũng bổ dưỡng lắm, tốt lắm. Có khách miền xuôi, khách quý hay con rể, chúng tôi lại làm gio ra a xiu rồi cùng nướng và uống rượu cần bên giàn bếp”, ông Mão kể.
Dân dã nhưng gio ra a xiu lại là món ăn không thể thiếu trong các dịp lễ hội, cưới hỏi, tiếp khách của đồng bào C'Tu nơi đây. Tháng tư âm lịch là lúc đồng bào C'Tu làm lễ cúng cơm để tỏ lòng biết ơn thần Lúa đã cho lương thực.
Ngày nay, cuộc sống không còn du canh du cư, bấp bênh như trước đây thì gio ra a xiu vẫn là niềm tự hào của đồng bào C'Tu khi giới thiệu với thực khách miền xuôi một đặc sản từ núi rừng Trường Sơn. Mỗi lần đi rừng, lên rẫy cả tuần, người C'Tu có thể không mang thức ăn gì, chỉ cần đốt lửa nướng gio ra a xiu là no bụng. Theo quan niệm của người C'Tu, ăn uống không đơn thuần là việc nuôi sống cơ thể mà còn là phương tiện tạo nên mối giao tiếp xã hội. Khi có khách đến viếng thăm, câu nói cửa miệng của người C'Tu là: “Ăn miếng chơi, uống miếng rượu, ăn gio ra a xiu uống miếng rượu cần”.
“Gio ra a xiu là niềm tự hào của văn hóa C'Tu chúng tôi. Nhiều người miền xuôi lên đây rất ghiền món này. Ngồi bên bếp than hồng, trò chuyện, nướng gio ra a xiu, uống rượu cần và nhảy múa”, ông Mão tự hào.
Theo Tuyết Khoa
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Chiều ngày 19/6, Thành uỷ, HĐND, UBND, UBMTTQVN Thành phố Huế do đồng chí Nguyễn Thanh Bình – UVTV Thành uỷ, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Huế dẫn đầu đoàn đã đến thăm và chúc mừng Tạp chí Sông Hương nhân kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025).
-
Nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), chào mừng thành phố Huế trực thuộc Trung ương. Chiều ngày 18/6, Tạp chí Sông Hương tổ chức giới thiêụ cuốn sách – công trình nghiên cứu “Biên niên lịch sử Báo chí Huế (1913 – 2020)”.
-
Sáng ngày 16/6, nhằm chào mừng kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, Hội Nhà báo thành phố Huế phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy, Sở Văn hóa và Thể thao tổ chức buổi tọa đàm với chủ đề “Báo chí Huế đồng hành cùng sự phát triển của quê hương, đất nước”.
-
Sáng ngày 16 tháng 06 năm 2025, Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam đã chính thức khai mạc Trại viết Lý luận, Phê bình Văn học Nghệ thuật khóa VIII tại thành phố Huế. Sự kiện lần này quy tụ gần 70 văn nghệ sĩ, nhà nghiên cứu, phê bình đến từ 44 tỉnh, thành trên cả nước.
-
Đó cũng là chủ đề của buổi khai mạc trưng bày triển lãm và trình diễn áo dài tại Bảo tàng Mỹ thuật Huế (Trung tâm Nghệ thuật Điềm Phùng Thị) vào chiều 15/06/2025 nhằm hưởng ứng Tuần lễ Áo dài cộng đồng – Festival mùa hạ 2025. Sự kiện còn là dịp để tri ân những đóng góp của nhà điêu khắc Điềm Phùng Thị với Huế nói riêng và nền Nghệ thuật Việt Nam nhân kỷ niệm 105 ngày sinh của bà (8/1920 – 8/2025).
-
Sân khấu mặt nước Sông Hương vẫn sẽ tiếp tục được lựa chọn là nơi tỏa sáng của 25 thí sinh cuộc thi Hoa Hậu Việt Nam 2024. Thông tin từ buổi họp báo chung kết chiều 13/6 tại TP. Huế cho hay, cuộc thi sẽ được tổ chức vào 27/06 vì điều kiện thời tiết có nhiều trở ngại cho công tác tổ chức.
-
Chiều 8/6, tại hội trường Tạp chí Sông Hương, Hội Nhà văn thành phố Huế tổ chức Đại hội lần thứ XIV, nhiệm kỳ 2025 – 2030.
-
Tối ngày 6/6, trong không gian di sản cổ kính và lộng lẫy của Cung An Định, đêm hội Áo dài Huế 2025 đã chính thức khai mạc với chủ đề "Dòng chảy lịch sử và vẻ đẹp trường tồn". Đêm hội là điểm nhấn khởi đầu cho Tuần lễ Áo dài Cộng đồng Huế 2025, nằm trong khuôn khổ chương trình Năm Du lịch Quốc gia và Festival Huế 2025.
-
Sau một thời gian làm việc liên tục, Hội nghị Chính quyền địa phương và khu vực Đông Á lần thứ 14 đã đi đến nhiều kết luận quan trọng về phát triển kinh tế xanh. Sự kiện lần này thu hút hơn 200 đại biểu từ 16 địa phương quốc tế thuộc 4 quốc gia, 10 địa phương trong nước và 2 tổ chức quốc tế. Hội nghị lần này do Ủy ban nhân dân thành phố Huế phối hợp cùng Chính quyền tỉnh Nara (Nhật Bản) tổ chức.
-
Để chào đón Festival mùa hạ, hưởng ứng Ngày Gia đình Việt Nam 28/06 và Tháng hành động quốc gia về phòng, chống bạo lực gia đình năm 2025, Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Huế đã phối hợp với Bảo tàng Mỹ thuật Huế tổ chức và trưng bày triển lãm mỹ thuật với chủ đề: “Hình tượng Gia đình trong nghệ thuật tạo hình”. Triển lãm đã khai mạc vào sáng ngày 06/06/2025.
-
Sáng 5/6, Ban Thường vụ Thành ủy tổ chức lễ công bố quyết định hợp nhất Báo Huế ngày nay và Đài Phát thanh & Truyền hình thành phố Huế.
-
Họa sĩ Hoàng Như Bứa – người Huế, sinh sống và làm việc tại Đà Lạt, cùng nghệ danh gắn bó gần 50 năm hoạt động sáng tạo nghệ thuật Hoàng Như Thủy An không chỉ là một cuộc tạo sinh tìm kiếm cái chân - thiện – mỹ mà còn khám phá bản thể chính mình trong thế giới của hội họa - thi ca đã trở về quê hương với buổi khai mạc triển lãm tranh sơn dầu tại Huế vào sáng ngày 04/06/2025.
-
Chiều 30/5, Sở Du lịch thành phố Huế tổ chức Hội thảo xúc tiến, quảng bá Du lịch Huế tại thị trường Hàn Quốc và ký kết Bản ghi nhớ hợp tác với Hiệp hội du lịch Hàn Quốc.
-
Sáng ngày 29/5, tại xã Xuân Lộc, huyện Phú Lộc, Bộ Xây dựng phối hợp với UBND thành phố Huế và UBND thành phố Đà Nẵng tổ chức Lễ khởi công Dự án mở rộng cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn La Sơn - Hòa Liên.
-
Cách đây 35 năm, lần đầu tiên tờ báo mang tên “Cửa Việt” chính thức có mặt, sánh vai với các tên tuổi khác trong nền báo chí văn học nghệ thuật nước nhà. Đó là một hành trình sáng tạo bền bỉ, độc đáo và giàu sức sống của một tạp chí văn học nghệ thuật ở địa phương, một hương sắc riêng trong khu vườn nghệ thuật trăm hoa đua nở.
-
Sáng ngày 25/5, Văn phòng UBND thành phố Huế có báo cáo về việc một đối tượng vào khu vực điện Thái Hoà, Đại nội Huế sau đó ngồi lên ngai vàng, la hét và đập phá.
.png)
.png)
